بشارت رشد

  سردار خالدی: بررسی الگوی رفتاری بازارها در دوره‌های بی‌ثباتی اقتصادی و جهش‌های نرخ تورم و نرخ ارز در ایران نشان می‌دهد که بازار سهام در چنین دوره‌هایی (قبل از بازار ملک و بعد از بازار ارز و طلا) با تاخیر شش تا هشت ماه، واکنش نشان می‌دهد. بر پایه این استدلال، جهش نرخ ارز و طلا سه ماه است که شروع شده و بر پایه سناریوی مطرح‌شده، بازار سهام هم باید موج جدید صعودی‌اش را اسفند امسال آغاز کند. در این موج صعودی، در مرحله نخست، سهام شرکت‌های کوچک‌تر (در واقع سهام شرکت‌های تشکیل‌دهنده شاخص هم‌وزن) صعود می‌کنند. با تاخیر، چند ماه بعد، نوبت به سهام شرکت‌های بزرگ‌تر می‌رسد. این الگو در بازار سهام می‌تواند تکرار شود، مگر اینکه متغیرهای برون‌زای جدید در صحنه سیاسی و اجتماعی کشور، به‌جز متغیرهای کنونی، هویدا شود که در آن صورت، الگو مورد بازبینی قرار می‌گیرد.

تحلیلگرانی که از الگوی شکاف تورم یا الگوی برابری قدرت خرید (PPP) برای برآورد نرخ واقعی دلار آمریکا در ایران استفاده می‌کنند باید توجه داشته باشند که چند الگو برای برآورد این نرخ مهم وجود دارد که الگوی برابری قدرت خرید، تنها یکی از آن الگو‌هاست. معمولاً بسته به شرایط و ویژگی‌های اقتصادی و حکمرانی در هر کشور، الگوی بهینه برای برآورد نرخ ارز مورد استفاده قرار می‌گیرد. بعضاً ترکیبی از همه این الگو‌ها هم برای برآورد نرخ دلار آمریکا اعمال می‌شود.

در مورد ایران با توجه به تک‌محصولی بودن (نفت و پتروشیمی) اقتصاد کشور و نقش تعیین‌کننده درآمدهای ارزی در سرکوب قیمت‌ها، درآمد ارزی و در نتیجه، مدل تراز پرداخت‌ها، الگو و عامل مهم برای برآورد و استخراج نرخ واقعی ارز در اقتصاد ایران به‌شمار می‌آید.

البته وضعیت حساب سرمایه به علاوه وضعیت حساب جاری که مجموع آن تراز پرداخت‌ها می‌شود، الگوی به مراتب بهتری برای فهم و تحلیل و برآورد نرخ واقعی ارز در اقتصاد ایران است.

در پرونده این هفته می‌خواهیم آینده بازار سهام را از دریچه تراز پرداخت‌ها بررسی کنیم. این زاویه دید از لحاظ تاثیر متقابل متغیرهای اقتصاد کلان بر بخش خارجی و هم از لحاظ تاثیر سیاست‌های پولی و ارزی بر بخش خارجی حائز اهمیت است. به همین دلیل پرسش اصلی پرونده این خواهد بود که آیا بورس تهران ظرفیت رشد دارد؟ و در صورت پاسخ مثبت به این سوال، آیا احتمالاً موج بزرگ بورس در راه است؟ پرونده پیش‌رو در پایان با بررسی رابطه میان بازار ارز، ملک و سهام به سناریوهای احتمالی بورس هم اشاره می‌کند.