بازگشت رونق

یک هفته معاملاتی دیگر در بازارهای دارایی به پایان رسید؛ در بورس تهران، شاخص کل با افت در مقیاس هفتگی همراه شد و شاخص هم‌وزن با رشد بیش از دودرصدی همراه شد. دلار نیز در اوایل هفته گذشته تا سطح 87 هزار تومان پیشروی کرد؛ اما در ادامه هفته با افت همراه شد و به پله‌های ابتدایی کریدور هشتم بازگشت. بازار طلا و سکه نیز در هفته گذشته به‌طور کامل از نرخ ارز در بازار آزاد تبعیت کرد و روندی مشابه با نرخ دلار بازار آزاد داشت. معاملات آتی نفت خام برنت نیز در روز چهارشنبه با ۷۳ سِنت افزایش (معادل 2 /1 درصد) همراه شد و به 88 /62 دلار در هر بشکه رسید.

بازار سهام

بازار سرمایه در هفته گذشته صحنه تقابل نیروهای متضادی بود؛ از یک‌سو، تداوم رشد سهام کوچک به ثبت بازدهی مثبت هفتگی در شاخص هم‌وزن منجر شد و از سوی دیگر، فشار فروش در سهام بزرگ به افت شاخص کل منجر شد. با‌این‌حال، بازدهی شاخص‌ها از ابتدای سال تصویر امیدوارکننده‌ای از وضعیت کلی بازار ارائه می‌دهد؛ شاخص کل بورس از ابتدای سال تاکنون با ثبت بازدهی ۱۷درصدی، روزهای خوبی را پشت سر گذاشته است و شاخص هم‌وزن نیز که نشانگر عملکرد سهام کوچک‌تر است، توانسته بازدهی قابل ‌توجه 4 /21درصدی را به ثبت برساند. این اختلاف بازدهی به‌وضوح بیانگر این است که سهام کوچک و متوسط، طی این مدت بیش از سهام بزرگ مورد‌اقبال قرار گرفته‌اند و سرمایه‌گذاران حقیقی عمدتاً به سمت این دسته از نمادها حرکت کرده‌اند. در هفته گذشته نیز، ماجرا همین‌گونه پیش رفت؛ شاخص کل با افتی 28 /0درصدی مواجه شد، هرچند که در دو روز ابتدایی هفته بازار تحت فشار فروش قرار داشت و شاخص کل عقب نشست، اما در سه روز پایانی هفته ورق برگشت و بخش عمده‌ای از افت دو روز ابتدایی هفته جبران شد. جبران بخشی از افت ابتدای هفته، نشان‌دهنده مقاومت بازار در برابر فشار عرضه بود و این موضوع توانست تا حدی به بازگشت اعتماد میان معامله‌گران کمک کند. در نقطه مقابل، شاخص هم‌وزن که بازتاب‌دهنده عملکرد سهام کوچک‌تر است؛ هفته موفقی را پشت سر گذاشت و رشد 24 /2درصدی را به ثبت رساند. این رشد قابل‌ توجه در حالی رقم خورد که فضای بازار همچنان با ابهامات سیاسی و اقتصادی همراه بود. عملکرد بهتر شاخص هم‌وزن به‌وضوح نشان می‌دهد که سهام کوچک همچنان پیشتاز بازار هستند و بخشی از بازیگران بازار، به‌ویژه سرمایه‌گذاران حقیقی، ترجیح می‌دهند سرمایه خود را به سمت این گروه از نمادها سوق دهند. با‌این‌حال، یکی از مهم‌ترین اتفاقات هفته گذشته، خروج دوهزار و ۱۵۹ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار بود. این رقم بالا زنگ خطری جدی برای بازار است و نشان می‌دهد که به‌رغم رشد برخی گروه‌ها، سرمایه‌گذاران خرد همچنان با دیده تردید به کلیت بازار نگاه می‌کنند. خروج پول حقیقی‌ها معمولاً نشانه‌ای از افزایش نااطمینانی، بی‌اعتمادی یا حتی شناسایی سود پس از رشدهای اخیر است. بخش زیادی از این نگرانی‌ها نیز به فضای مبهم مذاکرات سیاسی بازمی‌گردد؛ بازاری که همچنان چشم‌انتظار سیگنال‌های مثبت از روند مذاکرات است و تا زمان شفاف‌شدن این وضعیت، احتمالاً بخشی از سرمایه‌ها در حاشیه بازار باقی خواهند ماند. از سوی دیگر، میانگین ارزش معاملات هفتگی بازار به حدود ۱۴ هزار و ۵۴۸ میلیارد تومان رسید؛ ارزش معاملات بالا به‌تنهایی نمی‌تواند نشانه پویایی و سلامت بازار باشد، بلکه کیفیت این نقدینگی و سمت‌وسوی آن اهمیت بیشتری دارد. روند شکل‌گرفته در بازار شباهت‌هایی به مقاطع پیشین دارد؛ مقاطعی که در آنها، سهام کوچک و باارزش بازار پایین، موتور رشد بازار بودند و نگاه کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاران به این سهم‌ها، موجی از افزایش قیمت‌ها را رقم می‌زد. تجربه‌های قبلی نشان داده‌اند که این روندها تا زمانی ادامه پیدا می‌کنند که یا بازار با شوک‌های منفی مواجه نشود یا بخشی از سهامداران به شناسایی سود روی نیاورند. بنابراین، سرمایه‌گذاران باید با دقت و احتیاط بیشتری وارد این جریان‌ها شوند و مدیریت ریسک را در صدر اولویت‌های خود قرار دهند. یکی دیگر از عوامل کلیدی برای آینده بازار، چشم‌انداز سیاسی است. بازار سهام همچنان به‌شدت تحت‌تاثیر اخبار و سیگنال‌های سیاسی، به‌ویژه مذاکرات بین‌المللی قرار دارد. هرگونه خبر مثبت از روند مذاکرات می‌تواند به‌عنوان یک محرک قوی برای رشد شاخص‌ها عمل کند و جریان نقدینگی را به سمت بازار هدایت کند. در مقابل، تداوم ابهامات یا انتشار اخبار منفی می‌تواند زمینه‌ساز ادامه خروج سرمایه و حتی فشار فروش‌های جدید باشد. از منظر تحلیلی، بازار به دو محرک اصلی برای تثبیت روند صعودی نیاز دارد: اولین موضوع، کاهش ابهام‌های سیاسی و مخابره سیگنال‌های مثبت از مذاکرات است و دومین محرک نیز بهبود کیفیت نقدینگی و بازگشت سرمایه‌های حقیقی به بازار است. در غیر این صورت، حتی روندهای صعودی فعلی شاخص هم‌وزن نیز ممکن است به مرور دچار فرسایش شود و بازار وارد فاز اصلاح قیمتی شود. بر همین اساس، سرمایه‌گذاران باید بیش از همیشه به تحلیل بنیادی سهم‌ها توجه کنند و از رفتارهای هیجانی بپرهیزند. در مجموع، بورس تهران هفته‌ای پرنوسان را پشت سر گذاشت؛ هفته‌ای که در آن شاخص کل و هم‌وزن مسیرهای متفاوتی را پیمودند، پول حقیقی‌ها از بازار خارج شد و ارزش معاملات در سطح بالایی باقی ماند. این تحولات بار دیگر اهمیت نگاه تحلیلی، تنوع‌بخشی به سبد سهام و پایش مستمر تحولات سیاسی و اقتصادی را یادآوری می‌کند. سرمایه‌گذاران باید بدانند که بازار سرمایه ایران در مقطع حساسی قرار دارد؛ مقطعی که هرگونه تحول سیاسی یا اقتصادی می‌تواند نقطه عطفی برای ادامه مسیر بازار باشد. در چنین شرایطی، استفاده از استراتژی‌های متنوع، پرهیز از تمرکز بیش از حد روی یک صنعت یا گروه خاص، و حفظ آرامش در مواجهه با نوسانات بازار، می‌تواند راهکاری مناسب برای عبور از روزهای پرابهام پیش‌رو باشد. بدون شک، تنها با چشمانی باز، تحلیل‌های دقیق و رویکردی منطقی، می‌توان از فرصت‌های این بازار بهره‌مند شد و از تهدیدهای بالقوه آن مصون ماند.

