داستان غمبار دیجیتال
نیاز وب به الگوی جدید کسب‌وکار
ترجمه: جواد طهماسبی
هفته گذشته، هالیوود جزئیات فیلم جدیدی درباره سم آلتمن و پیدایش اوپن ای‌آی (Open AI) را انتشار داد. ظهور چت جی‌پی‌تی در اواخر سال 2022 داستان جدیدی برای جهان فناوری خلق کرد. قطعاً یکی از اثرات مهم هوش مصنوعی آن است که چگونگی پخش اطلاعات در فضای آنلاین را دگرگون کرد. مردم به جای آنکه سوالاتشان را در موتورهای جست‌وجو مطرح کنند مستقیماً آنها را از روبات‌های گفت‌وگو می‌پرسند. گوگل که سال گذشته خلاصه پاسخ‌های مبتنی بر هوش مصنوعی را به صفحه نتایجش افزود به کاربران می‌گوید: بگذارید گوگل برایتان جست‌وجو را انجام دهد.
این دگرگونی باعث می‌شود دانش بیشتر با سرعت بالاتری به افراد برسد. کاربران به‌درستی از آن استقبال کرده‌اند. اما در دنباله این پیشرفت یک نیش دردناک وجود دارد. موتورهای جست‌وجوی مبتنی بر هوش مصنوعی افراد را از گردش در وب و جست‌وجوی پاسخ در سایت‌ها بی‌نیاز می‌کنند، اما همزمان جریان ترافیک آن صفحات را متوقف می‌کنند. کاهش بازدیدکنندگان به معنای کاهش درآمد است و این خطر وجود دارد که وقتی موتورهای جست‌وجو خوانندگان را دور می‌کنند انگیزه خلق محتوا از بین برود. همان فناوری که وب را گسترش میدهد تهدیدی برای بقای آن است.
اندازه‌گیری میزان استفاده از وب دشوار است، اما طبق برآوردها ترافیک ماهانه موتورهای جست‌وجو در سال گذشته تا 15 درصد کاهش یافت. بزرگ‌ترین شکایت را می‌توان از جانب رسانه‌های خبری شنید. اما مشکل بزرگ‌تر از اینهاست. سال گذشته، سایت‌های علمی و آموزشی یک‌دهم بازدیدکنندگان خود را از دست دادند. این کاهش در سایت‌های پژوهشی 15 و در سایت‌های بهداشت و درمان 31 درصد بود و برخی سایت‌های مشهور از قبیل تریپ‌ادوایزر (Tripadvisor.com) به‌شدت آسیب دیدند.
هزینه آشکار است. بازدید افراد از سایت‌ها از طریق تبلیغات و آگهی به پول تبدیل می‌شود و سوخت اقتصادی اکثر آنها اینترنت است. همچنین، جریان ثابت ترافیک بازدیدکنندگان برای تشکیل جوامع آنلاین ضرورت دارد.
ویکی‌پدیا که سال گذشته هشت درصد از بازدیدکنندگانش را از دست داد هشدار میدهد که خلاصه‌گویی‌های هوش مصنوعی بدون نام بردن از مرجع اصلی باعث کاهش مشارکت افراد خواهد شد. جامعه کدنویسی Stack Overflow که شاهد به نصف رسیدن ترافیک خود بود گزارش میدهد که اکنون پرسش‌های کمتری در گروه‌های گفت‌وگوی آن مطرح می‌شوند. انجمن بزرگ ردیت (Reddit) هم در اوایل امسال نیمی از ارزش سهامش را از دست داد.
