بهار سرمایه‌گذاران

فروردین به میانه رسید و در حالی که یک هفته تعطیل و یک هفته نیمه‌تعطیل را پشت سر گذاشت در سومین هفته شاهد رشد تقریباً یکدست قیمت‌ها در بازار دارایی‌ها بود. به این ترتیب در هفته‌ای که گذشت شاخص کل بورس 2 /2درصد افزایش ارتفاع داد و دلار و سکه رشد بیش از یک‌درصدی را تجربه کردند. در بازار ارزهای دیجیتال اما با وجود افزایش قیمت بیش از 20درصدی اغلب کریپتوها، هفته سوم فروردین‌ماه با ارزش کل این بازار دو درصد نزول کرد.

بورس پیشتاز بازارهای داخلی

بورس تهران پس از پشت سر گذاشتن سال 1400 با سود کم‌مقدار 6 /4درصدی، سال جدید را از همان ابتدا صعودی و با افزایش تقاضا برای خرید سهام آغاز کرد. به این ترتیب شاخص‌کل بورس تهران در ایام نیمه‌تعطیل نوروز ۱۴۰۱ با جهش بیش از 7 /4‌درصدی همراه شد و به ابرکانال 4 /1 میلیون واحد بازگشت. به این ترتیب رویه نوروزهای مثبت بورس که در دو دهه اخیر تنها در دو سال نقض شده بود، مجدداً تکرار شد. هفته سوم فروردین‌ماه نیز برای بورسی‌ها با افزایش بیش از 2 /2درصدی میانگین وزنی قیمت سهام به پایان رسید تا این بازار ضمن ورود مجدد به فاز رونق یا گاوی، با ثبت رشد بیش از هفت‌درصدی در روزهای سپری‌شده از سال 1401، صدرنشین سوددهی میان گزینه‌های سرمایه‌گذاری باشد.

اما آنچه بیش از رشد میانگین قیمت‌ها، فعالان بورسی را امیدوار کرد، رونق دادوستدها با افزایش نسبی ارزش معاملات خرد سهام بود. این متغیر مهم بورسی که در سال گذشته حتی برای روزهایی به زیر مرز هزار میلیارد تومان نیز نزول کرده بود، در سال جدید خودی نشان داد و حتی روز دوشنبه از پنج هزار میلیارد تومان نیز فراتر رفت. در این وانفسا بازیگران حقیقی نیز بار دیگر حضوری فعال در سمت خرید سهام رقم زدند تا در 9 روز کاری سال 1401، شاهد افزوده شدن سهامی به ارزش حدود 700 میلیارد تومان به پورتفوی سهامداران خرد باشیم. همان‌طور که اشاره شد با افزایش ارتفاع روز یکشنبه نماگر سهام، شاخص‌کل از کف یک‌میلیون و 207 هزار واحدی ثبت‌شده در 5 بهمن‌ماه سال‌گذشته، بیش از 21 درصد فاصله گرفته و بر اساس تعریف‌های مرسوم در بازارهای مالی وارد فاز رونق (گاوی) شد. این سومین‌بار از آغاز رکود ۶۰۰‌روزه در تالار شیشه‌ای است که معامله‌گران شاهد تغییر فاز و موج افزایشی هستند. هنوز مشخص نیست آیا این موج می‌تواند ادامه داشته باشد یا همانند دو مرتبه گذشته، رشدی موقتی را به فعالان خود نشان می‌دهد. با این حال چه در میان عوامل داخلی و چه فرامرزی، محرک‌هایی مشاهده می‌شود که می‌تواند روند فعلی بورس را پشتیبانی کند.

آنگونه که بررسی‌ها نشان می‌دهد حال و روز مساعد بازارهای جهانی با وجود برخی نوسانات مقطعی، جذابیت سهام از منظر ارزش‌گذاری به دلیل کاهش جدی قیمت‌ها در 20 ماه گذشته، کاهش جذابیت رقبای بورس به دلیل تغییر جهت انتظارات تورمی، پررنگ شدن احتمال احیای برجام و سود چندگانه آن برای بنگاه‌های بورسی اعم از ریالی و دلاری، پیگیری اصلاح ساختاری بورس در بدنه سیاستگذاری بازار، احتمال بالای خداحافظی با دلار 4200تومانی در سال جاری و وضعیت مناسب بنیادی بسیاری از شرکت‌های بورسی از جمله عواملی هستند که موج جدید صعودی این بازار را از دو موج گذشته متمایز می‌کنند. ضمن آنکه نزدیک شدن به فصل مجامع و جذابیت تقسیم سودهای نقدی بالا برای سهامداران و رقیق شدن قیمت‌ها پس از آن سبب شد تا تقاضا برای خرید سهام افزایش یابد. هرچند نزدیک شدن مجدد به مرز 5 /1 واحد سهامداران را ترسانده تا شاهد احتیاط معاملاتی و سودگیری‌های کوتاه‌مدت در میان سهامداران باشیم.

