تبرئه عراقچی و سیف
نامه‌نگاری با رهبر انقلاب درباره احکام مدیران بانکی
ماه گذشته سخنگوی قوه قضائیه در نشست خبری از صدور رای درمجموع 40 سال حبس برای پنج نفر از مدیران ارشد بانک مرکزی دولت حسن روحانی خبر داد و گفت در پرونده‌ای که با 10 متهم در دادگاه ویژه جرائم اقتصادی تشکیل شد، علاوه‌بر سالار آقاخانی، میثم خدایی و سیدرسول سجاد متهمان ردیف سوم تا پنجم، ولی‌الله سیف و سیداحمد عراقچی رئیس و معاون ارزی بانک مرکزی در دولت روحانی به عنوان متهمان ردیف اول و دوم پرونده به ترتیب به 10 و 8 سال حبس محکوم شده‌اند. به گفته سخنگوی قوه قضائیه، متهم ردیف اول یعنی ولی‌الله سیف، رئیس اسبق بانک مرکزی، به اتهام برهم زدن نظم و آرامش بازار ارزی کشور و زمینه‌سازی برای خرید و فروش غیرقانونی ارز به میزان 8 /159 میلیون دلار و 5 /20 میلیون یورو و همچنین اهمال و سوءمدیریت در دوران مسوولیت خود، به تحمل ۱۰ سال حبس تعزیری و سیداحمد عراقچی، معاون ارزی بانک مرکزی در دوران ریاست سیف و متهم ردیف دوم پرونده به تحمل هشت سال حبس تعزیری، به‌دلیل اتهاماتی مشابه سیف محکوم شده است. احکامی که اگرچه به گفته سخنگوی قوه قضائیه «قطعی و لازم‌الاجرا است» و به این دلیل امکان درخواست تجدیدنظر برای متهمان وجود ندارد اما آن‌طورکه یک منبع آگاه از جزئیات این پرونده به «اعتماد» خبر داده، دست‌کم برخی محکومان ازجمله سیف و عراقچی دو متهم سرشناس این پرونده با توجه به آنکه استدلال خود در دفاعیاتشان را «متقن و منطقی» می‌دانند، از دیوان عالی کشور درخواست اعاده دادرسی کرده تا پرونده مجدداً مورد رسیدگی قرار گیرد؛ درخواستی که البته هنوز با پاسخی مواجه نشده اما با توجه به تحولات اخیر این پرونده که ظاهراً طی چندماه گذشته رقم خورده و طی یکی، دو روز گذشته رسانه‌ای شده، امید به توقف اجرای حکم را نزد محکومان زنده نگه داشته است. اوج این تحولات اما آن‌طورکه برخی منابع رسانه‌ای در نخستین روز همین هفته اعلام کردند، ورود داود دانش‌جعفری به این پرونده است. آن‌طورکه روزنامه راه مردم در گزارش خود نوشته، این اقتصاددانِ اصولگرا که هم‌اکنون ازجمله اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام است در نامه‌ای به رهبری نظام به بیان نکاتی درباره روند رسیدگی به این پرونده و همچنین برخی اتهام‌هایی که منجر به محکومیت متهمان شده، پرداخته و مهم‌تر آنکه رهبر انقلاب نامه دانش‌جعفری را به رئیس قوه قضائیه ارجاع کرده و در هامش نامه مرقوم کرده‌اند که مبادا حکم جائرانه‌ای صادر شود و دقت کنید که اجرای جائرانه هم اتفاق نیفتد. نکته حائز اهمیت آنکه روزنامه راه‌مردم در این گزارش، آن‌جا که نوبت به بحث از نامه‌نگاری دانش‌جعفری می‌رسد، اگرچه صراحتاً به عدم اشاره به نام سیف یا دیگر متهمان اشاره نکرده اما صرفاً از «احمد عراقچی» نام برده و تاکید کرده که این نامه «درباره حکم احمد عراقچی» بوده و جالب‌تر آنکه در بازنشر پاسخ رهبری نیز از تاکید ایشان بر خودداری از صدور حکمی جائرانه برای «این فرد» خبر داده است.
پیگیری‌های خبرنگار اعتماد از منابعی که نخواستند نامشان فاش شود، از نامه‌ای دیگر در همین راستا خطاب به رهبری حاکی است. بر این اساس ظاهراً جمعی از مدیران بانکی کشور اعم از مدیران ادوار گوناگون بانک مرکزی و دیگر بانک‌های کشور در نامه‌ای مشابه خطاب به رهبری خواستار رسیدگی به موضوع شده‌اند.
