مرداب قیمت‌ها

روند فرسایشی بازارهای مالی در حالی ادامه دارد که همواره ناامیدی فعالان بازار در حال افزایش است و سرمایه‌گذاران تمایلی برای حضور در بازارها ندارند. این وضعیت در حالی ادامه دارد که به نظر می‌رسد مشکل اصلی ناشی از بلاتکلیفی در مذاکرات هسته‌ای و سازوکار سیاسی-اقتصادی کشور است که روند بازار را تحت تاثیر قرار داده است. این عوامل به شکل‌گیری وضعیتی منجر شده که در آن اعتماد عمومی اهالی بازارها به ویژه بازار سرمایه تا حد زیادی کاهش یافته است. به‌طوری که نگاه اغلب سرمایه‌گذاران به مذاکرات برجام است و در انتظار مشخص شدن سرانجام برجام هستند تا سرمایه نقد و راکد خود را در فضای سرمایه‌گذاری مناسب به کار بگیرند و بازدهی مناسبی کسب کنند. از طرفی بر اساس صحبت‌های هماهنگ‌کننده مذاکرات برجام در بروکسل که از ایجاد انحراف در مسیر برجام خبر داد، بازارهای مالی کشور مجدداً با شوک هیجانی همراه شدند و این‌ رویداد واکنش‌های متعددی در پی داشتند. به گونه‌ای که دلار و سکه با تعدیلات مثبتی همراه شدند و نقدینگی سرمایه‌گذاران خرد نیز از سهام دلاری و ریالی خارج شد. جریان دادوستدهای بورس تهران نیز در هفته گذشته حاکی از معاملات کم‌رونقی است که به‌طور کلی با کم‌تحرکی بورس مجدداً شاهد روز صفر شاخص بودیم. بر این اساس ریسک سرمایه‌گذاری به‌طور مجدد در بازار سرمایه تشدید شد و نمادهای معاملاتی شرکت‌های بزرگ بورس همچنان شاهد خروج پول از گردونه معاملات سهام هستند. اما در شرایط کنونی نگرانی فعالان بازار به مذاکرات برجام محدود نمی‌شود چرا که تحت تاثیر سیگنال‌های منفی که از بازارهای جهانی به ویژه چشم‌انداز رکودی که از اقتصاد آمریکا و چین به بازار مخابره می‌شود، بعید نیست در روزها و هفته‌های آینده شاهد ضعیف و ضعیف‌تر شدن نبض بازارها باشیم.

