سری در ابرها

سرویس‌های ابری به طیف وسیعی از منابع محاسباتی ارائه‌شده از طریق اینترنت اشاره دارند که به کاربران اجازه می‌دهند بدون داشتن یا مدیریت سخت‌افزار فیزیکی به پلت‌فرم‌ها و نرم‌افزار دسترسی داشته باشند. دنیای کسب‌وکار به‌سرعت در حال تحول است و لازمه دوام‌آوردن در این دنیا چابکی، توانایی رقابت‌کردن و مدیریت‌کردن منابع مالی است که بیش از هر زمان دیگری باید به این سه مورد پرداخت. خدمات ابری با ارائه راه‌حل‌های قوی که می‌توانند بر اساس تقاضا افزایش یا کاهش مقیاس داده شوند، این نیازها را برطرف می‌کنند و استفاده بهینه از منابع و صرفه‌جویی در هزینه را تضمین می‌کنند. یکی از دلایل اصلی ورود خدمات ابری به کسب‌وکارها، توانایی پشتیبانی از کار از راه دور است. با تحولات جهانی به سمت الگو‌های کاری انعطاف‌پذیر، شرکت‌ها نیاز به دسترسی قابل‌اعتماد و ایمن به داده‌ها و برنامه‌های خود از هر مکانی دارند. خدمات مبتنی بر ابر با ارائه دسترسی یکپارچه به منابع از طریق اینترنت، این کار را آسان می‌کنند. علاوه بر این، خدمات ابری همکاری و بهره‌وری را افزایش می‌دهند. تیم‌ها می‌توانند در زمان واقعی با هم کار کنند، اسناد را به اشتراک بگذارند و از ابزارهای مشارکتی بدون محدودیت در مکان‌های جغرافیایی استفاده کنند. این کار به نوآوری پروبال می‌دهد و بازه زمانی انجام پروژه را سرعت می‌بخشد. یکی دیگر از عوامل مهم، امنیت و ارائه دقیق از سوی ارائه‌دهندگان خدمات ابری است. با اقدامات امنیتی پیشرفته و گواهینامه‌های انطباق، کسب‌وکارها می‌توانند به محافظت از داده‌های خود در برابر تهدیدها و پایبندی به استانداردهای نظارتی اعتماد کنند. وابستگی روزافزون به تجزیه‌وتحلیل کلان‌داده و هوش مصنوعی (AI) نیز نیاز به خدمات محاسبات ابری را افزایش می‌دهد. کسب‌وکارها می‌توانند از ابزارهای مبتنی بر ابر برای پردازش و تجزیه‌وتحلیل حجم عظیمی از داده‌ها بهره ببرند و به بینش‌های ارزشمندی دست یابند که تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی استراتژیک را هدایت می‌کند. علاوه بر این، سرویس‌های ابری از تداوم کسب‌وکار و بازیابی پس از رخدادها پشتیبانی می‌کنند. با ذخیره داده‌ها در مراکز داده پراکنده جغرافیایی، کسب‌وکارها می‌توانند اطمینان پیدا کنند که اطلاعات حیاتی آنها پشتیبان‌گیری می‌شود. این انعطاف‌پذیری برای حفظ عملیات و کمینه‌کردن زمان ازکارافتادگی بسیار مهم است.

خدمات ابری در نگاه ابرشرکت‌های نرم‌افزاری

 رد هت، شرکت نرم‌افزاری پیشرو آمریکایی که به خاطر راهکارهای متن‌باز سازمانی خود شناخته می‌شود،  سرویس‌های ابری را این‌گونه تعریف می‌کند: «زیرساخت، پلت‌فرم یا نرم‌افزاری هستند که ارائه‌دهندگان شخص ثالث میزبانی می‌کنند و از طریق اینترنت در دسترس کاربران قرار می‌گیرند.» این سرویس‌ها موجب می‌شود کاربران برنامه‌های بومی ابری بسازند و از هر مکانی به‌صورت انعطاف‌پذیر کار کنند؛ مانند سایر راهکارهای فناوری اطلاعات، سرویس‌های ابری نیز به سخت‌افزار و نرم‌افزار متکی هستند. بااین‌حال، برخلاف راهکارهای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری سنتی، کاربران برای دسترسی به سرویس‌های ابری به چیزی جز رایانه، اتصال شبکه و سیستم‌عامل نیاز ندارند.