ترکیه دیگر گاز ایران را نمی‌خرد
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران می‌گوید سیاستگذاری‌های اشتباه در حوزه انرژی و ناتوانی در کاهش مصرف گاز در داخل، باعث شده فرصت تبدیل شدن ایران به هاب انرژی منطقه از دست برود. حمیدرضا صالحی با اشاره به توافق اخیر سوآپ گاز از ترکمنستان به آذربایجان با عبور از مسیر ایران، تصریح کرد: با توجه به ظرفیت بسیار بالای کشور در ذخایر گاز و نیاز کشورهای همسایه و منطقه به این محصول، ما امکان آن را داریم که با یک برنامه‌ریزی کلان، به مرکز (هاب) انرژی منطقه در این حوزه بدل شویم. در چنین بستری سوآپ گاز از خاک ایران استفاده حداقلی از این ظرفیت‌ها به شمار می‌رود. وی ادامه داد: بر اساس توافقی که بین ترکمنستان و آذربایجان و سپس ترکیه صورت گرفته، میزان گازی که بناست از این خط صادر شود، در طول سال به دو‌میلیارد مترمکعب می‌رسد. بر اساس توافق‌ها در کنار هزینه‌ای که ایران از محل این خط لوله دریافت می‌کند، حدود پنج درصد از ظرفیت این خط نیز به ایران اختصاص خواهد یافت. به این ترتیب حدوداً ۱۰۰ میلیون مترمکعب گاز از این طریق به ایران می‌رسد که امکان استفاده در استان‌های شمالی کشور را خواهد داشت. رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه مصرف روزانه گاز در ایران به ۷۰۰ میلیون مترمکعب نیز می‌رسد، بیان کرد: با یک ضرب و تقسیم ساده متوجه می‌شویم که میزان گازی که از این محل به ایران خواهد رسید، کفاف نیازهای استان‌های شمالی کشور را نیز نخواهد داد. به این ترتیب ما باید تلاش کنیم که از دیگر ظرفیت‌های خود در این عرصه نهایت استفاده را ببریم. صالحی با اشاره به قیمت ارزان‌تر گاز ترکمنستان نسبت به گاز ایران، توضیح داد: در سال‌های قبل، ترکیه برای آنکه منبع تامین گاز خود را متنوع کند و تنها در این بخش به روسیه متکی نباشد، قراردادی برای خرید گاز ایران بست که قیمت نسبت به نرخ گاز در کشوری مانند ترکمنستان بالاتر است اما با ظرفیتی که ترکیه تلاش کرده از سمت آذربایجان برای خود فعال کند، گاز را از ترکمنستان نیز می‌گیرد و به این ترتیب آنها قرارداد خرید گاز خود از ایران را تمدید نکرده و توافق قبلی به‌زودی به پایان خواهد رسید.
بودجه با فرض تحریم
هفته گذشته در ادامه نشست‌های سازمان برنامه و بودجه با دستگاه‌های اجرایی پیرامون ساختار جدید بودجه در سال آینده، نشستی با حضور وزیر امور خارجه و جمعی از معاونان این وزارتخانه و رئیس سازمان برنامه و بودجه و جمعی از معاونین سازمان برگزار شد. سید‌مسعود میرکاظمی در این نشست گفت: بودجه سال آینده بر مبنای سند آمایش تدوین‌شده، از این رو ظرفیت‌های داخلی هر استان تا سطح شهرستان تعیین و سهم هر یک از این مناطق در رشد اقتصادی استان و کشور مشخص شده است.
معاون رئیس‌جمهور با اشاره به اهمیت شهرهای مرزی گفت: اولویت دولت سیزدهم افزایش تعاملات با کشورهای همسایه و منطقه است و در این راستا در برنامه‌های این سازمان شهرهای مرزی مورد توجه قرار می‌گیرند. وی با بیان اینکه لایجه بودجه ۱۴۰۱ با فرض ادامه تحریم‌ها بسته شده است؛ تاکید کرد: ما از لغو تحریم‌ها و استیفای حقوق ملت استقبال می‌کنیم، اما با توجه به سوابق کشورهای غربی دوباره کشور را هشت سال معطل مذاکرات نمی‌کنیم؛ تا سفره مردم بیش از این آسیب نبیند. رئیس سازمان برنامه و بودجه افزود: اگر در کشور تورم کنترل شود و فضای کار برای مردم فراهم شود، قطعاً گره‌های اقتصادی باز خواهند شد، در بودجه سال آینده رشد اقتصادی هشت‌درصدی با فرض ادامه تحریم‌ها دیده شده؛ این هدف با توجه به کنترل کرونا و رکود ناشی از عملکرد دولت قبل واقع‌بینانه است.