سکوت بورس تهران

بازار سهام در شرایط کنونی تحت تاثیر مسائل متعددی از قبیل روند رکودی بازارهای جهانی، ابهامات موجود در مذاکرات برجام و همچنین احتمال گزارش‌های ضعیف پیش‌روی شرکت‌ها، معاملات کم‌رمقی را تجربه می‌کند. به‌طوری که بورس تهران طی هفته‌ای که گذشت با بازدهی منفی 84 /1درصدی معاملاتی کم‌رمق به ثبت رساند و بر مدار نزولی باقی ماند. به‌طوری که در روز ابتدایی هفته بازار نتوانست آن‌طور که باید در روند معاملاتی متعادلی قرار بگیرد و از این‌رو شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با افت 87 /0درصدی تا سطح یک میلیون و 426 هزار واحد عقب‌نشینی کرد. نماگر هم‌وزن بورس نیز همگام با شاخص کل با افت 95 /0درصدی مواجه شد و در سطح 329 هزار واحد قرار گرفت. در ادامه بلاتکلیفی و سردرگمی سرمایه‌گذاران در روز شنبه حدود 321 میلیارد سرمایه حقیقی از بازار خارج شد و در پی خروج مستمر سهامداران خرد، بیشترین خروج پول از 9 مرداد 1401 به ثبت رسید. ارزش معاملات خرد سهام (سهام و حق تقدم) نیز در روز یادشده در سطحی کمتر از دو هزار میلیارد تومان باقی ماند و رقم هزار و 840 میلیارد تومان را به ثبت رساند، از این‌رو بر اساس آمار و ارقام مزبور به نظر می‌رسد ارزش کل بورس تهران در سطح 25 اسفند 1400 قرار گرفته است. اما فارغ از اعداد و ارقام مذکور اگر بخواهیم تحولاتی را که طی روزهای اخیر بازار سرمایه را تحت تاثیر قرار داده است، بررسی ‌کنیم، باز هم مذاکرات برجامی مهم‌ترین عاملی است که روند بازار را نوسانی کرده و افق چشم‌انداز سرمایه‌گذاران را از بین برده است. البته فرسایشی که این روزها در معاملات بازار شاهد آن هستیم تنها مساله تاثیرگذار نبوده است. زیرا علاوه بر تحولات برجام، بازار از نظر تحولات بازارهای جهانی نیز تحت فشار است. چرا که رکود ساختمان در چین و تحولات اروپا و آمریکا باعث شده بازار تحت تاثیر فشار فروش کامودیتی ها قرار بگیرد. از این‌رو در چنین شرایطی که از طرفی بسیاری از سهام دلاری و ریالی بازار سهام تحت تاثیر مذاکرات برجام مورد معامله قرار نمی‌گیرند و بلاتکلیف هستند و همچنین تحت تاثیر رکود بازارهای جهانی، سرمایه‌گذاران اقبالی به سهام کامودیتی محور بازار هم ندارند، سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه برای فعالان بازارهای مالی بیش از پیش دشوار می‌شود. چرا که اکنون به‌رغم ایجاد فاصله تا دستیابی به برجام که کلیت بازار را تهدید می‌کند، صنایع کامودیتی‌محور بازار سهام که تقریباً 70 درصد بورس را در بر گرفته‌اند با مساله رکود بازارهای جهانی و اثرات مستقیم آن در روند حرکتی و سودآوری شرکت‌های داخلی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. سایه تورم جهانی نیز همچنان روند حرکت کالایی‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. در چنین وضعیتی بسیاری از کارشناسان معتقدند چشم‌انداز بازار کامودیتی‌ها و به‌طور کلی اقتصاد جهانی مطلوب نیست. چین هم با شرایط نامساعدی همراه بوده که می‌تواند رکود کالاهای اساسی را در دنیا تشدید کند. این عوامل در حقیقت مواردی هستند که شرکت‌های بزرگ و غالباً لیدر بازار سهام را تحت تاثیر خود قرار داده‌اند و برای بورس ایران به عنوان تهدید محسوب می‌شود. از طرفی مجموع این عوامل در کنار هم شرایطی را رقم زده که بر این اساس بسیاری از چارتیست‌ها بر این باور هستند که به‌رغم اینکه شاخص کل بورس تهران در حال حاضر در محدوده حمایتی مهمی قرار دارد، با توجه به گام حرکتی اخیر این نماگر، احتمالاً این محدوده حمایتی از دست خواهد رفت و دماسنج بازار تا محدوده یک میلیون و 400 هزار واحد افت را تجربه کند.