 کلتک در دوره آموزشی رایانش ابری، سرویس‌های ابری را «طیفی از منابع محاسباتی از طریق اینترنت، ازجمله ذخیره‌سازی، قدرت پردازش، پایگاه‌های داده، شبکه، نرم‌افزار، تجزیه‌وتحلیل و هوش» توصیف می‌کند. آنها بر مزایای مقیاس‌پذیری، اتوماسیون و مقرون‌به‌صرفه‌بودن تاکید می‌کنند و ارائه‌دهندگان اصلی مانند AWS، Azure  و  Google Clou را که زیرساخت‌های جهانی را ارائه می‌دهند معرفی می‌کنند.

 GeeksforGeeks  آن را این‌گونه ساده می‌کند: «استفاده از اینترنت برای ذخیره، مدیریت و پردازش داده‌ها به‌جای استفاده از رایانه یا سرور محلی». آنها الگو‌های خدماتی مانند SaaS، PaaS، IaaS  و FaaS را برجسته می‌کنند که هر کدام نیازهای مختلف کاربر را برآورده می‌کنند.

کارکرد سرویس‌های ابری 

درک نحوه عملکرد سرویس‌های ابری مستلزم تجزیه معمارانه و فهم فرآیندهای زیربنایی است.

مراکز داده: ارائه‌دهندگان خدمات ابری، مراکز داده بزرگ را با قابلیت‌های محاسباتی و ذخیره‌سازی گسترده اداره می‌کنند. این مراکز داده که به‌صورت استراتژیک قرار گرفته‌اند عدم تاخیر در دسترسی به داده را تضمین کنند.

مجازی‌سازی: فناوری مجازی‌سازی امکان ایجاد نمونه‌های مجازی از منابع سخت‌افزاری را فراهم می‌کند. این امر به چندین کاربر اجازه می‌دهد تا ضمن حفظ خصوصی‌سازی و امنیت، از سخت‌افزار فیزیکی یکسانی استفاده کنند. سرویس‌های ابری معمولاً در سه الگوی اصلی ارائه می‌شوند: زیرساخت به‌عنوان سرویس (IaaS): منابع محاسباتی مجازی را از طریق اینترنت فراهم می‌کند. کاربران می‌توانند ماشین‌های مجازی، فضای ذخیره‌سازی و شبکه‌ها را اجاره کنند. پلت‌فرم به‌عنوان سرویس (PaaS): بستری برای توسعه، آزمایش و استقرار برنامه‌ها ارائه می‌دهد. این شامل ابزارها و چهارچوب‌هایی برای ساخت نرم‌افزار بدون مدیریت زیرساخت است. نرم‌افزار به‌عنوان سرویس (SaaS): این نرم‌افزار برنامه‌ها را از طریق اینترنت عرضه می‌کند. کاربران می‌توانند بدون نگرانی در مورد نصب یا نگهداری، به نرم‌افزار دسترسی داشته باشند و از آن استفاده کنند.  رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (API) و رابط‌های وب: سرویس‌های ابری، رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (API) و رابط‌های وب را برای کاربران تامین می‌کنند تا با منابع خود تعامل داشته باشند و آنها را مدیریت کنند. این رابط‌ها فرآیند تامین، پیکربندی و مقیاس‌بندی منابع را ساده می‌کنند. اتوماسیون و مدیریت: ارائه‌دهندگان خدمات ابری ابزارهای خودکارکردن را برای ساده‌سازی عملیات تامین می‌کنند. این ابزارها وظایفی مانند تامین منابع، نظارت و نگهداری را انجام می‌دهند و از بار اداری کاربران کم می‌کنند. زیرساخت شبکه: برای عرضه کارآمد منابع به یک زیرساخت شبکه قوی متکی هستند. اتصالات اینترنت پرسرعت، شبکه‌های تحویل محتوا (CDN) و متعادل‌کننده‌های بار، انتقال سریع و قابل اعتماد داده‌ها را تضمین می‌کنند. تخصیص منابع: از الگوریتم‌های پیچیده‌ای برای تخصیص پویای منابع استفاده می‌کنند. این کار تضمین می‌کند که قدرت محاسباتی، ذخیره‌سازی و پهنای باند به‌ شکل بهینه بر اساس تقاضای بی‌وقفه توزیع شوند و کارایی و عملکرد را بیشینه کنند. شیوه‌نامه‌های امنیتی: ارائه‌دهندگان ابر، پروتکل‌های امنیتی سخت‌گیرانه‌ای را برای محافظت از داده‌ها و منابع اجرایی می‌کنند که شامل رمزگذاری، احراز هویت چندعاملی، سیستم‌های تشخیص نفوذ و ممیزی‌های امنیتی منظم برای کاهش خطرات و اطمینان از انطباق است.

