روزنه امید
چشم‌انداز بازارهای مالی به چه شکل است؟
بازار سهام در حالی در محدوده فعلی خود درجا می‌زند که در جریان معاملات هفته منتهی به 9 آذر نیز در مدار نوسانی باقی ماند و میانگین رشد روزانه شاخص کل نیز در این هفته عدد 1 /0درصد را به ثبت رساند. بر این اساس نماگر اصلی تالار شیشه‌ای هفته اخیر از سطح یک میلیون و 410 هزار واحد فاصله گرفت و کار خود را با رشد هفتگی 51 /0 درصد در سطح یک میلیون و 417 هزار واحد به پایان رساند. بازدهی نماگر هم‌وزن بازار نیز در مدت زمان یادشده حدود 43 /1 درصد افزایش داشته است. این در حالی است که مجموع ارزش معاملات خرد سهام در هفته گذشته به‌طور میانگین رقم دو هزار و 43 میلیارد تومان را به ثبت رساند که کمترین مقدار مربوط به آخرین روز معاملاتی هفته بود که ارزش معاملات خرد سهام در سطح هزار و 837 میلیارد تومان قرار گرفت. ضمن اینکه در ادامه روند خروج سرمایه از بورس تهران به‌طور میانگین روزانه حدود 47 میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شد.
به‌طور کلی بورس تهران در هفته اخیر تحت تاثیر عملکرد خوب خودرویی‌ها شرایط متفاوتی را تجربه کرد. از این‌رو به نظر می‌رسد معاملات بورس تهران با کمک خودرویی‌ها در فاز بهبود قرار گرفته و حرکت خود را با خبرهای خودرویی‌ها منطبق کرده است. از طرفی پایداری نماگر هم‌وزن بازار در مدار صعودی برای روزهای متوالی حاکی از آن است که اندک نقدینگی موجود در بازار هم علاوه بر صنعت خودرو، مشغول نوسان در سهم‌های کوچک بازار است. این موضوع مشکل دیرینه بازار سهام را منعکس می‌کند که همچنان جریان پول قوی در بازار وجود ندارد و به نظر می‌رسد در حال حاضر خبر و سیگنال مثبتی هم در این باره وجود ندارد.
بررسی‌ها نیز نشان می‌دهد که سرکوب نرخ نیما و نوسان بازارهای جهانی بخش عمده‌ای از بورس تهران را در انتظار فروبرده و اغلب صنایع داخلی و تورمی را با نوسان‌های کوتاه‌مدت همراه کرده است. از این‌رو به نظر می‌رسد تحت تاثیر این مسائل است که شاخص کل در مقایسه با نماگر هم‌وزن بعضاً عملکرد منفی دارد و در مقابل، شاخص هم‌وزن بر ریلی صعودی پایدار است. بازارهای جهانی مدتی است که در بحبوحه تصمیمات فدرال‌رزرو و همچنین سطح عرضه و تقاضا قرار دارد که باعث شده قیمت‌ها در سطح جهانی در کنار رکود بسیاری از اقتصادهای جهانی و تورم بالا، دچار محدودیت در رشد قیمت شوند. از آنجا که بورس ایران نیز کامودیتی‌محور است و با تاخیر و گاهی نیز آنی از تغییرات بازارهای جهانی تاثیر می‌پذیرد، در مدتی که بازار سهام بهبود یافته و متعادل برخورد می‌کند، بسیاری از شرکت‌های دلاری یا کامودیتی‌محور نوسان بالایی را تجربه کردند که گاهی نیز باعث افزایش قیمت‌های برخی صنایع مانند پالایشی‌ها، پتروشیمی‌ها و فلزات اساسی شده که تمامی این شرکت‌های صادراتی و دلاری از شرکت‌های بزرگ و تاثیرگذار بر شاخص هستند، بنابراین یکی دیگر از عواملی که می‌توان محرکی قوی برای بورس تهران به حساب آید تغییرات نرخ در بازار جهانی است، اما از آنجا که در ایران تغییرات نرخ دلار بی‌وقفه است و عمده نوسان‌های شرکت‌های بازار که دولتی بوده و با فرمان قیمت دولت هدایت می‌شوند، تاثیرات بازار جهانی را به تاخیر می‌اندازد و روند منطقی را که قاعدتاً باید طی کند، نمی‌کند، بنابراین از عمده دلایلی که معامله‌گران بااحتیاط و دست‌به‌عصا، با وجود رشدهای اخیر بازار، حرکت می‌کنند؛ می‌توان به موضوع همسو نبودن نسبی تغییرات بورس ایران با بازار جهانی و مجزا حرکت کردن آن اشاره کرد که تا حدود زیادی باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران در تصمیمات خود می‌شود.