این‌ روند در حالی ادامه دارد که بازار سهام طی دومین روز از هفته نیز در روند فرسایشی خود باقی ماند. به‌طوری که در روز یادشده نماگر اصلی تالار شیشه‌ای با تغییر صفردرصدی در مقایسه با روز گذشته در سطح یک میلیون و 426 هزار واحد باقی ماند؛ اما نماگر هم‌وزن به مراتب عملکرد بهتری داشت و با قرار گرفتن در مدار صعودی با افزایش 987واحدی (معادل 24 /0 درصد) همراه شده و تا سطح 408 هزار واحد پیشروی کرد. ضمن اینکه سهامداران حقیقی بازار خالص خریدی منفی معادل 150 میلیارد تومان را در روز یکشنبه به ثبت رساندند. ارزش معاملات بورس تهران در روز یادشده با پایداری در روند نزولی، رقم هزار و 394 میلیارد تومان را به ثبت رساند و کمترین مقدار خود از 11 مرداد 1401 را تجربه کرد. این وضعیت در حالی ادامه دارد که بسیاری از تحلیلگرانی که گزارش عملکرد شرکت‌ها را دنبال می‌کنند، معتقدند در چنین شرایطی نخریدن سهام احتمالاً منطقی‌تر از حضور و معامله در فضای معاملاتی بازار یادشده خواهد بود. چرا که به باور این دسته از تحلیلگران به نظر می‌رسد گزارش عملکرد پیش‌روی شرکت‌ها آن‌طور که باید مطلوب نباشد. از این‌رو احتمال گزارش‌های ضعیف پیش‌روی شرکت‌ها، یکی از تحولاتی است که به عنوان ریسک‌های قابل قبول و قابل پذیرش برای بازار مطرح می‌شود. در ادامه روند معاملاتی بازار سهام، شاخص کل بورس در روز دوشنبه با افت ناچیز 126واحدی معادل 01 /0 درصد عقب‌نشینی داشت و در فضای نسبتاً منطقی قرار گرفت. در این روز نماگر هم‌وزن باز هم عملکرد بهتری در مقایسه با شاخص کل داشت و با افزایش 35 /0درصدی در سطح 410 هزار واحد قرار گرفت. ضمن اینکه ارزش معاملات خرد سهام در این روز با رشد حدود 15درصدی در مقایسه با روز قبلی رقم هزار و 563 میلیارد تومان را به ثبت رساند. رقم مزبور نشان می‌دهد که بازار سرمایه همچنان با معضل نبود نقدینگی کافی در بازار دست‌وپنجه نرم می‌کند و در چنین شرایطی که سایه رکود بر بازار سهام حاکم است و روند فرسایشی معاملات ادامه‌دار است، سرمایه‌گذاران انگیزه‌ای برای وارد کردن سرمایه خود به این بازار ندارند. این در حالی است که اغلب سهام موجود در بازار یادشده از نظر قیمتی در سطوح قیمتی جذابی قرار دارند و برای سرمایه‌گذاری مناسب هستند اما به اعتقاد اغلب کارشناسان علت بی‌توجهی سرمایه‌گذاران به بازار سهام این است که سرمایه‌گذاران دیگر بازار سرمایه را فضای مناسبی برای سرمایه‌گذاری نمی‌دانند. در چنین شرایطی اغلب سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند در بستری مناسب و البته امن‌تر به معامله بپردازند تا با اطمینان خاطر بیشتری سرمایه خود را وارد بازار کنند. در ادامه بلاتکلیفی و سردرگمی فعالان بورس تهران در روز دوشنبه حدود 146 میلیارد سرمایه توسط سهامداران خرد از بازار خارج شد. شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در معاملات روز سه‌شنبه بیش از پنج هزار و 900 واحد ریزش پیدا کرد و در محدوده یک میلیون و 420 هزارواحدی متوقف شد. این در حالی است که به نظر می‌رسید بازار تمایل زیادی به برگشت و رشد قیمت‌ها دارد. شاخص کل هم‌وزن اما شرایط متفاوت‌تری را نسبت به نماگر اصلی بورس تجربه کرد، به گونه‌ای که ورود جریان نقدینگی به رشد 1 /0درصدی این پارامتر بورسی منجر شد. به هر روی ارزش معاملات خرد بورس تهران در نهایت رقم هزار و 484 میلیاردتومانی را به خود اختصاص داد که به لحاظ آماری کمترین مقدار خروج پول از ابتدای مرداد سال جاری (کمترین مقدار طی 32 روز اخیر) در این روز معاملاتی به ثبت رسید. ضمن اینکه در چهارمین روز کاری هفته جاری 52 میلیارد تومان دیگر از سرمایه سهامداران خرد در بازار سهام خارج شد. دادوستدهای بورس تهران در آخرین روز معاملاتی هفته در حالی پیش رفت که نماگر اصلی بازار سهام با افت هفت هزار و 975واحدی معادل 56 /0 درصد کاهش داشت. از این‌رو نماگر یادشده با قرار گرفتن در سطح 412 هزار واحد به محدوده 7 فروردین 1401 بازگشت. شاخص هم‌وزن نیز در سیر نزولی قرار گرفت و با ثبت کاهش 11 /0درصدی تا محدوده 410 هزار واحد عقب‌گرد داشت. ارزش معاملات خرد هم رقم هزار و 663 میلیارد تومان را به ثبت رساند و از طرفی خروج پول حقیقی‌ها از بورس همچنان ادامه یافت و حدود 113 میلیارد تومان از بازار خارج شد. بنابراین بر اساس برآیند هفتگی معاملات بورس تهران می‌توان گفت نوسانات بازار سهام طی روزهای اخیر به حداقل رسیده و خروج پول نیز نسبت به گذشته نه‌چندان دور در این مدت تشدید شده است. به‌طوری که فعالان بازار دیگر چندان رمقی برای تحرک در بازار ندارند و نه‌تنها جریان نقدینگی جدیدی در بازار یادشده جذب نمی‌شود بلکه نقدینگی موجود نیز بیشتر میل به خروج از بازار نشان می‌دهد.

