روح ناآرام کاراکاس

طبق گزارش‌ها، سه کشتی جنگی ایالات‌متحده که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات‌متحده، دستور استقرار آنها را در سواحل ونزوئلا داده بود، به مقصد رسیدند. چرا؟ زیرا واشنگتن با اعزام قوای نظامی در تلاش است تا قاچاق مواد مخدر از سوی کارتل‌های تبهکار آمریکای لاتین را مهار کند. این کشتی‌های جنگی در حالی به منطقه اعزام می‌شوند که دولت ترامپ فشار بر نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا، را افزایش داده است. دولت ترامپ اخیراً جایزه دستگیری او را به ۵۰ میلیون دلار برای آنچه ایالات‌متحده جرائم مواد مخدر مرتبط با قاچاق کوکائین می‌نامد، رسانده است. منابع گفتند که یک اسکادران آبی-خاکی متشکل از سه ناوشکن موشک‌انداز هدایت‌شونده کلاس Aegis ایالات‌متحده در آب‌های ونزوئلا مستقر شدند. همچنین دو منبع آگاه که نخواستند نامشان فاش شود، به رویترز گفتند که ناوهای «یو‌اس‌اس سن‌آنتونیو» و «یواس‌اس فورت لادردیل» به نزدیکی سواحل ونزوئلا رسیدند.

این منابع از ارائه جزئیات ماموریت خاص این اسکادران خودداری کرده، اما گفتند اعزام‌های اخیر با هدف مقابله با تهدیدهای امنیت ملی ایالات‌متحده از سوی سازمان‌های «تروریستی مواد مخدر» در منطقه انجام شده است. مادورو گفت که در پاسخ به «تهدیدات» ایالات‌متحده، میلیون‌ها شبه‌نظامی را در سراسر ونزوئلا مستقر خواهد کرد. مادورو در یک سخنرانی تلویزیونی گفت؛ «من یک طرح ویژه با بیش از 5 /4 میلیون شبه‌نظامی را برای تضمین پوشش کل قلمرو ملی فعال خواهم کرد؛ شبه‌نظامیانی که آماده، فعال و مسلح هستند». واشنگتن، مادورو را به رهبری باند قاچاق کوکائین کارتل «د لوس سولس» (کارتل خورشیدها) در ونزوئلا متهم کرده است.

وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده در جولای ۲۰۲۵، این کارتل را یک سازمان تروریستی جهانی معرفی و آن را به حمایت از گروه جنایی «ترن د آراگوا»ی ونزوئلا و کارتل‌های مواد مخدر «سینالوآ»ی مکزیک متهم کرد؛ سازمان آخری نیز در اوایل سال جاری در زمره سازمان‌های تروریستی خارجی قرار گرفته بود. کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، گفت: «از نظر ما، مادورو یک رئیس‌جمهور مشروع نیست؛ او رئیس فراری این کارتل است که در ایالات‌متحده به جرم قاچاق مواد مخدر به کشورمان متهم شده است.»

«لوسیا نیومن»، سردبیر آمریکای لاتین الجزیره، گزارش داد که مادورو دستور داده تمام پهپادها برای ۳۰ روز آینده پرواز نکنند، «نشانه‌ای از اینکه او ممکن است انتظار حمله‌ای از هوا به‌جای دریا را داشته باشد». نیومن گفت: «وعده ترامپ برای اعزام کشتی‌های جنگی به کارائیب و سایر نقاط آمریکای لاتین برای جلوگیری از جریان مواد مخدر به ایالات‌متحده، چیزی بیش از یک تهدید برای ونزوئلا تلقی می‌شود. این می‌تواند برای بسیاری از کشورهای این منطقه صدق کند.» نیومن افزود: «آنها می‌گویند امروز ممکن است ونزوئلا باشد، فردا می‌تواند هر یک از آنها باشد.» بسیاری در منطقه همچنین از خود می‌پرسند که چرا ترامپ تصمیم گرفته است، «چنین اقدام تهاجمی را در حیاط‌خلوت ایالات‌متحده انجام دهد، درحالی‌که خود را همچون یک صلح‌طلب جهانی به تصویر می‌کشد».

«گونزالو زگارا» در گزارشی برای سی‌ان‌ان نوشت، شبه‌نظامیان ونزوئلا که در سال ۲۰۰۵  از سوی هوگو چاوس، رئیس‌جمهور فقید، ایجاد و رسماً در سال ۲۰۱۰ تاسیس شد، بخشی از نیروهای مسلح ملی بولیواری (FANB) هستند و چشم‌انداز خود را «ادغام مردم سازمان‌یافته» برای تضمین «دفاع جامع از ملت» قرار داده است. مادورو گفت که با طرحی برای فعال کردن شبه‌نظامیان دهقانی و کارگری «در تمام کارخانه‌ها و محل‌های کار در کشور» پیش خواهد رفت. وی گفت؛ «موشک و تفنگ برای طبقه کارگر، برای دفاع از میهن ما».

