فرصت سرنوشت‌ساز
آیا تحریم‌های نفتی ایران لغو می‌شود؟
صدف صمیمی: برخی از کارشناسان حوزه انرژی معتقدند با خروج روسیه از بازار نفت-گاز-اورانیوم، بازار انرژی دچار کمبود فاحش شده و اقتصاد این کشورها را به شدت گرفتار خواهد کرد. بنابراین بازگرداندن پرقدرت ایران، ونزوئلا و... به این بازار و اطمینان یافتن از امنیت خلیج‌فارس، در کانون توجه غرب قرار دارد. اما اظهارات اخیر رئیس‌جمهوری آمریکا درباره اینکه «می‌توان خرید نفت از ایران را کاهش داد»، به فرضیه خوش‌بینانه «جایگزینی نفت ایران به جای نفت روسیه» در بازارهای اروپا خط بطلان کشید. هرچند ممکن است اظهارات جو بایدن در راستای کم‌اثر کردن قدرت چانه‌زنی ایران در مذاکرات هسته‌ای باشد اما در مجموع این معنی را می‌دهد که ایران یک‌بار دیگر با ایستادن در جای نامناسب، در حال از دست دادن فرصتی تاریخی است. زمان زیادی از طرح نظرات مثبت درباره فرصت‌های بی‌نظیر «افزایش قیمت نفت»، «افزایش احتمال توافق هسته‌ای»، «شمارش معکوس برای پایان رسمی تحریم‌ها»، «تحریم روسیه»، «چراغ سبز آمریکا به خرید نفت از ایران»، «تمایل کره‌جنوبی و ژاپن به خرید نفت ایران» و... نمی‌گذرد که رئیس‌جمهوری آمریکا آب پاکی را روی دست ناظران خوش‌بین ریخته است. جو بایدن گفته: «با توجه به عرضه کافی نفت و محصولات نفتی در جهان امکان کاهش محسوس خریداری این محصولات از ایران وجود دارد.» ناظران خوش‌بین معتقد بودند اتفاقات اخیر به چند دلیل برای ایران فرصت خوبی به حساب می‌آمد: دلیل اول این بود که قیمت جهانی نفت رکوردشکنی کرده و اگر تحریم‌ها برداشته می‌شد و ایران به بازار جهانی نفت بازمی‌گشت، درآمدهای نفتی با افزایش قابل توجهی مواجه می‌شد. دلیل دوم این بود که نفت ایران به دلیل داشتن استانداردهای «نفت اورال» روسیه، این قابلیت را داشت که بازارهای از‌دست‌رفته خود را از روسیه پس بگیرد و جایگزین نفت این کشور در بازارهای اروپا شود. دلیل سوم نیز این بود که ایران می‌توانست در طول مذاکرات هسته‌ای پیوندی محکم با اروپا برقرار کند و در بلندمدت به یکی از مهم‌ترین تامین‌کننده‌های انرژی اروپا تبدیل شود. حتی آمریکا نیز به دنبال خرید نفت ایران بود؛ چنانکه پت بوتیجیگ، وزیر حمل‌ونقل آمریکا دو هفته پیش گفته بود؛ گزینه خرید نفت از ایران روی میز است. اما چه اتفاقی رخ داد که رئیس‌جمهوری آمریکا درباره کاهش خرید نفت ایران سخن گفت؟ البته دستیابی غرب به این دو هدف، برای روسیه خوشایند نیست چون لازمه استمرار پایداری روسیه در برابر ناتو و رخنه در تحریم‌هایش، ایجاد جبهه جدید و وابسته نگه داشتن انرژی غرب به خود خواهد بود. به این معنی که غرب برای تثبیت بازار انرژی تلاش می‌کند و روسیه در جهت بی‌ثباتی آن عمل خواهد کرد. در این پرونده می‌خواهیم ببینیم ایران کدام راه را برمی‌گزیند؟ در این پیکار سرنوشت‌ساز، تهران قصد دارد کجا بایستد؟
