متخصص اقتصاد سیاسی

استفانی استانچوا (متولد 1986 در بلغارستان)، اقتصاددان فرانسوی و دانشیار پژوهشی در برنامه‌های اقتصاد عمومی، اقتصاد سیاسی، و نوسانات اقتصادی و رشد است که از سال 2021 در سمت استاد اقتصاد سیاسی ناتانیل روپس در دانشگاه هاروارد خدمت کرده است. او از سال 2018 عضو شورای تحلیل اقتصادی1 بوده است. 

استانچوا موسس و مدیر آزمایشگاه اقتصاد اجتماعی است. استفانی مالیات شرکت‌ها و افراد و همچنین نحوه درک و شکل‌گیری نگرش مردم نسبت به مسائل و سیاست‌های اقتصادی را مطالعه می‌کند. کار اخیر او، دیدگاه مردم را نسبت به مالیات، تجارت، مهاجرت، تغییرات آب‌وهوا و تحرک اجتماعی با استفاده از تحلیل‌ها و آزمایش‌های اقتصاد اجتماعی در مقیاس بزرگ بررسی می‌کند. او همچنین روش‌های آزمایشی و پیمایشی جدیدی را برای کمی کردن برداشت‌ها از سیاست‌های اقتصادی و عوامل تعیین‌کننده آن توسعه داده است.

استفانی استانچوا همچنین در مورد اثرات طولانی‌مدت سیاست مالیاتی بر نوآوری، آموزش و ثروت پژوهش کرده است. برخی از مثال‌ها عبارت‌اند از اینکه چگونه می‌توان سیاست‌های تحقیق و توسعه را برای تقویت نوآوری بهبود بخشید؛ چگونه مالیات‌های بر درآمد و شرکت‌ها، نوآوری را در قرن بیستم شکل داده‌اند؛ و چگونه وام‌های دانشجویی را می‌توان برای بهبود دسترسی به آموزش ساختار داد.

این اقتصاددان 39ساله دکترای خود را در اقتصاد از ام‌آی‌تی در سال 2014 دریافت کرد و قبل از پیوستن به دپارتمان اقتصاد دانشگاه هاروارد در جولای 2016، دانشجوی جوان «انجمن یاران دانشگاه هاروارد» بود. استفانی در حال حاضر یکی از سردبیران «فصلنامه اقتصاد» است. فصلنامه اقتصاد، قدیمی‌ترین مجله تخصصی اقتصاد به زبان انگلیسی است که در بخش اقتصاد دانشگاه هاروارد ویرایش می‌شود و تمام جنبه‌های این رشته را پوشش می‌دهد. این مجله که در فهرست مجلات ISI وجود دارد و در نمایه استنادی SSCI ثبت شده، برای اقتصاددانان و دانشجویان حرفه‌ای و دانشگاهی در سراسر جهان ارزشمند است.

استانچوا هم به عنوان نویسنده و هم گوینده در رسانه‌ها حضور زیادی داشته است. وی همچنین سخنرانی‌ها و گفت‌وگوهای زیادی داشته که برخی از آنها فیلمبرداری شده است. در سال 2018، اکونومیست او را  یکی از بهترین اقتصاددانان جوان این دهه معرفی کرد. در 22 آوریل 2025 (هفته گذشته) نیز مدال جان بیتس کلارک به او اعطا شد. در بیانیه جایزه آمده است که «کاربرد استادانه او از ابزارهای نوآورانه ... سوالات کلاسیک در امور مالی عمومی را مجدد بررسی کرده و بینش جدیدی در مورد سیاست مالیاتی بهینه و تاثیرات کلی مالیات بر رفتار اقتصادی ایجاد کرده است». مدال جان بیتس کلارک در آوریل هر سال، از سوی انجمن اقتصادی آمریکا به «اقتصاددان آمریکایی زیر 40 سال که گفته می‌شود سهم قابل توجهی در اندیشه و دانش اقتصادی داشته است» داده می‌شود. این جایزه «به طور گسترده یکی از معتبرترین جوایز این رشته در نظر گرفته می‌شود... تنها پس از جایزه یادبود نوبل در علوم اقتصادی». بسیاری از دریافت‌کنندگان جوایز، نوبل را نیز در زندگی حرفه‌ای خود دریافت کرده‌اند، از جمله دریافت‌کننده افتتاحیه، پل ساموئلسون. این جایزه تا سال 2007 هر دو سال یک‌بار اعطا می‌شد، اما از سال 2009 به دلیل رشد این رشته، اکنون هر سال به یک اقتصاددان تعلق می‌گیرد. اگرچه مدال کلارک جایزه‌ای برای اقتصاددانان آمریکایی در نظر گرفته شده، اما کافی است که نامزدها در زمان دریافت جایزه در ایالات‌متحده کار کنند، از‌این‌رو لازم نیست ملیت آمریکایی داشته باشند. به همین مناسبت، چند روز بعد از دریافت جایزه، در این شماره به سراغ این اقتصاددان جوان می‌رویم و زندگی علمی او را بررسی می‌کنیم.