وزارت دفاع ونزوئلا در وب‌سایت خود می‌گوید که نیروهای مسلح ملی بولیواری «از حدود ۹۵ تا ۱۵۰ هزار رزمنده فعال» و «یک شبه‌نظامی ملی رو به رشد متشکل از صدها هزار نفر که قادر به خدمت به‌عنوان نیروی ذخیره هستند» تشکیل شده است. وب‌سایت «Global Fire Power» که متخصص تحلیل‌های نظامی است و از آمار رسمی استفاده می‌کند یا در صورت عدم دسترسی، تخمین‌هایی ارائه می‌دهد، ونزوئلا را در رتبه‌بندی ۲۰۲۵ از نظر قدرت نظامی در میان ۱۴۵ کشور، در رتبه ۵۰ قرار داده است. بااین‌حال، دولت ونزوئلا و سایر نهادهای این کشور و چندین چهره چاویستا ادعاهای امریکا را رد کرده‌اند. «دیوسدادو کابلو»، وزیر کشور، گفت که کارتل «د لوس سولس» چیزی نیست جز «اختراع» ایالات‌متحده. «ولادیمیر پادرینو لوپز»، وزیر دفاع هم «قاطعانه» اتهامات «مسخره» واشنگتن را رد کرده است.

یکم) مقابله با قاچاق مواد مخدر یا تلاش برای تغییر رژیم؟

دولت ترامپ به‌شدت در حال دامن زدن به تنش‌ها با ونزوئلا و رئیس‌جمهور آن، نیکلاس مادورو، است و به نظر می‌رسد وضعیتی را به وجود می‌آورد که می‌تواند به رویارویی نظامی منجر شود. افزایش تعداد قوای دریایی ایالات‌متحده در نزدیکی آب‌های ونزوئلا نشان می‌دهد که دولت ترامپ لفاظی‌های خصمانه را در مورد مبارزه با کارتل‌های مواد مخدر افزایش داده و مادورو را رهبر کارتل‌های تروریستی نامیده است. همه اینها این پرسش را مطرح می‌کند که آیا هدف نهایی فقط مقابله با قایق‌های قاچاق مواد مخدر است یا یک جنگ بالقوه برای تغییر رژیم. «چارلی سویج»، «هلن کوپر» و «اریک اشمیت» در گزارشی برای نیویورک‌تایمز نوشتند، رئیس‌جمهور ترامپ ماه گذشته (جولای) دستورالعملی را امضا کرد که هنوز محرمانه است و به پنتاگون دستور می‌دهد از نیروی نظامی علیه برخی از کارتل‌های مواد مخدر آمریکای لاتین که دولت او آنها را سازمان‌های تروریستی نامیده است، استفاده کند. تقریباً در همان زمان، دولت اعلام کرد که یک گروه جنایتکار ونزوئلایی یک سازمان تروریستی است و مادورو رهبر آن است، درحالی‌که دولت مادورو را نیز نامشروع خواند. از آن زمان، پنتاگون در حال انتقال نیروی دریایی، از جمله کشتی‌های جنگی، به دریای کارائیب جنوبی است. در پاسخ، مادورو اعلام کرد که 5 /4 میلیون شبه‌نظامی را در سراسر کشور مستقر می‌کند و قول داد که از «دریاها، آسمان‌ها و سرزمین‌های ما» در برابر هرگونه تهاجم دفاع کند.

دولت ترامپ اطلاعات کمی در مورد اهداف خود مطرح کرده است. وقتی از کارولین لیویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، در مورد این تحرکات پرسیده شد، او با نامشروع خواندن مادورو و استناد به کیفرخواست او، در اواخر دولت اول ترامپ، به اتهامات قاچاق مواد مخدر در ایالات‌متحده، پاسخ داد. او گفت ترامپ «آماده است تا از تمام توان آمریکا برای جلوگیری از ورود مواد مخدر به کشور ما و محاکمه مسئولان آن استفاده کند. رژیم مادورو دولت مشروع ونزوئلا نیست. این یک کارتل مواد مخدر-ترور است». پنتاگون از اظهارنظر علنی در مورد جزئیات این اعزام خودداری کرد. اما «شان پارنل»، سخنگوی ارشد پنتاگون، گفت که کارتل‌ها «در سراسر نیمکره ما -و در سراسر جهان- درگیر خشونت و ترور تاریخی بوده‌اند که اقتصاد و امنیت داخلی کشورها را بی‌ثبات کرده و همچنین ایالات‌متحده را با مواد مخدر مرگبار، جنایتکاران خشن و باندهای شرور پر کرده است». وی افزود که وزارت دفاع «بدون شک نقش مهمی در تحقق هدف رئیس‌جمهور برای از بین بردن توانایی این کارتل‌ها در تهدید قلمرو، ایمنی و امنیت ایالات‌متحده و مردم آن ایفا خواهد کرد».

