چالش تابستانه

هفته‌ای که گذشت هر چند برای بازار سهام با رشد قیمت‌ها برای سومین هفته متوالی همراه شد اما در بازار ارز شاهد کاهش اندک قیمت دلار بودیم. بورس معاملات هفته گذشته را نیز سبز به پایان رساند تا شاخص کل بازار سهام برای سومین هفته متوالی به حرکت در مسیر صعودی ادامه دهد. هر چند در دو روز اول هفته‌ای که گذشت نماگرهای بورسی هر چند محدود اما منفی بود، در سه روز پایانی رو به صعود گذاشت و حتی روز سه‌شنبه با ثبت رکوردهای چندگانه شگفتی‌ساز شد. در نهایت برآیند فراز‌و‌فرود دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای در هفته منتهی به 16 تیرماه، رشد دودرصدی شاخص کل بود. هر اسکناس آمریکایی اما با افت 2 /0درصدی (تا روز چهارشنبه) از کانال 25 هزار تومان عقب‌نشینی کرد.

چهار محرک جذابیت کوچک‌ترها

در هفته‌ای که شاخص کل با رشد حدود دودرصدی همراه شد، نماینده شرکت‌های با ارزش بازار پایین‌تر که تحت عنوان کوچک‌ترها شناخته می‌شوند، صعود 2 /2درصدی را ثبت کرد. تحرک به نسبت بهتر سهام ریالی نسبت به بزرگان دلاری در ابتدای هفته مهم‌ترین دلیل ثبت عملکرد بهتر شاخص هم‌وزن در قیاس با شاخص کل بود. اما دلیل اقبال به سهام کوچک در هفته منتهی به 16 تیرماه چه بود؟ پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری شاخص کل بورس تهران رو به صعود گذاشت و برای 10 روز متوالی مثبت ماند. در این بازه زمانی شاهد رشد حدود 10درصدی این نماگر بودیم و این بازدهی در حالی رقم خورد که شاخص هم‌وزن به افزایش 7 /3درصدی بسنده کرد. از این‌رو به نظر می‌رسید که در روزهای ابتدایی هفته سهامداران ترجیح دادند به شناسایی سود در بزرگان کامودیتی‌محور بپردازند و در مقابل شانس خود را در گروه‌های کوچک‌تر که صعود کمتری را ثبت کرده بودند، بیازمایند. دومین محرک اقبال به سهام ریالی در این روزها اما نوسان سینوسی دلار است. هر چند طولانی شدن پروسه حصول توافق هسته‌ای و احیای برجام سبب شده تا این اسکناس آمریکایی حول محور 24 تا 25 هزار تومان نوسان کند اما به نظر می‌رسد خیلی از سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند وارد سهامی شوند که کمترین وابستگی را به نرخ دلار دارد. گروه‌های دلاری از شرکت‌های سامان‌یافته‌اند که بیشترین درآمد خود را از صادرات کسب کرده و از این‌رو با افزایش یا کاهش نرخ دلار شاهد تغییر میزان سودزایی خود خواهند بود.

سومین عاملی که می‌تواند به جذاب شدن گروه‌های ریالی بینجامد اما رفع قیمت‌گذاری دستوری است. مدت‌هاست که توجه سیاستگذاران به این موضوع جلب شده است و حتی در مناظره‌های ریاست‌جمهوری نیز کاندیداها از موضع خود در قبال دستوری بودن قیمت‌گذاری بسیار سخن می‌گفتند. رئیس منتخب دولت سیزدهم نیز بارها بر مبارزه با رانت حاصل از این مهم تاکید کرده است. با این تفاسیر به نظر می‌رسد بازار و سرمایه‌گذاران آن نیز به باز شدن گره نرخ‌گذاری دستوری در صنایع بسیار امیدوار شده و به این درک رسیده‌اند که در صورت اصلاح قوانین مربوطه، می‌توان به رونق این صنایع امیدوار بود.

