باخت سکه؛ برد کریپتوها

این هفته بازارها یک روز کاری کمتر داشتند و دارایی‌های داخلی همگی با کاهش قیمت مواجه شدند. در این میان دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای 2 /1 درصد کاهش ارتفاع داد و سکه نیز بیش از 5 /1 درصد ارزان‌تر قیمت خورد. دلار اما با وجود جهش یک‌کانالی در ابتدای هفته، در ادامه تغییر مسیر داد و در نهایت هفته را با افت 3 /0درصدی به پایان رساند. در آن‌سو اما بازار ارزهای دیجیتال، رقیبی نداشتند و در دادوستدهای هفتگی خود جهش بیش از 14درصدی را در ارزش کل تجربه کردند تا خلاف انتظارات، گوی سبقت را از رقبا بربایند.

رکورد 14ماهه رکود بورس

پنجمین افت هفتگی پیاپی دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای نیز رقم خورد و این شاخص با عقب‌نشینی 2 /1درصدی در سطح یک میلیون و 471 هزار واحد متوقف شد. این‌بار سهام گروه‌های کوچک‌تر بازار وضعیت مناسب‌تری داشتند و کاهش 8 /0درصدی را نشان دادند. به این ترتیب پرونده معاملات سهام در اولین ماه تابستان و البته ثلث نخست سال پایان یافت و در این میان بورس با افت بیش از چهاردرصدی، برای دومین ماه متوالی شاهد افت میانگین قیمت سهام بود که بیشترین عقبگرد ماهانه سهام از آذر 1400 به‌شمار می‌رفت. در این میان خروج سرمایه‌های خرد نیز برای دوازدهمین ماه پیاپی ادامه پیدا کرد تا با خالص فروش 4932 میلیاردتومانی حقیقی‌ها در این ماه، مجموع سرمایه‌های خردی که راه خروج از تالار شیشه‌ای را در چهار ماه نخست سال 1401 در پیش گرفته‌اند از 13 هزار و 400 میلیارد تومان فراتر رود. این خروج بی‌وقفه اما در شرایطی تجربه می‌شود که این ‌روزها سامانه کدال با ترافیک انتشار صورت‌های مالی مربوط به فصل بهار مواجه است. گزارش‌هایی که عمدتاً از شرایط مناسب بنگاه‌های اقتصادی به ویژه پالایشی‌ها خبر می‌دهند اما بازار بی‌توجه به عملکرد بهاری شرکت‌ها، روزهای رکودی و کم‌رونقی را سپری می‌کند.

در هفته‌ای که گذشت در پی توقف گسترده نمادها در روزهای پایانی برگزاری مجامع، رکود بازار سهام عمیق‌تر نیز شد و در آخرین روز کاری هفته و ماه حتی به کمتر از هزار میلیارد تومان نیز نزول کرد که در 14 ماه اخیر، بی‌سابقه بود. حتی در سال‌های گذشته و پیک برگزاری مجامع نیز بورس با چنین وضعیت رکودی مواجه نشده بود. فصلی که همواره برای سهامداران از جذابیت بالایی برخوردار بوده است امسال شاهد خواب معامله‌گران و انجماد شدید دادوستدهاست. آن‌گونه که آمارها حکایت می‌کند نسبت گردش پولی (Turnover Ratio) بورس تهران که در اوج سال 99 به 50 درصد رسیده بود، در دو ماه گذشته به زحمت عدد 10درصدی را نشان می‌دهد. تفسیر نسبت گردش نقدینگی از این قرار است که چنانچه این رقم ۱۰۰ درصد باشد، یعنی در برش زمانی یک‌ساله، تمامی سهام معامله‌شده در بازار حداقل یک‌بار دست‌به‌دست شده‌اند. نزول از نسبت مهم اما از حال و روز وخیم بازار و انجماد معاملاتی خبر می‌دهد. شرایطی که به گفته بسیاری از خبرگان بازار حاصل به حاشیه رفتن مذاکرات هسته‌ای، چشم‌انداز نامطلوب بازار کامودیتی‌ها و البته سیاست‌های دستوری دولت و وزارتخانه‌ها در قبال بنگاه‌های بورسی است و شاید تا زمانی که این چالش‌ها به قوت خود باقی است نمی‌توان انتظار داشت سرمایه‌گذارانی که در دو سال گذشته عایدی جز زیان از معامله سهام نداشتند، بار دیگر به این بازار و متولیان آن اعتماد کرده و سرمایه‌های خود را به آن بسپارند.

