تاثیر نفت از آلاسکا

یک هفته معاملاتی دیگر در بازارهای دارایی به اتمام رسید. در هفته گذشته، شاخص کل بورس، بازدهی مثبت اندک را در مقیاس هفتگی به ثبت رساند؛ اما در مجموع معاملات امیدوارکننده‌ای در کلیت بازار سهام به ثبت نرسید. همچنین عمده نوسانات دلار بازار آزاد در هفته گذشته به کانال 93 هزار تومان مرتبط بود و در روز چهارشنبه دلار به حوالی کانال 94 هزار تومان رسید. بازار طلا و سکه هم در هفته گذشته، به دلیل سکون قیمت دلار، نوسان خاصی را تجربه نکرد. قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال نیز در روز چهارشنبه با 62 سنت معادل 94 /0 درصد افزایش به ۶6 دلار و 41 سنت رسید.

بازار سهام

به‌‌رغم ثبت بازدهی اندک مثبت (33 /0 درصد) در شاخص کل بورس تهران در هفته گذشته، معاملات بازار سهام چنگی به دل نزد. نماگر اصلی بازار سهام روز شنبه با افت همراه شد و پس از آن در دو روز متوالی این شاخص با افزایش ارتفاع مواجه شد. این نماگر در معاملات روز یکشنبه موفق به بازپس‌گیری کانال دو میلیون و 500 هزارواحدی شد و در روز دوشنبه نیز در این کانال پیشروی کرد. اما در دو روز پایانی هفته، مجدداً زور عرضه‌ها بیش از تقاضا بود و شاخص کل دوباره کانال دو میلیون و 500 هزارواحدی را از دست داد. شاخص مذکور در حالی در اواخر مرداد در کانال دو میلیون و 400 هزارواحدی به سر می‌برد که در اواخر اردیبهشت‌ماه توانسته بود تا کانال سه میلیون و 200 هزارواحدی نیز پیشروی کند و بازدهی 20درصدی را از ابتدای سال به ثبت برساند. رشد ابتدای سال جاری در نتیجه شروع مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا رخ داده بود و پس از آن با فرسایشی‌شدن روند مذاکرات روند خروج پول از بازار و افت نماگرها آغاز شد. در جنگ تحمیلی 12روزه، بازار به مدت دو هفته تعطیل بود و پس از بازگشایی مجدد بازار نیز روند غالب در تالار شیشه‌ای، افت نماگرها و فرار سرمایه‌های خرد حقیقی بوده است. بررسی آمار و ارقام معاملاتی نشان می‌دهد که در 38 روز معاملاتی پس از جنگ 12روزه، بورس تهران تنها در چهار روز معاملاتی با ورود پول حقیقی همراه بوده است و در 34 روز، سرمایه‌های خرد حقیقی، تصمیم به خروج از تالار شیشه‌ای گرفته‌اند. در این 38 روز، بیش از 51 همت پول حقیقی از بازار سهام گریخته است. این موضوع یادآور این نکته است که فعلاً سرمایه‌های خرد حقیقی در بورس تهران دنبال ردپای بازدهی نمی‌گردند و سرمایه خود را به اشکال دیگر دارایی تبدیل کرده‌اند. طبیعتاً وقتی بازاری از اولویت نخست سرمایه‌های خرد حقیقی خارج شود؛ در آن بازار ارزش دادوستدها با افت همراه می‌شود؛ بررسی ارزش معاملات بازار سهام نیز گویای این نکته است. در 38 روز معاملاتی پس از جنگ 12روزه، فقط در دو روز معاملاتی، ارزش معاملات خرد بازار سهام بیش از 10 همت بوده است و در سایر روزها، ارزش معاملات نتوانسته به ارقام بیش از این مقدار برسد. از سوی دیگر، بررسی عملکرد یکی از پرریسک‌ترین ابزارهای بازار یعنی صندوق‌های اهرمی هم نشان می‌دهد که فعلاً سرمایه‌گذاران، هیچ چشم‌انداز صعودی برای بازار سهام متصور نیستند. صندوق‌های اهرمی همچنان با حباب منفی معامله می‌شوند و بررسی‌ها نشان می‌دهد که این صندوق‌ها از قله اردیبهشت‌ماه خود حدود 50 درصد افت را به ثبت رسانده‌اند. یکی از مهم‌ترین پناهگاه‌های سرمایه‌های خرد حقیقی در این مدت، صندوق‌های درآمد ثابت بوده‌اند. این صندوق‌ها بعد از جنگ 12روزه، حدود 28 همت سرمایه حقیقی جذب کرده‌اند. می‌توان گفت که بخشی از این پول‌های واردشده به صندوق‌های درآمد ثابت، پول‌هایی بوده که از بورس خارج شده و ترجیح داده فعلاً در ابزارهای بدون ریسک سرمایه‌گذاری کند. از سوی دیگر، بخشی از پول‌های واردشده به این صندوق‌ها را نیز می‌توان به پول‌های خارج‌شده از این صندوق‌ها در کوران جنگ منسوب دانست. در بحبوحه جنگ، این صندوق‌ها از 31 خرداد تا چهارم تیرماه بازگشایی شدند و حدود 22 همت در یک هفته معاملاتی از این صندوق‌ها خارج شد. پس از آتش‌بس و برقراری آرامش نسبی در صحنه سیاسی و بازارها، بخشی از پول‌های خارج‌شده از درآمد ثابت‌ها مجدد به این ابزارها بازگشتند. بررسی برخی از نسبت‌های بازار سهام نشان می‌دهد که این نسبت‌ها به کف‌های چندساله خود رسیده‌اند. ارزش دلاری بازار سهام همچنان در مقادیر کمتر از 100 میلیارد دلار قرار دارد. چنین ارقامی در ارزش دلاری بازار در نیمه نخست سال 1398 تجربه شده بود و با وجود عرضه اولیه بیش از 100 شرکت در بورس و فرابورس در شش سال اخیر، همچنان ارزش دلاری بورس در آن محدوده‌ها قرار دارد. نسبت P /E بازار سهام در ۲۵ مرداد با قرار گرفتن در سطح 3 /5 واحد، کمترین مقدار خود از تیرماه 13۹۴ به این‌سو را تجربه کرد؛ سطحی که در ۱۰ سال گذشته سابقه نداشته و بیانگر آن است که سرمایه‌گذاران حاضرند در ازای هر ریال سود شرکت‌ها، کمترین مبلغ یک دهه اخیر را بپردازند. نسبت P /S نیز با نزول به محدوده کمتر از 3 /1 واحد، کف جدیدی پس از مرداد 13۹۷ را ثبت کرده و از نگرانی‌های جدی نسبت به آینده درآمد شرکت‌ها حکایت دارد. در همین حال، نسبت P /D به کف ۹ماهه خود سقوط کرده و نسبت P /BV نیز در 74 /1 واحد قرار گرفته که کمترین سطح از آبان 13۹۶ است. مجموعه این تحولات، در کنار افت ارزش دلاری بازار به حوالی ۹۰‌ میلیارد دلار (معادل سطح سال 13۹۸) نشان می‌دهد بازار سهام در ترازوی بازدهی دلاری، عقبگردی معنادار داشته است. افت ارزش دلاری بازار و کاهش همزمان نسبت‌های مالی، گویای شرایطی است که بورس تهران بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازسازی اعتماد و ورود جریان پایدار نقدینگی است.

