امکان محدود تحرک برای طلا

 قیمت طلا به نظر می‌رسد که در ادامه سال صعودی نباشد.

 ارزش دلار آمریکا و بازده اسناد خزانه و اوراق قرضه ایالات متحده به نظر می‌رسد که روندی صعودی داشته باشد و با این وضعیت، فشار به قیمت طلا افزایش پیدا خواهد کرد.

 به نظر می‌رسد که قیمت طلا ظرفیت کاهش تا 1680 دلار بر هر اونس را داشته باشد.

 وضعیت چین بسیار مهم است. انتشار داده‌های اقتصادی چین نشان خواهند داد که تا چه میزان بازسازی اقتصادی در این کشور پس از بحران کووید قوی خواهد بود.

قیمت طلا در وال‌استریت در جمعه گذشته با قیمت 1721 دلار بر هر اونس کار خود را به پایان رساند. چون بحث‌ها درباره سقف بازده اوراق قرضه و اسناد خزانه آمریکا به صورت جدی مطرح هستند، به نظر می‌رسد که نیروهای افزاینده قیمت فلز زرد، چندان‌ قدرتمند نباشند. علاوه‌براین، به نظر می‌رسد که قدرت گرفتن دلار در برابر دیگر ارزها باعث شده است که چشم‌انداز افزایشی برای قیمت طلا در آینده نزدیک ایجاد نشود.

در حال حاضر، تمرکز در آسیا بر اقتصاد چین است. در حال حاضر شاخص‌های PMI (شاخص خرید مدیران) چین چندان وضعیت مطلوبی ندارند و وضعیت دولت چین نیز چندان جالب نیست. در حال حاضر دولت چین برای کاهش فشار بر نیروگاه‌های خود به دنبال افزایش تعرفه‌های برق است که باعث افزایش هزینه‌های تمام‌شده صنایع این کشور خواهد شد. اگر وضعیت در چین به همین منوال پیش رود، احتمالاً وضعیت آینده این کشور نیز چندان مطلوب نخواهد بود و شاهد مشکلات بیشتری خواهیم بود. بر همین اساس، داده‌های موجود در زمینه چین نشان می‌دهند که شاخص PMI به زیر 50 سقوط کرده است و این کشور در تلاش است تا با بهبود وضع موجود، این شاخص را بهتر کرده و بخش تولید در اقتصاد را رونق دهد. اما نکته اینجاست که با کاهش شاخص PMI در چین، تمایل به سمت دلار آمریکا از سوی سرمایه‌گذاران چینی افزایش پیدا کرده و این موضوع باعث افزایش قیمت دلار در میان‌مدت می‌شود. همان‌طور که مشخص است، افزایش قیمت دلار نیز تهدیدی برای افزایش قیمت طلاست و آن را به سمت پایین هل خواهد داد.

وضعیت تولید در چین با مشکلات زیادی روبه‌رو خواهد بود و به احتمال زیاد تولید در این کشور با محدودیت‌های عرضه، اقدامات نظارتی سخت‌گیرانه و سیاست‌های زیست‌محیطی محدود خواهد شد. علاوه‌براین بسیاری از شاخص‌ها هستند که آینده چندان درخشانی را نشان نمی‌دهند و ریسک سرمایه‌گذاری تولید در چین را افزایش می‌دهند. البته باید موضوع پاندمی را هم مدنظر داشته باشیم و می‌توان انتظار داشت که پس از کاهش محدودیت‌های مربوط به کووید در چین و افزایش سفرهای داخلی و بین‌المللی، وضعیت بخش خدمات در این کشور با بهبود قابل قبولی مواجه شود. قیمت طلا در ماه سپتامبر در روند نزولی شدیدی قرار داشت و نهایتاً به پایین‌ترین سطح خود در برابر دلار آمریکا یعنی 52 /1724 دلار بر هر اونس رسید. بررسی‌ها نشان می‌دهند که احتمال کاهش بیش از این مقدار نیز وجود دارد. دلار در اوایل ماه اکتبر نیز شروع به نوسانات شدیدی کرد و نهایتاً در روز جمعه با 86 سنت یورو معامله شد که نشان از احتمال تداوم کاهش ارزش طلا داشت.

موضوع افزایش ارزش دلار در برابر ارزهای دیگر نیز یکی از عوامل مهمی است که بر قیمت طلا در هفته‌های اخیر اثر گذاشته است. در حال حاضر دلار دارای بالاترین برابری نسبت به دیگر ارزهای مهم در یازده ماه گذشته است. معامله‌گران در حال حاضر آماده کاهش خرید دارایی‌های فدرال‌رزرو آمریکا تا پایان سال و احتمالاً افزایش نرخ بهره تا اواخر سال آینده هستند. موضوع وضعیت دولت فدرال آمریکا نیز حائز اهمیت است. سقف بدهی‌های دولت فدرال آمریکا مشکلی بود که احتمال تعطیلی این دولت را افزایش می‌داد که با موافقت پارلمان با لایحه اصلاحی پیشنهادی بایدن این مشکل هم حل شد و در نتیجه دلار پایداری بیشتری به دست آورد. موضوع اورگرانده و چشم‌انداز نامطمئن اقتصاد چین نیز می‌تواند باعث تقویت نرخ دلار شود. مثل همیشه موضوع همه‌گیری نیز تاثیر بسیار مهمی بر وضعیت اقتصاد جهانی خواهد گذاشت و اینکه ایالات متحده توانسته است تا حدود زیادی در واکسیناسیون و کاهش آثار کووید 19 موفق عمل کند در این زمینه بسیار مهم است. این عدم قطعیت در بسیاری از بازارهای موازی باعث شده است که دلار آمریکا به عنوان یکی از مامن‌های مهم سرمایه‌های جهان، با افزایش ارزش مواجه شود که در ادامه آن، کاهش قیمت فلز زرد را شاهد خواهیم بود. موضوع دیگر، افزایش قیمت انرژی در جهان و افزایش نرخ اوراق قرضه و اسناد خزانه ایالات متحده است. به نظر می‌رسد که در ادامه امسال، فدرال‌رزرو همزمان با کند شدن رشد جهانی، برخی از حمایت‌هایی را که از دلار انجام می‌داد متوقف کند.

