گَردِ غبار

یک مطالعه جهانی نشان می‌دهد که هوای سمی همچنان خطر بزرگی برای سلامتی است و تنها هفت کشور استانداردهای سازمان بهداشت جهانی را در زمینه ریزگردها رعایت می‌کنند. این گزارش می‌گوید تقریباً همه کشورها با سطوح ناایمن آلودگی هوا مواجه هستند.

بر اساس این گزارش که به‌تازگی منتشر شده است (2025)، میزان آلودگی هوا تقریباً در هر کشوری بیشتر از آن چیزی است که کارشناسان پزشکی برای تنفس آن را ایمن می‌دانند. تجزیه و تحلیل شرکت فناوری کیفیت هوای سوئیس IQAir که در مارس 2025 منتشر شد، نشان داد که تنها هفت کشور محدودیت‌های توصیه‌شده سازمان بهداشت جهانی (WHO) را برای ذرات ریز (PM2.5) در سال 2024 رعایت کرده‌اند.

این کشورها شامل استرالیا، نیوزیلند، استونی، ایسلند و چندین کشور جزیره‌ای کوچک بودند که همگی میانگین سالانه پنج میکروگرم PM2.5 در هر مترمکعب یا کمتر را حفظ کردند.

از سوی دیگر چاد، بنگلادش، پاکستان، جمهوری دموکراتیک کنگو و هند به عنوان آلوده‌ترین کشورها رتبه‌بندی شده‌اند. این گزارش نشان داد که سطوح PM2.5 در این کشورها حداقل 10 برابر از دستورالعمل‌های WHO فراتر رفته و غلظت آن در چاد به 18 برابر حد توصیه‌شده رسیده است.

متخصصان پزشکی هشدار می‌دهند که هیچ سطحی از قرار گرفتن در معرض PM2.5 کاملاً ایمن نیست، زیرا این ذرات میکروسکوپی می‌توانند وارد جریان خون شده و باعث آسیب شدید اندام‌ها شوند. با این حال، پیروی از دستورالعمل‌های کیفیت هوا می‌تواند به جلوگیری از مرگ میلیون‌ها نفر در سال کمک کند. در سطح جهان، آلودگی هوا پس از فشار خون بالا، دومین عامل مرگ‌ومیر است.

فرانک هامز، مدیرعامل IQAir، بر خطرات درازمدت هوای سمی برای سلامتی تاکید کرد و گفت: «آلودگی هوا فوراً ما را نمی‌کشد؛ شاید دو تا سه دهه طول بکشد تا اثرات آن را بر سلامت ببینیم، مگر اینکه بسیار شدید باشد.»

گاردین گزارش داد که بسیاری از مردم خطرات آلودگی هوا را تا زمانی که اثرات آن بعداً در زندگی آشکار شود، درک نمی‌کنند و می‌گوید: «(پرهیز از آن) یکی از چیزهای پیشگیرانه‌ای است که مردم تا وقتی خیلی دیر نشده در زندگی خود به آن فکر نمی‌کنند.»

این گزارش اکنون در هفتمین سال خود، برخی بهبودها در کیفیت هوا را برجسته کرده و اشاره می‌کند که درصد شهرهایی که استانداردهای PM2.5 را دارند، از 9 درصد در سال 2023 به 17 درصد در سال 2024 افزایش یافته است.

هند که شش شهر از 10 شهر آلوده جهان را در خود جای داده، طی سال گذشته هفت درصد کاهش آلودگی هوا را ثبت کرده است. چین نیز به پیشرفت خود ادامه داد و آلودگی شدید PM2.5 بین سال‌های 2013 تا 2020 تقریباً به نصف رسید. کیفیت هوای پکن اکنون با سارایوو قابل مقایسه است که برای دومین سال متوالی آلوده‌ترین شهر اروپا باقی مانده است.

