هزینه سیگار کشیدن

سیگار ماده مخدری پرمصرف در جهان است به طوری که هم در بین مردان و زنان و هم در گروه‌های سنی مختلف طرفداران زیادی دارد. در سراسر جهان روزانه ۸۰ تا ۱۰۰ هزار نفر شروع به سیگار کشیدن می‌کنند و طبق آمارها، بیش از یک‌ششم جمعیت جهان سیگاری هستند که بیشترین این افراد در چین زندگی می‌کنند. نرخ مصرف سیگار در ایالات متحده آمریکا نیز بسیار بالاست ولی طی چندین دهه گذشته این نرخ روند نزولی داشته است. مصرف سیگار در این کشور از سال ۱۹۹۶ تا سال ۲۰۰۶ به نصف کاهش یافته و میزان مصرف آن در بین بزرگسالان از ۴۲ درصد بزرگسالان این کشور به نزدیک به 17 درصد جمعیت بزرگسال رسیده است. در دیگر کشورهای توسعه‌یافته نیز میزان مصرف سیگار در گروه‌های سنی مختلف رو به کاهش است و از مصرف ۳۸ درصد از کل سیگارهای جهان در سال ۱۹۹۰ به ۲۴ درصد از آن در سال ۲۰۰۹ رسیده‌اند. اما مصرف این دخانیات در کشورهای در حال توسعه در این مدت رو به افزایش بوده و سهم این کشورها از مصرف سیگارهای جهان به‌شدت افزایش یافته، به طوری که در سال ۲۰۰۹ به ۷۶ درصد رسیده است. این کاهش مصرف سیگار در کشورهای توسعه‌یافته می‌تواند به دلیل افزایش مالیات بر سیگار، قوانین ممنوعیت‌های مصرف سیگار در مکان‌های عمومی و اطلاع‌رسانی و تلاش‌های کمپین‌های سلامتی باشد. سیگار سالانه جان شش میلیون نفر در جهان را می‌گیرد. یعنی در حال حاضر روزانه بیش از ۱۵ هزار نفر و سالانه حدود شش میلیون نفر بر اثر استعمال دخانیات جان خود را از دست می‌دهند و نتایج تحقیقات بسیاری نشان می‌دهد که افراد سیگاری با احتمال بالاتری نسبت به بقیه، دچار بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، سرطان و عفونت‌های حاد ریوی می‌شوند و سیگار به عنوان عامل اصلی این بیماری‌ها، موجب ۶۰ درصد از مرگ‌ومیرها در جهان است که ۸۰ درصد این مرگ‌ها در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد. همین موضوع باعث کوتاه شدن عمر سیگاری‌ها شده است. از این‌رو دور از انتظار نیست که این گروه از افراد جامعه هزینه‌های درمانی بیشتری داشته باشند و هزینه هنگفتی را بر دوش جامعه بگذارند. پیش‌بینی می‌شود هزینه بیماری‌های مرتبط با سیگار بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار در جهان باشد. برای درک بهتر این عدد می‌توان آن را با بودجه ایران که عددی در حدود 80 میلیارد دلار است مقایسه کرد. با توجه به اهمیت این موضوع، اخیراً پژوهشی در همین راستا انجام شده است که در مارس 2022 با عنوان «سیگار کشیدن و هزینه‌های مراقبت‌های پزشکی» در ژورنال NBER به چاپ رسید. در این حوزه، مطالعات بسیاری انجام شده است و مقالات متعددی درباره رابطه سیگار و هزینه‌های درمانی می‌توان یافت، اما مایکل داردن و رابرت کاستنر، نویسندگان این مقاله، روش جدیدی به کار گرفتند و با استفاده از مدل‌های اقتصادی در این پژوهش به بررسی تفاوت هزینه‌های درمان افراد سیگاری و هزینه‌های درمان افرادی که تا به حال سیگار نکشیده‌اند، پرداختند. آنها با ادغام اطلاعات مربوط به بررسی مصاحبه ملی بهداشت (NHIS) و داده‌های مدیکر (Medicare) در نهایت به این نتیجه رسیدند که افراد سیگاری هزینه‌های بیشتری برای درمان خود می‌پردازند. در ادامه خلاصه‌ای از این پژوهش ارائه خواهد شد.