صعود قیمت‌ها در بازار اجاره
شاخص رشد سالیانه اجارهبها در شهر تهران و کل کشور به اعداد بی‌سابقه ۵۲ و ۵۵ درصد رسیده و برنامه‌هایی مثل تعیین سقف اجارهبها منجر به کنترل بازار اجاره نشده است. پس از ثبات نسبی قیمت مسکن که از ابتدای سال جاری محقق شده، اجارهبها روند صعودی به خود گرفته است. آمارها نشان می‌دهد از اردیبهشت سال جاری منحنی رشد سالیانه قیمت مسکن در تهران نزولی و در مقابل، رشد اجاره صعودی شده است. آبان‌ماه ۱۴۰۰ نرخ رشد سالیانه اجارهبها در شهر تهران 6 /51 درصد بوده درحالیکه قیمت مسکن نسبت به ماه مشابه سال گذشته 7 /17 درصد افزایش پیدا کرده است. شاخص افزایش نرخ اجاره در کل کشور نیز در آبان سال جاری ۵۵ درصد بوده است. آمار هشت ماه گذشته نشان می‌دهد در فروردین شاخص رشد سالیانه قیمت مسکن در شهر تهران 7 /91 درصد و افزایش اجارهبها 3 /32 درصد بوده است. در ادامه سرعت افزایش قیمت مسکن کند شده اما اجارهبها روند صعودی به خود گرفته است. افزایش 6 /51درصدی سالیانه قیمت اجاره در تهران که در آبان‌ماه ۱۴۰۰ اتفاق افتاده از سال ۱۳۹۳ تاکنون بی‌سابقه بوده است. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده است، طبق بررسی‌ها رکود بازار خرید‌و‌فروش به افزایش قیمت‌ها در بازار اجاره منجر شده است. از ابتدای سال ۱۳۹۶ تا آبان‌ماه ۱۴۰۰ قیمت مسکن در شهر تهران ۶۱۱ درصد رشد داشته درحالیکه نرخ رسمی رشد اجارهبها حدود ۱۴۰ درصد بوده و به‌جز سال ۱۳۹۹ هر سال شتاب بیشتری به خود گرفته است؛ به طوری که شاخص رشد سالیانه کرایه مسکن اجاری شهر تهران در آبان ۱۳۹۶ معادل 6 /9 درصد بوده، آبان سال ۱۳۹۷ این عدد به ۱۷ درصد رسیده، آبان‌ماه ۱۳۹۸ رشد سالیانه اجارهبها 4 /31 درصد بوده، آبان ۱۳۹۹ این رقم به 7 /28 درصد رسیده و آبان ۱۴۰۰ معادل 6 /51 درصد شده است.
سرنوشت مدیرعامل دیوار
هفته گذشته سایت دیوار اعلام کرد مدیرعامل این شرکت در دادگاه تجدیدنظر به زندان محکوم شد. عنوان اتهامی حکم وی «فراهم آوردن موجبات فساد و فحشا از طریق جذب زنان تن‌فروش» است. در اطلاعیه دیوار آمده است که خدمات دیوار همواره تحت‌قوانین موجود در کشور و نظارت نهادهای ذی‌ربط بوده است. در این پرونده نیز آگهی‌های موضوع اتهام دارای هیچ محتوای غیرقانونی نبوده و محکومیت دیوار صرفاً بر اساس اقداماتی است که اشخاص ثالث در فضای خارج از این پلت‌فرم انجام داده‌اند. در این اطلاعیه دیوار آمده که این پلت‌فرم تا جای ممکن تلاش کرده از انتشار محتوایی که حتی شائبه انگیزه‌های نامناسب دارند جلوگیری کند به همین دلیل در سال ۹۹ حدود ۵۶ میلیون آگهی (۲۰ درصد آگهی‌های بررسی‌شده) به دلیل نقض قوانین، گزارش کاربران یا دستور قضایی رد شده‌اند. در همین حال مجتبی توانگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس در مطلبی در توئیتر نوشت: «پلت‌فرم‌های انتشار و تبادل محتوا یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد دیجیتال است و روشن نبودن چارچوب‌های حکمرانی این حوزه یک حلقه مفقوده اساسی در تکمیل شبکه ملی اطلاعات است. کاش تا زمان روشن شدن این چارچوب‌ها دستگاه محترم قضا با مدارای بیشتری نسبت به کارآفرینان این حوزه برخورد کند.» در ادامه این ماجرا، محسن جلال‌پور، رئیس اسبق اتاق بازرگانی ایران هم در یادداشتی در کانال تلگرامی خود نوشت: درباره تبعات حکم حبس برای مدیرعامل «دیوار» می‌شود