عقبگرد هفتگی دلار و سکه

سرمایه‌گذاران بازارهای ارز و سکه در چهار ماه سپری‌شده از سال 1401 بیشترین عایدی را کسب کردند. آن‌گونه که بررسی‌ها نشان می‌دهد در این برش زمانی شاهد افزایش نرخ بیش از 21درصدی دلار در بازار آزاد بودیم و همزمان سکه نیز که عمدتاً تحت تاثیر تحولات داخلی بازار ارز قرار دارد، نزدیک به 22 درصد گران‌تر شده است. رشد قیمتی که سبب بزرگ و بزرگ‌تر شدن حباب سکه در هفته‌های اخیر شد تا بخشی از این افزایش نرخ در هفته گذشته خنثی شود. جایی که شاهد ریزش بیش از یک‌درصدی بهای هر قطعه سکه امامی بودیم تا این دارایی، رتبه دوم بیشترین نزول در دادوستدهای هفته گذشته را به خود اختصاص دهد. دلار نیز در هفته گذشته 3 /0 درصد کاهش قیمت داشت و پس از رفت و آمد موقتی به کانال 32 هزار تومان، در نهایت در نیمه بالایی کانال 31 هزار تومان آرام گرفت.

بررسی عملکرد اسکناس آمریکایی در روزهای کاری هفته گذشته نیز جالب توجه است. روز شنبه، دلار از جایگاه ۳۱هزارتومانی خارج شد و به کانال بالاتر رفت. دوهفته‌ای بود که افزایش عرضه سبب باقی ماندن دلار در کانال ۳۱ هزارتومانی شده بود. در دادوستدهای ابتدای هفته گذشته اما قیمت هر برگ اسکناس دلار آزاد با 450 تومان افزایش به 32 هزار و 300 تومان رسید. در این‌ روز بسیاری از تحلیلگران بازار ارز تهران روند افزایشی نرخ دلار آزاد را در راستای افزایش سطح انتظارات تورمی در فضای جامعه و بازار ارزیابی می‌کردند. این افراد معتقدند با توجه به افزایش چشمگیر نرخ تورم سالانه در تیرماه و همچنین از میان رفتن انتظارات سیاسی مثبت نسبت به نتیجه‌بخشی مذاکرات هسته‌ای، افزایش قیمت دلار آزاد آنچنان دور از انتظار نیست و در صورت عدم انتشار اخبار مثبت، احتمال مشاهده تحرکات افزایشی بیشتر نیز در این بازار وجود دارد. در این میان به نظر می‌رسد در صورت عبور اسکناس آمریکایی از سقف تاریخی 33 هزار و 150 تومان، کانال‌های قیمتی بالاتر در دسترس قرار خواهند گرفت. اما یکی از مهم‌ترین رخدادهایی که در هفته گذشته مورد توجه فعالان ارزی قرار گرفت، رفت‌و‌آمد مقامات سیاسی به تهران بود. در دومین روز هفته، همین رفت‌و‌آمدها بود که اسکناس آمریکایی را به کانال 31 هزار تومان بازگرداند و بهای هر برگ اسکناس دلار آزاد به رقم 31 هزار و 950 تومان رسید. گویا فعالان ارزی معتقد بودند به واسطه این مراودات سیاسی می‌توان انتظار بهبود چشم‌انداز توافقات هسته‌ای را داشت. پس از بازگشت معامله‌گران از تعطیلات رسمی میانه هفته، روز سه‌شنبه روند کاهشی نرخ دلار ادامه یافت و هر برگ از اسکناس آمریکایی با ثبت کاهش قیمت 150تومانی، در سطح 31 هزار و 800 تومان به فعالیت خود پایان داد. در این ‌روز ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، در سفری به تهران با ابراهیم رئیسی ملاقات و گفت‌وگو کردند. کارشناسان بازار ارز نیز با اشاره به احتمال افزایش سطح روابط تجاری ایران با این دو کشور بر این باورند که سفر مقامات خارجی به ایران نقش بسزایی در افت نرخ ارز در بازار تهران داشته است. در نهایت قیمت هر برگ اسکناس دلار آزاد در معاملات عصر روز سه‌شنبه با حدود 200 تومان کاهش، به رقم 31 هزار و 750 تومان رسید. از دیگر اخبار قابل‌توجه ارزی هفته گذشته می‌توان به کاهش سقف خرید ارز مسافرتی اشاره کرد. پس از تصویب قانون خرید و فروش ارز با نرخ توافقی از ابتدای تیرماه سال جاری عمده معاملات ارزی بازار تهران در صرافی‌های مورد تایید بانک مرکزی صورت می‌پذیرد. در این میان کامران سلطانی‌زاده، رئیس کانون صرافان کشور، روز سه‌شنبه یک‌بار دیگر به امکان معامله ارز با نرخ توافقی تا سقف دو هزار یورو تاکید کرد و گفت: «سقف فروش ارز مسافرتی برای کشورهای با ویزا (هوایی-کد ۵۱) مبلغ ۵۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها تعیین شده و برای کشورهای بدون ویزا نیز ۳۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزهاست. همچنین متقاضیان و مسافران خارج از کشور می‌توانند حسب نیاز خود به خرید ارز مسافرتی با ارائه مدارک تعیین‌شده تا سقف ۵۰۰ یورو یا دو هزار یورو سرفصل سایر از طریق بازار توافقی اقدام کنند.» به عقیده برخی از کارشناسان بازار تهران کاهش سقف خرید ارز در سامانه سنا می‌تواند نشانگر تمایل بانک مرکزی نسبت به حذف نرخ‌های رسمی در معاملات خرد باشد. روز چهارشنبه اسکناس آمریکایی روزی آرام را پشت سر گذاشت و بدون تغییر نرخ محسوسی، هفته را با افت 3 /0درصدی به پایان رساند.