علاقه به اقتصاد

استفانی استانچوا (Stefanie Stantcheva) در 21 فوریه 1986 در بلغارستان به دنیا آمد و تا فروپاشی دیوار برلین در سال 1989 در آلمان شرقی زندگی می‌کرد. سپس به فرانسه رفت و در آنجا بزرگ شد.

استانچوا پس از مشاهده آشفتگی اقتصادی بلغارستان در جریان گذار سیاسی و اقتصادی این کشور در دهه 1990 به اقتصاد علاقه‌مند شد. او در دبیرستان بین‌المللی سن ژرمن آن لایه، در نزدیکی پاریس درس خواند و در کالج «گونویل و کایوس» (Gonville and Caius) در کمبریج تحصیل کرد و در آنجا مدرک لیسانس هنر را در سال 2007 گرفت.

استفانی سپس در سال 2008 مدرک کارشناسی ارشد اقتصاد را از دانشکده پلی‌تکنیک کسب کرد، و دومین مدرک کارشناسی ارشدش را در اقتصاد، از دانشکده اقتصاد پاریس و دانشکده ملی آمار و مدیریت اقتصاد در سال 2009 گرفت. او در سال 2014 دکترای اقتصاد را از موسسه فناوری ماساچوست دریافت کرد، جایی که جیمز پوتربا و ایوان وِرنینگ به او مشاوره می‌دادند.

از سال 2014 تا 2016، استانچوا عضو جوان «انجمن یاران هاروارد» بود. او در سال 2016 استادیار دانشگاه هاروارد و سال بعد دانشیار این دانشگاه شد. استفانی در سال 2018 استادتمام اقتصاد در هاروارد شد و در سال 2021 به مقام استاد اقتصاد سیاسی ناتانیل روپس در هاروارد منصوب شد.

این اقتصاددان جوان در سال 2018 به عضویت شورای تحلیل اقتصادی درآمد. جایزه «بهترین اقتصاددان جوان فرانسه» در سال 2019 به استانچوا داده شد. او همچنین دریافت‌کننده بورسیه کارنگی در سال 2021 و جایزه گوگنهایم در سال 2022 است.استانچوا از سال 2018 در NBER همکار پژوهشی بوده است؛ جایی که  از سال 2014 تا 2018 در سمت پژوهشگر هیات علمی نیز همکاری داشته است. او از سال 2020 سردبیری مجله فصلنامه اقتصاد را عهده‌دار بوده است. همچنین در سال 2021 به عنوان عضو انجمن اقتصادسنجی و همچنین آکادمی علوم و هنر آمریکا برگزیده شد.

آزمایشگاه اقتصاد اجتماعی

در هاروارد، استانچوا «آزمایشگاه اقتصاد اجتماعی» را تاسیس کرده و آن را مدیریت می‌کند. ماموریت آزمایشگاه اقتصاد اجتماعی این است که بفهمد مردم چگونه درباره مسائل و سیاست‌های اقتصادی می‌اندیشند و استدلال می‌کنند. استانچوا و همکاران، نویسندگان و دانشجویانش این موضوع را با طراحی و اجرای نظرسنجی‌ها و آزمایش‌های اقتصادی، اجتماعی آنلاین در مقیاس بزرگ دنبال می‌کنند که درک اقتصادی مردم را روشن می‌کند و راهی برای شنیدن شیوه‌های مختلف تفکر فراهم می‌کند. کار اخیر آزمایشگاه اقتصاد اجتماعی بررسی نگرش مردم نسبت به مالیات، تجارت، مهاجرت، تغییرات آب‌وهوا، تورم و تحرک اجتماعی است. این نظرسنجی‌های اقتصاد اجتماعی، ابزارهای پژوهشی دقیقی هستند که می‌توانند در مجموعه داده‌های ترتیبی، آنچه نامرئی است را روشن کنند: ادراک‌ها، باورها، استدلال‌ها، نگرش‌ها، دیدگاه‌ها و شرایط اقتصادی فردی دقیق. پژوهش‌های این اقتصاددان مربوط به امور مالی عمومی و اقتصاد سیاسی است که در عناصر اقتصاد کلان ترکیب می‌شود. او مالیات شرکت‌ها و افراد و همچنین نحوه درک و شکل‌گیری نگرش مردم نسبت به مسائل و سیاست‌های اقتصادی را مطالعه می‌کند.