در چنین شرایطی اغلب تحلیلگران بر این باورند که پیش‌بینی بازار سهام بیش از پیش سخت شده و دنبال کردن فضای سیاسی و اقتصادی توجه اغلب سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده است. این در حالی است که می‌توان گفت این چالش اغلب ناشی از همان فضای ترس و تردیدی است که همواره بر سر معاملات سایه انداخته است. تحکیم چنین شرایطی در بازار چنان معاملات را تحت تاثیر قرار داده که همین حس ترس و تردید در بین سهامداران مانع از ورود جریان پول قوی به بازار می‌شود. اما به‌طور کلی ریسک بازار نیز هر چه باشد افت قابل‌توجهی در انتظار سهام بورسی نیست و احتمالاً با بهتر شدن شرایط به‌تدریج جریان پول راکدی که بیرون از بازار بلاتکلیف است، راهی بازار شده و سرمایه‌گذاران نیز با شناسایی سهام ارزنده اقدام به خرید خواهند کرد.
در نگاهی دقیق‌تر در جریان روند رکودی بازار سرمایه، طی معاملات هفته اخیر گروه «خودرو و ساخت قطعات» بیش از 137 میلیارد تومان و صنعت «فرآورده‌های نفتی» با خروج پول حدود 129 میلیاردتومانی بیشترین خروج سرمایه حقیقی در میان صنایع را داشتند. ضمن اینکه گروه «غذایی به جز قند» با ورود سرمایه حقیقی همراه شد و با جذب نقدینگی بیش از 66میلیاردتومانی در صدر جدول ورود نقدینگی صنایع قرار گرفت. به تفکیک نمادهای معاملاتی نیز طی دادوستدهای هفته گذشته بازار سرمایه «خساپا» با خروج پول بیش از 82 میلیارد تومان در صدر خروج نقدینگی بورس هفته اخیر قرار گرفت. پس از آن، «شستا» با خروج بیش از 65 میلیاردتومانی در رده دوم خروج نقدینگی از نمادهای معامله‌شده بورس تهران قرار گرفت و در مرتبه بعدی جدول نیز «شپنا» با خروج حدود 63 میلیاردتومانی بیشترین خروج سرمایه در هفته گذشته را به نام خود به ثبت رساند. این در حالی است که نمادهای «آسیاتک» و «وبانک» به ترتیب با ورود پول حدود 52 میلیارد تومان و حدود 46 میلیارد تومان همراه شدند و در صدر جدول جذب سرمایه حقیقی‌ها در هفته گذشته قرار گرفتند.
بازار سهام اولین روز معاملاتی هفته را در ادامه روند نوسانی خود، با معاملاتی رنج و خنثی به ثبت رساند. به‌طوری که نماگر اصلی بازار در اولین روز معاملاتی هفته با کاهش 14 /0درصدی، کار خود را در سطح یک میلیون و 408 هزار واحد به پایان رساند. ارزش معاملات خرد در این روز به میزان دو هزار و هشت‌میلیارد تومان رقم خورد. در این میان خالص فروش حقیقی‌های بازار در روز شنبه با 117 میلیارد تومان به پایان رسید. همچنین ارزش معاملات خرد بورس (سهام و حق تقدم) نسبت به ماه‌های گذشته از وضعیت بهتری برخوردار بوده و در سطوح بالای دو هزار میلیارد تومان باقی ماند. نماگر اصلی تالار شیشه‌ای روز یکشنبه نیز بر مدار نزولی باقی ماند و معادل 14 /0 درصد زیان به ثبت رساند. به این ترتیب شاخص کل روز یکشنبه هفته اخیر با کاهش بیش از دو هزار واحد، کار خود را در سطح یک میلیون و 406 هزار واحد به پایان رساند. علاوه بر این شاخص هم‌وزن در روز یادشده با افزایش 13 /0درصدی تا سطح 408 هزار و 461 واحد پیشروی کرد. همچنین بورس تهران در این روز شاهد خروج پول 101 میلیاردتومانی سرمایه‌گذاران خرد بود.