این مطالعه همچنین پایتخت‌ها را بر اساس کیفیت هوای ضعیف رتبه‌بندی می‌کند. دهلی نو با میانگین سالانه غلظت 7 /92 میکروگرم بر مترمکعب (بیش از 18 برابر سطح توصیه‌شده)، در صدر فهرست قرار دارد. پس از آن، پایتخت بنگلادش، داکا با 2 /80؛ اواگادوگو (بورکینافاسو) با 6 /46؛ دوشنبه (تاجیکستان) با 46 و بغداد (عراق) با 8 /45 میکروگرم بر مترمکعب قرار دارند. این گزارش نشان می‌دهد که فراتر از پایتخت‌ها، منطقه آسیای مرکزی و جنوبی 10 شهر آلوده جهان را در خود جای داده است.

در نقطه مقابل، پایتخت‌های پورتوریکو (سان خوان)، نیوزیلند (ولینگتون)، استرالیا (کانبرا) و ایسلند (ریکیاویک) پاک‌ترین هوا را در سال 2023 صرفاً بر اساس تجزیه و تحلیل ذرات PM2.5 داشتند.

در این گزارش، ضمن بررسی اثر آلودگی هوا، به‌ویژه ریزگردها (از جمله ذرات PM2.5) بر سلامتی انسان، می‌خواهیم ببینیم کدام کشورها بیشترین آسیب را از این ذرات متحمل می‌شوند.

PM2.5 چیست؟

آلودگی هوا در درجه اول از طریق سوزاندن سوخت‌های فسیلی ایجاد می‌شود. بزرگ‌ترین مشارکت‌کنندگان خودروهای سوخت فسیلی (خودروها، کامیون‌ها، هواپیماها، کشتی‌ها و...) و نیروگاه‌ها و کارخانه‌های سوخت زغال سنگ یا نفت هستند. با این حال، هر فعالیتی که شامل سوزاندن چوب یا سوخت‌های فسیلی باشد می‌تواند ذرات معلق را آزاد کند. این شامل منابع خانگی مانند محصولات تنباکو، اجاق گاز و فر، شمع و شومینه می‌شود. آتشفشان‌ها و آتش‌سوزی‌های جنگلی نیز می‌توانند منابع قابل توجه آلودگی هوا باشند.

ثابت شده است که آلودگی هوا به مشکلات سلامتی از جمله مشکلات تنفسی، بدتر شدن آسم و حتی ناتوانی‌های مادرزادی دامن می‌زند. آلودگی سمی یکی از عوامل خطر اصلی بیماری‌های غیرواگیر در سطح جهان است. بیماری‌های غیرواگیر 72 درصد از کل مرگ‌ومیرها را تشکیل می‌دهند که 16 درصد آن ناشی از آلودگی‌های سمی است. آلودگی سمی مسئول 22 درصد از کل بیماری‌های قلبی و عروقی، 25 درصد مرگ‌ومیر ناشی از سکته مغزی، 40 درصد مرگ‌ومیر ناشی از سرطان ریه و 53 درصد مرگ‌ومیر ناشی از بیماری انسداد مزمن ریه است. این موارد با داده‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) مطابقت دارد که نشان می‌دهد آلودگی هوا سالانه باعث هفت میلیون مرگ زودرس می‌شود. 

آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات‌متحده پنج آلاینده اصلی را اندازه‌گیری می‌کند که همه آنها از طریق قانون هوای پاک تنظیم می‌شوند:

 ازون سطح زمین

 آلودگی ذرات (همچنین به عنوان ذرات معلق شناخته می‌شود، از جمله PM2.5 و PM10)

 مونوکسید کربن

 دی‌اکسید گوگرد

 دی‌اکسید نیتروژن

از این میان، آلودگی ذرات متداول‌ترین مورد تحت نظارت است. سازمان بهداشت جهانی غلظت ذرات PM2.5 را برای تعیین آلوده‌ترین مکان روی زمین ارزیابی می‌کند. PM2.5 به ذرات یا قطرات ریز در هوا اطلاق می‌شود که قطر آنها 5 /2 میکرون (μg) یا کمتر است.

