اشتباه فاحش آمریکا
بحران دفاعی و تجاری در هند
تجربه تحقیر، اثبات دیدگاه و قرار گرفتن در معرض آزمون‌های دشوار آن هم به‌طور همزمان امری عادی نیست. اما این سرنوشتی است که هند در این روزها گرفتار آن است. رئیس‌جمهور دونالد ترامپ با استقبال از پاکستان پس از جنگ آن با هند در ماه می رشته‌های 25ساله دیپلماسی را پاره کرد و اکنون هم با تعرفه‌هایی که بیشتر از تعرفه‌های چین هستند هند را مجازات می‌کند. او حتماً به این فکر نمی‌کند که پرجمعیت‌ترین کشور و پنجمین اقتصاد بزرگ دنیا چه واکنشی نشان خواهد داد.
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، به‌تازگی مسیری را برای خلق ملتی قدرتمند و متکی به خود تدوین کرد. او قرار است پس از یک رویارویی نظامی تلخ چهارساله با چین در هیمالیا با شی جین پینگ دیدار کند. اقدام آمریکا برای به انزوا کشاندن هند اشتباهی بزرگ است، اما برای هند یک فرصت تلقی می‌شود و آزمونی برای کشوری است که ادعا می‌کند به زودی یک ابرقدرت خواهد شد.
تحقیر هند از سوی ترامپ به دو روش انجام می‌شود. رئیس‌جمهور آمریکا در 27 آگوست خرید نفت روسیه از سوی هند را محکوم کرد و سپس 25 درصد تعرفه مازاد علاوه بر 25 درصد تعرفه موجود بر واردات کالا از هند را به اجرا گذاشت. خرید نفت از روسیه اقدام پسندیده‌ای نیست، اما ازآنجاکه هند سقف قیمتی تعیین‌شده به وسیله غرب را رعایت می‌کند، محصولات نفتی پالایشگاهی را به اروپا می‌فرستد و بسیاری از دیگر نقاط جهان از جمله چین هم خریدار نفت روسیه هستند. اعمال تعرفه مازاد این تصور را ایجاد می‌کند که هند برای یک مجازات ویژه تعیین شده است.
جنبه دیگر، به علاقه‌مندی آقای ترامپ به پاکستان مربوط می‌شود. پس از یک حمله تروریستی در هند، که آقای مودی پاکستان را مسئول آن دانست، نزاعی چهارروزه میان دو رقیب در ماه می آغاز شد که بیش از 100 هواپیمای جنگنده در آن مشارکت داشتند. ترس از بروز یک رویارویی هسته‌ای بالا گرفت. با این حال، امروز آقای ترامپ به دنبال انعقاد قراردادهایی در حوزه رمزپول و معادن با پاکستان است. او در کاخ سفید با ژنرال عاصم منیر، فرمانده تندرو ارتش و حکمران عملی پاکستان که ترامپ را شایسته جایزه صلح نوبل می‌داند، بر سر میز شام نشست. آمریکا با شکستن موضع طولانی‌مدتش پیشنهاد میانجیگری بر سر موضوع کشمیر را ارائه داد؛ امری که از نظر هند یک تابو به شمار می‌آید.
ناتوانی آمریکا در حمایت از هند در مسائل امنیتی اصلی و تصمیم آن برای مجازات این کشور اعتماد مردم هند را از بین برد. روسای جمهور آمریکا از سال 2004 از هند به‌عنوان یک قدرت دموکراتیک روبه رشد و مانعی بر سر راه تسلط چین بر آسیا خشنود بودند. اقتصاد چهار تریلیون‌دلاری و بازار سهام پنج تریلیون‌دلاری آن بسیار بزرگ‌تر از پاکستانی است که با بی‌ثباتی، بحران بدهی، تروریسم و وابستگی به چین دست‌وپنجه نرم می‌کند. هند می‌تواند هدفی بزرگ در جهت حفظ منافع آمریکایی باشد که از متحدان ناتو در اروپا دوری می‌کند. این امر عامل بروز احساس دوم در میان مردم هند بود: اینکه حق با آنان است. هند از زمان استقلال در سال 1947 از هرگونه اتحاد دوری می‌کند، هرچند رویکردی که به کار می‌برد از «غیرهمسویی» به «چندسویه‌نگری» تغییر کرده است. این کشور برای برخی تسلیحات به روسیه و برای برخی دیگر به اروپا، اسرائیل و آمریکا روی می‌آورد. چین نهاده‌های لازم برای تولید را تامین می‌کند و غرب فناوری و بازارها را.
اما در سال 2020 و زمانی که روابط هند و چین به خاطر منازعه مرزی در هیمالیا به تیرگی گرایید برخی سیاستمداران واشنگتن امیدوار بودند هند به سمت نوعی اتحاد با آمریکا پیش برود. دو کشور همکاری‌های اطلاعاتی را آغاز کردند و تمرینات نظامی را با مشارکت ژاپن و استرالیا انجام دادند. این امر به انعقاد یک پیمان راهبردی در زمینه روابط نزدیک‌تر دفاعی در سال 2024 انجامید.