دلار و سکه در قله دوماهه

بازار ارز تهران پس از رشد بیش از سه‌درصدی دلار در ایام نیمه‌تعطیل ابتدای سال، در سومین هفته فروردین‌ماه توانست خود را به قله دو‌ماهه برساند. به این ترتیب اسکناس آمریکایی در هفته‌ای که گذشت برای نخستین بار طی دو ماه اخیر از میانه کانال 27 هزار تومان عبور کرد و معاملات هفتگی خود را (تا چهارشنبه) با رشد 1 /1درصدی به پایان رساند. سکه نیز شرایط مشابهی را در هفته گذشته تجربه کرد و بهای هر قطعه سکه امامی با رسیدن به سطح 12 میلیون و 700 هزار واحدی، رشد هفتگی 4 /1درصدی را به نمایش گذاشت. شاخص بازار ارز در نخستین روز پس از تعطیلات نوروزی با افت قیمت مواجه شد و به کانال ۲۶ هزار‌تومانی بازگشت. عده‌ای از تحلیلگران ارزی بازار تهران افت قیمت مشاهده‌شده در نرخ اسکناس آمریکایی را به واسطه دو عامل «شروع فعالیت مجدد نهادهای بازارساز» و «سخنان جدید امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشور حول محور نزدیکی حصول قرارداد هسته‌ای احتمالی» ارزیابی کردند. برخی از فعالان ارزی نیز بر این اعتقاد بودند که بازگشت بازیگران ارزی به هسته مرکزی این بازار پس از تعطیلات نوروزی و عرضه دارایی‌های دلاری آنها به بازار یکی از مهم‌ترین علل شروع روند کاهشی جدید برای این ارز بود.

روز دوشنبه اما اسکناس آمریکایی بار دیگر به کانال ۲۷ هزار‌تومانی بازگشت؛ هر چند مشاهدات میدانی نشان می‌داد انتظارات از آینده نرخ دلار همچنان کاهشی است. در این روز به نظر می‌رسید فقدان عامل کاهشی با توجه به سکوت خبری از مقر وین مهم‌ترین عامل نوسان افزایشی دلار در این روز است. به هر حال این روند صعودی در روز سه‌شنبه نیز ادامه یافت و بازار تهران روز سه‌شنبه شاهد افزایش 5 /1درصدی نرخ دلار بود. در این روز اسکناس آمریکایی به قیمت 27 هزار و 600 تومان دادوستد شد که نشان‌دهنده رشد 420تومانی بود. به نظر می‌رسد طولانی شدن روند مذاکرات احیای برجام در وین سبب شده تا انتظارات کاهشی در نگاه فعالان این بازار کمی رنگ ببازد. هر چند شنیده‌ها از بهبود درآمدهای ارزی کشور و وضعیت متغیرهای پولی از سمت بانک مرکزی انتظارات تورمی را کاهشی نگه داشته است. عده‌ای از تحلیلگران و کارشناسان ارزی بر این باورند که دولت در صورت نیاز می‌تواند با افزایش میزان عرضه در بازار به کنترل و کاهش نرخ ارز پرداخته و از آغاز موج افزایشی قوی‌تر جلوگیری کند که البته با توجه به افزایش قیمت دلار هنوز این عرضه قوی رخ نداده است. با این حال معامله‌گران ارزی روز سه‌شنبه بیکار ننشستند و توانستند برای نخستین بار طی دو ماه اخیر، بهای اسکناس آمریکایی را به نیمه بالایی 27 هزار تومان برسانند.

این روند افزایشی اما ادامه پیدا نکرد و اسکناس آمریکایی روز چهارشنبه را با افت قیمت 250تومانی سپری کرد و 27 هزار و 350 تومان دادوستد شد. این کاهش نرخ 9 /0درصدی در حالی رقم خورد که پیشتر برخی کارشناسان از احتمال کاهش نرخ دلار با افزایش عرضه از سوی بازارساز برای کنترل بازار تهران سخن گفته بودند. در این میان انتشار برخی اخبار از سوی فعالان رسانه‌ای در خصوص توافق برای آزادسازی بخش قابل توجهی از منابع ارزی مسدود ایران نیز کمی به بازگشت قیمت‌ها کمک کرد. معامله‌گران ارزی همچنان اخبار مذاکرات وین را نیز دنبال می‌کنند. رئیس سازمان انرژی اتمی روز چهارشنبه گفت: «مذاکرات توسط تیم ایران انجام شده و مراحل خودش را طی می‌کند. برای حسن‌نیت خود، در زمانی که برجام تصویب شده بود ایران عیناً براساس برجام عمل کرد و هیچ‌کدام از اطراف موضوع به تعهداتشان عمل نکردند، ولی الان که خواستند تعهداتشان را انجام دهند، اقدامات متناظر است که هم از جنس راستی‌آزمایی است و هم پشتوانه‌ای است که وارد گام بعدی شود.»