سکه نیز که هفته را با نرخ 15 میلیون و 70 هزار تومان آغاز کرده بود، روز چهارشنبه 14 میلیون و 850 هزار تومان دادوستد شد تا با افت هفتگی بیش از 5 /1درصدی، پرزیان‌ترین بازار داخلی در هفته پایانی تیرماه باشد.

دور جدید لاتاری خودرو

هفته گذشته خودروسازان و وزارت صمت، ثبت‌نام جدیدی برای واگذاری خودرو به قیمت کارخانه برای متقاضیان داشتند. دور جدید قرعه‌کشی یکپارچه خودرو از ساعت ۱۷ روز شنبه (۲۵ تیرماه) به مدت سه روز آغاز شد و روز سه‌شنبه پایان یافت. به گفته امید قالیباف، سخنگوی وزارت صنعت، معدن و تجارت «در این دوره در مجموع شش میلیون و ۵۷ هزار و ۵۵۵ نفر در طرح‌های مختلف فروش فوق‌العاده، پیش‌فروش و مشارکت در تولید خودروسازان ثبت‌نام کردند». به عبارتی در دور دوم لاتاری خودرویی، شاهد رشد ۵۰‌درصدی در تعداد متقاضیان نسبت به دور قبل بودیم. این در حالی است که در دور نخست متقاضیان یک هفته برای ثبت‌نام مهلت داشتند، اما مهلت شرکت در این دوره، به سه روز محدود شده بود. در این میان از آنجا که در این مرحله حدود ۷۶ هزار و ۷۰۰ خودرو توسط خودروسازان عرضه می‌شود شانس برنده شدن یک به 79 نفر است. در دور قبلی، بالغ بر چهار میلیون نفر در سامانه یکپارچه فروش شرکت کردند و با توجه به عرضه ۱۷۶ هزاردستگاهی، شانس برنده شدن یک به حدوداً ۲۳ نفر بود.

