مسیر حل ناترازی‌ها
در نخستین نشست هم‌اندیشی برای اقتصاد ایران چه مسائلی مطرح شد؟
بعد‌از‌ظهر روز دوشنبه 5 خرداد 1404 شماری از اقتصاددانان، دیپلمات‌ها و مدیران بخش خصوصی در سالن همایش‌های روزنامه دنیای اقتصاد گردهم آمدند تا درباره «ادامه مسیر و چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای» بحث و تبادل‌نظر کنند. علاوه بر سخنرانان که چهره‌های سرشناس و صاحب‌نظر بودند، در میان مهمانان نیز چهره‌های مطرحی حضور داشتند. از حسین محلوجی، محمدحسین عادلی و سیدحسین هاشمی که زمانی دستی بر آتش سیاست و سیاست‌گذاری داشتند، تا محمدمهدی بهکیش و داود سوری که تحصیل‌کرده و صاحب‌نظر علم اقتصادند.
محسن جلال‌پور هم حضور داشت که زمانی سکان‌دار اتاق ایران بوده و اکنون به امور خیریه و عام‌المنفعه مشغول است و پرویز خسروشاهی که ریاست بیمه مرکزی را بر عهده دارد. همین‌طور آکادمیسین‌ها و اساتیدی نظیر غلامرضا کشاورز حداد، سیدفرشاد فاطمی، مهدی نصرتی، بهرنگ کمالی، امینه محمودزاده، عطیه وحیدمنش و جعفر خیرخواهان نیز در این جمع حضور داشتند. بهاره آروین -عضو سابق شورای شهر- هم بود و شاهین چراغی که از مدیران و کارگزاران بازار سرمایه است.
این نخستین نشست از نشست‌های موسوم به «هم‌اندیشی برای اقتصاد ایران» بود که نخستین نشست آن از میانه‌های تابستان سال گذشته در گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد آغاز شده است.
در ابتدای نشست، علیرضا بختیاری پشت تریبون قرار گرفت تا به مهمانان خوشامد بگوید. او گفت: «امروز گردهم آمده‌ایم تا سلسله نشست‌های هم‌اندیشی برای اقتصاد ایران را در سال 1404 آغاز کنیم.»
بنیان‌گذار گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد با اشاره به اینکه با شروع به کار دولت چهاردهم، اقتصاددانان احساس کردند که در مسیر سیاست‌گذاری، خلأ جدی وجود دارد، گفت: به این ترتیب، سلسله نشست‌هایی تحت عنوان «هم‌اندیشی برای اقتصاد ایران» طراحی و پایه‌گذاری شد که در آن مقطع نقش مهمی در دسته‌بندی و انتقال دیدگاه اقتصاددانان به تصمیم‌گیران داشت.
به گفته آقای بختیاری، ادبیات مرتبط با اصلاحات جامع اقتصادی و بیان ریشه‌ها و راهکارهای مربوط به ناترازی‌ها، از همین نشست‌ها به تصمیم‌گیران و آحاد جامعه انتقال یافت.
بختیاری با اشاره به اینکه نشست هم‌اندیشی برای اقتصاد ایران با هدف ایجاد پلی برای انتقال دیدگاه‌ها، راهکارها و پیشنهادهای شما به تصمیم‌گیران کشور طراحی شده، ابراز امیدواری کرد که در سال 1404 هم گامی موثر در مسیر بهبود سیاست‌گذاری‌های اقتصادی برداریم.
بختیاری گفت: ما در گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد متعهد هستیم که نتایج هم‌اندیشی‌ها را به‌صورت جامع و شفاف در رسانه‌های خود منتشر کنیم تا صدای اقتصاددانان و کارآفرینان به گوش سیاست‌گذاران و همچنین آحاد جامعه برسد.
بنیان‌گذار گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد همچنین از افتتاح سالن همایش‌های دنیای اقتصاد خبر داد و گفت: امروز با حضور افتخاری شما، سالنی را افتتاح می‌کنیم که به‌عنوان فضایی اختصاصی و مناسب برای برگزاری این نشست‌های تاثیرگذار طراحی شده است. این مکان نه‌تنها بستری برای تبادل ایده‌ها فراهم می‌کند، بلکه نمادی از عزم ما برای تقویت گفت‌وگوهای سازنده در راستای بهبود وضعیت اقتصاد کشور است.
احمد دوست‌حسینی که دبیری جلسه را بر عهده دارد، سخنران بعدی نشست بود که گزارشی هم از هفت نشست پیشین ارائه کرد.
آقای دوست‌حسینی گفت: اقتصاد ایران، با مجموعه‌ای از مشکلات و ابرچالش‌ها دست‌به‌گریبان است که خروجی آنها تشدید انواع ناترازی‌های بحران‌آفرین و فقر فزاینده جامعه ایران بوده است. این وضعیت خاص ما را بر آن داشت تا با دعوت شماری از اقتصاددانان، جامعه‌شناسان و متخصصان روابط بین‌الملل، چگونگی خروج از این شرایط بس دشوار را به بحث و بررسی بگذاریم. نام این نشست را «هم‌اندیشی برای اقتصاد ایران» گذاشتیم و برگزاری آن را به جمعی از اقتصاددانان و به‌طور خاص به دکتر مسعود نیلی پیشنهاد کردیم که با استقبال ایشان مواجه شد.
