جاماندگی بورس

در جریان معاملات هفته منتهی به 26 بهمن‌ماه بورس اوراق بهادار تهران افت نسبتاً چشمگیری را شاهد بود. به‌طوری که نماگر اصلی بازار سهام کار خود را با عملکرد منفی 1 /2درصدی در سطح یک میلیون و 524 هزار واحد به پایان رساند. بازدهی نماگر هم‌وزن بازار نیز طی هفته اخیر با کاهش 2 /2درصدی همراه شد که معاملات نماگر یادشده نهایتاً در محدوده 474 هزار و 779 واحد به کار خود پایان داد. این در حالی است که ارزش معاملات خرد سهام در هفته گذشته به‌طور میانگین روزانه رقم دو هزار میلیارد تومان را به ثبت رساند. ضمن اینکه در ادامه روند خروج سرمایه از بورس تهران به‌طور میانگین روزانه حدود 346 میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شد که در مجموع طی هفته اخیر حدود هزار و 385 میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شد.

پس از تعطیلی روز شنبه، شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در نخستین روز معاملاتی هفته گذشته با کاهش ۱۲ هزار و ۱۱۰واحدی به نیمه نخست کانال ۵ /۱میلیون واحد بازگشت و نهایتاً در رقم یک میلیون و ۵۴۵ هزارواحدی تثبیت شد. به‌رغم افت ۷۸ /۰درصدی نماگر اصلی بورس، شاخص هم‌وزن نیز با ۹۷ /۰ درصد کاهش مواجه شد و به‌کار خود در این روز معاملاتی پایان داد. در نخستین روز معاملاتی هفته بورس تهران ۳۰۷ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد و به روایتی حقوقی‌ها جایگزین حقیقی‌های بازار شدند. میانگین خروج پول از ابتدای بهمن‌ماه تا پایان روز یادشده نیز به رقم ۵۳۴ میلیارد تومان رسید. به هر ترتیب ارزش معاملات خرد در بورس تهران در روز مذکور دو میلیارد تومان گزارش شد که در واقع کمترین مقدار از ۱۴ آذرماه سال جاری تاکنون به ثبت رسید.

شاخص کل بورس تهران در معاملات روز دوشنبه هفته قبل با ثبت رشد اندک 2298واحدی (معادل 15 /0‌ درصد) خود را به محدوده یک میلیون و 548 هزار واحد رساند، در نماگر هم‌وزن اما وضعیت کمی بهتر بود و نماگر یادشده با رشد 40 /0درصدی همراه شد. شاخص کل فرابورس نیز با رشد 37 /0درصدی، کار خود را در دامنه مثبت به اتمام رساند. این در حالی است که در ابتدای معاملات روز یادشده شاهد تحرکات مثبت در بورس تهران بودیم، به‌گونه‌ای که تا میانه‌های معاملات هردو نماگر اصلی بازار با رشد همراه بودند تا جایی که شاخص کل موفق به‌ثبت رشد 38 /0درصدی شد. در نیمه دوم بازار حجم عرضه‌ها افزایش پیدا کرد و تعداد صف‌های فروش از صف‌های خرید پیشی گرفت و همزمان با آن شاهد عقب‌نشینی خریداران نیز بودیم. این موضوع باعث شد شاهد افت قیمت‌ها باشیم تا جایی که در اکثر نمادها قیمت‌های آخرین معامله از قیمت پایانی کمتر شد.

علاوه بر این، در دومین روز معاملاتی هفته گذشته 162 میلیارد تومان دیگر از سوی سهامداران حقیقی از بازار سهام خارج شد. جریان خروج پول حقیقی از بازار سهام همچنان ادامه دارد و برای شانزدهمین روز متوالی یا به عبارت دیگر از ابتدای معاملات بهمن‌ماه، سهامداران خرد راه خروج از بازار را در پیش گرفته‌اند. میزان خروج پول در چهار روز معاملاتی اخیر نسبت به دو هفته ابتدایی بهمن‌ماه اندکی ملایم‌تر شده، اما همچنان خالص تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی منفی است. در معاملات دوشنبه هفته گذشته این متغیر موفق به‌ثبت رقم دو هزار و 81 میلیارد تومان شد تا برای پنجمین روز متوالی شاهد حضور این متغیر در کانال دو هزار میلیارد تومان باشیم. همچنین برای دومین روز متوالی پارامتر یادشده در مرز دو هزار میلیارد تومان قرار گرفت و افت ارزش معاملات خرد بازار تا این محدوده گویای شرایط رکودی در بازار است. این در حالی است که چنین ارقامی در ارزش معاملات خرد، آخرین‌بار در اوایل آذرماه تجربه شده بود.

