صیانت خاموش

  زهرا اکبری: «طرح صیانت به شکل کم‌رنگ در حال اجرا شدن است.» این جمله را غلامرضا نوری یکی از نمایندگان مجلس مطرح کرده است. حقیقت این است که در روزهای گذشته گزارش‌ها از کندتر شدن هرروزه اینترنت خبر داده‌اند و آن را به پیاده‌سازی احتمالی نوع جدیدی از مسدودسازی مرتبط دانسته‌اند. این در حالی است که طی سال‌های اخیر، میزان فعالیت اقتصادی در فضای مجازی به شکل قابل توجهی افزایش یافته و در کنار بنگاه‌های بزرگ و برندهایی که محصولات خود را در فضای مجازی عرضه می‌کنند، تعداد بسیاری از مشاغل خانگی و کسب‌وکارهای کوچک نیز از بستر اینترنت برای فروش محصولات خود بهره می‌گیرند. کسب‌وکارهایی که با سرمایه‌ای محدود در فضایی وسیع به فروش محصولات خود مشغول هستند و در سال‌های گذشته، سهم خود را از اقتصاد ایران بیشتر کرده‌اند. در این شرایط نمایندگان مجلس هم موضوع محدودسازی اینترنت و طرح صیانت از فضای مجازی را مطرح می‌کنند که گویی در بین مردم حضور نداشته و نمی‌دانند کسب‌وکار بسیاری از مردم امروزه به این فضا گره خورده است. این موضوع جدا از تبعاتی که در حوزه‌های ارتباطی، اجتماعی و فرهنگی دارد، آسیب‌های فزاینده‌ای در حوزه اقتصاد کشور ایجاد می‌کند. اقتصاددانان معتقدند هرگونه محدودسازی فضای مجازی با هر عنوانی که صورت بگیرد، شاخص‌های کلان اقتصادی جامعه را در حوزه‌هایی مانند اشتغال‌زایی، بهبود درآمد سرانه و مقابله با فقر، با آسیب‌های جدی مواجه می‌کند. بنابراین آن دسته از نمایندگانی که رای به تصویب طرح صیانت داده‌اند می‌توانند به‌طور مستقیم به عنوان مقصران گسترش فقر در آینده قلمداد شوند. این در حالی است که بررسی وعده‌های اغلب نمایندگان قبل از انتخابات، نشان می‌دهد که مهم‌ترین وعده‌های ارائه‌شده از سوی این افراد، حول محور موضوعاتی چون مقابله با بیکاری، بهبود معیشت، مقابله با فقر و سایر موارد این‌چنینی بوده است. جنجال و اعتراض به طرح صیانت در حالی ادامه دارد که سرنوشت این طرح همچنان مبهم است. پس از واکنش منفی عمومی نسبت به طرح صیانت اولیه، طراحان ادعا کرده‌اند نسخه‌ای جدید طراحی شده تا از دغدغه‌های عمومی کاسته شود. اما اخبار حاکی از آن بوده که ظاهراً نسخه جدید همان محتوا صرفاً در پوشش کلمات و عبارات متفاوت بود. به عبارت دیگر گرچه عنوان طرح به «نظام تنظیم مقررات خدمات فضای مجازی» تغییر کرده اما نیت و هدف اصلی که ایجاد محدودیت است تغییری نکرده است. بسیاری معتقدند طراحان نسخه جدید سعی کرده‌اند با دقت در انتخاب الفاظ و جابه‌جایی عبارات، تندی و صراحت کلام نسخه پیشین را گرفته و از این طریق خواننده را با خود همراه کنند. در این پرونده تلاش می‌کنیم پیامدهای اقتصادی محدود کردن اینترنت را مورد بررسی قرار دهیم.