ذرات معلق در هوا (PM) یک آلاینده واحد نیست، بلکه مخلوطی از بسیاری از گونه‌های شیمیایی است. این مخلوط، ترکیبی از جامدات و ذرات معلق در هواست که از قطرات کوچک مایع، قطعات جامد خشک و هسته‌های جامد با پوشش‌های مایع تشکیل شده است. ذرات از نظر اندازه، شکل و ترکیب شیمیایی بسیار متفاوت هستند و ممکن است حاوی یون‌های معدنی، ترکیبات فلزی، کربن عنصری، ترکیبات آلی و ترکیباتی از پوسته زمین باشند. ذرات با قطر آنها برای اهداف نظارتی کیفیت هوا تعریف می‌شوند. آنهایی که قطر 10 میکرون یا کمتر (PM10) دارند، قابل استنشاق در ریه‌ها هستند و می‌توانند اثرات نامطلوبی روی سلامتی داشته باشند. ذرات ریز به عنوان ذرات با قطر 5 /2 میکرون یا کمتر (PM2.5) تعریف می‌شود. بنابراین، PM2.5 شامل بخشی از PM10 است.

PM2.5 یکی از آلاینده‌های خطرناک هواست و در صورت وجود در غلظت‌های بالا می‌تواند یک نگرانی جدی برای سلامتی باشد. شهرهایی مانند نیویورک، زمانی که شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس در نظر گرفته شود، یک توصیه بهداشتی PM2.5 صادر می‌کنند. در سال‌های اخیر، آتش‌سوزی‌های جنگلی باعث افزایش تعداد هشدارهای PM2.5 در بسیاری از مناطق دیگر، از جمله بخش‌هایی از اروپا، استرالیا، آفریقا و غرب ایالات‌متحده شده است.

هدف سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای آلودگی هوا صفر تا 10 میکروگرم در مترمکعب است. IQAir که آلودگی را در 109 کشور در سراسر جهان اندازه‌گیری می‌کند، مقادیر بالای 5 /35 میکروگرم در مترمکعب را برای گروه‌های حساس «ناسالم»، سطوح بین 5 /55 تا 4 /150 را برای همه «ناسالم» و هر چیزی بالاتر را «بسیار ناسالم» (5 /150 تا 4 /250) یا «خطرناک‌» (5 /250 یا بالاتر) می‌داند.

هیولاهای نامرئی

آلودگی هوا بزرگ‌ترین تهدید زیست‌محیطی برای سلامت انسان در سراسر جهان است. هفته‌نامه لانست تجزیه و تحلیل سیستماتیک خود را برای مطالعه بار جهانی بیماری‌ها، آسیب‌ها و عوامل خطر در سال 2021 منتشر کرد که تخمین‌های دقیقی از سطوح قرار گرفتن در معرض آلودگی، خطرات سلامتی و بار بیماری برای 88 عامل خطر در 204 کشور و 811 منطقه از سال 1990 تا 2021 ارائه می‌کند. در میان عوامل خطر خاص مورد تجزیه و تحلیل، آلودگی هوای ناشی از ذرات معلق (ریزگردها) عامل اصلی بار بیماری‌های جهانی در سال 2021 بود و هشت درصد از کل سال‌های زندگی تعدیل‌شده به دلیل ناتوانی (DALYs) را به خود اختصاص داد. یک DALY نشان‌دهنده از دست دادن معادل یک سال سلامت کامل است. آلودگی هوا با ذرات معلق در حال حاضر بالاتر از فشار خون سیستولیک بالا، سیگار کشیدن و وزن کم هنگام تولد و زایمان زودرس قرار می‌گیرد.

ذرات نامرئی در هوایی که تنفس می‌کنیم وارد جریان خون ما می‌شوند و به سلول‌ها و اندام‌های بدن ما -از جمله ریه‌ها، قلب و مغز- نفوذ می‌کنند. این امر موجب رنج میلیون‌ها نفر از بیماری‌هایی مانند آسم، بیماری‌های تنفسی، سکته‌های مغزی، حملات قلبی، سرطان و زوال عقل و همچنین وزن کم هنگام تولد، مرده‌زایی و سقط جنین می‌شود.

