سقوط دستوری بازارهای داخلی
بازارها هفته گذشته را چگونه پشت سر گذاشتند؟
افت‌وخیز بورس اوراق بهادار تهران در حالی در محدوده کانال 6 /1 میلیون‌واحدی ادامه دارد که بازار تحت تاثیر سیاست‌های بی‌پایه و اساس و اغلب ناکارآمد سیاستگذاران به یک‌باره با نوساناتی همراه شده و در مسیر متفاوتی قرار می‌گیرد. بر این اساس در هفته‌ای که گذشت بازار سهام اولین هفته از بهمن را با نوسانات محدود به پایان رساند و نماگر اصلی آن با افت بیش از 5 /4درصدی همراه شد. بازار سرمایه این هفته نیز میزبان اتفاقاتی بود که به واسطه سیاست‌های اتخاذشده محمدرضا فرزین، رئیس کل جدید بانک مرکزی، با تغییراتی در معاملات خود مواجه شد. علاوه بر این، گزارش عملکرد 9ماهه شرکت‌ها از دیگر عواملی بود که معاملات هفته اخیر را تحت تاثیر قرار داد. از این‌رو بازار سرمایه در هفته منتهی به 5 بهمن‌ماه، کار خود را با عملکرد منفی در سطح یک میلیون و 611 هزار واحد به پایان رساند. بازدهی نماگر هم‌وزن بازار نیز طی مدت زمان مذکور با کاهش حدود 6 /2درصدی همراه شد که معاملات نماگر یادشده نهایتاً در محدوده 512 هزار و 491 واحد به کار خود پایان داد.
شاخص کل روز شنبه هفته اخیر ۸۷ /۱ درصد از سطح قبلی خود عقب‌نشینی کرد و کار خود را در سطح یک میلیون و ۶۵۷ هزار واحد به پایان رساند. شاخص هم‌وزن نیز نزولی بود و معادل 8 /0 درصد کاهش به ثبت رساند. این در حالی است که مجموع ارزش معاملات خرد سهام در روز مذکور رقم پنج هزار و 700 میلیارد تومان را به ثبت رساند که نسبت به ۱۶ ماه گذشته بهبود قابل‌توجهی داشت. همچنین شاهد خالص فروش 741 میلیاردتومانی سهامداران خرد در این روز بودیم که رقم مزبور از تاریخ ۱۶ خرداد سال جاری تاکنون بی‌سابقه بوده است.
در جریان معاملات دومین روز هفته نیز نماگر اصلی بازار با افت نزدیک به چهار هزار و ۶۰۰واحدی به یک میلیون و ۶۵۲ هزار واحد رسید. شاخص هم‌وزن نیز با کاهشی دو هزارواحدی به ۵۱۹ هزار واحد رسید. شاخص کل پس از انتشار خبرهایی از تنش‌های سیاسی، به تخلیه هیجان‌های خود پرداخت و استراحت کرد. در این میان ارزش معاملات خرد بورس به میزان پنج هزار و 300 میلیارد تومان رقم خورد. در حالی که ارزش معاملات، از میانگین ماه گذشته نیز پایین‌تر بوده است. چنانچه طی روزهای آتی نیز روند ارزش معاملات کاهشی بوده و بی‌رمقی بر بازار حکمفرما شود، سناریوی استراحت شاخص تقویت شده و احتمالاً شاخص تا رسیدن به سطوح حمایتی پیش‌رو، به کاهش ادامه خواهد داد. این در حالی است که در جریان معاملات روز یادشده به میزان 363 میلیارد تومان خروج پول حقیقی ثبت شد. طی دادوستدهای سومین روز از هفته نماگر اصلی بورس با رشد 06 /0درصدی همراه شد و تا ارتفاع یک میلیون و 653 هزار واحد بالا آمد. با وجود اینکه در ساعات ابتدایی معاملاتی روز گذشته شاخص کل با افزایش قابل توجهی همراه شد؛ اما در ساعات پایانی معاملات، روند صعودی بازار متوقف شده و دوباره با کاهش مواجه شد. این کاهش در نتیجه افت قیمتی نمادهای بزرگ بازار بود، چراکه شاخص هم‌وزن توانسته است رشدی ۵۳ /۰درصدی را به ثبت رسانده و از شاخص کل سبقت بگیرد. در نهایت شاخص اصلی بازار، با رشد هزار و ۲۳واحدی دوباره خود را در کانال یک میلیون و ۶۰۰ هزارواحدی تثبیت کرد. عواملی نظیر جزئیات بودجه ۱۴۰۲و موضع‌گیری‌های اخیر سیاسی غرب علیه ایران، موجب افزایش ترس در بین معامله‌گران شده است. همچنین گزارش‌های ضعیف شرکت‌های بورسی نیز موجب شده است که بازار با اصلاح قیمتی همراه باشد. به نظر می‌رسد این اصلاح موقتی بوده و پس از تخلیه هیجانات، روند صعودی قبلی ادامه‌دار باشد. همگام با قرار گرفتن نماگر اصلی بازار در کانال یادشده در این روز، حدود 441 میلیارد تومان پول از بازار خارج شد. ضمن اینکه ارزش معاملات خرد سهام در محدوده شش هزار و 86 میلیارد تومان قرار گرفت.