بورس تهران در ادامه حرکت نزولی خود، در سومین روز معاملاتی هفته گذشته نیز در ریل نزولی باقی ماند. دماسنج اصلی بازار سهام در این روز با افت ۶۷ /۰درصدی، در محدوده یک میلیون و ۵۳۷ هزارواحدی کار خود را به پایان رساند. نماگر هم‌وزن نیز با افت ۷۰ /۰درصدی همراه شد. ضمن اینکه سهامداران خرد ۴۰۵ میلیارد تومان دیگر از بازار خارج کردند تا برای هفدهمین روز متوالی تغییر مالکیت سهام به نفع پورتفوی سهامداران عمده بازار یا همان حقوقی‌ها باشد. ارزش معاملات خرد سهام که شامل معاملات سهام و حق‌تقدم می‌شود، برای ششمین روز متوالی در کانال دو هزار میلیارد تومان قرار گرفت و در روز سه‌شنبه موفق به ثبت رقم دو هزار و ۱۰۶ میلیارد تومان شد.

نهایتاً در جریان دادوستدهای آخرین روز از هفته نیز نماگر اصلی بورس با افت 86 /0درصدی همراه شد. در این میان شاخص هم‌وزن عملکرد ضعیف‌تری داشت، به نحوی که در روز یادشده با افت بیش از چهار هزار و 607 واحد بازدهی معادل منفی 96 /0 درصد را برای سهامداران محقق کرد. همگام با پایداری نماگرهای اصلی بازار در کانال یادشده در این روز، بخت با سهامداران حقوقی بود و حدود 284 میلیارد تومان پول از بازار خارج شد. ضمن اینکه ارزش معاملات خرد سهام در محدوده هزار و 818 میلیارد تومان قرار گرفت.

این در حالی است که برآیند اظهارات کارشناسان بازار سرمایه حاکی از آن است که با وجود سیگنال ارزندگی در بازار سهام، فشار فروش مشهود است. به‌طور میانگین روزانه ۵۰۵ میلیارد تومان فرار سرمایه از بورس صورت می‌پذیرد و صندوق‌های سرمایه‌گذاری از ۱۲ بهمن‌ماه تاکنون با رکود همراه بودند.

سقف‌شکنی دلار و سکه

در جریان معاملات هفته اخیر، بازدهی دلار تا لحظه نگارش این گزارش (ساعت 16 روز چهارشنبه 26 بهمن‌ماه 1401) حدود 44 /4 درصد افزایش به ثبت رساند و کار خود را در محدوده قیمتی 47 هزار تومان خاتمه داد. سکه طلا نیز طی معاملات هفته گذشته همانند تغییرات نرخ دلار در بازار عملکردی مثبت داشت. به‌طوری که هر قطعه سکه امامی با قرار گرفتن در مدار صعودی مجدداً با تاثیرپذیری از قیمت دلار آزاد در قیمت 26 میلیون و 294 هزار تومان مورد معامله قرار گرفت. بر این اساس تا لحظه نگارش این گزارش عملکرد هفتگی مثبت معادل 7 /6 درصد را به ثبت رساند.

قیمت دلار در بازار در روز چهارشنبه 26 بهمن‌ماه با رسیدن به 47 هزار تومان سقف تاریخی خود را جابه‌جا کرد. دلار پیش از این سابقه حضور در کانال‌های 46 و 47 هزار تومان را نداشت. این در حالی است که انتظار می‌رود نرخ دلار تا بسته شدن بازار، از این سطح هم فراتر رود. در سوی دیگر بازار ارز شاهد رکوردشکنی دیگری هستیم. دلار در آخرین نرخ صرافی‌ها امروز رکورد خود را جابه‌جا کرد و به 45 هزار و 32 تومان رسید که نشان از افزایش 66 /3درصدی اسکناس مذکور در مقایسه با روز قبلی دارد. سکه امامی نیز پس از آنکه در روز یکشنبه هفته اخیر در کانال 25 میلیون‌تومانی قرار گرفت در روز چهارشنبه نیز رکورد جدیدی به ثبت رساند و با رشد حدود دودرصدی در کانال 26 میلیون تومان قرار گرفت. بر این اساس مسکوک یادشده در روز چهارشنبه در قیمت 26 میلیون و 294 هزار تومان مورد معامله قرار گرفت.

تب تقاضا در طلای جهانی

بر اساس گزارشی که اخیراً از سوی بلومبرگ منتشر شده بانک‌های مرکزی جهانی بیشترین طلا را از زمان کنار گذاشتن استاندارد طلا توسط ایالات متحده در سال 1971 انجام داده‌اند. چرا که پس از کاهش خرید طلا از سوی بانک مرکزی در سال 2020، این مولفه در سال 2021 دوباره افزایش یافت و در سال 2022 مجدداً از رکورد 50ساله عبور کرد. بزرگ‌ترین خریدار طلا در سال 2022 بانک مرکزی ترکیه و پس از آن ازبکستان، هند و قطر بودند. از طرفی شورای جهانی طلا (WGC) اخیراً اعلام کرد بانک‌های مرکزی در سه‌ماه سوم سال 2022 رکورد 399 تن طلا به ارزش حدود 20 میلیارد دلار خریداری کردند که به افزایش تقاضای جهانی برای این فلز کمک کرد.