با برجام یا بدون برجام

پایداری روند فرسایشی و رکودی بازارها در حالی بر نگرانی سرمایه‌گذاران می‌افزاید که تاکنون بارها مذاکرات برجام به نقطه پایانی نزدیک شده اما در نهایت نه‌تنها به حصول توافق بین طرفین منجر نشده بلکه باعث شکل‌گیری رفتار هیجانی در بازارهای مالی شده است. از طرفی سیگنال منفی که از بازارهای جهانی به بورس تهران مخابره می‌شود شرایط را بیش از پیش برای سرمایه‌گذاران دشوار می‌کند. در چنین شرایطی است که دادوستدهای بورسی بر مداری خنثی قرار گرفته و در سطح مشخص و محدود درجا می‌زنند. به‌طوری که طی هفته معاملاتی گذشته نوسانات شاخص در بازه صفردرصدی محدود شده و رونق تنها در برخی نمادهای کوچک بازار دیده می‌شود. این در حالی است که اغلب کارشناسان بر این باور هستند که حتی در صورت حصول توافق در برجام هم نباید انتظار رشد شارپی در بازار را داشت چرا که این رشد کوتاه‌مدت و تحت تاثیر رفتار هیجانی سرمایه‌گذاران خواهد بود. اما این دسته از کارشناسان تاکید دارند که تا مذاکرات ادامه‌دار برجام پایان نیابد و تکلیف آن مشخص نشود، نمی‌توان انتظار داشت که رکود و فرسایش بازارها پایان یابد. به عبارتی دیگر بازارهای مالی در چنان رکودی دست‌وپا می‌زنند که تنها عامل کلانی همچون برجام می‌تواند آنها را از رکود و بی‌خبری نجات داده تا بلکه روند باثبات‌تری داشته باشند. چرا که به نظر می‌رسد با تداوم شرایط فعلی چشم‌انداز توافق تیره و تار خواهد بود و احتمالاً نقدینگی موجود همچنان راکد باقی بماند. البته اغلب کارشناسان بر این باور هستند که این شرایط هر چند تمام بازارهای مالی را تحت تاثیر قرار می‌دهد اما با افزایش رفتار هیجانی در بازار سرمایه احتمالاً تاثیر منفی این شرایط بر بازار یادشده بیشتر خواهد بود. ذکر این نکته لازم است که این فرض در کوتاه‌مدت است زیرا احتمالاً در بلندمدت با افزایش نرخ دلار سهم‌های بزرگ بازار و سهام دلاری‌محور تحرکاتی مثبت داشته باشند. از طرفی احتمالاً بخشی از نقدینگی موجود در بازار به سمت سهم‌های کوچک حرکت کنند. به عبارتی دیگر احتمال می‌رود تحرکات مثبتی را در شاخص هم‌وزن بازار شاهد باشیم چرا که انتظار می‌رود شرکت‌های کوچک که عمدتاً تاثیرپذیری کمتری از بازارهای جهانی دارند، وضعیت بهتری داشته و جریان نقدینگی هم شناوری و گردش بیشتری داشته باشد.

دلار در جدال با نرخ 30 هزار تومان

برآیند معاملات هفتگی بازار ارز نشان می‌دهد که اسکناس یادشده طی هفته اخیر تا لحظه نگارش گزارش حدود 17 /0 درصد افزایش داشته است. دلار شنبه گذشته با قیمت 29 هزار و 650 تومان آغاز به کار کرد و نهایتاً با نرخ 30 هزار تومان در روز چهارشنبه مورد معامله قرار گرفت. این بازار با تاثیرپذیری از عوامل متعدد سیاسی و اقتصادی نه‌تنها همواره روندی نوسانی دارد بلکه با تاثیرگذاری بر سایر بازارهای موازی روند معاملات آنها را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. از این‌رو سرمایه‌گذاران با مشخص نبودن میزان تورم، نرخ دلار و شرایط رکودی در اقتصاد جهانی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی صحیح بازمانده‌اند.

رشد پلکانی سکه

تحت تاثیر آخرین اخبار منتشرشده از هماهنگ‌کننده مذاکرات برجام در بروکسل که از ایجاد انحراف در مسیر برجام خبر داده است، سکه نیز همگام با دلار بر مسیر افزایشی حرکت کرد. به‌طوری که بازدهی هفتگی سکه امامی طی دادوستدهای هفته گذشته با افزایش 95 /0درصدی همراه شد و در نهایت معاملات سکه در روز چهارشنبه در محدوده 13 میلیون و 850 هزار تومان متوقف شد. ضمن اینکه حباب مسکوک یادشده در سطح یک میلیون و 800 هزار تومان قرار گرفت.