نماگر اصلی بازار در روز دوشنبه با رشد 15 /0درصدی همراه شد و کار خود را در سطح یک میلیون و 408 هزار واحد به پایان رساند. در این میان ارزش معاملات خرد به میزان دو هزار و 154 میلیارد تومان بوده است. گفتنی است در جریان معاملات روز یادشده به میزان سه میلیارد تومان خروج پول حقیقی از بازار صورت گرفت که این مقدار کمترین رقم از 22 شهریور سال جاری است. در ادامه روند معاملاتی هفته گذشته، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران طی معاملات روز سه‌شنبه نیز با رشد 42 /0درصدی همراه شد و کار خود را در سطح یک میلیون و 414 هزار واحد به پایان رساند. شاخص کل هم‌وزن، در روز یادشده با رشد 72 /0 درصد همراه بود. در این میان ارزش معاملات خرد به میزان دو هزار و 155 میلیارد تومان بوده و حقوقی‌های بازار در این روز توانستند خالص خریدی مثبت معادل 28 میلیارد تومان را به ثبت برسانند. نهایتاً در روز چهارشنبه نماگر اصلی بازار با افزایش 22 /0درصدی معادل سه هزار و 167 واحد افزایش داشت و در سطح یک میلیون و 417 هزار واحد قرار گرفت. نماگر هم‌وزن بازار نیز همگام با شاخص کل با رشد 11 /0درصدی تا سطح 413 هزار واحد افزایش یافت. ضمن اینکه در روز چهارشنبه مجموع ارزش معاملات خرد سهام مجدداً در سطحی کمتر از دو هزار میلیارد تومان قرار گرفت و رقم هزار و 837 میلیارد تومان قرار گرفت.
بر اساس روند معاملاتی بورس تهران طی روزهای اخیر مشاهده می‌شود که محدوده نوسانی شاخص کل از ابتدای آذرماه تاکنون بسیار کوچک شده و از طرفی حجم معاملات سهام نیز در سطح پایینی قرار دارد. این موضوع حاکی از آن است که اغلب سهام بورسی در کف قیمتی خود قرار دارند اما نکته اینجاست که در همین کف‌های قیمتی هم بازار خریداری ندارد و سرمایه‌گذاران تمایلی برای وارد کردن پول خود در بورس ندارند. از این‌رو به نظر می‌رسد امکان رشد بازار در مقطع فعلی وجود ندارد و انتظار می‌رود تا برطرف شدن موانع بازار شاهد معاملاتی رنج و خنثی در بازار سهام باشیم.
تداوم صعود دلار
در جریان دادوستدهای دلار در بازار غیررسمی هفته اخیر، بازدهی اسکناس یادشده تا لحظه نگارش این گزارش معادل 5 /2 درصد افزایش به ثبت رسانده و کار خود را در محدوده قیمتی 36 هزار تومان خاتمه داد. به‌طوری که دلار نیمایی هفته گذشته با قرار گرفتن بر مدار افزایشی در قیمت 28 هزار تومان نرخ‌گذاری شد. با این حال کارشناسان این حوزه اعتقاد دارند که با نگاه به رفتار گذشته دلار می‌توان این نتیجه را گرفت که این ارز پس از رشدهای چشمگیر برای مقاطعی در ادامه روند خود نوسانات محدودتری داشته باشد.
