خشم از عملکرد دولت

در زمانی که یهودیان روزه سالانه را در اورشلیم می‌گیرند عبادت‌کنندگان در سوم آگوست در معبدی گردهم آمدند که ارتش روم حدود دو هزار سال قبل آن را ویران کرده بود. امسال وزیر امنیت ملی اسرائیل، ایتامار بن‌گویر، هدایت هزاران یهودی نمازگزار در کوه معبد را در دست گرفت و به آنها وعده داد که معبد را در مکان گنبد صخره‌ای که عبادتگاه مسلمانان است از نو بسازد. اما در مکانی دیگر در آن سوی شهر برخی یهودیان از ویرانی‌های قدیم و جدید ابراز تاسف می‌کنند. یک رهبر دینی از گروه مذهبی «مومنان باقی‌مانده» که در دوران جنگ شکل گرفت به پیروانش می‌گوید، «غزه نابود و ویران شده است. ما نمونه جدید لشکریان روم هستیم».  تا همین یک ماه پیش، چنین اظهارنظراتی در اسرائیل نادر بودند. اکثر یهودیان اسرائیل بر این باور بودند که دولتشان جنگی منصفانه را پیش می‌برد، اما از اواسط ماه جولای، آن دسته از بولتن‌های خبری که تصاویر دردناک غزه را سانسور می‌کردند به نمایش فیلم‌های مردم بیچاره و آواره آنجا پرداختند و اخلاقی بودن جنگ را زیر سوال بردند. یونیت لوی، مجری پرطرفدار اسرائیل در تلویزیون گفت «این نه یک شکست در روابط عمومی بلکه شکستی اخلاقی است». یهودیان اورشلیم در یک مرکز فرهنگی گردهم آمدند تا فیلم مستند «ما قهرمان نیستیم» را تماشا کنند. فیلمی که توسط یک فیلم‌ساز ارتش در خرابه‌های غزه ساخته شد. مردی که پدر دو سرباز است می‌گوید: «ما در گذشته می‌دانستیم که چرا پسرانمان را به جنگ می‌فرستیم اما اکنون از دلیل آن آگاهی نداریم.»  در اکثر دوران جنگ، جناح چپ‌گرای مخالف در اسرائیل یا از جنگ حمایت می‌کرد یا از اظهارنظر طفره می‌رفت. ده‌ها هزار نفر اسرائیل را ترک کردند. اما وجود تعداد اندکی از کنشگران را که تصاویر کودکان فلسطینی کشته‌شده توسط بمب‌های اسرائیلی را در دست دارند و در نزدیکی پایگاه‌های هوایی تظاهرات می‌کنند باید نشانه‌ای از بیداری گسترده دانست. آنها می‌گویند که تعدادشان در مقایسه با صدها هزارنفری که در پایتخت‌های سرتاسر جهان راهپیمایی می‌کنند بسیار ناچیز است اما همین تعداد هم افزایشی 10برابری داشته است.  برخی ژنرال‌های سابق و تعداد اندکی از سیاستمداران اصلی اعتراضات را بازتاب می‌دهند. یار گولان، رئیس حزب دموکرات‌های چپ‌گرا در ماه می‌ گفت: «یک کشور سالم کودکان را برای تفریح نمی‌کشد.» موشه یالان، وزیر سابق دفاع، کشتن نوزادان و پاکسازی قومی را یک سیاست دولت می‌داند. صدها دانشگاهی، هنرمند و معمار در اوایل آگوست از سربازان خواستند که از دستورات سرپیچی کنند و گروهی از استادان حقوق در نامه‌ای خطاب به نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو در 6 آگوست نسبت به قانونی بودن جنگ ‌ابراز تردید کردند.  اتهامات نسل‌کشی هم دیگر تابو نیستند. دو سازمان برجسته حقوق بشری اسرائیل به نام‌های بت‌سلم (BTselem) و «پزشکان مدافع حقوق بشر» در اواخر جولای گزارش‌هایی همزمان انتشار دادند که نشان می‌داد اسرائیل زندگی انسان‌ها را در غزه به تمسخر می‌گیرد. هر دو گزارش به این نتیجه رسیدند که اسرائیل در حال نسل‌کشی است. دیوید گراسمن داستان‌نویس مشهور به یک روزنامه ایتالیایی گفت: «قلبم شکسته اما باید بگویم که این نسل‌کشی است.»  اما چرا چنین تغییر دیدگاهی پدید آمده است؟ آتش‌بسی که اوایل امسال برقرار شد قرار بود حدود 20 گروگان باقی‌مانده را به خانه بازگرداند. وقتی آقای نتانیاهو در ماه مارس جنگ را از سر گرفت بسیاری از اسرائیلی‌ها آن را غیرمنطقی دانستند. نیروهای ذخیره که بیش از 200 روز را در خط مقدم گذرانده بودند تمایلی به یک جنگ بی‌پایان نداشتند. محکومیت‌های جهانی طنین‌انداز شد. خبرنگاران از سردبیران در مورد شکاف بین پوشش جهانی و داخلی سوال می‌کردند. مفسران ورزشی از مدیران فوتبال می‌خواستند تاثیر بایکوت گسترده اروپایی را بررسی کنند. دانشگاهیان هم در مورد چشم‌انداز شغلی خود در خارج نگران بودند. سیاستمداران مخالف عقیده داشتند که اسرائیل به یک دولت منفور تبدیل خواهد شد. 

آقای نتانیاهو بدون توجه به این مسائل غزه را شخم می‌زند. اکنون که بحث‌ آتش‌بس منتفی‌شده است او از اشغال کامل غزه می‌گوید. طرفدارانش هم به همان اندازه بی‌خیال هستند. طبق نظرسنجی‌ها، 47 درصد از آنان اخبار قحطی و گرسنگی در غزه را جعلی می‌دانند و 18 درصد گفته‌اند که برایشان مهم نیست. کانال‌های تلویزیونی طرفدار دولت منتقدان جنگ را ستون پنجم می‌نامند. یک مفسر خبری کانال 14 می‌گوید:‌ بگذارید آنها بروند.

با این حال اختلاف نظرات وجود دارند. ایال زمیر فرمانده ارتش باید با نیروهای خسته ذخیره کار کند و از ترس فرو رفتن در باتلاق غزه در برابر دستورات مقاومت می‌کند. سیاستمداران مخالف کشتن غیرنظامیان طرفداران بیشتری پیدا کرده‌اند. حتی پلیس هم اعتراضات را بیشتر تحمل می‌کند. درد و رنج فلسطینی‌ها در انتهای فهرست دغدغه‌های سیاسی اسرائیل قرار دارد اما به‌تدریج خودش را بالا می‌کشد.