مقامات آمریکایی با اعلام اعزام سه ناوشکن به منطقه گفتند که کشتی‌های جنگی نیروی دریایی، قایق‌هایی را که کارتل‌های مواد مخدر اداره می‌کنند و فنتانیل به ایالات‌متحده می‌فرستند، هدف قرار خواهند داد. مقامات وزارت دفاع گفتند که «گروه آماده‌به‌خدمت آبی-خاکی ایوو جیما» -شامل ناوهای «یواس‌اس سن‌آنتونیو»، «یواس‌اس ایوو جیما» و «یواس‌اس فورت لادردیل» که حامل ۴۵۰۰ ملوان هستند- و «واحد بیست و دوم اعزامی تفنگداران دریایی» با ۲۲۰۰ تفنگدار دریایی نیز به منطقه اعزام شدند. مقامات گفتند که چندین هواپیمای نظارتی P-8 و یک زیردریایی نیز در حال استقرار در منطقه هستند. ناوشکن‌هایی که به سمت منطقه‌ای خارج از آب‌های سرزمینی ونزوئلا رفتند، ناوشکن‌های «یو‌اس‌اس جیسون دونهام» و «یو‌اس‌اس گریولی» هر دو اخیراً در کارزار علیه حوثی‌ها در دریای سرخ حضور داشتند. یک مقام رسمی گفت که یک ناوشکن سوم به نام «یواس‌اس سامپسون»، که اکنون در شرق اقیانوس آرام است، ممکن است به‌زودی به آنها بپیوندد.

این کشتی‌های جنگی، ناوشکن‌های موشک‌انداز هدایت‌شونده کلاس «آرلی برک» هستند که به بیش از ۹۰ موشک، از جمله موشک‌های سطح به هوا، مجهز شده‌اند. آنها می‌توانند جنگ ضدهوایی و ضدزیردریایی انجام دهند و موشک‌های بالستیک را سرنگون کنند. یک مقام دفاعی گفت که استقرار آنها علیه کارتل‌های مواد مخدر مانند «آوردن یک هویتزر به یک نبرد با چاقو» است. نیروی دریایی ایالات‌متحده مدت‌هاست که کشتی‌های مظنون به قاچاق مواد مخدر را در آب‌های بین‌المللی رهگیری و توقیف می‌کند. اما مقیاس نیروهایی که پنتاگون در حال جابه‌جایی آنهاست، همراه با دستور ترامپ، نشان می‌دهد که دولت در حال بررسی اقداماتی است که به‌ طرز قابل‌توجهی فراتر از ممنوعیت‌های دریایی معمول است.

دریاسالار جیمز استاوریدیس، رئیس سابق فرماندهی جنوبی ایالات‌متحده که اکنون بازنشسته شده است، گفت: «با اعزام سه ناوشکن آرلی برک به سواحل ونزوئلا، رئیس‌جمهور ترامپ از طریق موشک‌های تاماهاک، قابلیت حمله زمینی جدی را به‌دست می‌آورد. همچنین جمع‌آوری اطلاعات پیشرفته، شش هلی‌کوپتر پیشرفته، هزار ملوان و کنترل فرماندهی پیشرفته برای اجرای عملیات مبارزه با مواد مخدر در دریا.» به گفته چندین مقام، اهداف عملیاتی خاص دولت به‌ طرزی غیرمعمول، حتی در داخل قوه مجریه، به‌شدت زیر نظر است. اما تحولات اخیر، مقایسه‌هایی را با شرایط تحریک‌آمیزی که پیش از دو رویداد مهم نظامی آمریکا در نیمه دوم قرن بیستم رخ داد، به همراه دارد. اولین مورد، حادثه «خلیج تونکین» بود؛ جایی که فعالیت تهاجمی نیروی دریایی ایالات‌متحده در سواحل ویتنام شمالی به رویارویی منجر شد که رئیس‌جمهور لیندون بی. جانسون برای گرفتن قطعنامه‌ای از کنگره که برای گسترش مشارکت مستقیم ایالات‌متحده در جنگ ویتنام استفاده کرد، به آن استناد کرد (دولت به دو درگیری فرضی در ۲ و ۴ آگوست ۱۹۶۴ اشاره کرد؛ سال‌ها بعد، مشخص شد که به‌احتمال ‌زیاد حمله دوم هرگز اتفاق نیفتاده است). در حادثه دوم، در دسامبر ۱۹۸۹، دولت رئیس‌جمهور بوش بیش از ۲۰ هزار سرباز آمریکایی را برای حمله به پاناما و دستگیری رهبر قدرتمند آن، مانوئل نوریگا، که در ایالات‌متحده به اتهام قاچاق مواد مخدر تحت پیگرد قانونی قرار گرفته بود، اعزام کرد. او در سال ۱۹۹۲ محکوم شد و در سال ۲۰۱۷ در شهر پاناما درگذشت.

