علیه ایران

  زهرا اکبری: روابط ایران و اروپا از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون تحت تاثیر عوامل مختلف، همواره دارای فرازوفرودهایی بوده است. در اوایل انقلاب، روابط ایران و کشورهای اروپایی به صورت دوجانبه دنبال می‌شد تا اینکه یک رشته عوامل چالش‌برانگیز نظیر جنگ ایران و عراق و نیز بحران گروگان‌گیری لبنان موجب وخامت روابط ایران و اروپا شد. با پایان جنگ گسترش روابط با اروپا در دستور کار سیاست خارجی ایران قرار گرفت و این ذهنیت پدید آمد که اروپا می‌تواند خلأ روابط با ایالات متحده را پر کند. در این شرایط دولت‌های اروپایی بیانیه «ادینبورگ» را صادر و علاقه‌مندی خود را برای آغاز گفت‌وگوهای انتقادی با ایران اعلام کردند. در این میان صدور حکم دادگاه میکونوس که در آن ترور چند تن از مخالفان جمهوری اسلامی ایران در رستورانی موسوم به میکونوس در برلین را به عوامل جمهوری اسلامی ایران نسبت می‌داد، موجب تیرگی روابط سیاسی ایران و اتحادیه اروپا شد. شرایط فوق تا زمان ریاست‌جمهوری آقای خاتمی باقی بود. با برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران و تشکیل دولت جدید که با تحولاتی در روند سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران همراه بود، فضایی مثبت در روابط دیپلماتیک با اروپا پدید آمد. اما با طرح پرونده هسته‌ای ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باز هم روابط میان ایران و اتحادیه اروپا وارد مرحله جدیدی شد. بعد از توافق برجام، کشورهای اروپایی به‌طور خاص به دنبالِ کشاندن ایران به میز مذاکره و واداشتن این کشور به انجام گفت‌وگو در مورد دیگر مسائل و چالش‌های مطرح در رابطه با آن بودند.

در چارچوب تحولات اخیر ایران، روابط ایران و اروپا در آستانه یک نقطه عزیمت جدید قرار گرفته است. در واقع اروپایی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که می‌توانند مواضع خود را در ارتباط با تهران شدیدتر کرده و از این مساله با توجه به وضعیت داخلی ایران، در چارچوب معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی بهره‌برداری کنند. در این میان مواضع آلمان و فرانسه تندتر از بقیه کشورهای اروپایی بوده است. اخیراً اولاف شولتس، صدراعظم آلمان اعلام کرد که هفته آینده از دور جدید تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ایران حمایت خواهد کرد. فرانسه نیز مواضع تندتری گرفته و امانوئل مکرون رئیس‌جمهوری این کشور با چند چهره اپوزیسیون ایران ملاقات کرده و اعتراض‌های اخیر را «انقلاب» اعلام کرده است اتفاقی که با محکومیت سخنگوی وزارت امور خارجه ایران همراه شد. به نظر می‌رسد که فرآیندهای انزوای بین‌المللی ایران پرشتاب شده و شماری از بازیگران از جمله آلمان و فرانسه در پی کشاندن ایران تا مرحله بایکوت کامل برآمده‌اند. اما سوال این است که چرا آلمان و فرانسه چنین رویه‌ای را اتخاذ کردند؟ چرا این دو کشور پرچمدار فشارهای سنگین و تبلیغاتی علیه ایران شدند؟ این سیاست به کجا ختم می‌شود؟ آیا این رویه به مراحل حساس‌تری می‌رسد یا زمینه برای گفت‌وگو فراهم می‌شود؟