پیامد شتابزدگی

  سردار خالدی: محمدرضا سیدنورانی، رئیس شورای رقابت هفته گذشته در نامه‌ای به مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار با استناد به تصمیم‌های قبلی این شورا درخواست تعلیق عرضه سه خودرو دناپلاس، پژو 207 و شاهین در بورس کالا را منطبق بر قانون دانسته بود. انتشار این نامه با حواشی زیادی همراه شد و به سرعت روی معاملات بازار سرمایه اثر منفی گذاشت؛ به‌طوری که بر اساس گفته رسمی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، نامه شورای رقابت مبنی بر تعلیق عرضه برخی از خودروها در بورس کالا باعث افت 25 هزارواحدی شاخص و زیان 100 هزار میلیاردتومانی سهامداران در یک روز شد. نامه رئیس شورای رقابت به رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار البته با واکنش‌های متعددی از سوی نمایندگان مجلس و وزیر اقتصاد نیز همراه بود. حتی تعدادی از اعضای شورای رقابت همچون مهدی طغیانی که عضو کمیسیون اقتصاد مجلس هم هست، اعلام کردند نامه رئیس شورای رقابت بدون نظر تصمیم جمعی اعضای این شورا به نگارش درآمده است. اگرچه شاید برای نخستین‌بار نباشد که اتخاذ چنین تصمیم‌های شتاب‌زده‌ای از سوی سیاستگذاران پیامدهای سوء و نامطلوب در اقتصاد ایران به‌جا می‌گذارد، ولی شاید این جزو نخستین دفعاتی باشد که یک مقام مسوول با نامه‌نگاری نسبت به تصمیم‌ها و سیاست‌های دفعتی واکنش جدی نشان می‌دهد و حتی نسبت به آن اعتراض می‌کند. سخن بر سر این است که تصمیم‌ها و سیاست‌های ناکارا باعث ایجاد خطا در سیاستگذاری و در نتیجه منجر به انتخاب‌هایی می‌شود که در اقتصاد از آن با عنوان رفتارهای سوداگرانه یاد می‌شود. در واقع تصمیم‌های خلق‌الساعه و بدون هماهنگی، باعث ایجاد نااطمینانی در اقتصاد، انحراف در تخصیص منابع و در نهایت منجر به توزیع رانت می‌شود. امری که بارها از سوی اقتصاددانان و صاحب‌نظران نسبت به آن هشدار داده شده اما سیاستگذار بدون توجه به هشدارها با اتخاذ سیاست‌هایی از این دست، تنها به دنبال کنترل اوضاع در کوتاه‌مدت است. سیاست‌های شتاب‌زده و غیرکارشناسی سیاستگذاران در کوتاه‌مدت همچون سرکوب قیمت‌ها بدون توجه به پیامدهای آن در میان‌مدت و بلندمدت می‌تواند پیامدهای سوء از جمله موج‌های تورمی را به دنبال داشته باشد. خطایی هزینه‌زا و چالش‌ساز که همچنان بدون توجه از سوی سیاستگذاران دنبال می‌شود. این هفته با بررسی اثر تصمیم‌های آنی بر بازار سهام می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که چگونه تصمیم‌های خلق‌الساعه باعث توزیع رانت می‌شود و در ادامه به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه تصمیم‌های شتاب‌زده می‌تواند به سهامداران زیان وارد کند و راه‌حل عبور از چنین بحران‌هایی چیست؟