مزایای کلیدی خدمات رایانش ابری

پذیرش خدمات ابری مزایای بی‌شماری برای افراد و مشاغل به همراه دارد: صرفه‌جویی در هزینه: نیاز به سرمایه‌گذاری‌های اولیه قابل‌توجه در سخت‌افزار و نرم‌افزار را از بین می‌برند. کاربران فقط برای منابعی که استفاده می‌کنند هزینه کرده و هزینه‌های سرمایه را به هزینه‌های عملیاتی تبدیل می‌کنند. مقیاس‌پذیری: شرکت‌های عرضه‌کننده خدمات ابری می‌توانند به‌راحتی بر اساس تقاضای کارفرما افزایش یا کاهش مقیاس خدمات داشته باشند. این انعطاف‌پذیری موجب می‌شود مشاغل بدون تامین بیش‌ازحد یا استفاده کمتر از حد از منابع، بارهای کاری مختلف را مدیریت کنند. دسترسی‌پذیری: به منابع میزبانی‌شده در ابر می‌توان از هر مکانی با اتصال به اینترنت دسترسی داشت. این موضوع به‌ویژه برای کار از راه دور و همکاری جهانی مفید است. قابلیت اطمینان: ارائه‌دهندگان خدمات ابری سطوح بالایی از اطلاعات و پشتیبانی دارند که در دسترس‌بودن داده‌ها و به حداقل‌رساندن زمان خرابی را تضمین می‌کند و قابلیت اطمینان کلی عملیات فناوری اطلاعات را افزایش می‌دهد. امنیت: ارائه‌دهندگان پیشرو خدمات ابری اقدامات امنیتی قوی، ازجمله رمزگذاری، کنترل دسترسی و ممیزی‌های امنیتی منظم را اجرا می‌کنند. این امر به محافظت از داده‌های حساس و حفظ انطباق با مقررات صنعت کمک می‌کند. نوآوری: پلت‌فرم‌های ابری دسترسی به فناوری‌های پیشرفته مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و تجزیه‌وتحلیل کلان داده را فراهم می‌کنند. کسب‌وکارها می‌توانند از این ابزارها برای پیشبرد نوآوری و کسب مزیت رقابتی بهره ببرند. پایداری محیطی: سرویس‌های ابری می‌توانند با استفاده از منابع مشترک و بهینه‌سازی عملیات مرکز داده، ردپای کربن را کاهش دهند. ارائه‌دهندگان ابر اغلب در فناوری‌های تجدیدپذیر و کم‌مصرف سرمایه‌گذاری می‌کنند و به تلاش‌های پایداری کمک می‌کنند. بااین‌حال، کارهای زیادی باقی مانده است، به‌ویژه با برنامه‌های هوش مصنوعی مولد مبتنی بر ابر که به انرژی زیادی نیاز دارند. چابکی کسب‌وکار: سرویس‌های مبتنی بر ابر، موجب می‌شود کسب‌وکارها به‌سرعت با شرایط متغیر بازار و خواسته‌های مشتری سازگار شوند. خدمات جدید را می‌توان به‌سرعت مستقر کرد و منابع را می‌توان در صورت نیاز مجدداً تخصیص داد و یک مزیت رقابتی ایجاد کرد. همکاری پیشرفته: ابزارهای همکاری مبتنی بر ابر به تیم‌ها اجازه می‌دهند بدون توجه به موقعیت فیزیکی خود، به‌صورت یکپارچه با هم کار کنند. ابزارهای ویرایش، اشتراک‌گذاری فایل و ارتباطات در زمان واقعی، بهره‌وری را افزایش داده و کار تیمی را تقویت می‌کنند. بازیابی پس از سانحه: شرکت‌های ابری راه‌حل‌های قوی برای بازیابی پس از سانحه ارائه می‌دهند و اطمینان می‌دهند که داده‌ها پشتیبان‌گیری می‌شوند و در صورت بروز اختلال، می‌توان آنها را به‌سرعت بازیابی کرد. این کار زمان ازکارافتادگی را بیشینه کرده و تداوم کسب‌وکار را تضمین می‌کند.