تورم 2 /6‌درصدی مسکن در اسفند 1400

روز سه‌شنبه گزارش تحولات بازار مسکن شهر تهران در اسفند ماه سال 1400 روی خروجی بانک مرکزی قرار گرفت و نشان داد تورم ماهانه مسکن شهر تهران در اسفند معادل 2 /6 درصد به ثبت رسیده است که این میزان علاوه بر آنکه بالاترین تورم ماهانه ملکی در میان همه ماه‌های سال گذشته بوده، بسیار بیشتر از سطح متوسط تورم ماهانه مسکن شهر تهران در سال 1400 است؛ جایی که میانگین تورم ماهانه مسکن پایتخت در 11 ماه اول سال جاری تنها معادل 8 /0 درصد بود. براساس اعلام بانک مرکزی، متوسط قیمت هر مترمربع مسکن در شهر تهران در اسفند 1400 به 35 میلیون و 120 هزار تومان رسید که این میزان در مقایسه با ماه قبل 2 /6 درصد و در مقایسه با ماه مشابه سال 99 افزایش 16درصدی یافته است. میانگین قیمت مسکن پایتخت در سال 1400 معادل 31 میلیون ‌ و400 هزار تومان بود. تعداد معاملات خرید مسکن در اسفندماه 6 هزار و 834 فقره بوده است که این میزان در مقایسه با یازدهمین ماه سال 1400 حدود 20 درصد کاهش و در مقایسه با ماه مشابه سال 99 حدود 30 درصد رشد داشته است.

نگاه فعالان خودرویی به بورس کالا

بازار خودرو در سال جدید با خبر خوشایند عرضه نخستین خودرو در بورس کالا آغاز شد. در نخستین روز کاری پس از تعطیلات نوروزی بود که احمد رحیمی، مدیر عملیات عرضه بورس کالا اعلام کرد «با توجه به مستنداتی که ارائه شده و انجام همه مراحل قانونی، طبق مصوبات شورای عالی بورس، پذیرش انجام و مقرر شده است که 80 درصد از تولید سالانه خودرو شاهین از طریق بورس عرضه شود». به این ترتیب پای خودرو به بورس کالا باز شد تا واکنش مثبت به این موضوع خود را در معاملات سهام شرکت‌های خودروساز نیز نشان دهد. امید به اینکه از این معبر، زیان انباشته خودرویی‌ها در سال‌پیش‌رو نیز کاهش پیدا کند. با توجه به اختلاف بالای قیمت خودرو در کارخانه با قیمت آن در بازار آزاد، این احتمال وجود دارد که موفقیت عرضه شاهین در بورس‌کالا پای سایر اتومبیل‌های تولید داخل را نیز به این بازار باز کند و از این طریق با دورزدن سیاست‌های دستوری شاهد کاهش زیان شرکت‌های تولیدکننده این محصول در سنوات آتی باشیم. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد شاخص صنعت خودرو در بورس تهران طی سومین هفته فروردین‌ماه بیش از شش درصد رشد کرد.

با این حال بلاتکلیف بودن واردات خودرو و حذف مصوبه «واردات ۷۰ هزار خودرو سواری» از قانون بودجه ۱۴۰۱ به‌رغم تصویب در صحن علنی مجلس، چشم‌انداز این بازار را همچنان در ابهام باقی گذاشته است.

موج روسی در بازارهای جهانی

در سه روز کاری بازارهای جهانی در هفته گذشته، احتمال افزایش تحریم‌ها علیه روسیه به نوسان قیمت‌ها منجر شد. با بازگشایی بازارهای جهانی، شواهدی مبنی بر کشتار غیرنظامیان در شمال اوکراین منتشر شد که احتمال وضع دور جدید تحریم علیه روسیه را مطرح کرد. دور جدید تحریم‌های احتمالی شامل محدودیت در واردات میلیاردها دلار انرژی از سوی روسیه به اروپا می‌شود که عملیاتی شدن آن می‌تواند تضعیف یورو و در ادامه تقویت شاخص دلار آمریکا را در پی داشته باشد که سیگنالی منفی برای طلای جهانی و محرکی برای نفت باشد. به این ترتیب احتمال افزایش تحریم علیه مسکو روز سه‌شنبه موجب افت شش‌دلاری ارزش هر اونس طلا در بازارهای جهانی شد. افزایش بازده سهام و اوراق قرضه در ایالات متحده و رشد نرخ نفت در حالی که شاخص دلار آمریکا همچنان در مرز 99 واحد نوسان دارد نیز از تضعیف قیمتی طلا در این روز حمایت کرد. این روند نزولی در روز چهارشنبه نیز ادامه پیدا کرد و تا ساعت 16 این روز، این فلز ارزشمند کاهشی 09 /0درصدی را تجربه کرده بود تا پرونده سه‌روزه فلز زرد با تغییرات کم‌مقدار قیمت (رشد حدود 1 /0درصدی) بسته شود.