«برایان فینوکِین»، وکیل سابق وزارت امور خارجه و متخصص قوانین جنگ، گفت که اگر دولت می‌خواهد از نیروی نظامی علیه ونزوئلا استفاده کند، باید برای گرفتن مجوز به کنگره مراجعه کند. او گفت، درحالی‌که نمونه‌های زیادی از کشورهایی وجود دارد که به دنبال حوادثی بوده‌اند تا از آنها به‌عنوان بهانه‌ای برای شروع جنگ استفاده کنند، «اگر ایالات‌متحده از مسیر خود خارج شود و جنگ را آغاز کند، این دفاع از خود نیست». اما فینوکین افزود که درک این وضعیت دشوار است، زیرا دولت ترامپ اهداف متناقضی با ونزوئلا دارد. او گفت که تمایلات این دولت برای استفاده از نیروی نظامی علیه کارتل‌های مواد مخدر و برکناری مادورو از قدرت با تمایلش برای ترغیب مادورو به همکاری در بازگرداندن مهاجران ونزوئلایی اخراج‌شده بیشتر در تضاد است. فینوکین افزود که افزایش نیروهای نظامی می‌تواند به بخشی از یک کمپین فشار برای دستیابی به هدف دوم تبدیل شود.

در دوره‌ای که ترامپ از قدرت کنار رفته بود، موجی از ونزوئلایی‌ها، که اکثر آنها از هرج‌ومرج سیاسی و اقتصادی تحت حکومت مادورو فرار می‌کردند، به سمت ایالات‌متحده سرازیر شدند. ظاهراً برخی از اعضای باندهای جنایتکار ونزوئلایی، از جمله باندی به نام «ترن د آراگوا»، در میان آنها بودند. در ماه مارس، ترامپ دستوری را امضا کرد که اعلام می‌کرد می‌تواند از «قانون دشمنان بیگانه» (یک قانون اخراج در زمان جنگ قرن هجدهم که از زمان جنگ جهانی دوم به اجرا درنیامده بود) برای فرستادن اعضای مظنون «ترن د آراگوا» به یک زندان بدنام السالوادور بدون برگزاری جلسات دادرسی استفاده کند. از آن زمان، احکام دادگاه چنین انتقال‌هایی را متوقف کرده است. ترامپ با استناد به این قانون اعلام کرد که «ترن د آراگوا» عملاً بازوی دولت ونزوئلا بوده و به دستور مادورو در ایالات‌متحده مرتکب جرم شده است. اما به گفته مقامات آگاه از این موضوع و یادداشتی که در ماه می از طبقه‌بندی خارج شد، سازمان‌های اطلاعاتی ایالات‌متحده معتقد نیستند که دولت ونزوئلا این باند را هدایت و کنترل می‌کند.

مشخص نیست که دولت چگونه قوانین داخلی و بین‌المللی را در مورد دامنه و محدودیت‌های توانایی خود برای استفاده از زور علیه اعضای مظنون کارتل تفسیر می‌کند. یک مسئله این است که آیا دولت می‌خواهد ارتش از قوانین زمان جنگ استفاده کند، حتی اگر کنگره هیچ درگیری مسلحانه‌ای را مجاز نکرده باشد، یا فقط می‌خواهد قدرت بیشتری به عملیاتی که هنوز تحت قوانین «اجرای قانون» قرار می‌گیرند، اضافه کند. سربازان در میدان نبرد ممکن است جنگجویان دشمن را بکشند، حتی اگر آنها در لحظه هیچ تهدیدی ایجاد نکنند. اما پلیس در عوض مجرمانی را که هیچ تهدیدی ایجاد نمی‌کنند، دستگیر می‌کند. کشتن شتاب‌زده آنها قتل محسوب  خواهد شد.

