پاکباخته

  نسترن یوسف‌بکیان: باخت در بازارهای مالی اغلب قابل تحمل نیست؛ به خصوص که فردی احساس کند همه دارایی‌اش را از دست داده است. در ماه‌های گذشته که عده زیادی از مردم سرمایه خود را در بورس از دست دادند، گزارش‌های زیادی درباره بروز رفتارهای خشن از جمله خودکشی، قتل یا خودسوزی از سوی افرادی منتشر شده که متضرر بورس بوده‌اند.

اخیراً یک مهماندار قطار که پس از اخراج از محل کارش، همه سرمایه‌اش را در بورس از دست داده، دو نفر را به قتل رسانده است. او که به خاطر ناکامی‌هایش از مدیر یکی از شرکت‌های راه‌آهن و نامادری‌اش کینه به دل گرفته بود ظرف یک ساعت دست به دو جنایت زد و جان دو بی‌گناه را گرفت.

در خردادماه سال جاری نیز شاهد این بودیم که یک استاد دانشگاه به دلیل اینکه سرمایه‌اش در بورس به باد رفته بود، خودکشی کرد چرا که بورس در اولین هفته خردادماه ۱۴۰۰ با روند نزولی کار خود را به پایان رساند و سپس شاخص کل بورس نسبت به هفته قبل از آن ریزش ۴۵۹۰۰واحدی را تجربه کرد. هر روز تعداد زیادی از مردم نیز با کارگزاری‌ها تماس می‌گیرند و با اندوه فراوان در مورد از دست رفتن سرمایه‌ها و حاصل سال‌ها پس‌انداز خود صحبت می‌کنند تا راهی برای جبران آن پیدا کنند.

البته بروز رفتارهای خشن به دلیل باخت و شکست در بازارهای مالی تنها مختص ایران نیست و در کشورهای دیگر نیز نمونه‌هایی از این رفتارها مشاهده شده است. به عنوان مثال یک جوان ۲۰ساله از اهالی ایلینویز آمریکا با مشاهده تراز منفی سرمایه خود در بورس خودکشی کرد. الکساندر کرن که در دوران دانشجویی خود به بازار سرمایه‌ علاقه‌مند شده بود یکی از برنامه‌های مربوط به این کار را در گوشی هوشمند خود نصب و اقدام به فعالیت کرده بود. اما صبح روزی که با باز کردن برنامه متوجه تراز مالی منفی خود، آن‌هم به رقم تقریبی یک میلیون دلار شد، کنترل خود را از دست داد. الکساندر به اسکرین‌شاتی که از این برنامه گرفته بود یادداشتی برای خانواده ضمیمه کرد و خود را زیر قطار انداخت.

در نمونه‌ای دیگر کارگر کارخانه‌ای به دلیل از دست دادن سرمایه‌اش در بورس، خود را به درون کوره فولاد انداخت. کارگر کارخانه‌ای در چین پس از اینکه هزاران دلار از سرمایه خود را در بازار سهام از دست داد، به کوره ذوب فولاد با دمای بالاتر از ۹۰۰ درجه سانتی‌گراد پرید. این روزها در کشور ما مردم زیادی به دلایل گوناگون بازار سرمایه را برای اقدامات مالی خود انتخاب کرده‌اند؛ بازاری که ریسک بالایی دارد و بنابراین باید مراقب سرمایه‌های خود باشند و علاوه بر دانش، قدرت ریسک‌پذیری داشته باشند. در غیر این صورت بروز رفتارهای عجیب و غریب و خشن از سوی سرمایه‌گذارانی که سرمایه خود را از دست می‌دهند، چندان دور از تصور نیست. در این پرونده می‌خواهیم ببینیم باختن در بازارهای مالی چه آثار روانی‌ای به دنبال دارد.