بازار ارز

بازار ارز در هفته گذشته مجدداً به ریل نوسان بازگشت؛ نوساناتی که عمدتاً تحت‌تاثیر اخبار و گمانه‌زنی‌ها پیرامون مذاکرات هسته‌ای شکل گرفت و باعث شد دلار در عرض چند روز رفت‌وبرگشتی قابل‌توجه در بازه ۸۱ تا ۸۷ هزار تومان داشته باشد. در روزهای پایانی هفته منتهی به 11 اردیبهشت، دلار توانست تا سطح ۸۵ هزار تومان پیشروی کند و همین موضوع سیگنال‌های مهمی به بازارهای دارایی مخابره کرد. اما این پایان ماجرا نبود؛ چراکه در ابتدای هفته جاری، دلار به مسیر صعودی خود ادامه داد و حتی به مرز ۸۷هزار تومان رسید؛ در ادامه هفته، قیمت اسکناس آمریکایی وارد مسیر نزولی شد و تا کانال‌های ابتدایی کریدور هشتم عقب‌نشینی کرد. روز چهارشنبه دلار برای ساعاتی به کانال ۸۱ هزار تومان سقوط کرد؛ اتفاقی که بخشی از معامله‌گران را غافلگیر کرد و این تصور را به وجود آورد که شاید بازار آماده ورود به یک دوره اصلاح قیمتی باشد. اما دیری نپایید که با ورود تقاضای جدید، بازار بار دیگر به مدار صعودی بازگشت و دلار وارد کانال ۸۲ هزار تومان شد. نکته کلیدی که این روزها بر بازار ارز سایه انداخته، وضعیت مبهم مذاکرات هسته‌ای است. این موضوع به مهم‌ترین مولفه اثرگذار بر نرخ ارز تبدیل شده و کوچک‌ترین خبری پیرامون پیشرفت یا بن‌بست در این مذاکرات، بلافاصله در قیمت‌ها بازتاب پیدا می‌کند. فعالان بازار معتقدند تا زمانی که نتیجه مشخص و قطعی از این مذاکرات اعلام نشود، دلار همچنان مستعد نوسانات شدید خواهد بود و معامله‌گران به شکل کوتاه‌مدت و با نگاه به اخبار روزانه عمل می‌کنند. برخی تحلیلگران حتی بر این باورند که بازار ارز در شرایط فعلی بیش از حد حساس شده و واکنش‌های اغراق‌آمیز به اخبار نشان می‌دهد. در میان‌مدت، مسیر دلار به‌شدت به روند سیاسی گره خورده است؛ معامله‌گران نیز فعلاً با احتیاط عمل می‌کنند و منتظر مشخص شدن نتیجه مذاکرات هستند؛ چرا که یک توافق می‌تواند چشم‌انداز نزولی برای نرخ ارز رقم بزند و به نتیجه نرسیدن مذاکرات می‌تواند زمینه‌ساز جهش‌های قیمتی جدید شود. ازاین‌رو، بازار ارز در نقطه‌ای حساس ایستاده و هر تحول جدیدی می‌تواند به‌سرعت ورق بازی را برگرداند.