با شکست الگوهای قدیمی، جهان وب متحول می‌شود. این جهان بسته‌تر خواهد شد، چراکه محتواهایی که با آگهی تامین مالی می‌شدند از روبات‌ها پنهان می‌شوند و دسترسی به آنها فقط از طریق درگاه پرداخت امکان‌پذیر خواهد شد. بنگاه‌های تولید محتوا از کانال‌های دیگری از قبیل خبرنامه‌های ایمیلی، رسانه‌های اجتماعی یا رویدادهای شخصی‌شده با مخاطبان ارتباط برقرار می‌کنند. آنها به روش‌های صوتی و تصویری روی می‌آورند که در مقایسه با متون نوشتاری کمتر برای خلاصه‌نویسی‌های هوش مصنوعی دسترس‌پذیر هستند. همزمان انبوهی از بده‌بستان‌ها و پیگیری‌های حقوقی جریان یافته‌اند. برای مثال، گروه اکونومیست پذیرفت که به گوگل اجازه دهد برای خدمات هوش مصنوعی از برخی مقالات استفاده کند. صدها میلیون سایت کوچک که دنباله طولانی و بسیار ارزشمند اینترنت را تشکیل می‌دهند
چنین امکانی ندارند.
هیچ‌کس انتظار ندارد که وب در آینده همانند امروز خود کار کند. جست‌وجوهای مبتنی بر هوش مصنوعی به‌درستی برخی خدمات را زیرورو خواهند کرد. برای مثال، راهنمای کسب‌وکار وظیفه واسطه‌گری خود را از دست می‌دهند، چون روبات‌ها به جست‌وجوهایی مانند «لوله‌کشی اضطراری» یا «خانه‌فروشی» پاسخ خواهند داد. اما حذف انگیزه‌های خلق محتوا به بروز مشکلی بنیادی می‌انجامد. اگر ترافیک انسانی از بین برود وب به جریانی جدید نیاز خواهد داشت.
نوآوران فضای آنلاین روش‌های جایگزین را امتحان می‌کنند. برخی سیستم پرداخت در زمان جست‌وجو را پیشنهاد کرده‌اند که در زمان خواندن محتوای سایت‌ها از روبات‌های هوش مصنوعی پول می‌گیرد. دیگران بر روی سیستم‌هایی کار می‌کنند که به تحلیل پاسخ‌های روبات‌های گفت‌وگو می‌پردازند تا مشخص شود اطلاعات را از کجا گرفته‌اند تا بتوان به منبع اطلاعات پول داد. بنگاه‌های فناوری در برابر این روش‌ها مقاومت می‌کنند. بنگاه‌های بزرگ نمی‌خواهند جست‌وجوهایشان در وب اندازه‌گیری شود و بنگاه‌های نوپا از آن می‌ترسند که مجبور شوند برای دادههای آموزشی که پیشتازانی مانند اوپن ای‌آی در ازای هیچ به‌دست می‌آورند پول بدهند. افراد خوش‌بین به سایت‌های موسیقی اشاره می‌کنند که در آن سکوهای پخش راه‌های جدیدی برای کسب پول از مصرف‌کنندگان و پرداخت به هنرمندان ابداع کرده‌اند.
آوردن یک الگوی جدید کسب‌وکار به وب کاری دشوار است و ممکن است آغاز آن با مخالفت مقررات‌گذاران روبه‌رو شود. با این حال همه علاقه‌مندند که خلق محتوا درآمدزا باشد. شاید ناشران هم‌اکنون اعتراض کنند، اما اگر خلق محتوا متوقف شود شرکت‌های هوش مصنوعی هم متضرر خواهند شد. برخی شرکت‌ها ارزش بیشتری از دیگران دارند. متا می‌تواند دادههای پست‌شده در شبکه‌های اجتماعی خود را بردارد و گوگل مالک یوتیوب بزرگ‌ترین مخزن ویدئوهای جهان است، اما اوپن ای‌آی برای محتوا کاملاً به دیگران وابسته است.
اگر تغییری صورت نگیرد خطر پیدایش یک رویداد غمبار برای سایت‌های معمولی کاملاً جدی خواهد بود. از منابع مشترک شبکه باز بیش از حد استفاده خواهد شد و آنها در نهایت به پایان می‌رسند. اگر این فرآیند متوقف نشود یکی از بزرگ‌ترین دارایی‌های مشترک بشریت از بین خواهد رفت. داستان غمبار وب داستان غمبار همگانی خواهد بود.
