سیاست نخبگان

گرمای بهاری در پکن مردم را به سمت رستوران‌هایی کشانده که در فضای باز غذا سرو می‌کنند. مراکز خرید مجلل شلوغ هستند. آقای جیا، سرمایه‌گذار 36ساله می‌گوید که از تعرفه‌های آمریکا آسیبی ندیده است. او که در خارج از فروشگاه کاپ‌کیک دوستش ایستاده عقیده دارد که تعرفه‌های دونالد ترامپ نشانه‌ای دال بر آن‌اند که آمریکا از ظهور چین احساس تهدید می‌کند و قدرت آمریکا روبه‌ افول گذاشته است. او می‌گوید، «شما در جهان امروز احساس می‌کنید که کسب برتری و صدارت بسیار دشوار شده است». جنگ تجاری در همه‌جا جریان دارد. رسانه‌های دولتی حمایت آقای شی جین ‌پینگ از چندجانبه‌گرایی و قواعد تجاری بین‌الملل را بازتاب می‌دهند. روزنامه‌ها تصویر دیدار آقای چین از جنوب شرق آسیا را به نمایش گذاشته‌اند که در برابر حمایت‌گرایی جنبش ماگا در آمریکا به خلق فرصت‌های توسعه و پشتیبانی از یکپارچگی اقتصادی منطقه می‌پردازد. چین دیگر کشورها را تهدید کرد که اگر در برابر فشار آمریکا برای تحمیل تعرفه‌ها بر چین سر تسلیم فرود آورند دست به اقدامات تلافی‌جویانه خواهد زد. شواهد نشان می‌دهد که این کارزار تهدید و تطمیع موثر افتاده است. در 22 آوریل گزارش شد که آقای شی این هفته نامه‌ای را از ایشیبا شیگرو (Ishiba Shigeru) نخست‌وزیر ژاپن دریافت می‌کند که هدف از آن حفظ روابط تجاری پایدار است. اما تصویر داخل برای آقای شی اهمیت بیشتری دارد. به گفته یک مقام ارشد سابق اطلاعاتی آمریکا روابط با آمریکا و جهان در صدر موضوعاتی نیست که خواب او را آشفته می‌کنند. بخشی از نگرانی‌ها به پیامدهای اقتصادی جنگ تجاری در داخل کشور مربوط می‌شود. موضوع حیاتی دیگری نیز وجود دارد که کمتر به آن توجه می‌شود. درست در زمانی که اقتصاد با بادهای مخالف روبه‌رو شده است کارزار آقای شی در مقابله با فساد و ایجاد وفاداری در رده‌های بالای حزب کمونیست خود به تلاطم‌ها دامن می‌زند. مقامات داده‌هایی ارائه می‌دهند که بیان می‌کنند ظاهراً چین می‌تواند در برابر تعرفه‌ها تاب آورد. طبق گزارش 16 آوریل مقامات، نرخ رشد سالانه اقتصاد در سه ‌ماه اول به 4 /5 درصد رسید که از آنچه پیش‌بینی می‌شد فراتر رفته است. نرخ هدف برای کل سال پنج درصد تعیین شده بود. دستیابی به این رقم محصول محرک‌های اقتصادی و همچنین پیشتازی صادرات در دوران قبل از تعرفه‌ها بوده است. به گزارش بنگاه خبری و تحلیلی بلومبرگ، حجم کانتینرهای باربری ثبت‌شده در هفته منتهی به 20 آوریل رشد سالانه 10درصدی داشت. با وجود این اقتصاددانان انتظار دارند سقوط بزرگی روی دهد. نظرسنجی بانک گلدمن ساکس نشان می‌دهد که فعالیت‌های ترابری روبه‌ کاهش گذاشته‌اند. بانک UBS که تا قبل از «روز آزادسازی» رشد چهاردرصدی را برای چین در سال 2025 پیش‌بینی کرده بود اعلام کرد در صورت تداوم تعرفه‌ها این نرخ به 4 /3 درصد کاهش می‌یابد.  