نوزادان، کودکان، افراد مسن و کسانی که وضعیت سلامتی نامناسبی دارند، به شدت تحت تاثیر آلودگی هوا قرار دارند. بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، از هر 10 مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوای فضای باز، 9 مورد در کشورهای با درآمد پایین و متوسط ​​است.

سالانه 1 /8 میلیون مرگ زودرس به آلودگی هوا نسبت داده می‌شود که بیشتر در اثر مصرف دخانیات است. این دومین عامل مرگ‌ومیر زودرس در سراسر جهان است. همچنین آلودگی هوا پس از سوءتغذیه، دومین عامل مرگ‌ومیر کودکان زیر پنج سال است.

افرادی که هوای آلوده تنفس می‌کنند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های تنفسی مانند آسم و بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) قرار دارند. کیفیت پایین هوا همچنین به گسترش و شدت بیماری‌های عفونی مانند ذات‌الریه و کووید 19 کمک می‌کند.

آلودگی هوا یکی از فوری‌ترین و مرگبارترین چالش‌های جهانی است. و مشکل روزبه‌روز بدتر می‌شود. تا سال 2060، آلودگی هوا می‌تواند باعث مرگ زودهنگام 9 میلیون نفر در سال شود. سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه و بانک جهانی هزینه‌های رفاهی سالانه مرتبط با این مرگ‌ومیرهای زودرس را تا سال 2060 بین 18 تا 25 تریلیون دلار برای اقتصاد جهانی برآورد کرده‌اند.

از میان همه آلاینده‌های رایج هوا، PM2.5 با بیشترین نسبت اثرات نامطلوب بهداشتی مرتبط با آلودگی هوا، هم در ایالات‌متحده و هم در سراسر جهان بر اساس پروژه بار بیماری‌های جهانی سازمان بهداشت بهداشت، مرتبط است. اگرچه هم PM2.5 و هم PM10 می‌توانند استنشاق شوند و مقداری از آنها در سراسر راه‌های هوایی رسوب می‌کند؛ اما PM2.5 به داخل و روی سطح قسمت‌های عمیق‌تر ریه رسوب می‌کند.

قرار گرفتن در معرض PM2.5 در کوتاه‌مدت (تا 24 ساعت) با مرگ‌ومیر زودرس، افزایش بستری شدن در بیمارستان به دلایل قلبی یا ریوی، برونشیت حاد و مزمن، حملات آسم، مراجعه به اورژانس، علائم تنفسی و روزهای فعالیت محدود همراه بوده است. قرار گرفتن طولانی‌مدت (ماه تا سال) در معرض PM2.5 نیز با مرگ زودرس، به‌ویژه در افرادی که بیماری‌های مزمن قلبی یا ریوی دارند، و کاهش رشد عملکرد ریه در کودکان مرتبط است.

خوب‌ها و بدها

بر اساس گزارش جهانی کیفیت هوا در سال 2024 که IQAir مستقر در سوئیس آن را تهیه کرده است، چاد و بنگلادش در رده آلوده‌ترین کشورها در سال 2024 رتبه‌بندی شدند، در حالی که دهلی، هند آلوده‌ترین شهر پایتخت بود. اما تنها هفت کشور در سراسر جهان دستورالعمل‌های کیفیت هوای سازمان بهداشت جهانی را رعایت کردند و سطح آلودگی آفریقا همچنان کمتر گزارش شده است. نظارت بر آلودگی همچنین قربانی کاهش شدید و عقب‌نشینی حفاظت از محیط‌زیست رئیس‌جمهور ترامپ شد، زیرا سفارتخانه‌های ایالات‌متحده در سراسر جهان ایستگاه‌های نظارت را بسته و پایگاه داده airnow.gov دولت ایالات‌متحده را غیرفعال کردند.