آقای دوست‌حسینی افزود: سلسله نشست‌های هم‌اندیشی برای اقتصاد ایران با تمرکز بر موضوع «ناترازی‌های اقتصادی و چالش‌های بحران‌آفرین» که از سال 1403 آغاز شد، قرار است امسال نیز به‌طور منظم برگزار شود و تلاش گروه رسانه‌ای دنیای اقتصاد بر این است که گزیده‌ای از مباحث و نتایج بحث‌ها را برای اطلاع تصمیم‌گیران کشور و علاقه‌مندان منتشر کند.
دوست‌حسینی گفت: در نشست اول به مثلث چالش‌های بزرگ کشور که «یا آینده سرزمینی» را تهدید می‌کنند یا «پایداری جامعه» را به مخاطره می‌اندازند، پرداخته شد. هر راس این مثلث، بر یک دسته همگن از ابرچالش‌های بحران‌آفرین متمرکز بود:
1- ناترازی‌های اقتصادی، مالی و زیست‌محیطی ازجمله بحران ناترازی انرژی
2- چالش‌های اساسی مخاطره‌آمیز در روابط خارجی
3- شکاف‌های ژرف اجتماعی-فرهنگی درون‌نسلی و بین‌نسلی
که در این نشست، ناترازی‌های اقتصادی و مالی با آمار و ارقام تکان‌دهنده‌ای توضیح داده شد.
وی افزود: دومین نشست نیز به «اقتصاد سیاسی ناترازی‌ها» اختصاص یافت و طی آن ریشه‌های ناترازی‌ها و عوامل موثر بر نظم و هماهنگی، جامعیت و استمرار و فزاینده بودن آنها توسط دکتر مسعود نیلی تشریح شد.
به گفته آقای دوست‌حسینی؛ سومین نشست هم‌اندیشی برای اقتصاد ایران با عنوان «الزامات اصلاحات اقتصادی پایدار» برگزار شد. در این نشست دکتر مسعود نیلی به فوریت، اولویت و اهمیت هر گروه از چالش‌ها در رئوس سه‌گانه مثلث یادشده پرداختند و منظور از «اصلاحات اقتصادی پایدار» را توضیح دادند و یادآور شدند که اگرچه بااهمیت‌ترین مسئله، رفع ناترازی‌های اقتصادی، مالی و زیست‌محیطی است، اما به لحاظ ابعاد و هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی مترتب بر آن، فوری‌ترین آنها نیست و اصلاحات اجتماعی و ترمیم روابط خارجی، مقدم بر آن است.
دوست‌حسینی توضیح داد که در چهارمین نشست، خانم دکتر مریم زارعیان و آقای دکتر محسن گودرزی درباره ارزیابی سطح «سرمایه اجتماعی» برای انجام «اصلاحات اقتصادی» و راهکارهای «بازآفرینی سرمایه اجتماعی حکمرانی» برای امکان‌پذیری انجام «اصلاحات اقتصادی جامع و پایدار» سخن گفتند.
در پنجمین نشست نیز به گفته آقای دوست‌حسینی، تحلیلی مبسوط درباره «چشم‌انداز مسائل ایران و آمریکا و منطقه در دولت دوم دونالد ترامپ» توسط دکتر رحمن قهرمان‌پور ارائه شد. پس از ارائه ایشان، شنونده سخنان دکتر محمد خواجوئی درباره «تنش بین ایران و اسرائیل» بودیم.
در ششمین نشست نیز دکتر حسین عبده‌تبریزی ضمن تبیین دیدگاه‌های خود در زمینه «ریشه‌های ناترازی در اقتصاد ایران» توضیحی درباره پیشنهاد خود در زمینه «تامین حداقل 30 هزار مگاوات برق خورشیدی برای صنایع بزرگ» ارائه کردند که با مشارکت حاضران در بحث، جنبه‌های مختلف این پیشنهاد به بحث گذاشته شد.
درنهایت احمد دوست‌حسینی توضیح داد که هدف از برگزاری نخستین نشست هم‌اندیشی برای اقتصاد ایران در سال 1404، واکاوی چشم‌اندازی برای اقتصاد ایران با توجه به موفقیت یا عدم موفقیت در مذاکرات هسته‌ای است.
سخنرانان چه گفتند؟
سخنران نخست دکتر مسعود نیلی بود که به‌طور مشخص به این پرسش پاسخ داد که آیا مذاکرات هسته‌ای می‌توانند به رفع ناترازی‌های اقتصادی ایران، به‌ویژه ناترازی انرژی، کمک کنند؟
دومین سخنران نشست، حمید ابوطالبی بود که معاون سیاسی دفتر حسن روحانی بوده است. او شرح داد که چگونه مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا در بستری از تقابل دو نظام سیاسی ایدئولوژیک شکل گرفته است.
و درنهایت کوروش احمدی که دیپلمات و تحلیلگر مسائل دیپلماسی است، توضیح داد که مذاکرات فعلی، چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با مذاکرات برجام دارد.
شرح کامل این سخنرانی‌ها را در صفحات پیش‌رو می‌خوانید.