اما شاهد مهم‌ترین موضوعی که هفته گذشته مورد توجه بورس‌بازان قرار گرفت انتشار آمار مربوط به جدیدترین گزارش اجماع تحلیلگران بود. مرداد 99 بود که با اوج‌گیری قیمت‌ها و رسیدن شاخص کل به سطح باورنکردنی دو میلیون و 100 هزارواحدی، نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگر بازار نیز از سطح تاریخی کمتر از هفت مرتبه به 22 واحد رسید. در این برهه زمانی P /E آینده‌نگر برای سهام کوچک‌تر 32 واحد و برای بزرگ‌ترها 20 مرتبه بود. با آغاز اصلاح بازار و تخلیه حباب شکل‌گرفته نیز سهام با ارزش بازار پایین به دلیل گرفتار شدن در صفوف سنگین فروش و نقدشوندگی بسیار پایین در پر کردن حجم مبنا ناتوان ماندند و قیمت پایانی این دسته از سهام آن‌چنان که باید افت نکرد و به اصطلاح در روند اصلاح قیمت نیز درجا زدند و تا چندی پیش از نظر بازار گران تلقی می‌شدند. حال آخرین گزارش اجماع تحلیلگران نشان می‌دهد نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگر برای گروه‌های با ارزش بازار بالا 4 /7 مرتبه و برای کوچک‌ترها 8 /7 واحد است. نزدیک شدن این نسبت در دو گروه مذکور حکایت از آن دارد که گروه‌های با ارزش بازار پایین‌تر نیز توانسته‌اند تا حدودی به تعادل برسند و حالا برای خرید جذاب به نظر می‌رسند.

روز رکوردشکن بورس

روز سه‌شنبه بازار سهام پس از روند کج‌دار‌و‌مریز ابتدای هفته، توفانی ظاهر شد و شاخص کل بورس تهران با رشد 12 /2درصدی به ارتفاع یک میلیون و 281 هزار واحد بازگشت. نماگر اصلی سهام از 14 فروردین‌ماه چنین سطحی را تجربه نکرده بود. اما تنها رشد میانگین وزنی قیمت‌ها نبود که روزی سبز را برای فعالان بازار سهام به ارمغان آورد. در این روز ارزش معاملات خرد سهام در مجموع دو بازار بورس و فرابورس به بیشترین رقم در سال 1400 رسید و سهامداران حقیقی نیز دومین ورود سنگین پول به تالار شیشه‌ای را رقم زدند. ضمن آنکه با کاسته شدن از صف‌های فروش و در مقابل افزایش تقاضا برای خرید سهام در صف‌های خرید، ارزش این صفوف به یکدیگر نزدیک شد و به کمترین میزان از ابتدای سال رسید. در عین حال بیش از 70 درصد نمادها در محدوده مثبت تابلو معامله شدند که نظیری برای آن در سال جاری وجود نداشت. از این‌رو بورس سه‌شنبه با ثبت چهار رکورد خودنمایی کرد و سومین رشد بیش از دو درصد شاخص کل در سال 1400 ثبت شد. حالا این نماگر با رشد کمتر از دودرصدی می‌تواند عملکرد خود در سال جاری را مثبت کند و سه درصد دیگر تا ورود به فاز گاوی فاصله دارد. آخرین باری که نماگر اصلی تالار شیشه‌ای در این فاز قرار گرفت، اوایل آذرماه سال گذشته بود که اولین موج صعودی پس از آغاز تخلیه حباب در این بازار شکل گرفت اما تنها 22 روز پایدار ماند. در همین مدت کوتاه اما رشد تند و تیز قیمت‌ها سبب شد تا شاخص کل بورس تهران با صعود 26درصدی همراه شود.