بازار ارز

عمده نوسانات دلار بازار آزاد در هفته گذشته به کانال 93 هزار تومان مرتبط بود. به جز روز شنبه که دلار معاملات را در کانال 92 هزار تومان به پایان رساند؛ در دیگر روزهای هفته، اسکناس آمریکایی در کانال 93 هزار تومان حضور داشت. در روز چهارشنبه دلار برای رسیدن به کانال 94 هزار تومان خیز برداشت. دلار که به‌طور سنتی شامه حساسی نسبت به اخبار سیاسی دارد و افت‌وخیزهای خود را براساس تغییر و تحولات سیاسی شکل می‌دهد؛ این روزها نیز به اخبار سیاسی مربوط به وضعیت سیاست خارجی کشور چشم دوخته است تا مسیر آتی خود را براساس آن تعیین کند. شاخص ارزی در سال گذشته، 62 درصد بر ارتفاع خود افزود و از 60 هزار تومان در پایان سال 1402 به 98 هزار تومان در پایان سال گذشته رسید. با وجود پیشروی دلار به مقادیر بیش از 100 هزار تومان در آغاز سال جاری، در ادامه سال و با مخابره اخبار مربوط به آغاز مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا، دلار از قله عقب‌نشینی کرد و فعلاً هم بازدهی دلار از ابتدای سال منفی است. به نظر می‌رسد که با توجه به آخرین ارقام از نقدینگی کشور، کسری بودجه جاری کشور و فعل‌وانفعالات سیاسی، رسیدن به مقادیر بیش از 100 هزار تومان برای اسکناس آمریکایی در ماه‌های آتی چندان دور از ذهن نباشد. در حالی که دلار در کانال 93 هزار تومان حضور دارد؛ دلار توافقی که نرخ دلار موثر برای شرکت‌های بورسی تلقی می‌شود؛ از 27 فروردین امسال در کانال 69 هزار تومان حضور دارد. این در حالی است که نرخ دلار موثر بر سود شرکت‌های بورسی در سال گذشته، رشد 70درصدی را تجربه کرده بود. بعد از رفتن عبدالناصر همتی از مجموعه وزارت اقتصاد، رشد دلار توافقی متوقف شد و در 120 روز اخیر، رشد خاصی در دلار توافقی صورت نگرفته است.