بازار سهام در ادامه مسیر معاملاتی خود به مدار نزولی بازگشت و نماگر اصلی آن با افت ۴۸ /۰درصدی همراه شد؛ به‌طوری که نماگر اصلی بازار به سطح یک میلیون و ۶۴۶ هزار واحد رسید و شاخص هم‌وزن نیز با رشد ۰۶ /۰درصدی به محدوده ۵۲۳ هزار واحد نزدیک شد. همچنان روند روزانه شاخص کل و شاخص هم‌وزن نمایانگر آن است که شاخص اصلی بازار سهام به واسطه افت قابل توجه سهام شرکت‌های بزرگ با افت قابل توجهی همراه بوده است. تلاطم بازارهای جهانی موجب شده تا شرکت‌های بزرگ بورسی کارنامه خوبی را در پاییز بر جای نگذاشته و انتظارات سرمایه‌گذاران را برآورده نکنند، از این‌رو ترس غالب بر بازار، زمینه را برای اصلاح شاخص کل فراهم آورده است. ارزش معاملات خرد بازار نیز طی معاملات روز یادشده، به سه هزار و ۷۸۴ واحد کاهش یافت که این میزان ارزش معاملات کمترین مقدار از ۳۰ آذرماه ۱۴۰۱ بوده است. این امر نشان می‌دهد که بازار با وجود افت ۴۸ /۰درصدی شاخص کل، در یک بی‌رمقی ناشی از اصلاح به سر می‌برد. این روند اصلاحی با توجه به رقم پایین ارزش معاملات و خروج پول ۱۴۶میلیاردی طی روز مذکور می‌تواند روند حرکتی خسته‌کننده‌ای را برای بورس رقم بزند.
بر این اساس، شاخص کل سهام به واسطه عواملی که معاملات را تحت تاثیر قرار می‌دهد، در روز چهارشنبه هفته گذشته با افت بیش از 32 هزار و 713واحدی تا محدوده یک میلیون و 611 هزار واحد عقب‌نشینی کرد. این در حالی است که نماگر هم‌وزن بازار همگام با شاخص کل با کاهش بیش از 10 هزارواحدی تا سطح 512 هزار و 837 واحد کاهش یافت. در چنین شرایطی اغلب کارشناسان بورسی بر این باور هستند که انتظارات بازار از قیمت دلار و بازار کامودیتی‌ها، همچنین انتظارات از ریسک‌های سیاسی و تصمیم‌گیری‌های داخلی مسیر پیش‌روی بازار را تعیین خواهد کرد.
دلار و سکه در مدار نزولی
در جریان معاملات دلار طی هفته اخیر بازدهی دلار تا لحظه نگارش این گزارش معادل 8 /4 درصد کاهش به ثبت رساند و کار خود را در محدوده قیمتی 42 هزار و 790 تومان خاتمه داد. همچنین به نظر می‌رسد انتظارات تورمی در کنار افزایش تقاضای روزافزون برای خرید و ذخیره دلار به عنوان پشتوانه جبران دارایی خود از تورم، تاکنون مانع از افت قیمت دلار در شرایط فعلی شده است.
سکه طلا نیز طی معاملات هفته اخیر همانند تغییرات نرخ دلار در بازار آزاد رفت و برگشت‌های متعددی تحت تاثیر سیاست‌های اتخاذشده توسط رئیس کل جدید بانک مرکزی داشت. به‌طوری که هر قطعه سکه امامی با قرار گرفتن در مدار نزولی مجدداً با تاثیرپذیری از قیمت دلار آزاد و همچنین تمایلات نوسانی بهای طلا در بازار جهانی در قیمت 22 میلیون و 900 هزار تومان مورد معامله قرار گرفت. بر این اساس تا لحظه نگارش این گزارش عملکرد هفتگی منفی معادل 5 /7 درصد را به ثبت رساند. عده‌ای از تحلیلگران این حوزه معتقدند که بخشی از نوسان‌گیران در دو روز ابتدایی هفته با ایجاد جو افزایشی در بازار توانستند در بالاترین قیمت تاریخ اقدام به فروش سکه کنند و در شرایط فعلی، در انتظار خرید این فلز گرانبهای داخلی در نرخ‌های پایین‌تر باقی بمانند. در این میان افت دلار در روزهای اخیر موجب کاهش قیمت سکه شد و در صورت تداوم افت آن، سکه کانال 23 میلیون تومان را نیز از دست خواهد داد. با وجود این ارزش ذاتی سکه در کانال 19 میلیون تومان قرار دارد بنابراین بدون افت معنادار دلار، سکه امامی بعید است افت شدیدی را تجربه کند.