بر اساس آخرین گزارش جهانی کیفیت هوا در سال 2024، 74 شهر از 100 شهر و شهرک آلوده در هند هستند که نسبت به 83 شهر در سال گذشته بهبودی جزئی داشته است. سطح یک آلاینده میکروسکوپی کلیدی، یعنی PM2.5، هفت درصد در سراسر این کشور کاهش یافت؛ به طور متوسط ​​6 /50 میکروگرم در مترمکعب یا 10 برابر دستورالعمل ایمن سازمان بهداشت جهانی (WHO). هند به‌رغم داشتن آلوده‌ترین شهرها، پس از چاد، بنگلادش، پاکستان و جمهوری دموکراتیک کنگو از نظر میزان آلودگی ملی، در رتبه پنجم جهان قرار دارد.

در سطح جهان، تنها 17 درصد از تقریباً 9 هزار شهر مورد بررسی، استاندارد آلودگی هوای سازمان بهداشت جهانی را برآورده کردند که میانگین سالانه پنج میکروگرم در مترمکعب آلاینده PM2.5 است. این ذرات میکروسکوپیِ حاوی ترکیبی از آلاینده‌های دیگر که به سد خونی و مغزی نفوذ می‌کنند، گسترده‌ترین معیار سنجش آلودگی هواست. IQAir گفت، در سطح ملی، تنها هفت کشور استرالیا، نیوزیلند، باهاما، باربادوس، گرانادا، استونی و ایسلند با سطح کیفیت هوای سالانه سازمان بهداشت جهانی روبه‌رو هستند.

نقشه جهانی میانگین آلودگی (شکل 1) نشان می‌دهد که آلودگی هوا در درجه اول یک چالش در جنوب جهانی است.

بر اساس این شکل، بیشتر مناطق آسیب‌دیده در آسیا و برخی نیز در آفریقا هستند؛ اگرچه تنها 24 کشور از 54 کشور یا قلمرو آفریقایی داده‌ها را در سال 2024 گزارش کرده‌اند. با این حال، این یک پیشرفت قابل توجه است، زیرا اولین گزارش در سال 2017 دارای داده‌های قابل استفاده تنها از سه کشور آفریقایی بود. البته باید گفت، در آسیا، ایران و افغانستان به دلیل فقدان داده‌های همزمان در این گزارش گنجانده نشده‌اند.

در ادامه، به چند مورد مهم پیرامون این گزارش اشاره می‌کنیم؛

الف) وزارت امور خارجه آمریکا شبکه جهانی نظارت بر کیفیت هوا را تعطیل کرد.

این رتبه‌بندی چند روز پس از اقدام دولت جدید ترامپ مبنی بر قطع نظارت بر کیفیت هوا در سفارتخانه‌های ایالات‌متحده در سراسر جهان منتشر شد. به موازات آن، وزارت امور خارجه 17 سال داده را از پایگاه داده airnow.gov دولت ایالات‌متحده حذف کرد- که منبع ارزشمندی از داده‌های قابل اعتماد کیفیت هوا در کشورهایی مانند چاد بود که دارای منابع محدودی بودند. به گفته دانشمندان این گزارش، این اقدام احتمالاً تاثیری «عمیق» بر نظارت در دنیای واقعی خواهد داشت.

دکتر کریستی چستر شرودر، مدیر علوم کیفیت هوای IQAir، گفت: «اطلاعات جمع‌آوری‌شده در 80 سفارتخانه و کنسولگری جهانی ایالات‌متحده ثابت کرده است که به محافظت از سلامت عمومی و اطلاع‌رسانی سیاست‌های کیفیت هوا کمک می‌کند... زمانی که سفارتخانه‌های ایالات‌متحده ردیابی آلودگی هوای محلی را آغاز کردند، کشورهای میزبان اقدام کردند.»

IQAir تخمین می‌زند که حداقل هشت کشور به دلیل این تصمیم به طور کامل دسترسی به تمام داده‌های کیفیت هوا را از دست خواهند داد که تقریباً همه آنها در کشورهای در حال توسعه هستند.