حملات هوایی که تروریست‌های مظنون به ارتباط با القاعده را دور از میدان‌های نبرد متعارف هدف قرار می‌دهند، پرسش‌های پیچیده دیگری را در مورد اینکه چه استانداردهایی برای تعیین اینکه آیا یک فرد ارتباط کافی با یک کارتل دارد یا خیر، و اینکه اپراتورها چقدر باید مطمئن باشند که فرد در تیررس اسلحه همان کسی است که آنها فکر می‌کنند و هیچ رهگذر غیرنظامی آسیب نخواهد دید یا کشته نخواهد شد، مطرح کرده‌اند. چنین مشکلات حقوقی پیچیده‌ای در اظهارات اوایل این ماه مارکو روبیو، وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی ترامپ، برجسته شد. او ادعا کرد که تعیین کارتل‌ها به‌عنوان گروه‌های «تروریستی» به ایالات‌متحده اجازه می‌دهد «از سایر عناصر قدرت آمریکا، سازمان‌های اطلاعاتی، وزارت دفاع یا هر چیز دیگری، برای هدف قرار دادن این گروه‌ها استفاده کند».

از نظر قانونی، این نادرست است. درحالی‌که کنگره استفاده از زور علیه القاعده را مجاز دانسته است، اجازه جنگ علیه گروه‌های غیرمرتبط را حتی اگر قوه مجریه نیز آنها را «تروریست» بنامد، نداده است. قانون ایالات‌متحده به دولت اجازه می‌دهد تحریم‌هایی مانند مسدود کردن دارایی‌ها را علیه گروه‌هایی که این‌گونه برچسب‌گذاری می‌کند، اعمال کند، اما این مجوزی برای عملیات به سبک جنگ با هدف قرار دادن آنها نمی‌دهد. دولت همچنین ابزارهای حقوق جزا و نظارت بر امنیت ملی را گسترش داده است. برای مثال، دولت این هفته اعلام کرد که یک دادگاه امنیت ملی در ماه آوریل، گسترش یک برنامه نظارتی بدون حکم آژانس امنیت ملی، معروف به «بخش ۷۰۲»، را تایید کرده است. دولت پیش‌ از این مجوز دادگاه را برای استفاده از این برنامه برای جست‌وجوی اطلاعات مربوط به دولت‌های خارجی، مبارزه با تروریسم یا سلاح‌های کشتارجمعی داشت. اکنون می‌تواند از آن برای جست‌وجوی اطلاعات مربوط به تلاش‌ها برای مقابله با تولید، توزیع یا تامین مالی بین‌المللی مواد مخدر غیرقانونی نیز استفاده کند. اوایل ماه آگوست، دولت اعلام کرد که مبلغ پاداش برای اطلاعاتی را که موجب دستگیری و پیگرد قانونی آقای مادورو شود دو برابر کرده و به ۵۰ میلیون دلار رسانده است.

دوم) مردم ونزوئلا نسبت به تغییر سیاسی بدبین هستند

حداقل یک دهه است که شایعاتی در ونزوئلا مبنی بر اینکه ایالات‌متحده قصد دارد با نیروهای نظامی به ونزوئلا حمله کند و نیکلاس مادورو، دیکتاتور این کشور را سرنگون کند، وجود دارد. این نیروها تاکنون نرسیده‌اند و تلاش‌های مورد حمایت واشنگتن برای جایگزینی او شکست خورده است. «جولی تورکویتز» در گزارشی برای نیویورک‌تایمز نوشت، بنابراین، هنگامی‌ که دولت ترامپ شروع به افزایش قابل‌توجه نیروهای دریایی در خارج از این کشور آمریکای جنوبی کرد -و این پرسش مطرح شد که آیا رئیس‌جمهور ترامپ بار دیگر قصد تغییر رژیم را دارد- ونزوئلایی‌ها با کمی ترس و اضطراب، اما عمدتاً شک و تردیدهای بحق، واکنش نشان دادند. «پدرو مارتینز»، ۵۲ساله، راننده‌ای در شهر کارابوبو، نزدیک ساحل شمالی این کشور، گفت: «من صادقانه باور ندارم که دولت آمریکا کاری انجام دهد. آنها اعلامیه‌های خود را می‌دهند، اما هیچ اتفاقی نمی‌افتد. ما سال‌هاست که این کار را انجام می‌دهیم. ما ونزوئلایی‌ها دیگر به هیچ‌کس، نه اینجا و نه آنجا، اعتماد نداریم.» در واکنش به جابه‌جایی‌های نظامی ایالات‌متحده، مادورو گفت: «هیچ امپراتوری به خاک مقدس ونزوئلا دست نخواهد زد و نباید به خاک مقدس آمریکای جنوبی دست بزند.»