شوک برقی به بورس

عصر روز سه‌شنبه بود که نامه‌ای روی خط مراجع خبری اعم از خبرگزاری‌ها و شبکه‌های موجود در پیام‌رسان‌های مجازی رفت و خبر از توقف عرضه برق به شرکت‌های فولادی و سیمانی داد. طبق نامه‌ای که توانیر به شرکت‌های برق منطقه‌ای زده، قرار است برق تحویلی به شرکت‌های فولادی ۹۰ درصد کاهش پیدا کند. در متن این نامه آمده است: «پیرو مصوبات دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و هیات وزیران و مصوبه مورخه 15 /04 /1400 ستاد فرماندهی راهبری اوج بار وزارت نیرو و با توجه به محدودیت جدی در تامین برق به دلیل افزایش بی‌سابقه مصرف، به‌منظور حفظ پایداری شبکه سراسری برق و جلوگیری از خاموشی‌های گسترده، ضروری است نسبت به هشدار توقف فرآیند اصلی فعالیت مشترکان فولادی با حداکثر برق دریافتی از شبکه به میزان 10درصدی دیماند مصرفی از امروز (سه‌شنبه 15 تیر) به این دسته از مشترکان اقدام فرمایید.» مصوبه‌ای که به معنای توقف تولید این دسته از شرکت‌ها بود و اثر آن بر معاملات روز چهارشنبه بورس تهران منعکس شد و ترمز رشد بورس کشیده شد. در این روز نماگر اصلی تالار شیشه‌ای به افزایش 06 /0درصدی بسنده کرد و سهامداران خرد نیز مجدداً راه خروج از بازار را برگزیدند. به این ترتیب در نهایت معاملات هفته گذشته بورس تهران با رشد حدود دودرصدی شاخص کل به پایان رسید و سهامداران حقیقی در مجموع خالص خرید 196 میلیاردتومانی را رقم زدند.

فراز‌و‌نشیب هفتگی دلار

دلار هفته گذشته در کانال 25 هزارتومانی نوسانات اندکی را تجربه کرد. در ابتدای هفته (شنبه) دلار راه افزایشی را در پیش گرفت و با افزایش ۹۰‌تومانی به بهای ۲۵ هزار و ۱۴۰ تومان رسید. مهم‌ترین عاملی که در روز شنبه زمینه‌ساز افزایش قیمت دلار شد، افزایش میزان تقاضا برای حواله درهم بود. حواله درهم روز شنبه نزدیک به ۲۰ تومان رشد داشت و در حوالی محدوده شش هزار و ۸۸۰ تومان معامله شد. عده‌ای از فعالان نیز باور داشتند بازار در برابر شکست مرز ۲۵ هزارتومانی مقاومت کرد و برخی از معامله‌گران تمایل داشتند که این مرز را به‌عنوان حمایت جدید بازار معرفی کنند. روز یکشنبه، نوسان‌گیران تلاش کردند قیمت دلار را به سوی محدوده ۲۵ هزار و ۴۰۰ تومان ببرند. با این حال، گفته‌های فعالان نشان می‌دهد که مقاومت بازارساز موجب شد اسکناس آمریکایی پس از برخورد به دامنه ۲۵ هزار و ۳۰۰تومانی به سوی محدوده ۲۵ هزار و ۱۰۰تومانی بازگردد. یکی از شایعاتی که شنبه‌شب در میان معامله‌گران پخش شد، اظهارات منتسب به یکی از فعالان رسانه‌ای درباره به بن‌بست رسیدن مذاکرات هسته‌ای بود. این صحبت‌ها از سوی هیچ منبع آگاهی تایید نشد و به سرعت نیز اثر خود را از دست داد، با این حال با کمک این خبر و جوسازی پیرامون حمله به یک کشتی اسرائیلی، نوسان‌گیران توانستند قیمت فروش دلار را بدون معامله چندانی تا نزدیک ۲۵ هزار و ۴۰۰ تومان بالا ببرند. در سومین روز هفته، دلار نتوانست در مسیر صعودی قدم بردارد و قدرت در دست فروشندگان بازار بود. ساعت ۴ بعدازظهر روز دوشنبه دلار در بازار آزاد ۲۵ هزار و ۱۰ تومان قیمت خورد که ۱۸۰ تومان کمتر از روز یکشنبه بود. فعالان بازار نسبت به افت قیمت دلار دیدگاه‌های متفاوتی داشتند. دسته‌ای ناامیدی نوسان‌گیران از شکست مقاومت ۲۵ هزار و ۲۰۰ تومان را عامل افت معرفی کردند و گروه دیگری بر عرضه بازارساز تاکید داشتند. روز سه‌شنبه در بازار ارز، خریداران دست بالا را داشتند. ساعت ۳ بعدازظهر سه‌شنبه اسکناس آمریکایی با قیمت ۲۵ هزار و ۱۴۰ تومان معامله شد که افزایشی ۱۳۰تومانی نسبت به روز سوم هفته داشت. عامل اصلی رشد قیمت دلار، جوسازی نوسان‌گیران پیرامون حمله به یک پایگاه آمریکایی در عراق بود. در پنجمین روز هفته، جریان معاملاتی بازار ارز، شاهد تغییر وضعیت خریداران و فروشندگان بود. روز چهارشنبه، فروشندگان دست بالا را در بازار به دست آوردند و توانستند اسکناس آمریکایی را 160 تومان کاهش دهند و به زیر مرز 25 هزارتومانی ببرند. ساعت 3 بعدازظهر دیروز، دلار در محدوده 24 هزار و 980 تومان قرار گرفت که فاصله 6 /0درصدی با قیمت بسته‌شده روز سه‌شنبه داشت تا این ارز در مجموع هفته با افت 2 /0درصدی مواجه شود.

