گسست نسلی

  جواد حیدریان: چند سال پیش نوجوانان تهرانی در یک قرار آنلاین چند هزارنفری به یک مرکز خرید در غرب تهران رفتند تا ضمن برگزاری جشن امتحانات پایان سال، تعریف جدیدی از تولد نسلی تازه با خواسته‌های کاملاً متفاوت با تبلیغات و آموزش ساختار اجتماعی و سیاسی ارائه دهند. آن زمان به‌رغم واکنش قهری دستگاه مدیریت جامعه، برخی از جامعه‌شناسان نسبت به این پدیده علاقه نشان دادند و خواستار بررسی نیازها و خواسته‌ها و کنش‌های نسل جدید جامعه ایران شدند. هفته پیش در شیراز نیز جمعی از نوجوانان در یک اجتماع خودجوش با نمایشی متفاوت دور هم جمع شدند و بار دیگر تغییر نسلی و حتی گسست واقعیت جاری جامعه با شعارها و تبلیغات و آموزش اجتماعی نظام سیاسی، اجتماعی را گوشزد کردند. این‌بار برخورد شدیدتر بود و حتی دستگاه قضایی و امنیت اجتماعی نسبت به آن واکنش نشان داد و با دستگیری چند نفر خواستار بررسی وضعیت شد. آنچه واضح به نظر می‌رسد فاصله عمیق میان آرمان‌ها و ارزش‌های سیاستمداران با نسل‌های جدید است که هر روز به شکلی نمود پیدا می‌کند. نسل جدید خواست‌ها و نیازهایش را به‌رغم همه مرزبندی‌های مشخص تبلیغی در ساخت آموزشی-سیاسی- اجتماعی از سوی نهادهای متولی امور فرهنگی کشور، بی‌لکنت بیان می‌کنند. انتخاب نوع پوشش و محتوای تولیدی در شبکه‌های اجتماعی و البته سبک زندگی نوجوانان و برخی از جوانان امروزی به باور برخی جامعه‌شناسان چالش تازه‌ای است که ساخت سیاسی با آن روبه‌رو است و ناگزیر یا باید آن را بپذیرد یا برای مدیریت آن چاره‌ای بیندیشد. مشاهدات میدانی اما نشان می‌دهد آنها انتخاب خود را کرده و در حال تحمیل سبک مدنظر خود به نهاد قدرت هستند، اگرچه دستگاه مدیریت فرهنگی-اجتماعی جامعه کوتاه نیامده و به نوعی در حال رصد و حتی برخورد با ناهنجاری‌هایی است که از دیدگاه او به جامعه نسل جدید ایران تحت تاثیر تبلیغات رسانه‌ای و نفوذ فرهنگی غرب تحمیل شده است. برای فهم واقعیت جامعه ایران البته نیاز به یک کنکاش جامعه‌شناختی و روانشناسی اجتماعی از طریق مراکز آموزشی و آکادمیک داریم اما عمدتاً در خلأ چنین نهادهایی و همچنین در نبود فهم واقع‌گرایی مدیریت اجتماعی-فرهنگی کشور، جامعه با چالش‌های تازه‌ای روبه‌رو خواهد شد که تبعات و عواقب آن البته بر اهل تفکر پوشیده نیست. در این پرونده به این پرسش‌ها پاسخ می‌دهیم؛  واکنش ساختار سیاسی به مطالبات نسل جدید چیست؟ آیا شاهد بروز یک گسست نسلی در ایران هستیم؟ آیا خواسته‌های نسل جدید در مقابل مدل‌ها و شیوه‌های آموزش نظام اجتماعی-سیاسی قرار دارد؟