در بازار نفت نیز اثرگذاری احتمال وضع دور جدید تحریم علیه روسیه مشاهده می‌شد. هر بشکه نفت خام برنت در سه روز نخست هفته بازار جهانی با ثبت رشد بیش از سه‌درصدی به محدوده 108 دلار وارد شد. نفت وست تگزاس اینترمدییت نیز مجدداً به کانال 100دلاری بازگشت چراکه آمریکا و اروپا احتمال گسترش تحریم‌ها علیه روسیه به بخش‌های نفت و زغال‌سنگ را بررسی کردند؛ اگرچه برخی کشورها از جمله آلمان با این برنامه مخالف هستند. فرانسه آمادگی خود را برای تسری تحریم‌ها به بخش نفت اعلام کرده و انتظار می‌رود واشنگتن به زودی اقداماتی را در این زمینه در پیش بگیرد. به گفته کارشناسان، امکان محدودیت‌های بیشتر علیه روسیه در حال خنثی‌سازی تاثیر آزادسازی گسترده نفت از ذخایر استراتژیک است و یک حرکت عمده برای دور شدن از نفت روسیه توسط خریداران اروپایی موجب افزایش قابل‌ملاحظه قیمت‌ها خواهد شد.

صعود 20درصدی بیت‌کوین در 24 روز

بیت‌کوین با وجود افت قیمت در معاملات هفته گذشته (تا چهارشنبه) اما از کف 37 هزار‌دلاری ثبت‌شده در 13 مارس یعنی کمتر از یک ماه پیش، بیش از 20 درصد افزایش ارتفاع داده است. برخی از رمزارزهای دیگر نیز در همین بازه زمانی توانستند سودی 50‌درصدی از آن صاحبان خود کنند. کارشناسان معتقدند رشد اخیر کریپتوها به دلایل عمده‌ای همچون نمایش قابلیت‌های رمزارزها در جنگ روسیه و اوکراین، دیدگاه مثبت فدرال‌رزرو و دولت بایدن به این بازار، تبلیغ مستقیم و قوی شرکت‌های فعال در حوزه کریپتوکارنسی مانند صرافی‌ها در فستیوال‌های مهم اسکار یا جوایز گرمی و از همه مهم‌تر جام جهانی فوتبال مربوط است. در شرایطی که روسیه با تحریم‌های شدید کشورهای غربی مواجه است، انگیزه‌های مسکو برای ایجاد زیرساخت‌های لازم جهت راه‌اندازی بازار داخلی ارزهای دیجیتال بیشتر شده است. ایوان چبسکوف، مدیر بخش سیاست‌های مالی وزارت دارایی روسیه، هفته گذشته گفت روس‌هایی که در صرافی‌های خارج از کشور سرمایه‌گذاری ارز دیجیتالی انجام داده‌اند، برای برداشت اموال خود و تبدیل آن به پول نقد با مشکلات زیادی مواجه هستند. به گفته چبسکوف، عده کثیری از مردم در این وضعیت تمایل دارند اموال دیجیتال خود را به روسیه منتقل کنند. او همچنین افزود ایجاد یک بازار روسی به کاربران این کشور امکان می‌دهد برداشت‌ها و تراکنش‌های خود را به‌راحتی انجام دهند. البته مدیر عامل بایننس معتقد است یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های رمزارزها این است که به راحتی قابل ردیابی هستند. به همین دلیل اصلاً گزینه خوبی برای فرار از تحریم‌ها نیستند. با این حال معتقد است که نمی‌توان حساب‌های کاربری مردم عادی روسیه را مسدود کرد. وی این کار را غیرقانونی می‌داند، اما خاطر‌نشان می‌کند تمام حساب‌هایی که در فهرست تحریم قرار دارند، مسدود شده ‌است. به هر حال ارزش بازار ارزهای دیجیتال در 13 مارس تاکنون 23 درصد رشد کرده و در هفته‌ای که گذشت دو درصد کاهش ارتفاع داد. در هفت روز کاری گذشته نیز بیت‌کوین چهار درصد ارزان‌تر شده و اتریوم یک درصد کاهش قیمت داده است.