از گزارش جدید مسکن تا افزایش وام

هفته گذشته مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود از تحولات بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها در کشور طی پاییز ۱۳۹۹ از رشد ۱۱۳درصدی قیمت مسکن نسبت به فصل مشابه سال ۱۳۹۸ خبر داد. گزارش مرکز آمار حاکی است در سه ماه پاییز سال گذشته میانگین قیمت فروش هر مترمربع آپارتمان مسکونی در کل کشور هشت میلیون و ۹۵۰ هزار تومان بوده که این میزان نسبت به تابستان پارسال ۸ /۲۴ درصد و نسبت به فصل مشابه سال ۹۸، ۸ /۱۱۳ درصد افزایش داشته است. مقایسه تورم نقطه‌ای زمین و مسکن در پاییز سال گذشته نشان می‌دهد که تورم زمین حدود پنج واحد درصد بیشتر از تورم مسکن در کشور بوده است. همچنین در سه ماه پاییز میانگین متراژ واحدهای مسکونی معامله‌شده در کل کشور ۱۰۸ مترمربع و میانگین سن بنای این واحدها ۱۲ سال بوده است. معاملات مسکن در پاییز سال گذشته نیز نسبت به فصل مشابه سال قبل از آن رشد ۵ /۱۸درصدی داشته که نشان می‌دهد در کل کشور هنوز رکودی که در تهران وجود داشت، به همان شدت تسری پیدا نکرده بود. همچنین هفته گذشته وزیر راه و شهرسازی خبر از افزایش سقف تسهیلات مسکن داد. وی در این خصوص عنوان کرد:‌ «در شورای پول و اعتبار، سقف وام مسکن افزایش یافت؛ نسبت وام به قیمت تمام‌شده مسکن تا دو ماه پیش ۲۰ درصد بود که امروز به بالای ۵۰ درصد رسیده است و این گام بزرگی در جهت توانمندسازی مردم برای صاحب‌خانه شدن است.» محمد اسلامی با بیان اینکه تسهیلات ساخت واحدهای اقدام ملی مسکن به ۲۵۰ میلیون تومان افزایش یافته است گفت: «در سال‌های ۹۸ و ۹۹ هزینه‌های عمرانی که در شهرهای جدید داشتیم با کل هزینه‌های تاریخ ۳۰ساله این شهرها برابری می‌کند.»

افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو؟

در حالی که مدت‌ها شاهد کاهش انتظارات تورمی در بازار خودرو و پا پس کشیدن خریداران در این بازار بودیم، شواهد حکایت از رشد قیمت خودرو در هفته گذشته داشت. بررسی آخرین قیمت‌های تعیین‌شده برای خودروهای پرتیراژ به قیمت بازار آزاد نشان می‌دهد که مجدداً روند قیمت‌ها در بازار خودرو سیری صعودی دارد تا جایی که بعضی از آنها بین یک تا سه میلیون گران‌تر شده‌اند. هفته گذشته به دنبال افزایش موارد کرونای دلتا در ایران و قرمز شدن پایتخت، محدودیت‌های کرونایی برای تعطیلی واحدهای صنفی مجدداً آغاز شد و مشاغل غیرضرور تعطیل شده‌اند؛ اما تعطیلی بازارهای رسمی معاملات، ترمزی برای افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو نبوده و قیمت اکثریت خودروهای پرتیراژ نسبت به ۱۰ روز و یک ماه گذشته افزایش یافته است. به نظر می‌رسد دلالان مجدداً وارد این بازار شده‌اند و شاید بخشی از این رشد قیمت و چرخش انتظارات به فعالیت‌های سفته‌بازانه در این بازار بازمی‌گردد.

کریپتوها در هفته‌ای که گذشت

بیت‌کوین در هفته‌ای که گذشت با رشد بیش از سه‌درصدی مجدداً به 35 هزار دلار رسید. این رمزارز در روز سه‌شنبه و به دنبال اقدام بانک مرکزی چین در مجازات یک شرکت ارائه‌دهنده خدمات ارز مجازی دچار نوسان شد. بانک مرکزی چین و شرکت نظارت بر امور مالی در پکن اعلام کرده‌اند موسسات مالی و پرداخت نباید به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم خدمات ارز مجازی ارائه دهند. آنتونی ترنچف، موسس شرکت ارز مجازی نکسو در لندن گفت: «محدود کردن شرکت‌های فناوری در چین به‌طور غیرمستقیم بر ارزهای مجازی تاثیر می‌گذارد و صنعت ارزهای مجازی را که از کمبود نظارت رنج می‌برد تحت فشار قرار می‌دهد. بیت‌کوین هم در فشار نظارتی چین قرار دارد چون تهدیدی برای یوآن دیجیتال است.»چین تمرکز خود را بر صنعت ارز مجازی افزایش داده و استخراج، تجارت و ارائه خدمات آن را محدود کرده است. چین همچنین به بانک‌هایی که نقل و انتقال ارز مجازی را تسهیل کنند هشدار داده است. بسیاری از استخراج‌کنندگان ارز مجازی فعالیت خود را متوقف کرده‌اند و تلاش می‌کنند به کشور دیگری نقل‌مکان کنند. با وجود این قیمت بیت‌کوین هفته‌هاست در محدوده 30 هزار تا 40 هزار دلار قرار دارد. ارزش این ارز مجازی در اواسط آوریل به حدود 65 هزار دلار رسیده بود. ترنچف گفت: «بیت‌کوین هفت هفته است بین 30 هزار تا 40 هزار دلار معامله می‌شود. من انتظار دارم بیت‌کوین در ادامه سال جاری هم در همین محدوده باقی بماند و بعد افزایش یابد.» در حال حاضر بیت‌کوین نهمین دارایی باارزش در جهان از نظر ارزش بازار است و گفته می‌شود تنها ۳۶ درصد با ارزش بازار فیس‌بوک، ۵۷ درصد با ارزش کل بازار نقره و ۶۷ درصد تا ارزش بازار گوگل فاصله دارد.