تب‌بری در بازارها

در هفته‌ای که گذشت، بازارهای دارایی با افت دما همراه شدند. به‌طوری که با وجود نوسانات شدید قیمتی در بازارهای مالی، در هفته‌های قبل‌تر، دامنه تغییرات قیمت در هفته گذشته محدودتر شد. قیمت دلار در مدت مذکور، در کانال 55 هزار تومان معامله شد و موفق به تعویض کانال نشد. قیمت نفت برنت بر اثر سیاست‌های انقباضی آمریکا و کاهش احتمال افت نرخ بهره در کوتاه‌مدت، سرکوب شد و در کانال 82 دلار جا خوش کرد. همچنین، سکه امامی در هفته قبل، متاثر از روند نزولی اونس جهانی طلا و دلار، قیمت خود را در محدوده 32 میلیون و 500 هزار تومان حفظ کرد. در این میان شاخص کل بورس بدون توجه به افت‌وخیزهای بازارهای موازی، روند کاهشی را تجربه کرده است. افزایش نرخ بدون ریسک به واسطه انتشار اوراق سپرده 30درصدی سبب شده است تا P /E انتظاری بازار کاهشی شود.

تنش بورس با انقباض پولی

بورس تهران، طی هفته گذشته دوباره روندی منفی را برای سهامداران خود به همراه داشت. نماگر اصلی بورس تهران، طی این مدت، 9 /0 درصد کاهش را تجربه کرد. بازدهی این شاخص از ابتدای بهمن‌ماه به منفی 08 /4 درصد رسید. بازدهی از ابتدای زمستان در این نماگر عدد منفی 96 /5 درصد شد. همچنین شاخص کل از ابتدای سال شش درصد افزایش ارتفاع را تجربه کرده است. شاخص هم‌وزن نیز در همین راستا افت 4 /1درصدی را طی هفته گذشته به ثبت رساند. این شاخص از ابتدای بهمن‌ماه بازدهی منفی 54 /3درصدی و از ابتدای زمستان بازدهی منفی 43 /4درصدی و از ابتدای سال جاری بازدهی 24درصدی را به همراه داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که سیاست انقباضی بانک مرکزی و فشار مضاعف بر بازار پول سبب شده است تا بورس مورد بی‌رحمی سکانداران پولی قرار گیرد. تحلیلگران بازار بر این باورند که با افزایش نرخ بهره، قیمت سهام سرکوب می‌شود. نسبت قیمت به سود اوراق جدیدالانتشار بانک مرکزی حدود 3 /3 واحد است. بازار سهام نیز مجبور است در واکنش به این نسبت مهم در بازار بدهی، P /E خود را به مقدار ذکرشده نزدیک کند. برخی از اهالی بازار معتقدند که احتمالاً در بازار سهمی با نسبت قیمت به سود آینده‌نگر پایین‌تر از سه واحد می‌تواند جذابیت لازم را برای خرید داشته باشد. چرا که افزایش نرخ بدون ریسک در نهایت موجب افزایش بازده مورد انتظار بر اساس مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌ای و کاهش نسبت قیمت به سود خواهد شد. از این‌رو قیمت‌های پایین‌تر سهام می‌تواند محل مناسبی برای برآورده کردن انتظارات بازار باشد. بر این اساس پیش‌بینی می‌شود در سناریویی بدبینانه، بازار وارد روند اصلاحی شده و ارقام پایین‌تری را به خود ببیند. از سوی دیگر احتمال افزایش نرخ ارز در بازار نرخ رشد سودآوری شرکت‌ها را تحریک می‌کند و بازار نسبت به این موضوع نیز آگاهی لازم را دارد. از این‌رو، احتمالاً شاخص کل روندی خنثی را در سناریوی خوش‌بینانه پیش رو خواهد داشت. از طرف دیگر همچنان تکلیف مفروضات اثرگذار بر بازار طی سال آینده مشخص نیست. اینکه نرخ دلار مطابق با سخنان کابینه اقتصادی دولت، قابلیت کنترل شدن را دارد یا دوباره فنر آن رها می‌شود، فضای مبهمی را در آینده بازار قرار داده است. پس از تصمیمات ناگهانی در کشور و اثرات مخرب آن در بورس، رویکردهای انقباضی بانک مرکزی نیز نگرانی بورسی‌ها را دوچندان کرده است. هرچند سیاست انقباضی اگر به درستی اجرا شود، به کنترل نقدینگی و تورم منجر خواهد شد، اما بازار سهام که پس از اردیبهشت‌ماه روز خوشی را به خود ندیده است، روزهای سخت‌تری را تجربه خواهد کرد.

