خزان روابط

  زهرا اکبری: آیا خزان روابط ایران و فرانسه آغاز شده است؟ این پرسشی است که این روزها در بسیاری از محافل سیاسی شنیده می‌شود. اما ماجرا چیست؟ ماجرا از جایی شروع شد که کشورهای اروپایی از جمله فرانسه در یک اقدام کم‌سابقه، تلاش کردند در اوج اختلافات هسته‌ای مذاکرات احیای برجام را به سرانجام برسانند، اما در نهایت شکست خوردند. هدف اروپایی‌ها این بود که احیای برجام به نتیجه برسد، تا از یک‌سو بتوانند از بازگشت ایران به بازار انرژی بهره‌مند شوند و از سوی دیگر از نزدیک شدن ایران به روسیه جلوگیری کنند. 

به عبارت دیگر اروپایی‌ها به دنبال این بودند که ایران را از روسیه دور نگه دارند تا بدین وسیله ایران را به هم‌پیمان غرب تبدیل کنند یا دست‌کم بی‌طرف نگه دارند؛ اما نه‌تنها این اتفاق نیفتاد بلکه با مطرح شدن فروش پهپادهای ایران به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین اوضاع بیش از پیش پیچیده شد. در واقع مساله پهپادها یک مساله بسیار مهم برای اروپا و فرانسه است. جنگی که در اوکراین اتفاق افتاده درواقع جنگی در عمق استراتژیک اروپاست. اگر قرار باشد روسیه در جنگ اوکراین برنده شود، مقصد بعدی رومانی، لهستان و درنهایت آلمان است. بنابراین اگر روسیه پیروز جنگ باشد تا قلب آلمان پیش می‌رود برای همین هم ترسی که اروپا از جنگ اوکراین دارد یک ترس جدی است و نباید آن را دست‌کم گرفت. هنوز خاطره جنگ جهانی دوم زنده است. بنابراین از همان ابتدا معلوم بود که اروپا نگران پیامدهای جنگ اوکراین است. 

یکی دیگر از مسائلی که مورد توجه فرانسوی‌ها قرار گرفته واکنش ایران در برابر اعتراضات اخیر است. در پی وقوع اعتراضات در ایران پس از فوت مهسا امینی، جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای خارجی و به‌طور خاص کشور فرانسه، سیاست‌ها و رویه‌های ویژه‌ای را در این رابطه اتخاذ کردند. نمونه بارز آن دیدار امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه، با تعدادی از فعالان زن ایرانی در کاخ الیزه بود.

در این پرونده تلاش می‌کنیم علاوه بر واکاوی تحولات اخیر در روابط ایران و فرانسه به این پرسش‌ها پاسخ دهیم که ایران و فرانسه از چه زمانی روابط دیپلماتیک را آغاز کردند؟ چرا روابط دو کشور پس از 166 سال از تاسیس سفارتخانه‌ها در نوسان است؟ بهبود روابط ایران و فرانسه نیازمند چیست؟ هدف فرانسه از تشدید فشار بر ایران چیست؟ موضوع بسته شدن سفارتخانه‌ها تا چه حد جدی است؟ این موضوع چه پیامدی برای ایران دارد؟