این گزارش بر اساس داده‌های حدود 40 هزار مانیتور کیفیت هوای سطح زمین در 138 کشور تدوین شده است، اگرچه IQAir، به طور عمومی حاشیه‌ای از خطا برای غلظت PM2.5 مورد استفاده در این گزارش ارائه نمی‌کند.

ب) چرا هند آلوده‌ترین نیست؟

به گفته کارشناسان، در حالی که این کشور دارای 100 شهر و شهرک آلوده در جهان است، شبکه گسترده نظارت بر کیفیت هوای هند، سطوحی را نیز در مناطق روستایی‌تر و کمتر آلوده ثبت می‌کند- در نتیجه به گفته کارشناسان، «میانگین» ملی آن را در مقایسه با سایر کشورهای بسیار آلوده پایین آورده است.

بنابراین دلایلی که پاکستان و بنگلادش در سطح کلی آلودگی در رتبه بالاتری قرار گرفتند، ممکن است به دامنه محدود شبکه نظارت بر کیفیت هوای آنها مربوط باشد- که تمایل دارند فقط مناطق شهری را زیر پوشش خود قرار دهند. بنابراین شهرهایی با غلظت بالای PM2.5 تاثیر نامتناسبی بر میانگین غلظت سالانه کشور دارند. چاد همچنین پس از حذف شدن در سال 2023 به دلیل کمبود داده، به رتبه‌بندی سال 2024 بازگشت.

ج) راه حل منطقه‌ای پایگاه هوایی برای جنوب آسیا

در هر صورت، این گزارش برای هند و بقیه جنوب آسیا خوانش تاریکی ایجاد می‌کند. بنگلادش، پاکستان، هند و نپال رتبه‌های 2، 3، 5 و 7 را به خود اختصاص داده‌اند. پایتخت‌های همه این کشورها نیز در 10 شهر آلوده قرار دارند.

این گزارش بیان می‌کند که هند همچنان در زیرساخت‌های نظارتی دولتی پیشتاز منطقه است و بیش از نیمی از کل ایستگاه‌ها را اداره می‌کند. با وجود این، بسیاری از مناطق در هند تحت نظارت هستند، به‌ویژه در شهرهای کوچک‌تر و مناطق روستایی. شهرهایی مانند دهلی و لاهور اغلب با شرایط خطرناک همراه با افزایش فصلی ریزگردها مواجه می‌شوند که موجب اقدامات اضطراری مانند تعطیلی مدارس و تعطیلی فضاهای عمومی می‌شود.

شرودر گفت: «آلودگی هوا هیچ توجهی به مرزهای کشور ندارد. ماهیت فرامرزی آلودگی هوا و ریزگردها یک مسئله جدی در بسیاری از مناطق در سراسر جهان است و تفاوتی با هند و پاکستان ندارد.»

پایگاه‌های هوایی باید مسائل بین‌المللی منطقه‌ای تلقی شوند، نه مسائل ملی. شهرهای هند و پاکستان، و همچنین بنگلادش و نپال، منابع مشترک آلودگی دارند- انتشارهای صنعتی، سوخت‌های کشاورزی، آلودگی وسایل نقلیه، گردوغبار و... .

د) دهلی پایتخت آلودگی هواست.

دانشمندان این گزارش خاطرنشان می‌کنند در حالی که جمعیت هند تقریباً با کل قاره آفریقا یکسان است، این کشور در سال‌های اخیر شبکه پایشِ کیفیت هوای خود را به طور قابل توجهی گسترش داده است. 

آلوده‌ترین مکان جهان برنیهات، یک شهر صنعتی در ایالت مگالایا در شمال شرقی هند است. میانگین سالانه غلظتPM2.5  در این شهر، 2 /128 میکروگرم بر مترمکعب بوده است. با این حال، داده‌های سال 2024 تمرکز اصلی را بر دهلی قرار می‌دهد. منطقه پایتخت دهلی نو که دارای شهرداری جدا از بقیه دهلی است، آلوده‌ترین پایتخت جهان بود.