مخارج بخش سلامت

کشوری را تصور کنید که اکثر افراد آن سیگاری هستند و این افراد بتوانند به راحتی در محیط کار، پارک‌ها و خیابان‌ها سیگار بکشند. علاوه بر خطری که مصرف سیگار برای خود این افراد دارد، اطرافیان آنها نیز از این مخاطرات در امان نیستند و بدون شک این افراد نیز در معرض بیماری‌های فراوانی قرار می‌گیرند و در نتیجه متحمل هزینه‌های سنگینی برای درمان خود می‌شوند. از این‌رو می‌توان انتظار داشت که هزینه‌های درمانی و مخارج مربوط به بیمه‌های سلامت در چنین کشوری بیشتر باشد و سهم بزرگ‌تری از بودجه دولت به بخش سلامت این کشور تخصیص یابد. در آمریکا نیز با وجود اینکه تعداد افراد سیگاری طی چند دهه گذشته به مقدار قابل توجه کاهش یافته است، اما همچنان نرخ مصرف سیگار در این کشور بالاست و تصور می‌شود که بار اقتصادی و هزینه‌های ناشی از سیگار کشیدن این گروه از افراد بر دوش دولت و دیگر افراد جامعه باشد. باری که از طریق هزینه‌های مربوط به سیاست‌های بهداشتی در این کشور بر دیگر افراد تحمیل می‌شود. در همین راستا یافته‌های برخی از پژوهش‌ها همچون ژو و همکاران (2015) نشان می‌دهد که نزدیک به 9 درصد از هزینه‌های بخش بهداشت و سلامت آمریکا به دلیل سیگار است و 60 درصد از این هزینه از طریق برنامه‌های بهداشت عمومی همچون مدیکر و مدیکید پرداخت می‌شود که به نوعی از جیب دیگر افراد جامعه گرفته می‌شود. برای درک بهتر این موضوع باید با این برنامه‌ها آشنا باشیم. مدیکید بزرگ‌ترین ارائه‌دهنده بیمه سلامت برای کودکان و بزرگسالان غیر‌مسن و بزرگ‌ترین برنامه بهداشتی آمریکا برای خانواده‌ها و افراد با منابع و درآمد مالی کم است. تمرکز این برنامه بیشتر بر روی افراد سالخورده و معلول، کودکان و زنان باردار است و به بعضی از خانواده‌های کم‌درآمد نیز خدمات بیمه ارائه می‌کند. انجمن بیمه درمانی آمریکا، مدیکید را یک برنامه بیمه دولتی برای افرادی از همه سنین که درآمد و منابع کافی برای پرداخت مراقبت بهداشتی ندارند، توصیف می‌کند. برخلاف مدیکید، مدیکر یک برنامه ملی بیمه اجتماعی است که به عنوان بیمه درمانی سالمندان محسوب می‌شود که همه آمریکایی‌های 65ساله و بالاتر را پوشش می‌دهد. این برنامه توسط دولت فدرال ایالات متحده آمریکا از سال ۱۹۶۵ مدیریت می‌شود و دسترسی بیمه درمانی را علاوه بر افراد بالای ۶۵ سال، شامل افراد جوان‌تر دارای ناتوانی و نیز افراد دارای مشکل دیالیز می‌کند. مدیکر به عنوان یک برنامه بیمه اجتماعی ریسک مالی مرتبط با بیماری را در جامعه پخش می‌کند تا از همه حفاظت کند. از این‌رو می‌توان گفت، زمانی که میزان مصرف سیگار افزایش می‌یابد، بخش بیشتری از منابع این طرح‌های بهداشتی برای بیماری‌های ناشی از مصرف سیگار خرج می‌شود و منابع کمتری برای دیگر افراد جامعه باقی می‌ماند. نکته حائز اهمیت در پژوهش‌های مربوط به این زمینه، مدل‌ها و تخمین‌هایی است که در این مطالعات به کار گرفته می‌شود. زیرا نتایج و تجزیه و تحلیل‌های آن تاثیر بسزایی در سیاستگذاری‌های بخش بهداشت و سلامت و همچنین قانونگذاری و سیاست‌های مربوط به مصرف دخانیات در کشورها دارد. در مطالعات گذشته، اغلب به مقایسه بین هزینه‌های درمان و سلامت افراد سیگاری و غیرسیگاری در یک زمان خاص می‌پرداختند که این بررسی‌ها، تغییرات، پویایی و اثرگذاری این متغیرها در گذر زمان را به خوبی نشان نمی‌داد. از این رو، داردن و کاستنر در این پژوهش سعی کردند با استفاده از به‌روزترین مدل‌های اقتصادی، تخمین درست‌تری از اثرگذاری این متغیرها داشته باشند. آنها در مقاله خود به دنبال پاسخ به این سوال بودند که چگونه سلامت، هزینه‌های بخش بهداشتی و سیگار کشیدن به یکدیگر مرتبط‌اند و با افزایش سن چگونه تغییر می‌کنند. در همین راستا، این محققان با بررسی روند این متغیرها اثر علی سیگار را بر هزینه‌های درمانی شناسایی کردند و به سوالات این پژوهش پاسخ دادند.