نمونه‌های واقعی از سرویس‌های ابری

از سال ۲۰۲۵، صنعت رایانش ابری تحت سلطه چند بازیگر اصلی است که همچنان زیرساخت‌های دیجیتال کسب‌وکارها را در سراسر جهان هدایت می‌کنند. این شرکت‌ها نه‌تنها بزرگ‌ترین سهم بازار را در اختیار دارند، بلکه گردش مالی قابل‌توجهی نیز ایجاد می‌کنند و از نظر استراتژیک برای رشد آینده در موقعیت مناسبی قرار دارند. سه ارائه‌دهنده برتر خدمات ابری به ترتیب خدمات وب آمازون (AWS)، مایکروسافت آزور و پلت‌فرم ابری گوگل (GCP) در مجموع بیش از ۶۰ درصد از بازار جهانی زیرساخت ابری را در اختیار دارند. خدمات وب آمازون با تقریباً ۲۹ تا ۳۱ درصد سهم بازار پیشتاز است. خدمات وب آمازون یک پلت‌فرم ابری جامع و گسترده است که بیش از ۲۰۰ سرویس کاملاً برجسته از مراکز داده در سطح جهان ارائه می‌دهد. آمازون قدرت محاسباتی، گزینه‌های ذخیره‌سازی و شبکه‌سازی را مهیا می‌کند. این شرکت با کسب 3 /29 میلیارد دلار در سه‌ماه اول سال ۲۰۲۵، ۱۷ درصد افزایش درآمد نسبت به سال گذشته داشته است. مایکروسافت آزور با ۲۱ تا ۲2 درصد در رتبه بعدی قرار دارد. مایکروسافت آزور یک سرویس محاسبات ابری است که مایکروسافت برای ساخت، آزمایش، استقرار و مدیریت برنامه‌ها و خدمات از طریق مراکز داده تحت مدیریت مایکروسافت ایجاد کرده است. آزور هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و راه‌حل‌های بیشتر عرضه می‌کند. درآمد این شرکت 8 /26 میلیارد دلار در سه‌ماه اول سال ۲۰۲۵ بود که با نرخ رشد ۲۱درصدی رتبه دو این صنعت را به خود اختصاص داده است. گوگل کلود ۱۲ تا ۱۳ درصد بازار را در اختیار دارد که پیوسته در حال افزایش است. پلت‌فرم ابری گوگل (GCP) مجموعه خدمات محاسبات ابری گوگل است که شامل محاسبات، ذخیره‌سازی داده‌ها، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و یادگیری ماشین می‌شود. GCP به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که در مقیاس جهانی به‌صورت کارآمد فعالیت کنند. این شرکت 3 /12 میلیارد دلار در سه‌ماه اول سال ۲۰۲۵، از ارائه خدمات ابری به دست آورده است که نشان‌دهنده افزایش ۲۸درصدی گردش مالی این شرکت نسبت به سال گذشته است. سایر ارائه‌دهندگان ابری برجسته عبارت‌اند از: علی‌بابا با تقریباً چهار درصد و اوراکل با حدود سه درصد. در اروپا، ارائه‌دهندگان محلی مانند SAP و Deutsche Telekom هر کدام حدود ۲ درصد سهم بازار را در اختیار دارند.  اوراکل 2 /6 میلیارد دلار در سه‌ ماه اول سال ۲۰۲۵ با عرضه خدمات ابری به دست آورده است. گردش مالی علی‌بابا در سه‌ماه چهارم ۲۰۲۴ معادل 3 /4 میلیارد دلار بوده است. آی‌بی‌ام نیز یک پلت‌فرم ابری کامل است که بیش از ۱۷۰ محصول و خدمات ارائه می‌دهد که داده‌ها، کانتینرها، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و بلاک‌چین را پوشش می‌دهد.  