اما یکی از چالش‌های این‌روزهای صنعت خودرو، ماجرای ادامه‌دار واگذاری سهام دولت در این شرکت‌هاست. در این زمینه هفته گذشته دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان خودرو کشور پیش‌بینی کرد که با انجام قیمت‌گذاری سهام شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا و دارایی‌های این شرکت‌ها تا یکی دو هفته دیگر، واگذاری سهام این دو خودروساز تا مهرماه انجام شود. آرش محبی‌نژاد با اشاره به جلسه اخیر قطعه‌سازان با وزیر صمت، گفت: «آن‌طور که وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده، قیمت‌گذاری سهام شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا و دارایی‌هایشان از سوی تیم‌های مختلف کارشناسی با سرعت در حال انجام بوده و در مراحل پایانی خود است. با این حال، اینکه واگذاری‌ها به چه شکل انجام شده، سهام شرکت‌های اقماری خودروسازان کم‌کم یا یکجا واگذار شود، بحث اهلیت سهامداران، در نظر داشتن قوانین ضدانحصار، رفع تعارض منافع در کنار برنامه تعهدات متقابل بین خریدار و دولت و...، همه و همه مسائلی است که در وزارت صمت در حال نهایی شدن است.» حال باید دید آیا گره واگذاری سهام خودروسازان در هفته جاری باز خواهد شد یا همچنان قرار است شاهد اخبار ضدونقیض و وعده‌های بی‌پایان در این خصوص باشیم.

عبور سود بین‌بانکی از مرز 21

آخرین آمار منتشرشده از سوی بانک مرکزی نشان داد که نرخ سود بین‌بانکی در بیست و سومین روز تیرماه وارد کانال 21درصدی شده است. آخرین بار دی‌ماه سال گذشته بود که شاهد جولان این نرخ در محدوده مذکور بودیم. نرخ بهره بین‌بانکی به‌عنوان یکی از انواع نرخ‌های بهره در بازار پول به نرخ‌های سود یا بهره در سایر بازارها جهت می‌دهد که در واقع این نرخ، قیمت ذخایر بانک‌هاست و زمانی که آنها در پایان دوره مالی کوتاه‌مدت اعم از روزانه یا هفتگی، دچار کسری ذخایر می‌شوند، از سایر بانک‌ها در بازار بین‌بانکی یا از بانک مرکزی استقراض می‌کنند. بررسی روند سود بین‌بانکی از ابتدای سال جاری تا بیست‌وسوم تیرماه نشان می‌دهد که نرخ این سود از ۳۶ /۲۰ به ۱۴ /۲۱ درصد رسیده است. تغییرات جدول نرخ بازار بین‌بانکی بیانگر این است که این نرخ در اولین ماه سال جاری معادل ۳۶ /۲۰ درصد بوده و در انتهای فروردین‌ماه به ۲۹ /۲۰ درصد رسیده است. در دومین ماه سال جاری سود بین‌بانکی ۳۶ /۲۰ درصد بود و آخرین رقمی که از این نرخ در انتهای اردیبهشت‌ماه به ثبت رسیده، ۵۷ /۲۰ درصد است.

هفته بدون رقیب کریپتوها

ارزش بازار ارزهای دیجیتال در هفته‌ای که گذشت برخلاف انتظارات، به‌رغم انتشار خبر ورشکستگی پلت‌فرم سلسیوس و همچنین نرخ 1 /9درصدی تورم، جهش بیش از 14درصدی را تجربه کرد. هفته گذشته شرکت سلسیوس، پلت‌فرم ارائه‌دهنده وام‌های کریپتویی، با انتشار بالانس شیت خود اعلام کرد که به دلیل وجود اختلاف 2 /1 میلیارددلاری در بدهی‌ها و دارایی‌های خود، ورشکسته شده است. در این میان پادشاه رمزارزها یعنی بیت‌کوین با رشد هفتگی بیش از 13درصدی، بار دیگر به کانال 23 هزار دلار قدم گذاشت. اتریوم وضعیت مطلوب‌تری داشت و در دادوستدهای هفته گذشته حدود 29 درصد گران‌تر معامله شد. به نظر آسوده شدن خیال سرمایه‌گذاران از سیاست احتمالی فدرال‌رزرو برای مقابله با تورم مهم‌ترین دلایل تغییر رمزارزهای دیجیتال است. با این حال باید منتظر ماند و دید آیا این‌بار فد، برای نرخ بهره چه تصمیمی می‌گیرد. طبق گفته‌ها قرار است بانک مرکزی آمریکا در نشست بعدی خود بار دیگر نرخ بهره را 75 /0 درصد افزایش دهد اما اگر به سمت اعداد بالاتری حرکت کند می‌تواند یک‌بار دیگر بازارها را با شوک سنگینی مواجه کند. از این‌رو نمی‌توان برگشت فعلی قیمت‌ها را نشانه‌ای مثبت قلمداد کرد و در مورد پایداری این‌ روند صعودی اظهارنظر کرد.