«کارولینا خیمنز ساندوال»، رئیس دفتر واشنگتن در امور آمریکای لاتین، یک سازمان تحقیقاتی، گفت: نیروی شبه‌نظامی که مادورو به آن اشاره می‌کرد، از داوطلبان تشکیل شده و کمترین آمادگی رزمی را در میان شاخه‌های نظامی این کشور دارد. به‌دست آوردن داده‌های معتبر در مورد هر چیزی در ونزوئلا دشوار است. اما خیمنز ساندوال گفت که فکر کردن به اینکه این شبه‌نظامیان این‌قدر عضو دارند، پذیرفتنی نیست. جمعیت ونزوئلا حدود ۲۸ میلیون نفر است. او اعداد مادورو را «روشی پرسروصدا برای نشان دادن قدرت» خواند. وی افزود: «فکر نمی‌کنم مادورو انتظار داشته باشد که مردم واقعاً این را باور کنند.»

ونزوئلا نقش طولانی و تثبیت‌شده‌ای به‌عنوان یک مرکز ترانزیت در تجارت کوکائین دارد. «دیه‌گو گارسیا-دیویس»، متخصص سیاست جهانی مواد مخدر در «بنیادهای جامعه باز»، گفت: «هیچ مدرکی مبنی بر تولید فنتانیل در منطقه وجود ندارد.» انگیزه‌های پشت بسیج نظامی ایالات‌متحده کاملاً مشخص نیست. «لوز ملی ریس»، روزنامه‌نگار برجسته ونزوئلایی، گفت که ترامپ ممکن است در تلاش باشد تا مادورو را برای مذاکره در مورد خروج از قدرت زیر ‌فشار قرار دهد. از سوی دیگر، خیمنز ساندوال گفت که ترامپ ممکن است در تلاش باشد تا تسلط خود را در منطقه نشان دهد؛ نه فقط به ونزوئلا، بلکه به بازیگران کلیدی منطقه‌ای مانند مکزیک و کلمبیا. وی گفت: «ترامپ هنوز هم ذهنیت ابرقدرتی بسیار قوی و بزرگی دارد، اگرچه خود را انزواطلب می‌داند.»

شایعات مربوط به‌احتمال دخالت نظامی ایالات‌متحده در ونزوئلا آخرین‌بار در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ بسیار قوی بود، زمانی که اولین دولت ترامپ علناً از یک قانون‌گذار جوان ونزوئلایی، خوان گوایدو، حمایت کرد و او را رهبر مشروع این کشور خواند. در آوریل ۲۰۱۹، گوایدو در کنار سربازان در یک پایگاه نظامی ظاهر شد و از مردم خواست علیه مادورو قیام کنند. اما این قیام هرگز محقق نشد و گوایدو سرانجام از کشور به ایالات‌متحده گریخت. این و سایر تلاش‌های ناموفق برای برکناری مادورو (از جمله تلاش برای کودتا در سال ۲۰۲۰ از سوی یک کلاه‌سبز سابق آمریکایی) بسیاری از ونزوئلایی‌ها را نسبت به ایجاد تغییر از خارج دچار تردید کرده است.

از جمله افراد مردد می‌توان به «السا پرز»، ۴۳ساله، که در کارابوبو لوازم‌آرایشی و پوشاک می‌فروشد، اشاره کرد. پرز گفت: «از زمان دروغ‌های خوان گوایدو، که باعث شد فکر کنیم واقعاً تغییری در دولت رخ خواهد داد، دیگر به گرینگوها [افرادی که لاتین‌تبار یا اسپانیایی‌تبار نیستند] اعتقادی نداشتم. چه اتفاقی افتاد؟ اصلاً هیچ‌چیز.» کانال‌های تلویزیونی دولتی هم دست‌به‌کار شده و تصاویری از مادورو را در حال سخنرانی برای اعضای ارتش با لباس نظامی پخش و پیام‌های حمایت چین و روسیه را برجسته کردند، زیرا ونزوئلا با آنچه رئیس‌جمهور «امپراتوری گرینگو» می‌نامید، روبه‌رو است. یکی از گویندگان اخبار کانال «تله‌سور»، ایالات‌متحده را به‌دست داشتن در «ترور روانی» متهم کرد.

در گذشته، تهدیدها علیه قدرت مادورو به سرکوب قابل‌توجه جمعیت غیرنظامی منجر شده است. سال گذشته، پس‌ازآنکه به نظر می‌رسید یکی از چهره‌های مخالف، ادموندو گونزالس، او را در انتخابات ریاست‌جمهوری شکست داده است، مادورو باندهای نظامی و شبه‌نظامی موسوم به «کلکتیووس» را به خیابان‌ها فرستاد. حدود ۲۴ نفر کشته و حدود دو هزار نفر دستگیر شدند که بسیاری از آنها همچنان در بازداشت هستند. مقامات ونزوئلایی اغلب معترضان را به هدایت شدن از سوی نیروهای خارجی، از جمله ایالات‌متحده، متهم کرده‌اند. درحالی‌که مردم با نگرانی به دنبال نشانه‌های سرکوب داخلی بودند، «آل چیگویر بای پولار»، مشهورترین وب‌سایت طنز سیاسی کشور، در این وضعیت کمی سبک‌سری کرد. یکی از تیترها این بود: «روزنامه‌نگار محترمی که ادعا کرده بود تفنگداران دریایی در سال‌های ۲۰۱۴، ۲۰۱۵، ۲۰۱۶، ۲۰۱۷، ۲۰۱۸، ۲۰۲۰، ۲۰۲۱، ۲۰۲۲، ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ می‌آیند، تایید می‌کند که آنها در سال ۲۰۲۵ می‌آیند.»