Salesforceهم یکی دیگر از آنهاست که در درجه نخست به خاطر خدمات مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) شناخته می‌شود. همچنین راه‌حل‌های ابری مختلفی ازجمله برنامه‌های بازاریابی، فروش و خدمات مشتری ارائه می‌دهد. اوراکل کلود، برنامه‌های ابری یکپارچه و خدمات پلت‌فرم را پوشش می‌دهد. این شرکت به کسب‌وکارها در زمینه پایگاه‌های داده در سطح سازمانی، سیستم‌های ERP و سایر برنامه‌های تجاری کمک می‌کند. دراپ‌باکس یک سرویس ذخیره‌سازی ابری است که به کاربران امکان می‌دهد فایل‌ها را ذخیره کرده و از هر دستگاهی که به اینترنت متصل است به آنها دسترسی داشته باشند. این سرویس به‌طور گسترده برای اشتراک‌گذاری و همکاری فایل‌های شخصی و حرفه‌ای استفاده می‌شود. اسلک، درحالی‌که در درجه نخست یک پلت‌فرم پیام‌رسان است، بر اساس یک مدل سرویس ابری عمل می‌کند و امکان ارتباط و همکاری در زمان واقعی را بین تیم‌ها، صرف‌نظر از موقعیت مکانی، مهیا می‌کند. زوم یک سرویس کنفرانس ویدئویی مبتنی بر ابر است که به‌ویژه در طول همه‌گیری کووید19، برای جلسات مجازی، وبینارها و کلاس‌های آنلاین محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این نمونه‌ها تنها بخشی از خدمات ابری هستند که برای رفع نیازهای خاص و ارائه قابلیت‌های مختلف طراحی شده‌اند. پیش‌بینی می‌شود بازار جهانی خدمات ابری در سال ۲۰۲۵ به 77 /912 میلیارد دلار برسد، و هزینه‌های کاربر نهایی 4 /723 میلیارد دلار پیش‌بینی می‌شود، ازجمله نزدیک به ۳۰۰ میلیارد دلار فقط برای SaaS. این عرضه‌کنندگان برای حفظ رهبری، سرمایه‌گذاری‌های سنگینی در فناوری‌ها و زیرساخت‌های نوظهور انجام می‌دهند:  ادغام هوش مصنوعی: هوش مصنوعی مولد، رشد انفجاری را با افزایش ۱۴۰ تا ۱۶۰درصدی در خدماتی مانند GPU-as-a-Service و پلت‌فرم‌های GenAI به همراه دارند.  استراتژی‌های چند‌ابری و ترکیبی: شرکت‌ها در حال اتخاذ معماری‌های ابری انعطاف‌پذیر هستند که تقاضا برای قابلیت همکاری را افزایش می‌دهد.  پایداری و حاکمیت: ارائه‌دهندگان در حال ساخت مراکز داده بدون کربن و رسیدگی به انطباق منطقه‌ای، به‌ویژه در اروپا هستند.  گسترش جهانی: AWS، آزور و گوگل همچنان به سرمایه‌گذاری میلیاردها دلار در هر سه ماه برای گسترش مراکز داده خود در سراسر قاره‌ها ادامه می‌دهند.

با وجود تلاش‌های شرکت‌های اروپایی برای کسب جایگاه، تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند شرکت‌های ارائه‌دهنده سرویس‌های ابری مقیاس‌پذیر ایالات‌متحده به دلیل مقیاس، نوآوری و سرمایه‌گذاری ثابت خود، همچنان تسلط خود را در این حوزه حفظ خواهند کرد.