سه سناریو برای بازارها

  نسترن یوسف‌بکیان: دور جدید مذاکرات وین با هدف رفع تحریم‌های ایران از بعداز‌ظهر روز دوشنبه 8 آذر‌ماه آغاز شده و اکنون همه چشم‌ها به سمت اخباری که از این مذاکرات بیرون می‌آید، دوخته شده است. گذشته از تحلیل‌های متفاوت جریانات و جبهه‌های سیاسی که حتی برخی از آنها از شکست زودهنگام وین خبر می‌دهند، آنچه اهمیت دارد این است که اقتصاد ایران با در نظر گرفتن سناریوهای مختلفی که می‌توان از نتایج این مذاکرات تخمین زد، چه سمت‌و‌سویی را دنبال خواهد کرد.

می‌توان سه سناریو برای آینده مذاکرات هسته‌ای پیش‌بینی کرد. نخست اینکه نتیجه مذاکرات وین چیزی غیر از توافق باشد و به طور کلی احتمال احیای برجام و هرگونه توافقی از بین برود. سناریوی دوم این است که توافقی دست کم شبیه به برجام در نتیجه مذاکرات طرفین حاصل شود و در نهایت سناریوی سوم این خواهد بود که نتیجه مذاکرات به این زودی‌ها مشخص نشود. در واقع به درازا کشیدن مذاکرات، چالش‌برانگیزترین سناریویی است که می‌تواند بازارهای اقتصادی ایران را تحت تاثیر قرار دهد.

اقتصاددانان معتقدند دستیابی به توافق یا دور شدن از توافق به اندازه سناریوی سوم که می‌تواند نااطمینانی در فضای کسب‌و‌کار را افزایش دهد، به اقتصاد ایران ضربه نمی‌زند. به باور آنها اگر توافقی حاصل نشود، در چند هفته آینده، بازارها گرفتار تلاطم می‌شوند و شاهد افزایش نرخ ارز، طلا و همین‌طور کالاهای قابل تجارت خواهیم بود و در مقابل اگر در مذاکرات وین توافقی حاصل شود، بخشی از ارزهای بلوکه‌شده در کشورهای مختلف آزاد می‌شود و به دولت این توان را می‌دهد که تا چند ماه بازارها را با ارز جدید به آرامش موقت برساند تا جو کشور با رفاه وارداتی آرام نگه داشته شود.

اما فارغ از در نظر گرفتن این سه سناریو برای اقتصاد، به نظر می‌رسد سیاست‌ها و اقداماتی که طی ماه‌های اخیر از سوی مسوولان این دولت مورد توجه قرار گرفته است، به لحاظ ماهیت تفاوتی با سیاست دولت‌های پیشین نمی‌کند و شاید بتوان گفت ادامه مسیرهای اشتباه گذشته است که تنها از بعد اجرایی تفاوت دارد. از این‌رو تحلیل کارشناسان در مورد سناریوهای مختلف اقتصادی از نتایج مذاکرات وین به سیاست‌های داخلی در کشور گره خورده و به باور آنها حتی اگر برجام هم احیا شود، اثرات مثبت آن کوتاه‌مدت خواهد بود اما در صورتی که دولت بر اساس علم اقتصاد سیاستگذاری کند، آینده خوبی در انتظار ایران خواهد بود. در این پرونده قصد داریم تاثیر سه سناریوی مختلف از نتایج مذاکرات وین بر بازارهای کشور را تشریح کنیم. همین‌طور می‌خواهیم به این پرسش پاسخ دهیم که در صورت تحقق سناریوی اول -عدم توافق- کدام بازارها متلاطم خواهند شد و در صورت تحقق سناریوی دوم -توافق- کدام بازارها به مرز ثبات نزدیک می‌شوند؟