ساعت‌ها صحبت کرد که قطعاً هزینه‌های زیادی برای کشور دارد اما شک ندارم با درایت زعما و عقلای نهاد قضاوت، حکم اشکان میرآرمندهی تغییر خواهد کرد. وی در ادامه افزود: دیوار که یک پلت‌فرم آگهی آنلاین است، با بیش از ۴۴ میلیون کاربر، از آگهی یک میلیون و ۴۰۰ هزار کسب‌وکار میزبانی می‌کند و در این شرایط دشوار، انبوهی آدم با این پلت‌فرم روزگار می‌گذرانند. جلال‌پور در ادامه گفت: می‌دانم نقض یا تغییر این حکم برای نظام قضایی بدون هزینه نیست، بنابراین پیشنهادی مطرح می‌کنم که احتمالاً هزینه‌های آن را کاهش می‌دهد و پیشنهاد می‌کنم اشکان میرآرمندهی به جای رفتن به زندان و تحمل سه ماه حبس، موظف به پرداخت هزینه تحصیل و آموزش کارآفرینی به ۱۰۰ یا حتی ۲۰۰ دانش‌آموز منطقه محروم شود. گفتنی است که هفته گذشته پس از اعلام تایید حکم حبس قطعی مدیرعامل دیوار از سوی دادگاه تجدیدنظر تهران و انتشار اخبار گسترده، رئیس قوه قضائیه با ورود به این پرونده دستور رسیدگی مجدد به آن را صادر کرد.
♦♦♦
ایسنا: اسماعیل قادری‌فر، معاون وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان تعاون روستایی گفت: با رویکرد حذف دلالی‌های غیرضرور و واسطه‌گری‌های ناسالم در شبکه توزیع اقلام ضروری و مورد نیاز مردم، توزیع هوشمند یا اینترنتی محصولات کشاورزی مصوب تنظیم بازار با توزیع مرغ منجمد و تخم‌مرغ، برنج، روغن و شکر آغاز شد.
ایرنا: محمدصادق مفتح، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در خصوص مطرح شدن کنار گذاشته شدن شورای رقابت از تصمیم‌سازی در خصوص قیمت خودرو، تاکید کرد: چنین مطلبی که در برخی رسانه‌ها مطرح شده به هیچ عنوان درست نیست و به هیچ‌وجه نمی‌توان این شورا را از تصمیم‌سازی در بحث خودرو کنار گذاشت.
ایلنا: قاسم محسنی، مدیرعامل شرکت رتبه‌بندی شرکت‌های بورسی گفت: کشور ما در رتبه‌بندی اعتباری شرکت‌ها 30 سال عقب است، باید از دانش فنی شریک خارجی استفاده کنیم و از ابتدای تاسیس این شرکت‌ها تاکنون هشت شرکت به وسیله رتبه‌بندی توانسته‌اند اوراق منتشر کنند.
فارس: طالبان اعلام کرد که برای فراهم کردن تسهیلات تجاری میان ایران و افغانستان گمرک دو کشور به صورت شبانه‌روز فعال خواهد بود.
باشگاه‌خبرنگاران‌جوان: محمود محمودزاده، یک مقام مسوول گفت: بخش عمده‌ای از خانه‌های خالی برای شرکت‌های حقوقی و شخصیت‌های حقوقی است.
مهر: گشت‌و‌گذاری در بازار میوه و مراکز عرضه این محصولات، نشان از ادامه گرانی و کوتاه شدن دست مردم از خرید آنها دارد و به عبارتی بسیاری از مردم از روبه‌روی مراکز خوش‌رنگ و لعاب عرضه میوه‌ها رد می‌شوند بدون اینکه فکر خرید آنها از سرشان بگذرد.
فارس: یک مقام آگاه در بانک مرکزی گفت: یکی از برنامه‌های بانک مرکزی کنترل برخط خلق پول بانک‌ها به وسیله سامانه سمات است، به طوری که اگر بانک از نسبت تعیین‌شده فراتر رفت، سامانه اجازه اعطای تسهیلات و ثبت اطلاعات به بانک نمی‌دهد.
مهر: علی‌اکبر مرادی، معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی قاچاق خاک از کشور را تکذیب کرد و گفت: اگر کسی مستندی در این زمینه دارد ارائه کند تا پیگیری کنیم.
ایلنا: جواد اوجی، وزیر نفت اظهار کرد: وزارت نفت گزارشی از فروش نفت، گاز صادراتی و محصولات پتروشیمی در صد روز اخیر داشته که طبق آمار مقدار فروش نفت نسبت به پارسال افزایش خیره‌کننده‌ای داشته است.