سوم) مادورو دست به دامان چین

در بحبوحه تشدید تنش‌ها میان ایالات‌متحده و ونزوئلا، رئیس‌جمهور نیکلاس مادورو در سخنرانی خود در مورد آموزش در این کشور، از چین، بزرگ‌ترین رقیب اقتصادی ایالات‌متحده، نام برد. «آوریل بلانکو» در گزارشی برای سی‌ان‌ان نوشت، مادورو درحالی‌که در اختتامیه «اولین کنگره آموزشی معلمان بولیواری» در مورد آموزش‌های لازم برای یادگیری نحوه انجام کارهای جدید صحبت می‌کرد، مکث کرد تا تلفن همراه جدید خود را که به گفته او هدیه‌ای از سوی شی جین پینگ، رهبر چین، بود، نشان دهد. مادورو گفت که با این تلفن جدید از طریق ماهواره با شی ارتباط برقرار کرده است.

مادورو در مراسم اختتامیه  گفت: «اگر می‌خواهید چیزی یاد بگیرید، باید به دنبال یک آموزش بگردید. من می‌خواهم یاد بگیرم که چگونه با این گوشی جدید هوآوی که پیشرفته‌ترین در جهان است، کار کنم... این را رئیس‌جمهور شی جین پینگ از چین به من هدیه داده است. من از طریق ماهواره با او ارتباط برقرار می‌کنم.» رئیس‌جمهور ونزوئلا بلافاصله درحالی‌که وانمود می‌کرد تماس تلفنی به زبان ماندارین دارد، اضافه کرد: «نی هائو، نی هائو (سلام). شیکسی، شیکسی (متشکرم)».

اگرچه ممکن است این اتفاق، جزئی به نظر برسد، اما نشانه دیگری از نیاز ونزوئلا به اعلام عمومی روابط حسنه خود با چین در بحبوحه تنش با ایالات‌متحده است. علاوه بر «هدیه» شی جین پینگ، در هفته‌های گذشته اشاره‌های دیگری به چین شده است، از جمله یک سفر دیپلماتیک و پیامی از این کشور آسیایی. همچنین مادورو با «لان هو»، سفیر چین در ونزوئلا، دیدار و از پیشرفت در روابط دو کشور، به‌ویژه در اقتصاد، تجلیل کرد. «هو» از زمان انتصابش به‌عنوان سفیر ونزوئلا در ماه می ۲۰۲۳، روابط با این کشور آمریکای لاتین و پیشرفت اقتصادی را گرامی داشته و همچنین پیوسته به انتقاد از فشارهای واشنگتن پرداخته است. سال گذشته، در حاشیه پنجاهمین سالگرد روابط دیپلماتیک میان چین و ونزوئلا، هو از «اقدامات قهری یکجانبه» ایالات‌متحده انتقاد کرد.

این مقام چینی گفت: «چین و ونزوئلا در دفاع از حقوق و منافع کشورهای در حال‌ توسعه و در مواجهه با اقدامات قهری یکجانبه ایالات‌متحده، متحد هستند تا جهانی چندقطبی، عادلانه‌تر و منصفانه‌تر بر اساس احترام متقابل بسازند.» به نوشته گزارشگر سی‌ان‌ان، پکن نگرانی‌های خود را پس از استقرار ارتش ایالات‌متحده در آب‌های کارائیب در نزدیکی ونزوئلا ابراز کرد. «مائو نینگ»، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، پس از پرسش در مورد این موضوع در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت: «چین با هر اقدامی که اهداف و اصول منشور سازمان ملل و حاکمیت و امنیت یک کشور را نقض کند، مخالف است. ما با استفاده یا تهدید به زور در روابط بین‌الملل و دخالت نیروهای خارجی در امور داخلی ونزوئلا به هر بهانه‌ای مخالفیم. امیدواریم که ایالات‌متحده اقدامات بیشتری برای صلح و امنیت در آمریکای لاتین و منطقه کارائیب انجام دهد.»