منطقه بزرگ‌تر دهلی در میان نزدیک به 9 هزار مکان، در رتبه دوم آلودگی ریزگردها قرار گرفت. این بالاترین رتبه دهلی از زمان شروع گزارش سالانه در سال 2017 است. برخلاف کاهش ملی، سطح آلودگی در دهلی با شش درصد افزایش به 3 /108 میکروگرم بر مترمکعب در سال گذشته رسید که بالاترین میزان از سال 2019 است. از قضا، این سالی است که اولین برنامه ملی هوای پاک هند (NCAP) راه‌اندازی شد.

این گزارش، آلودگی دهلی را به انتشار ناشی از وسایل نقلیه، عامل اصلی ریزگردها (PM2.5)، که با تراکم ترافیک و تقلب در سوخت تشدید می‌شود، و همچنین فعالیت‌های صنعتی و ساختمانی و سوزاندن فصلی بقایای کشاورزی نسبت می‌دهد.

ه) شمال هند در رتبه‌بندی جهانی قرار دارد.

تمام 74 شهر هند در فهرست 100 شهر آلوده، در شمال هند قرار دارند و هیچ کدام از جنوب هند نیستند. حدود 65 مورد از آنها در دشت شمالی به نام دشت هند-گنگتیک (IGP)، از پنجاب در غرب تا بنگال در دو هزارکیلومتری شرق قرار دارند. این یک کانون آلودگی باقی می‌ماند، جایی که عوامل هواشناسی آلاینده‌ها را به دام می‌اندازند و مه‌دود زمستانی را تشدید می‌کنند.

دولت هند در نظر دارد برنامه‌های کنترل آلودگی هوا را در IGP با جمعیتی حدود 600 میلیون نفر به عنوان یک حوزه قضایی هماهنگ کند. در حالی که PM2.5 هند به طور متوسط ​​6 /50 میکروگرم است، یک محاسبه از میانگین آلودگی در ایالت‌های IGP نشان می‌دهد که سطح PM2.5 حدود یک‌پنجم بالاتر است.

چالش این است که هر ایالت یک نهاد سیاسی جداگانه است، اما آلودگی هوا آشکارا از مرزهای سیاسی عبور می‌کند. اگر سوزاندن زباله در فضای باز و سوخت‌های آلاینده (مانند زغال سنگ، سرگین و چوب) در داخل خانه‌ها متوقف شود، آلودگی می‌تواند تا دوسوم کاهش یابد.

و) کاهش آلودگی هوای چین

سطح آلودگی در بیش از 320 شهر چین از جمله شهرهای بزرگی مانند پکن، شانگهای، چنگدو، گوانگژو و شنژن کاهش یافت. اما سطوح آلودگی در تقریباً 130 شهر دیگر افزایش یافته است.

مقامات اهداف بلندپروازانه‌ای را برای کاهش میانگین سالانه ملی غلظت PM2.5 به زیر 28 میکروگرم در مترمکعب تا سال 2027 و کمتر از 25 میکروگرم در مترمکعب تا سال 2035 در نظر گرفته‌اند. همچنین توجه ویژه‌ای به منطقه پکن-تیانجین-هبی در سطح استان شده است.

ز) هشدار برای آلوده‌ترین کشور آسیای جنوب شرقی

آلودگی هوا در اندونزی در سال 2024 نسبت به سال قبل چهار درصد کاهش یافته و به طور میانگین 5 /35 میکروگرم بوده است. با این حال، این گزارش درباره چالش انرژی پاک هشدار می‌دهد.

این کشور در تولید نیکل در جهان پیشرو است، یک ماده معدنی حیاتی برای انرژی پاک و ذخیره‌سازی، اما استخراج آن انرژی زیادی نیاز دارد و برای این منظور، اندونزی ظرفیت زغال سنگ خود را افزایش می‌دهد که تا جولای 2024 طی یک سال 15 درصد رشد داشته است.