رهبران حزب به‌شدت نگران ثبات اجتماعی هستند و آقای شی نظاره می‌کند که چگونه کندی رشد صادرات و صنعت می‌‌تواند به اعتماد شکننده عمومی آسیب برساند. نشانه‌‌های اضطراب در همه‌جا دیده می‌شوند. پس از اوج‌گیری تعرفه‌ها در ماه جاری، بانک مورگان استنلی یک نظرسنجی انجام داد و متوجه شد که 44 درصد از دو هزار نفر شرکت‌کننده نگران آن بودند که خود یا اعضای خانواده‌هایشان شغل خود را از دست بدهند. بیشتر آنها به تعرفه‌ها اشاره داشتند. این درصد بزرگ‌ترین میزان از زمان شروع نظرسنجی‌های بانک در سال 2020 است. در مورد مذاکرات چین و آمریکا باید گفت که اعتماد داخلی در چین تضعیف شده و جسارت آمریکا بالا رفته است. در 22 آوریل گزارش شد که اسکات بسنت (Bessent)، وزیر خزانه‌داری آمریکا در یک محفل خصوصی به سرمایه‌گذاران اطمینان داده که سرانجام یک پیمان تجاری با چین منعقد خواهد شد. در همان روز آقای ترامپ اعلام کرد که اگر معاهده‌ای به دست آید تعرفه واردات از چین به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش خواهد یافت. در حال حاضر ممکن است آقای شی بسته‌های محرک بیشتری برای مصرف‌کنندگان پیشنهاد دهد. به گفته یکی از مقامات اداره آمار، «ما این توانایی را داریم که با چالش‌های داخلی مقابله کنیم». جلسه حزب کمونیست در اواخر آوریل می‌تواند لحظه معرفی اقداماتی برای تقویت بخش مسکن، مصرف و صنایع باشد. در آن جلسه دیگر دغدغه‌های داخلی آقای شی هم آشکار می‌شوند. ژنرال هی ویدانگ، یکی از دو معاون رئیس کمیسیون مرکزی نظامی (CMC) و فرد شماره 3 در سلسله‌مراتب ارتش از اوایل ماه مارس در انظار عمومی ظاهر نشده است که نشانه‌ای از آغاز دور جدید پاکسازی‌ها در میان نیروهای مسلح به‌شمار می‌رود. او همچنین در مراسم کاشت درخت در پکن در اوایل ماه آوریل که با حضور آقای شی و دیگر اعضای کمیسیون مرکزی نظامی برگزار شد غایب بود. تلویزیون دولتی هم او را در همایش دیپلماسی روزهای 8 و 9 آوریل نشان نداد. اگر ژنرال‌ هی پاکسازی شده باشد بالاترین مقام خلع‌شده در میان اعضای کمیسیون مرکزی نظامی از سال 1967 تاکنون خواهد بود. این امر نشان می‌دهد که برنامه پاکسازی نظامیان آقای شی هنوز به پایان نرسیده است. در ماه مارس، یکی از اعضای ارشد واحد مبارزه با فساد کمیسیون نظامی به نام سرهنگ تانگ‌یانگ از مقام مشاور مجلس ملی عزل شد. این خانه‌تکانی‌ها را نمی‌توان اموری ساده تلقی کرد. ارتش آزادی‌بخش خلق یکی از مولفه‌های اصلی حزب کمونیست است و طبق گفته مقامات اطلاعاتی آمریکا، پاکسازی‌ها می‌تواند توان رزمی آن را به‌شدت پایین آورد. تعامل بین پیامدهای اقتصادی جنگ تجاری و نشانه‌های آشوب در صدر حزب کمونیست برای درک وضعیت چین اهمیتی حیاتی دارد. در یک سناریو، جنگ تجاری چین را وادار خواهد کرد تا به جای سرمایه‌گذاری دولتی به آزادسازی اقتصاد، تقویت مصرف و تسهیل کارآفرینی توجه کند. اما در محیط پر از اضطراب، جنگ تجاری می‌تواند به تحریک روحیه ملی‌گرایی و تهییج عمومی بینجامد. نشانه‌‌های این امر از هم‌اکنون به چشم می‌خورند. چن یی‌شین، رئیس سازمان ضدجاسوسی چین در 15 آوریل اعلام کرد که این کشور باید با قاطعیت در نبرد علیه صدارت‌طلبی (هژمونی) پیروز شود. کنشگران سایه که تایوان را تهدید می‌کنند نیز بر شدت فعالیت‌هایشان افزوده‌اند. احتمالاً جایگاه و میراث بیش از هر چیز برای خود آقای شی اهمیت دارند. این دو موضوع در کنگره بعدی حزب در سال 2027 قطعی خواهند شد. بسیاری از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که او برای چهارمین دوره به ریاست حزب برسد. دو سال آینده بزرگ‌ترین آزمون برای او خواهند بود.