وقایع چند ماه گذشته به آن دسته از مردم هند که در مورد هم‌پیمانی جهانی بدبین بودند ثابت کرد دیدگاه درستی دارند. آقای مودی به مدت 11 سال برای ساخت ملت، مدرنیزه‌سازی و متمرکزسازی تلاش کرد. این کار نتایج منفی هم داشت. برای مثال، جنبش صنعتی‌سازی محصولی نداشت و نتوانست مشاغلی را بیافریند که هند به آنها نیاز دارد. نظام آموزشی هنوز ضعیف است و آقای مودی اغلب به سمت ایدئولوژی برتری هندوها کشیده می‌شود.
اما موفقیت‌هایی هم وجود دارد. جاده‌ها و فرودگاه‌های جدید، سکوهای پرداخت دیجیتال و نظام مالیاتی به پیدایش یک بازار واحد بزرگ کمک کرد. نظام مالی قدرتمندتر، بازارهای عمیق سرمایه بر مبنای پس‌انداز‌های داخلی، حساب جاری نسبتاً متوازن و بانک‌های محتاط به وجود آمدند. اکنون احتمال کمتری وجود دارد که هند به فرآیند «چین به اضافه یک» بپیوندد و زنجیره‌های عرضه را جذب کند، اما اقداماتش به آن کمک کرد که آسان‌تر بتواند تکانه‌های تجاری را پشت سر بگذارد. انتظار می‌رود که رشد اقتصادی بالای شش درصد بماند و هند به پویاترین اقتصاد بزرگ جهان -طبق پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول- به سومین اقتصاد بزرگ جهانی در سال 2028 تبدیل شود.
خطر آنجاست که رفتار پرخاشگرانه آمریکا می‌تواند احساس خودمختاری و غرب‌ستیزی را از نو زنده کند. آقای مودی در سخنرانی روز استقلال در 15 آگوست بر اتکای‌به‌نفس بیشتر تاکید کرد. اما اگر هند بخواهد بیشتر به داخل توجه کند به صنعت خدماتش آسیب خواهد زد. صنعتی که تقریباً به اندازه مجموع کل صادرات دیگر بخش‌ها صادرات دارد. بنگاههای خدماتی آن حداقل نیمی از محصولاتشان را به مشتریان آمریکایی می‌فروشند و بنگاههای بزرگ و ارزشمند مراکزی در هند دارند. هند دومین بازار بزرگ اوپن ای‌آی از نظر تعداد کاربران است. همچنین، هند برای سرعت‌بخشی به فرآیند صنعتی شدن به واردات ماشین‌آلات و نهاده‌های بیشتری از چین نیاز دارد.
بهتر است هند برای کاهش آسیب‌ها تلاش کند. این کشور باید امتیازهایی منطقی بدهد، مثلاً تعرفه‌ها را پایین آورد، نفت کمتری از روسیه بگیرد و گاز طبیعی بیشتری از آمریکا بخرد. آمریکا و هند هنوز پیوندهای محکمی دارند که حداقل می‌توان به جامعه بزرگ مهاجران هندی در آمریکا اشاره کرد. آقای مودی حق دارد به چین برود. تقویت بخش تولید هند در دهه‌های آتی به پیوندهای تجاری نزدیک‌تر و همچنین فناوری آمریکایی نیاز دارد. آقای مودی باید علاوه بر پیمان‌های تجاری اخیر با بریتانیا و امارات متحده عربی به دنبال توافق‌نامه‌های تجاری جدید باشد.
اصلاحات داخلی اولویت دوم هستند. انتخاب‌های هند و سرنوشت آن باید متکی به استقلال باشند. اندازه و پویایی بیش از هر زمانی اهمیت دارند تا شرایط و مفاد بهتری در پیمان‌ها گنجانده شوند و هزینه‌های دفاعی و استانداردهای زندگی بالا بروند، حتی اگر روند تجارت جهانی آهسته شود. هند سال‌ها منتظر اصلاحات بزرگی از قبیل مقررات‌زدایی در تجارت، اصلاح دادگاه‌ها و مدرن‌سازی کشاورزی، زمین و توزیع برق بوده است. بسیاری از این امور به همکاری بین ایالت‌‌های هند و دولت مرکزی نیاز دارد. آقای مودی به‌تازگی گفت که مالیات کالا و خدمات را تسهیل و اقتصاد را مقررات‌زدایی می‌کند. او به «اصلاحات نسل بعد» اشاره کرد. او پس از 11 سال حضور در مسند قدرت به اقدام بیشتر و سریع‌تر نیاز دارد. مودی برای مواجهه با چالش‌های عمیق داخلی همواره به منافع ملی توجه کرده است. این اقدام، در جهان سرشار از بی‌رحمی و خشونت، بهترین رویکرد دفاعی خواهد بود.