بازار طلا و سکه

بازار طلا و سکه نیز در هفته گذشته، به دلیل سکون قیمت دلار، نوسان خاصی را تجربه نکرد. رصد تحرکات صندوق‌های طلا در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که بعد از جنگ 12روزه، سرمایه‌گذاران خرید طلا را اولویت خود قرار داده‌اند. صندوق‌های طلا در 9 روز معاملاتی اخیر با ورود پول حقیقی همراه شده‌اند و پس از جنگ 12روزه، قریب به 18 همت پول حقیقی وارد این صندوق‌ها شده است. در 38 روز معاملاتی پس از جنگ، این صندوق‌ها در 30 روز معاملاتی با ورود پول حقیقی همراه شده‌اند و تنها در هشت روز، خروج پول حقیقی را تجربه کرده‌اند. در بازار فیزیکی طلا و سکه، در معاملات روز چهارشنبه، هر گرم طلای 18 عیار در حوالی کانال هفت میلیون و 700 هزار تومان مورد معامله قرار گرفت و سکه امامی هم در کانال 84 میلیون تومان میان خریداران و فروشندگان دست‌به‌دست شد. نیم‌سکه، 44 میلیون قیمت‌گذاری شد و ربع‌سکه هم به 25 میلیون و 800 هزار تومان رسید. همچنین در هفته گذشته، پذیره‌نویسی یک صندوق طلای دیگر انجام شد تا تعداد صندوق‌های طلای حاضر در بازار به 23 صندوق برسد. پذیره‌نویسی نخستین صندوق طلا در سال 1396 انجام شد و آن سال با سه صندوق طلای فعال به پایان رسید. در سال 1397، یک صندوق طلای دیگر پذیره‌نویسی شد تا تعداد این صندوق‌ها به چهار برسد. در دو سال 1398 و 1399 پذیره‌نویسی صندوق طلای جدیدی انجام نشد و از سال 1400 مجدداً پذیره‌نویسی صندوق‌های طلا آغاز شد و تعداد این صندوق‌ها در پنج سال اخیر، همواره افزایشی بوده است. بازدهی‌های قابل‌توجهی که در سنوات اخیر در بازار طلا و سکه به ثبت رسیده، مهم‌ترین مشوق نهادهای مالی در مسیر تمایل به تاسیس صندوق‌های طلا در بازار بوده است.

بازار نفت

قیمت نفت در معاملات روز چهارشنبه افزایش یافت. نگرانی در مورد عرضه به‌دنبال طولانی شدن مذاکرات صلح در اوکراین دوباره بالا گرفته است؛ به این ترتیب تحریم‌های نفتی روسیه پابرجا می‌ماند و خریداران نفت این کشور هم جریمه می‌شوند. قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال در روز چهارشنبه با 62 سنت معادل 94 /0 درصد افزایش به ۶6 دلار و 41 سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدییت آمریکا هم با 70 سنت معادل 13 /1 درصد افزایش ۶۲ دلار و ۴7 سنت معامله شد. خوش‌بینی نسبت به قرارداد صلح در اوکراین برای پایان دادن به جنگ، قیمت نفت را بیش از یک درصد در روز سه‌شنبه پایین آورده بود. پایان جنگ در اوکراین به‌معنای کاهش تحریم‌های روسیه و افزایش عرضه جهانی است. اما به‌‌رغم اظهارات دونالد ترامپ در روز سه‌شنبه، آمریکا احتمالاً حمایت هوایی از اوکراین را به‌عنوان بخشی از قرارداد پایان جنگ فراهم می‌کند. ترامپ در روز دوشنبه گفت در حال هماهنگی جلسه‌ای بین روسای جمهور روسیه و اوکراین است و پس ‌از آن یک دیدار سه‌جانبه هم بین آنها صورت می‌گیرد. گفت‌وگو بین پوتین و زلنسکی احتمالاً در مجارستان با حضور نخست‌وزیر این کشور انجام می‌شود. پوتین هنوز برگزاری این دیدار را تایید نکرده است. در آمریکا، شرکت نفت بریتیش پترولیوم اعلام کرد عملیات‌ها در پالایشگاه ۴۴۰ هزاربشکه‌ای این شرکت در وایتینگ ایندیانا تحت تاثیر سیل قرار گرفته که بر تقاضای نفت این تاسیسات تاثیر می‌گذارد.