مروری بر متغیرهای تابلوی معاملات نیز نشان می‌دهد که ارزش معاملات خرد در هفته‌ای که گذشت، همچنان پایین‌تر از سطح چهار هزار میلیارد تومان قرار دارد و بازار سهام، عمیقاً وارد رکود شده است. به‌طور میانگین ارزش معاملات بهمن‌ماه، سه هزار و 948 میلیارد تومان بوده است. این در حالی است که این شاخص در دی‌ماه چهار هزار و 400 میلیارد و در آذرماه، پنج هزار میلیارد تومان بوده است. همچنین، در یک هفته اخیر بیش از 770 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است که نشان از فرار حقیقی‌ها از بازار پرریسک بورس دارد. از ابتدای بهمن‌ماه حدود چهار هزار و 500 میلیارد تومان سرمایه حقیقی از بازار خارج شده است که از مهرماه امسال بی‌سابقه بوده است. از ابتدای زمستان نیز خروج هشت هزار و 700میلیاردی پول حقیقی از بازار سبب شده است تا برآیند ورود پول حقیقی در بازار چنگی به دل نزند. مجموع خروج پول حقیقی طی سال جاری به 35 هزار و 600 میلیارد تومان رسیده است. نکته قابل توجه آن است که نسبت قیمت به سود چهار فصل اخیر بازار سهام، به زیر عدد هفت واحد رسیده است. این در حالی است که بازار سهام، با نرخ بدون ریسک حوالی 30 درصد باید منتظر اعداد پایین‌تر در این نسبت بازاری باشد. چرا که بازده مورد انتظار بازار به حوالی 45 درصد نزدیک شده است و شاید این موضوع انتظارات کاهشی قیمت را برای اهالی بازار تقویت کند. پس از ریزش 99، میانگین نسبت P /E بازار به‌طور ماهانه در معدود دفعاتی پایین‌تر از هفت واحد بوده است. به جز شهریور تا آذر 1401 و آبان 1402، میانگین این نسبت بالای هفت واحد بوده است. این در حالی است که میانگین این نسبت در بهمن‌ماه تا لحظه تنظیم این گزارش به 94 /6 واحد رسیده است. شاید در این برهه، پایین بودن این نسبت نشان از ارزندگی نباشد و بازار افت بیشتر این شاخص را در آینده متصور شود.

نفت در بند نرخ بهره

نفت برنت طی هفته گذشته روندی خنثی و نسبتاً افزایشی را در پیش گرفت. در این مدت، قیمت نفت از کانال 82 دلار عبور نکرده است. اما در روز چهارشنبه به حوالی کانال 83 دلار نزدیک شده است. خبرهای متعددی طی روزهای آینده قیمت نفت را تحت تاثیر قرار خواهند داد. کارگروه صنعتی در ایالات‌متحده اعلام کرده است که ذخایر نفت خام کشور طی هفته اخیر فراتر از انتظارات بوده است. ذخایر نفت این کشور در هفته منتهی به 9 فوریه به 52 /8 میلیون بشکه نزدیک شده است. این در حالی است که ذخایر بنزین و ذخایر تقطیر روندی کاهشی را پیش گرفته‌اند. همچنین انتظارات در خصوص کاهش زودهنگام نرخ بهره در ایالات‌متحده کاهش یافته است. این موضوع می‌تواند آینده کامودیتی‌ها به‌خصوص نفت را تحت تاثیر قرار دهد. هرچند انتشار آمار تورم آمریکا در روز سه‌شنبه و افزایش شاخص دلار قیمت نفت را کمتر تحت تاثیر قرار داد. افزایش مدت زمان انتظار برای کاهش نرخ بهره می‌تواند به کاهش تقاضای نفت منجر شود و حمایت‌های قیمتی ناشی از افزایش ریسک‌های ژئوپولیتیک را خنثی کند. شاخص دلار اکنون به سقف سه‌ماهه اخیر خود رسیده است و نگرانی‌ها در خصوص سطح عرضه نفت نیز تضعیف شده است. از این‌رو نمی‌توان روند صعودی را برای قیمت طلای سیاه متصور شد. با این حال، افزایش احتمال تنش‌ها، عدم پذیرش آتش‌بس در غزه و افزایش حملات در دریای سرخ مانع از افت بیشتر قیمت نفت خواهد شد.