بازار طلا و سکه

با افزایش قیمت ارز در دو روز ابتدایی هفته گذشته، قیمت‌ها در بازار طلا و سکه نیز افزایش پیدا کرد و گواهی سپرده سکه تا کانال 76 میلیون تومان نیز پیشروی کرد. اما در روز سه‌شنبه و با بازگشت دلار به کانال 82 هزار تومان، در بازار طلا و سکه نیز افت قابل‌توجهی در قیمت‌ها به ثبت رسید و سکه تا کانال 73 میلیون تومان عقب‌نشینی داشت. روند صندوق‌های طلا نیز در هفته معاملاتی گذشته، به همین منوال بود و این صندوق‌ها در دو روز ابتدایی هفته با رشد و در روزهای دیگر، معاملات آرام‌تری را پشت سر گذاشتند. ضمناً اونس در بازار جهانی نیز به دلیل درگیری‌هایی که میان هند و پاکستان رخ داد؛ مجدداً در مسیر صعودی قرار گرفته است و به کانال سه‌هزار و 300 دلار رسیده است. بازدهی دارایی‌های بازار طلا و سکه از ابتدای سال منفی بوده است و به دلیل رشدهای قابل ‌توجهی که در سال گذشته در این بازار به ثبت رسید؛ دارایی‌های این بازار در یک ماه‌ونیم ابتدایی سال جاری، با عقب‌نشینی از مقدار انتهای سال گذشته همراه شده‌اند.

بازار نفت

در پی انتشار اخبار مرتبط با مذاکرات تجاری آمریکا و چین و نشانه‌هایی مبنی بر کاهش تولید نفت آمریکا، قیمت طلای سیاه در روز چهارشنبه اندکی افزایش پیدا کرد. معاملات آتی نفت خام برنت با ۷۳ سِنت افزایش (معادل 2 /1 درصد) همراه شد و به 88 /62 دلار در هر بشکه رسید. هر بشکه نفت خام وست تگزاس اینترمدییت نیز با رشد ۸۱سنتی (4 /1 درصد) با قیمت 90 /59 دلار معامله شد. پس از تصمیم اخیر اوپک‌پلاس مبنی بر تسریع افزایش تولید و تشدید نگرانی‌ها ناشی از اشباع بازار آن هم در برهه‌ای که تعرفه‌های آمریکا به هراس‌ها از کاهش تقاضا دامن زده است، قیمت هر دو شاخص (برنت و وست‌تگزاس اینترمدییت) به پایین‌ترین سطح در چهار سال اخیر سقوط کرد. اسکات بِسِنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا در روز سه‌شنبه گفت که نخستین نشست مهم بین واشنگتن و پکن پس از اعمال تعرفه‌های سنگین از جانب دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا علیه چین، آخر هفته جاری (میلادی) برگزار خواهد شد. به گفته تحلیلگران شرکت خدمات مالی و بانکداری ING، اخبار مرتبط با آغاز مذاکرات تجاری آمریکا و چین در آخر هفته جاری، بهای معاملات نفت خام برنت را افزایش داد و صعود مقطعی بازار نفت را تداوم بخشید. بااین‌حال، گرچه مذاکرات به بهبود روند بازار نفت کمک خواهد کرد؛ ولی برای بهبود چشم‌انداز تقاضا، به پیشرفت چشمگیری در زمینه کاهش تعرفه‌ها نیاز است. کاهش قیمت نفت در هفته‌های اخیر همچنین باعث شد تا حفاری برخی از شرکت‌های انرژی آمریکایی کاهش یابد که به گفته تحلیلگران این موضوع به مرور به حمایت از قیمت‌ها منجر خواهد شد. تحلیلگران بازار انرژی به استناد داده‌های موسسه نفت آمریکا گفته‌اند که ذخایر نفت خام این کشور در هفته منتهی به دوم می (۱۲ اردیبهشت) به اندازه 5 /4 میلیون بشکه کاهش پیدا کرده است.