هشدار اقلیمی
سرنوشت صنایع در روزگار خشکسالی چگونه است؟
این فصل اقتصاد اجتماعی به مسئله خشکسالی و مصرف صنایع از یکسو و مسئله النینو از سوی دیگر اختصاص دارد. در سالهای اخیر، ایران در تقاطع دو بحران عمده اقلیمی و اقتصادی قرار گرفته است. پدیده «النینو»، که دادههای هواشناسی جهانی از تثبیت آن در اقیانوس آرام خبر میدهند، اثرات گستردهای بر الگوهای بارش و دما در کشور خواهد گذاشت. گزارشهای سازمان ملی اقیانوسی و جوی ایالاتمتحده (NOAA) و مرکز پیشبینی میانمدت اروپا (ECMWF) نشان میدهند که پاییز و زمستان پیشرو بهشدت تحتتاثیر این پدیده قرار خواهند گرفت. در این شرایط، مدیریت منابع آب و برنامهریزی سرزمینی نهتنها به مسئلهای فنی، بلکه به موضوع کلان اجتماعی و اقتصادی بدل شده است. از سوی دیگر صنایع ایران، بهویژه آنهایی که مصرف آب بالایی دارند، بیشترین آسیب را از این تغییرات تجربه خواهند کرد. گفتوگو با عیسی بزرگزاده، سخنگوی صنعت آب، نشان میدهد استقرار صنایع پرآببر هنوز بدون اتکا به آمایش سرزمین انجام میشود و این ترکیب جغرافیا و اقتصاد سیاسی، توزیع ناعادلانه و گاه مخرب صنایع را رقم زده است. قوانین جدید، ازجمله برنامه هفتم توسعه، صنایع را ملزم کرده است که از منابع آب نامتعارف استفاده کنند یا به مناطق ساحلی منتقل شوند، ضمن آنکه فناوریهای کاهش مصرف و کنتورهای هوشمند در حال توسعهاند. به گفته کارشناسان، صنایع امروز با سه گزینه پرهزینه روبهرو هستند: مهاجرت به کنار دریا، پرداخت قیمت واقعی آب یا استفاده از پسماندها. هرگونه استفاده از آبهای زیرزمینی و سطحی بدون قیمت واقعی، نهتنها به اقتصاد صنایع آسیب میزند، بلکه فرونشست زمین و بحرانهای محیط زیستی را تشدید میکند.