عقب‌نشینی دلار؟

دلار آمریکایی طی هفته گذشته در کانال 55 هزار تومان باقی ماند. به جز روز شنبه که قیمت دلار اندکی پایین‌تر از 55 هزار تومان مورد معامله قرار گرفت. سه روز پایانی هفته این اسکناس موفق شد تا خود را در کانال 55 هزار تومان حفظ کند. به‌طوری که با فروکش کردن تب دلار، بازدهی بهمن‌ماه این ارز جهان‌شمول، به 4 /2 درصد رسید. این در حالی است که بازدهی دی‌ماه 53 /8 درصد بوده است. دلار در بهمن‌ماه به‌طور میانگین در محدوده 55 هزار و 800 تومان معامله شده است. همچنین بازدهی زمستان همچنان بالاست. به‌طوری که در سرمای زمستان 1402، بازدهی دلار حدود 14 /11 درصد بوده و به‌طور میانگین حوالی 53 هزار و 400 تومان مورد معامله قرار گرفته است. هنوز بازدهی فصلی زمستان سال جاری از زمستان 1401 بی‌سابقه بوده است. دلار در معاملات پاییز حوالی 50 هزار تومان بود. اسکناس آمریکایی از ابتدای 1402، حدود 15 درصد بازدهی را به همراه داشته است و به‌طور میانگین حوالی 51 هزار تومان معامله شده است. به نظر می‌رسد، دلار اکنون در منطقه‌ای قرار دارد که پیش‌روی آن روند رو‌به رشدی طی کوتاه‌مدت قرار ندارد و نمی‌توان کانال‌های قیمتی پایین‌تری را برای دلار متصور شد. نوسانات محدود دلار در هفته گذشته اثرات خود را بر بازار سکه و طلا نیز گذاشته است. سیاست تثبیتی در بانک مرکزی ادامه‌دار است و دلار برای شکست محدوده‌های حمایتی و عبور از محدوده‌های مقاومتی نیاز به محرک سیاسی و اقتصادی قوی دارد که به نظر می‌رسد این محرک‌ها در کوتاه‌مدت فعالیت به‌خصوصی از خود نشان ندهند.

پاتک اونس به سکه

قیمت اونس جهانی طلا، طی یک هفته اخیر روند نزولی را پیش گرفت. اما انتشار داده‌های تورم آمریکا در روز سه‌شنبه، موجب شد تا انتظارات در خصوص کاهش نرخ بهره تضعیف شود. از این‌رو، شاخص دلار تقویت شد و بازارهای سهام و اونس جهانی طلا روند کاهشی را پیش گرفت. به‌طوری که اونس طلا در هفته گذشته در محدوده دو هزار و 50 دلار معامله می‌شد و اکنون به مرز دو هزار دلار رسیده است. اما هنوز این شاخص موفق نشده است از مرز دو هزار دلار عبور کند. بر این اساس به نظر می‌رسد علاوه بر دلار، اونس جهانی طلا نیز در روند رو‌به نزول بازار سکه اثرگذار باشد. اسکناس آمریکایی با در پیش گرفتن روند قیمتی خنثی در کانال 55 هزار تومان سبب شد تا بازار سکه طی هفته پایانی بهمن‌ماه به خواب فرورود. به‌طوری که سکه امامی در هفته گذشته در محدوده 32 میلیون و 500 هزار معامله شد و نیم‌سکه نیز کف 18 میلیون تومان را از دست نداد. ربع‌سکه نیز حوالی 11 میلیون و 100 هزار تومان مورد معامله قرار گرفت و نوسان به‌خصوصی را تجربه نکرد. کاهش تب بازارهای دارایی به‌خصوص طلا و دلار سبب شد بازدهی سکه امامی در بهمن‌ماه حوالی 94 /2 درصد و بازدهی نیم‌سکه و ربع‌سکه در مدت مذکور به ترتیب، 97 /1 و 78 /2 درصد به ثبت برسد. با این حال، بازدهی سکه در زمستان، بسیار بالاست. به‌طوری که از ابتدای آغاز فصل پایانی سال تا لحظه تنظیم این گزارش، بازدهی نیم‌سکه با عبور از بازدهی دو سکه دیگر، حوالی 3 /18 درصد و بازدهی سکه امامی 05 /11 درصد به ثبت رسیده است. ربع‌سکه نیز از دو شاخص دیگر جامانده و در این مدت، تنها 7 /7 درصد رشد را تجربه کرده است. حباب سکه امامی نیز که در هفته‌های گذشته به حوالی 14 درصد رسیده بود، اکنون به حوالی 20 درصد رسیده است. دلار سکه امامی نیز حوالی 68 هزار و 900 تومان است. به نظر می‌رسد تحرک ضعیف دلار در آینده سبب شود تا بازار سکه نیز در بهت قیمتی فرورود.