نوسان سکه طلا در کانال 17 میلیون‌تومانی
سکه طلا در جریان معاملات هفته گذشته با نوساناتی مثبت همراه شد و در کانال قیمتی 17 میلیون تومان مورد معامله قرار گرفت و بازدهی هفتگی مثبت 6 /3درصدی به ثبت رساند. بررسی‌ها نشان می‌دهد برخی به اشتباه تصور می‌کنند که ممکن است بیشتر بودن قیمت سکه در بورس کالا به بهای دارایی مذکور در بازار آزاد جهت بدهد، این در حالی است که بالاتر بودن قیمت سکه در سامانه بورسی به دلیل ریسک پایین‌تر آن است. از طرفی کارشناسان عقیده دارند که علت افزایش قیمت سکه در روزهای اخیر ناشی از افزایش نرخ ارز و در نتیجه بالا رفتن انتظارات تورمی و از بین رفتن امید برجامی است. به این ترتیب فاصله ارزش ذاتی و بازاری این سکه اندکی افزایش یافت و به این ترتیب حباب سکه در سطح دو میلیون و 61 هزار تومان قرار گرفت. همین امر ریسک سرمایه‌گذاری را در این بازار در سطوح بالایی نگه داشته است. عده‌ای از تحلیلگران معتقدند که با توجه به شرایط دیگر بازارهای مالی بهای سکه تمایل چندانی برای بازگشت به سطوح پایین‌تر ندارد.
ابهام طلا
طلای جهانی در حالی در ابهام به سر می‌برد که عده‌ای از تحلیلگران بر این باورند که در کوتاه‌مدت نمی‌توان انتظار روند صعودی خاصی را در این بازار داشت، به این ترتیب هر اونس طلا در روز چهارشنبه (تا لحظه نگارش این گزارش) بازار جهانی در قیمت 1760 دلار معامله شد. به عقیده کارشناسان این حوزه، اظهارات جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو در روز چهارشنبه و گزارش اشتغال ملی و داده‌های حقوق و دستمزد غیرکشاورزی وزارت کار ایالات متحده که در این هفته ارائه می‌شود می‌تواند بر روند شاخص دلار تاثیرگذار باشد. این مهم تاثیر مستقیم روی نرخ این فلز گرانبها خواهد گذاشت. از طرفی ناآرامی‌های مدنی در چین به دلیل سیاست‌های سختگیرانه آن در برابر کووید صفر نگرانی‌ها را برانگیخته است. در مواقعی که بحران‌هایی در سطح جوامع شکل می‌گیرد، تقاضا برای پناهگاه‌های امنی همچون طلا افزایش پیدا می‌کند.
احتمال صعود نفت
قیمت نفت از ابتدای روز چهارشنبه پس از آنکه داده‌ها نشان از کاهش هفتگی بزرگ ذخایر نفت خام آمریکا داشت، بیشتر افزایش یافت. اگرچه نگرانی‌ها در مورد کاهش تقاضای چین و کندی رشد اقتصاد جهانی، بازارها را در مسیر کاهش شدید در ماه نوامبر قرار داد. داده‌های موسسه نفت آمریکا نشان می‌دهد که ذخایر نفت خام آمریکا در هفته گذشته بسیار بیشتر از حد انتظار 9 /7 میلیون کاهش یافته است، این موضوع حاکی از آن است که دولت ایالات متحده احتمالاً برداشت‌های خود را از ذخایر استراتژیک نفت کاهش داده است، که قرار است عرضه در این کشور را کاهش دهد. به این ترتیب نهایتاً هر بشکه نفت خام برنت روز چهارشنبه در قیمت 84 دلار و 89 سنت و نفت WTI نیز در قیمت 79 دلار و 85 سنت معامله شد.
این در حالی است که داده‌های روز چهارشنبه نشان داد که فعالیت‌های تجاری چین در ماه نوامبر بیشتر کاهش یافته است، زیرا این کشور با افزایش روزانه بی‌سابقه آلودگی‌های کووید 19 دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان برای مقابله با افزایش موارد ابتلا، اقدامات قرنطینه را در چندین مرکز اقتصادی مجدداً اعمال کرد. اما این جرقه موج بی‌سابقه‌ای از اعتراضات ضددولتی در کشور شد که رشد اقتصادی را بیشتر تهدید می‌کند. از طرفی ناآرامی‌های داخلی برخی گمانه‌زنی‌ها را برانگیخت مبنی بر اینکه چین مجبور خواهد شد سیاست سختگیرانه خود را در برابر کووید صفر کاهش دهد، اقدامی که تا حد زیادی برای بازارهای نفت مثبت است.