این در حالی است که دولت چین برای سومین ماه متوالی در حال خرید طلا و افزایش ذخایر بانک مرکزی خود است و موجودی طلای این کشور در حال حاضر به ۶۵ /۱۲ میلیون تراوا اونس یا ۲۰۲۵ تن رسیده است. افزایش موجودی طلای بانک‌های مرکزی دنیا، راهکاری برای مقابله با تنش‌های ارزی بوده که به صورت روزافزون از سوی کشورهایی از جمله روسیه، ترکیه، چین و سایر کشورهای دارای تنش اقتصادی و سیاسی صورت می‌گیرد.

افت قیمتی طلای سیاه

قیمت نفت خام در آغاز معاملات بازار آسیا در روز چهارشنبه در حالی با کاهش روبه‌رو شد که آمارهای صنعتی نشان می‌دهد ذخایر نفت آمریکا طی هفته گذشته با جهش فراتر از انتظار روبه‌رو شده است. این تصمیم دولت آمریکا برخلاف انتظارات برخی تجار و تحلیلگران بود که پیش‌بینی می‌کردند آزادسازی ذخایر راهبردی آمریکا لغو خواهد شد یا برای مدت زمان نامعلومی به تاخیر خواهد افتاد.

وزارت انرژی آمریکا اعلام کرده است که ۲۶ میلیون بشکه از ذخایر راهبردی نفت خام خود را خواهد فروخت، این اقدام موجب خواهد شد تا ذخایر آمریکا به پایین‌ترین سطح خود از سال ۱۹۸۳ میلادی برسد. نگرانی‌ها درباره عرضه نفت نیز در حالی کاهش یافته است که اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرد تولید نفت خام در ماه مارس از میادین شیل این کشور رکورد جدیدی را ثبت خواهد کرد.

بر این اساس، قیمت هر بشکه نفت برنت دریای شمال در روز چهارشنبه 26 بهمن‌ماه، با ۲۰ سنت کاهش به ۸۵ دلار و 14 سنت رسید و نفت سبک آمریکا نیز با ۱۹ سنت افت، بشکه‌ای ۷۸ دلار و 57 سنت دادوستد شده است. قیمت نفت روز قبلی نیز با افت بیش از یک‌دلاری همراه شده بود.

از سوی دیگر اوپک در تازه‌ترین گزارش خود پیش‌بینی درباره تقاضای جهانی نفت در سال جاری میلادی را افزایش داده است. بر اساس گزارش اوپک، تقاضای جهانی نفت امسال 32 /2 میلیون بشکه در روز افزایش خواهد یافت که این رقم نسبت به گزارش قبلی ۱۰۰ هزار بشکه افزایش را نشان می‌دهد.

این در حالی است که بانک گلدمن ساکس آمریکا در تازه‌ترین گزارش خود پیش‌بینی درباره قیمت جهانی نفت را کاهش داده است. این بانک در تحلیل جدیدی پیش‌بینی کرد میانگین قیمت نفت برنت امسال به ۹۲ دلار خواهد رسید. این رقم در پیش‌بینی قبلی این بانک ۹۸ دلار اعلام شده بود. بر اساس پیش‌بینی گلدمن‌ساکس، قیمت نفت برنت تا دسامبر امسال به ۱۰۰ دلار در هر بشکه خواهد رسید. این بانک قبلاً پیش‌بینی کرده بود که قیمت نفت تا تابستان سه‌رقمی خواهد شد.

با وجود کاهش پیش‌بینی قیمت نفت، گلدمن‌ساکس همچنان یکی از بالاترین پیش‌بینی‌ها درباره قیمت نفت و سایر کامودیتی‌ها را در بین  بانک‌های وال‌استریت در اختیار دارد. این بانک آمریکایی معتقد است که بازارها در حال ایجاد یک ابرچرخه (سوپرسایکل) جدید هستند. با این حال عرضه فراتر از حد انتظار از روسیه و ایالات متحده می‌تواند به روزانه ۱۵۰ هزار بشکه  مازاد عرضه در بازار در سال ۲۰۲۳ منجر شود. انتظار می‌رود تقاضای نفت چین در سال جاری، پس از لغو محدودیت‌های کووید، 1 /1 میلیون بشکه در روز رشد داشته باشد. گلدمن‌ساکس همچنین پیش‌بینی کرده است میانگین قیمت هر بشکه نفت برنت در سال ۲۰۲۴ به ۱۰۰ دلار خواهد رسید که از پیش‌بینی قبلی پنج دلار کمتر است.

این بانک ماه ژانویه اعلام کرده بود رشد شدید تقاضای جهانی نفت بهای نفت را تا بیش از ۱۰۰ دلار در سال جاری بالا خواهد برد و نفت برنت نیز تا سه‌ماه چهارم با نرخ ۱۰۵ دلار معامله شود. در اواسط دسامبر، پیش‌بینی شد که کمبود عرضه و سرمایه‌گذاری ناکافی سال پرخطری برای کامودیتی در سال ۲۰۲۳ را به همراه خواهد داشت.