کشف چیزهای نامرئی

پس از چندین سال مطالعه مالیات، استفانی استانچوا به یک نتیجه دلهره‌آور رسید: مردم دیدگاه‌هایی پیچیده و ریشه‌ای دارند که درک آن برای اقتصاددانان دشوار است. او دریافت که هنگام تدوین توصیه‌های سیاستی با در نظر گرفتن یک هدف اجتماعی، مانند کاهش نابرابری، اقتصاددانان اطلاعات کافی ندارند که آنها را در مورد آنچه مردم می‌دانند، باور دارند و منصفانه می‌دانند، راهنمایی کند.

استانچوا می‌خواهد این رویه را تغییر دهد. می‌گوید: «هدف در واقع ورود به ذهن مردم و تلاش برای درک این است که آنها چگونه استدلال می‌کنند و برداشت‌ها، نگرش‌ها و دانششان در مورد مسائل مختلف سیاست اقتصادی چیست.»

او با استفاده از نظرسنجی‌ها و آزمایش‌های اقتصادی، اجتماعی در مقیاس بزرگ، اغلب در چندین کشور، توانسته است نگاهی اجمالی به این موضوع داشته باشد که چرا مردم از برخی سیاست‌ها حمایت می‌کنند و بعضی را نمی‌پذیرند؛ که موضوعاتی از توزیع مجدد یا تجارت گرفته تا مالیات‌های زیست‌محیطی را در بر می‌گیرد.

امانوئل سائز، مدیر مرکز رشد عادلانه در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، و یکی از نویسندگان گزارش نابرابری جهانی دانشکده اقتصاد پاریس، می‌گوید: «این بررسی‌ها آنچه در داده‌های اقتصادی سنتی نامرئی است را آشکار می‌کند و اقتصاد را به سایر علوم اجتماعی مانند روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و علوم سیاسی نزدیک‌تر می‌کند. این کار می‌تواند یک تغییر بازی برای حرفه اقتصاد باشد، زیرا باعث می‌شود استانداردترین فرضیه‌ها در مورد رفتار اقتصادی منطقی، مجدد ارزیابی شود.»

استانچوا 39ساله، از زمان دریافت دکترای خود از موسسه فناوری ماساچوست در سال 2014، عنوان یکی از اقتصاددانان جوان پیشرو در جهان را از آن خود کرده است. در میان انبوهی از جوایز و افتخارات، او برنده جایزه پژوهشی الین بنت از انجمن اقتصادی آمریکا در سال 2020 شد که پژوهش‌های برجسته یک زن در هفت سال اول پس از دریافت دکترا را به رسمیت می‌شناسد. او نخستین زنی بود که به هیات تحریریه فصلنامه تاثیرگذار اقتصاد پیوست.

استانچوا در اوایل دوره دکترای خود به دلیل توجه به پرسش‌هایی در مرکز تحقیقات اقتصادی و بحث سیاست عمومی برجسته بود. جیمز پوتربا، مشاور دکترای او در ام‌آی‌تی می‌گوید: «استفانی در پرسش‌هایی که مطرح می‌کند نترس است. از سال اول تحصیلات تکمیلی، روشن بود که به پرسش‌های بی‌پاسخ، موضوعاتی برای تحقیقات آینده، فکر می‌کند.» استانچوا همچنین سهم مهمی در پژوهش در مورد نظریه مالیات بهینه داشته است؛ موضوعی که اقتصاددانان نزدیک به 100 سال آن را مطالعه کرده‌اند و هنوز چیزهای زیادی برای یادگیری آن وجود دارد. این رشته به بررسی نحوه طراحی مالیات‌هایی می‌پردازد که رفاه اجتماعی را با انعکاس انتخاب‌های جامعه میان برابری و کارایی بیشینه می‌کند.