به‌طور کلی در هفته اخیر تحولاتی در بازارهای یادشده صورت گرفت که روند معاملات را بعضاً در مسیر متفاوتی قرار داد. از عرضه ربع سکه در بورس کالا تا تزریق سکه در بازار فیزیکی. علاوه بر این، ارز اسکناسی صادرکننده‌ها توسط بانک ملی به قیمتی نزدیک به قیمت بازار با حجم بالا در بازار عرضه شد و خبری در مورد سفر قریب‌الوقوع رافائل گروسی به ایران منتشر شد. به نظر می‌رسد مادامی که بازار حواله سروسامان پیدا نکند این اقدامات فقط می‌تواند به صورت موقت قیمت را کنترل کند. راه علاج کنترل تقاضای سفته‌بازانه هم افزایش قیمت در بازار نیماست. وگرنه حتی اگر گروسی به تهران بیاید در نهایت دلار می‌تواند برای مدت کوتاهی 38 هزار تومان را ببیند و پس از آن رالی صعودی خود را ادامه دهد.
نفت بر سر دوراهی
قیمت نفت در آغاز معاملات روز چهارشنبه در شرایطی با افزایش روبه‌رو شد که امیدواری‌ها نسبت به رونق تقاضای چین پس از لغو محدودیت‌های کرونایی کمک زیادی به تقویت قیمت‌ها کرده است. این در حالی است که قیمت نفت در روزهای گذشته تحت تاثیر نگرانی‌های مربوط به رشد اقتصادی جهان، با کاهش روبه‌رو شده بود. از این‌رو، هر بشکه نفت خام برنت در روز چهارشنبه و تا لحظه نگارش این گزارش در قیمت 85 دلار و 89 سنت و هر بشکه نفت سبک آمریکا نیز در قیمت 79 دلار و 88 سنت دادوستد شد.
گلدمن ساکس در تازه‌ترین پیش‌بینی خود از چشم‌انداز قیمت کامودیتی در سال 2023 پیش‌بینی کرده است که رشد تقاضای چین به نفع قیمت نفت خام، فرآورده‌های نفتی پالایشی و ال‌ان‌جی خواهد بود. بر این اساس، لغو محدودیت‌های کرونایی در چین از یک‌سو و اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه تاثیر زیادی بر افزایش قیمت نفت از ابتدای سال 2023 تاکنون داشته است ولی از سوی دیگر نگرانی از اوضاع اقتصادی آمریکا فشار زیادی را بر قیمت طلای سیاه وارد کرده است. این در حالی است که شاخص ارزش «دلار» نیز در برابر «یورو» به پایین‌ترین سطح خود در 9 ماه اخیر رسیده است. گمانه‌زنی سرمایه‌گذاران درباره مسیر آتی سیاست‌های پولی و نرخ بهره فدرال‌رزرو آمریکا این است که با توجه به خطر رکود اقتصادی، فدرال‌رزرو در نشست‌های بعدی خود نرخ بهره را با سرعت کمتری افزایش خواهد داد.
از طرفی تقاضا برای فرآورده‌های نفتی موجب رشد فزاینده حاشیه سود محصولات پالایشی شده است. با این حال پیش‌بینی تحلیلگران این حوزه حاکی از آن است که «شاخص مدیران خرید آمریکا» نشانگر افت فعالیت‌های اقتصادی باشد. تازه‌ترین نظرسنجی رویترز نیز نشان می‌دهد میزان ذخایر نفت خام آمریکا طی هفته گذشته با افزایش روبه‌رو شده است.
در این میان، تازه‌ترین آمارهای موسسه آمریکن پترولیوم نشان می‌دهد ذخایر نفت خام ایالات متحده هفته گذشته بیش از 4 /3 میلیون بشکه افزایش یافته است. در حالی که تحلیلگران انرژی در نظرسنجی دوشنبه رویترز اعلام کرده بودند ذخایر نفتی آمریکا در این مدت تنها یک میلیون بشکه افزایش داشته است. در چنین شرایطی است که برخی تحلیلگران و فعالان بازار بر این باورند که افزایش ذخایر نفتی آمریکا کاملاً موقتی است زیرا اختلالات تولید ناشی از سرمای هوا در آمریکا طی هفته‌های آینده تاثیر خود را نشان خواهد داد. از سوی دیگر، انتظارات درباره رشد تقاضای سوخت چین در شش ماه دوم امسال می‌تواند موجب تقویت بیشتر قیمت‌ها شود. ضمن اینکه موسسه تحقیقاتی نیسان سکیوریتیز پیش‌بینی کرده است قیمت هر بشکه نفت سبک آمریکا طی هفته‌های آینده بین ۷۵ تا ۸۵ دلار خواهد بود. از این‌رو، انتظار فعالان بازار این است که اوپک‌پلاس در میان‌مدت سطح تولید فعلی خود را حفظ خواهد کرد.