♦♦♦
الگوبرداری از بازار کریپتوها
دنیای اقتصاد نوشت: شاید بسیاری از تازه‌واردهای بورسی به یاد نیاورند، اما برش زمانی ۹۴-۹۲ به عنوان تلخ‌ترین دوره با فرسایشی طولانی در ذهن فعالان قدیمی این بازار حک شده است. ادامه‌دار شدن روند نزولی بورس در دوره جاری که حالا به ۴۷۶ روز رسیده نیز یادآور آن روزهاست و بورس‌بازان را به مقایسه این دو رکود تاریخی واداشته است. «دامنه نوسان» اما اصلی‌ترین متهم فرسایشی شدن هر دو دوره رکودی است که به فرار سرمایه‌ها منجر شده است. هنوز هستند سرمایه‌گذارانی که در انتظار فرصتی برای ورود مجدد نشسته‌اند. دریچه فرصتی که تا ابد باز نخواهد ماند. شاید بهترین الگو برای نجات بورس، بازار کریپتوها باشد؛ بازاری غیرمولد که بدون دامنه نوسان، موفق به جذب سرمایه‌های سرگردان شده است.
شوخی با سوآپ
اعتماد نوشت: قرارداد سه‌جانبه سوآپ گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک ایران که هفته گذشته امضا شد، اگرچه در نگاه اول، رخدادی مثبت است و از هرگونه تعامل با کشورهای دیگر از جمله همسایگان باید استقبال کرد، اما از منظری دقیق‌تر می‌توانیم به قضاوت دقیق‌تری برسیم. تولید روزانه گاز ایران حدود 800 میلیون مترمکعب است اما کل ترانزیت گاز ترکمنستان از مسیر ایران، روزانه پنج میلیون مترمکعب است یعنی کمی بیش از نیم‌درصد از کل تولید گاز ایران. حق سوآپ ایران از این نیم درصد، آنقدر ناچیز است که بعید است نقش چندانی در تامین گاز پنج استان شمالی کشور هم داشته باشد. در چنین شرایطی تبلیغاتی شبیه اینکه این قرارداد، جایگاه ایران را در بازار جهانی انرژی ارتقا می‌دهد شبیه شوخی است.
مشکل تزانزیت کالا به روسیه چیست؟
ایران نوشت: علی‌اصغر زبردست، نایب رئیس اتاق مشترک ایران و سوریه گفت: «یکی از گرفتاری‌هایی که فعالان اقتصادی با آن روبه‌رو هستند ترانزیت کالا به سوریه است، بهترین مسیر برای صادرات کالا به سوریه از عراق است اما به دلایل مختلف این مسیر با چالش مواجه شده و این در حالی است که وزیر حمل‌ونقل عراق وعده‌هایی برای حل این موضوع داده بود، از طرفی مسیر ترکیه به سوریه هم بسته شده و نمی‌توان از آن طریق صادرات را دنبال کرد و به همین جهت کالاها از طریق کشتی صادر می‌شود که این امر 20 تا 30 درصد هزینه‌ها را افزایش می‌دهد.» «در شرایطی که کالا به‌صورت قاچاق از ترکیه به سوریه می‌رود، قیمت در مبادلات تجاری بسیار اهمیت دارد. لذا تجارت دریایی برای فعالان اقتصادی هزینه سنگینی دارد.»
شکاف تقاضا و تولید در بازار خودرو
همشهری نوشت: بازار خودرو، روزهای خوبی را سپری نمی‌کند، قیمت‌ها به‌طور مداوم رشد می‌کند. کف تقاضا در بازار خودرو ایران سالانه یک میلیون دستگاه است. آمارها نشان می‌دهد خودروسازان در هشت ماه سال‌جاری 6 /6 هزار دستگاه خودرو تولیدکرده‌اند که این میزان نسبت به سال قبل 9 /4 درصد رشد نشان می‌دهد. شرکت‌های خودروساز ماهانه به‌طور متوسط 76 هزار دستگاه خودرو تولید کرده‌اند چنانچه روند تولید با سرعت کنونی ادامه داشته باشد، می‌توان امیدوار بود تا پایان سال 305 هزار خودرو جدید تولید شود و جمع کل تولید صنعت خودرو در سال 1400 به 900 تا 950 هزار دستگاه برسد. با این حال با توجه به نوسان‌های تولید در ماه‌های جاری به نظر نمی‌رسد شرکت‌های خودروساز به این هدف دست یابند و هنوز بین تولید و تقاضا شکاف زیادی وجود دارد.