مالیات؛ یک ابزار قدرتمند

استانچوا در سال 1997، زمانی که تورم در کشور زادگاهش بلغارستان از دو هزار درصد گذشت، 11ساله بود. اگرچه او و خانواده‌اش قبلاً کشور را ترک کرده بودند، اما این موضوع به تصمیم نهایی او برای تحصیل در اقتصاد کمک کرد. او تا زمانی که تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی در دانشگاه کمبریج آغاز کرد، در آلمان شرقی زندگی می‌کرد و شاهد اختلاف دستمزدها با غرب و همچنین در فرانسه بود.

او می‌گوید: «زندگی در کشورهای مختلف در دوران کودکی باعث شد شاهد بسیاری از سیستم‌های اقتصادی و اجتماعی بسیار متفاوت باشم. وقتی فهمیدم رشته‌ای به نام اقتصاد وجود دارد که به این موارد که به آنها علاقه‌مندم می‌پردازد، مشخص بود که می‌خواستم آن را مطالعه کنم.» پس از کمبریج، استفانی به فرانسه بازگشت و در آنجا در مقطع کارشناسی ارشد اقتصاد تحصیل کرد. هنگامی که او شروع به فکر کردن در مورد دکترا کرد، بر مالیات تمرکز کرد تا به نابرابری‌هایی که در دوران رشد خود دیده بود، کمک کند.

استانچوا می‌گوید: «متوجه شدم که مالیات ابزار فوق‌العاده قدرتمندی است که دولت‌ها دارند و می‌توان آن را در حوزه‌های مختلف به کار گرفت. موارد بسیار زیادی وجود دارد که واقعاً به مالیات متکی است. این امر می‌تواند تاثیرات آبشاری زیادی داشته باشد، که می‌تواند بسیار خوب یا وحشتناک باشد- اگر اشتباه متوجه شوید.» یکی از تمرکزهای اصلی او، تاثیرات مالیات بر فعالیت‌های مختلف، با تاکید بر مواردی است که در دوره‌های طولانی انجام می‌شود. مطالعه او در سال 2017، «سیاست‌های مالیات بهینه و سرمایه انسانی در طول چرخه زندگی»، با تجزیه و تحلیل جزئیات بی‌سابقه‌ای که چگونه سیاست‌های مالیاتی و سرمایه انسانی، مانند سرمایه‌گذاری در آموزش عالی، در طول عمر افراد با هم تعامل دارند، راه جدیدی را گشود.

استفانی به رسیدگی به مشکل گسترده بدهی بالای دانشجویان علاقه داشت. آیا سیستمی وجود دارد که مردم بتوانند هزینه تحصیلات عالی را -نه فقط یک بار، بلکه در طول عمر- بدون بدهی و تشدید نابرابری بپردازند؟ استانچوا دریافت که وام‌های مشروط درآمد می‌تواند چنین راه‌حلی را مطرح کند.

او می‌گوید: «این به طور مشترک، کل سیستم را در نظر می‌گیرد- تامین مالی آموزش و سپس مالیات بر درآمد ایجادشده در طول زندگی به‌گونه‌ای که تصمیم برای کسب سرمایه انسانی را در مقابل مشوق‌هایی که مالیات ایجاد می‌کند، متعادل کند.»

در این سیستم، فرد برای آموزش و پرورش وام دولتی می‌گرفت. از آنجا که افراد در نتیجه درآمد بیشتری کسب می‌کنند، سهم بیشتری از درآمد خود را از طریق مالیات پرداخت می‌کنند که به استخر مشترک دولت برای آموزش سرازیر می‌شود. برعکس، زمانی که افراد بدشانسی می‌آورند و درآمدشان آسیب می‌بیند، هزینه کمتری می‌پردازند.

اگرچه 9 کشور از جمله استرالیا، نیوزیلند و بریتانیا نوعی وام مشروط درآمدی را در پیش گرفته‌اند، اما در زمان‌های بد از وام‌گیرنده محافظت می‌کنند، ولی در زمان‌های خوب موفق به جمع‌آوری بیشتر نمی‌شوند. استانچوا دریافت برای اینکه استخر مشترک تامین مالی شود و واقعاً بهینه باشد، باید به هر دو صورت کار کند. 

پی‌نوشت:

1- یک نهاد مشاوره اقتصادی در پاریس است که با بودجه دولت در سال 1997 بنا نهاده شده و بخشی از دفتر نخست‌وزیر فرانسه است.