مادورو نیز ضمن اشاره به حضور 5 /4 میلیون شبه‌نظامی در سراسر کشور، «تهدیدات علیه صلح» کشور را کم‌اهمیت جلوه داد. مادورو اطمینان داد که کشورش ظرفیت دفاعی لازم برای جلوگیری از رویارویی را دارد. مادورو در مراسمی تلویزیونی گفت: «به جهان اطلاع دهید، به امپراتوری‌ها اطلاع دهید: ونزوئلا امروز بیش از هر زمان دیگری آنچه لازم است، را دارد. به همین دلیل است که ما در صلح زندگی می‌کنیم و قرار است در صلح ادامه دهیم.» او با اشاره به داستان کتاب مقدس افزود: «ما قدرت داوود در برابر جالوت را داریم.»

رابطه با پکن از نظر تجاری برای کاراکاس مفید بوده است، درحالی‌که این کشور در بحران عمیق سیاسی و اقتصادی فرو رفته است. «خوزه آنتونیو هرناندز ماسیاس»، پژوهشگر مطالعات آمریکای لاتین از «دانشگاه ملی خودمختار مکزیک» (UNAM)، به سی‌ان‌ان گفت: «حمایتی که ونزوئلا از چین داشته است، به‌ویژه در سطح اقتصادی، به جلوگیری از عمیق‌تر شدن این بحران عمیق اقتصادی کمک کرده است.» چین با ونزوئلا مازاد تجاری دارد: طبق داده‌های «رصدخانه پیچیدگی اقتصادی» (OEC) که تا سال ۲۰۲۳ به‌روزرسانی شده است، چین حدود 45 /3 میلیارد دلار کالا به این کشور آمریکای جنوبی صادر می‌کند، درحالی‌که به‌سختی ۷۳۹ میلیون دلار واردات دارد که به معنای مازاد 71 /2 میلیارددلاری برای این غول آسیاست. به این معنا، چین از رابطه خود با ونزوئلا که محصول اصلی صادراتی آن به جهان نفت است، سود اقتصادی برده است. در همین حال، ایالات‌متحده با ونزوئلا کسری تجاری دارد، زیرا محصولات کمتری به ونزوئلا نسبت به خرید از آن صادر می‌کند. طبق داده‌های «رصدخانه پیچیدگی اقتصادی»، تراز تجاری بیش از 3 /1 میلیارد دلار به نفع ونزوئلاست. کارشناس UNAM افزود، بنابراین، از آنجا که ونزوئلا یک متحد استراتژیک برای چین در حوزه اقتصادی است، با نشان دادن موضع خود در برابر استقرار نیروهای نظامی ایالات‌متحده، به‌دنبال حفظ منافع خود در منطقه است. هرناندز ماسیاس توضیح داد: «نفت موجود در اسکیبو، سرزمینی که ونزوئلا و گویان بر سر آن اختلاف دارند، نقش مهمی در این موضوع ایفا می‌کند (...) نفت نه‌تنها از سوی ایالات‌متحده بهره‌برداری می‌شود، بلکه شرکت‌های چینی نیز در این منطقه حضور دارند.»

در بحبوحه این رویارویی مجدد بین ایالات‌متحده و ونزوئلا، هرناندز ماسیاس افزود: «آنچه (چین) فراتر از دفاع از دولت ونزوئلا به آن علاقه‌مند است، این است که شرایط برای دسترسی به منابع انرژی کل این منطقه وجود داشته باشد.» بر همین اساس، سی‌ان‌ان به نقل از رویترز گزارش داد که یک شرکت خصوصی چینی بهره‌برداری از دو میدان نفتی در ونزوئلا را آغاز کرده و قصد دارد بیش از یک میلیارد دلار در پروژه‌ای برای تولید ۶۰ هزار بشکه در روز نفت خام تا پایان سال ۲۰۲۶، طبق یک قرارداد ۲۰ساله مشارکت در تولید که در سال ۲۰۲۴ امضا شده است، سرمایه‌گذاری کند. به گفته «گابریل پاستور»، تحلیلگر اندیشکده مرکز مطالعات اقتصادی و اجتماعی (CERES) مستقر در اروگوئه، اگرچه منافع اقتصادی متقابل وجود دارد، اما مادورو همچنان از جهان منزوی است و موضع چین در مورد استقرار نظامی ایالات‌متحده در سطح جهانی گویای همه‌چیز است. پاستور به سی‌ان‌ان گفت: «(موضع چین) چیزی را می‌گوید که کم‌وبیش همه می‌توانند انتظار داشته باشند، اما به این معنا نیست که چین با حمایت از ونزوئلا قصد مداخله در این درگیری را دارد.» این یک «بیانیه از نظر سیاسی درست» است که چیزی را برای ونزوئلا تغییر نمی‌دهد، زیرا «هیچ اقدام خاصی» برای حمایت از این کشور آمریکای لاتین اعلام نشده است.