یافته‌های پژوهش

با توجه به مدل مورد استفاده در این پژوهش، سیگار کشیدن و هزینه‌های درمانی به دو صورت متفاوت بر همدیگر تاثیر می‌گذارند. نوع اول اثرگذاری سیگار کشیدن بر سلامت افراد که باعث افزایش احتمال مرگ افراد و کاهش سلامت فرد سیگاری می‌شود. نوع دوم نیز اثرگذاری سطح پایین سلامت عمومی و بالا بودن هزینه‌های آن بر میزان مصرف سیگار است که انتظار می‌رود زمانی که هزینه‌های درمان بالاست و بهداشت عمومی سطح پایینی دارد، تمایل به مصرف سیگار کمتر شود و همچنین باعث ترک کردن آن شود. نویسندگان این مقاله با استفاده از داده‌های مربوط به هزینه‌های درمان افراد بالای 65 سال در آمریکا که در پایگاه داده‌های بهداشت ملی این کشور همچون NHIS و Medicare موجود است، به بررسی این موضوع پرداختند. این داده‌ها اطلاعات کاملی از وضعیت اجتماعی، شغلی، آموزشی و سلامت افراد برای 22 سال دربر داشت که کمک شایانی به پیشبرد این پژوهش کرد. این داده‌ها اطلاعات مناسبی از وضعیت مصرف سیگار افراد در اختیار نویسندگان این مقاله قرار داده است که با استفاده از آن توانسته‌اند مقایسه‌ای بین افراد سیگاری و غیرسیگاری و همچنین افرادی که در طول این دوره سیگار خود را ترک کرده‌اند، داشته باشند. یافته‌های این پژوهش قابل تامل است. طبق نتایج این پژوهش، در یک سن بخصوص، افراد سیگاری هزینه‌های بیشتری در آینده تولید خواهند کرد؛ زیرا با گذشت زمان و افزایش سن این افراد، بیشتر از افراد غیرسیگاری دچار بیماری‌های مختلف می‌شوند و با احتمال بیشتری در بیمارستان بستری خواهند شد ولی از طرفی هزینه‌های گذشته افراد سیگاری به نسبت کمتر از افراد غیرسیگاری است؛ زیرا به مقدار کمتری از خدمات سرپایی (outpatient) استفاده می‌کنند. این برای افراد سیگاری سابق (افرادی که ترک کردند) صادق نیست. علاوه بر این، مقایسه مقطعی بین سیگاری‌های فعلی، سابق و کسانی که هرگز سیگار نکشیده‌اند و سنشان بین 66 تا 84 سال است، نشان می‌دهد که در یک سن معین، سیگاری‌های سابق، هزینه‌های درمانی سالانه بیشتری به اندازه 1100 تا 1800 دلار نسبت به سیگاری‌های فعلی و افرادی که سیگار نمی‌کشند، تولید می‌کنند. به طور خلاصه می‌توان گفت هزینه‌های سیگار کشیدن بسیار بالاست ولی به دلیل زیاده‌روی در کشیدن سیگار و مرگ‌و‌میر مربوط به آن، نمی‌توان هیچ مدرکی دال بر اینکه سیگار کشیدن یک بار مالی بر روی مدیکر و برنامه‌های بهداشتی است، پیدا کرد.

جمع‌بندی

طی سال‌های 1965 تا 2015، میزان مصرف سیگار در بزرگسالان از ۴۲ درصد بزرگسالان این کشور به نزدیک به 17 درصد جمعیت بزرگسال آمریکا رسیده است. به‌رغم این کاهش، تقریباً از هر شش آمریکایی یک نفر (8 /16 درصد) سیگار می‌کشد. علاوه بر این، تفاوت زیادی در مصرف سیگار بر اساس جنسیت، قومیت، تحصیلات، وضعیت فقر و محل زندگی افراد وجود دارد. این ناهمگونی اجتماعی-اقتصادی و جمعیت‌شناختی در مصرف سیگار، از آن جهت که پیامدهای بهداشتی و سلامتی برای جامعه دارد و بر هزینه‌های درمانی کشور موثر است، اهمیت می‌یابد. زیرا نشان می‌دهد سیگاری‌ها و غیرسیگاری‌ها لزوماً شبیه هم نیستند. سیگاری‌ها فقیرتر و کم‌سوادتر از افرادی هستند که هرگز سیگار نکشیده‌اند، و فقر و تحصیلات نیز ارتباط زیادی با استفاده از مراقبت‌های بهداشتی دارند. بنابراین انتظار می‌رود هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی بین افراد سیگاری و غیر‌سیگاری نیز متفاوت باشد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که این تئوری درست است و افراد سیگاری هزینه‌های درمانی بیشتری در آینده تولید خواهند کرد؛ زیرا در سنین بالاتر بیشتر از افراد غیرسیگاری در بیمارستان بستری خواهند شد ولی از طرفی در سنین پایین‌تر هزینه‌های درمانی افراد سیگاری به نسبت کمتر از افراد غیرسیگاری است؛ زیرا به مقدار کمتری از خدمات سرپایی (outpatient) استفاده می‌کنند.