سوزاندن زغال سنگ دوسوم برق اندونزی را تولید می‌کند. بر این اساس، به‌رغم کاهش آلودگی، این کشور همچنان آلوده‌ترین کشور در جنوب شرقی آسیاست.

ح) هزینه آلودگی هوای ویتنام

در ویتنام، آلودگی هوا حدود چهار درصد از تولید ناخالص داخلی را از دست می‌دهد. رویدادهای حاد آلودگی هوا در ویتنام به‌شدت بر زندگی روزمره تاثیر گذاشته است، به‌طوری که اختلال در سفرهای هوایی سبب تغییر مسیر پرواز در فرودگاه‌های متعدد شده است. در سال 2024، کاهش اندکی در آلودگی از 6 /29 به 7 /28 میکروگرم بر مترمکعب وجود داشت.

دولت ویتنام، نهادهای بین‌المللی و سازمان‌های مختلف از طریق کمپین‌های اطلاعاتی برای افزایش آگاهی، انجام اقدامات پیشگیرانه و همچنین گسترش نظارت بر کیفیت هوا برای اقدامات بهداشت عمومی و پژوهش‌های دانشگاهی، شهروندان را توانمند می‌کنند. ابتکارات جامعه در حال ترویج شیوه‌های کشاورزی پایدار، مانند کاهش سوزاندن کاه است، در عین حال که از دفع مسئولانه زباله‌های خانگی برای به حداقل رساندن آلودگی حمایت می‌کند.

جنوب جهانی، قربانی جدید

برخلاف قرن بیستم، بدترین کیفیت هوا در جهان در جنوب جهانی یافت می‌شود. بر اساس گزارش IQAir، کشورها، سرزمین‌ها و مناطق آفریقا، آسیای مرکزی و جنوبی بالاترین میانگین وزنی میانگین سالانه PM2.5 را در سال 2024 گزارش کردند.

دلایل زیادی وجود دارد که این اختلاف را توضیح می‌دهد. اول از همه، کشورهای در حال توسعه غنی از سوخت‌های فسیلی هستند و نیروگاه‌های زغال سنگ همچنان در این مناطق رایج هستند. آنها همچنین به‌شدت به سوخت‌های جامد متکی هستند که مسئول آلودگی شدید هوای داخل خانه هستند، مانند چوب، ضایعات محصولات زغال سنگ، زغال سنگ و همچنین نفت سفید برای پخت و پز، گرمایش و روشنایی. علاوه بر این، آنها فاقد فناوری‌ها و منابع اقتصادی برای مبارزه با آلودگی هوا و اثرات آن مانند سیستم‌های بهداشتی کافی برای درمان بیماری‌های مرتبط با این پدیده هستند. کشورهای در حال توسعه همچنین در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته تمایل دارند قوانین و سیاست‌های ضعیفی مانند استانداردهای کمتر سختگیرانه آلایندگی خودروها داشته باشند.

یک مطالعه در سال گذشته نشان داد که انتظار می‌رود افرادی که در چهار کشور آسیای جنوبی -بنگلادش، هند، نپال و پاکستان- زندگی می‌کنند، حدود پنج سال از زندگی خود را به دلیل آلودگی هوا از دست بدهند. این تحلیل که از سوی موسسه سیاست انرژی دانشگاه شیکاگو (EPIC) انجام شد، نشان داد که آلودگی ذرات معلق در جنوب آسیا از سال 2013 تا 2021 به میزان 7 /9 درصد افزایش یافته که به کاهش شش‌ماهه امید به زندگی برای ساکنان منطقه انجامیده است. این مطالعه نشان داد افرادی که در جنوب صحرای آفریقا و مناطق جنوب آسیا زندگی می‌کنند، به طور قابل توجهی بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از آلودگی هوا هستند و میزان مرگ‌ومیر آنها تقریباً 100 برابر بیشتر از اروپا و آمریکای شمالی است.