وضعیت چین و شاخص PMI این کشور

شاخص سفارش مدیران (Purchasing Managers Index)، شاخصی است که برای مشخص کردن روند اقتصاد در بخش‌های تولید و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص از یک شاخص انتشار برای تحلیل وضعیت اقتصادی استفاده می‌کند. شاخص PMI به صورت خلاصه وضعیت بازار را از دیدگاه مدیرانی که سفارش می‌دهند بررسی می‌کند. این شاخص از آنها می‌پرسد که وضعیت بازار رو به رشد ، یکنواخت یا رو به افول می‌بینند. هدف این شاخص این است که وضعیت کنونی و آتی اقتصاد و کسب‌وکارها را برای فعالان بازار مشخص کند.

شاخص PMI به صورت ماهانه استخراج می‌شود و از مدیران زنجیره تامین نظرسنجی انجام می‌شود. این نظرسنجی از 19 حوزه مختلف و هم از مدیران بالادستی و هم از مدیران پایین‌دستی صورت می‌گیرد. اندازه و نوع حرکت شاخص PMI و عوامل تشکیل‌دهنده آن بینش عمیقی را نسبت به وضعیت آتی بازار در اختیار تصمیم‌گیران، تحلیلگران بازار و سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد و یکی از شاخص‌های اصلی برای تحلیل روند اقتصادی در کشورهای مختلف است.

PMI به صورت ماهانه با ارسال نظرسنجی برای 400 شرکت در 19 حوزه صنعتی اصلی به دست می‌آید که به وسیله میزان تاثیرگذاری آنها بر تولید ناخالص داخلی انتخاب می‌شوند. این شاخص پنج حوزه اصلی را در برمی‌گیرد: سفارش‌های جدید، سطح موجودی انبار، تولید، تحویل مواد اولیه و اشتغال. وزن هرکدام از این پنج حوزه در شاخص PMI برابر است. در این نظرسنجی از مدیران خواسته می‌شود وضعیت کسب‌وکار و تغییرات آن را براساس سه ارزش رو به بهبود، ثابت یا رو به نقصان بیان دارند. این شاخص می‌تواند ارزشی بین صفر تا 100 داشته باشد که عدد بالای 50 نشان‌دهنده حرکت رو به رشد، برابر با 50 نشان‌دهنده ثبات و زیر 50 نشان‌دهنده حرکت رو به پایین اقتصاد است. هر چه فاصله از 50 بیشتر باشد، شدت حرکت بیشتر است.

وضعیت شاخص PMI چین نشان می‌دهد که وضعیت آتی اقتصادی این کشور چندان جالب توجه نیست و احتمال رکود اقتصادی برای این کشور وجود دارد. این شاخص در ماه‌های اخیر با سرعت نسبتاً زیادی به سمت پایین حرکت کرده و به تازگی مرز عدد 50 را نیز پشت سر گذاشته است. همان‌طور که در نمودار مشاهده می‌شود، وضعیت شاخص PMI در چین در یک سال اخیر همیشه بالای 50 قرار داشته است اما در سپتامبر به زیر عدد 50 سقوط می‌کند که نشان از آینده نه‌چندان روشن اقتصادی این کشور در آینده نزدیک دارد. اگر وضعیت PMI چین را با وضعیت PMI ایالات متحده در یک سال اخیر مقایسه کنیم به نتایج جالبی می‌رسیم: وضعیت نه‌چندان جالب اقتصاد چین در یک سال اخیر و وضعیت بسیار مناسب اقتصاد ایالات متحده در همین بازه زمانی، مشخص می‌کند که احتمالاً چین با یک دوره رکود عمیق روبه‌رو است که در آینده نزدیک در روند اقتصاد این کشور اختلال ایجاد خواهد کرد. پس، افزایش ارزش دلار آمریکا در میان‌مدت و هم‌تراز با آن کاهش ارزش دلاری طلا در همین مدت محتمل به نظر می‌رسد.

ماجرای اورگرانده

به نظر می‌رسد بدتر شدن چشم‌انداز اقتصاد چین به موضوع PMI ختم نمی‌شود و موضوع دیگری نیز وجود دارد که برخی به آن لمان برادرز (Lehman Brothers) چین می‌گویند. اورگرانده یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بخش مسکن در چین است. این شرکت هم‌اینک با شرایط بسیار سختی روبه‌رو است و احتمال سقوط آن به شدت بالاست. اورگرانده آن‌قدر بزرگ است که اگر سقوط کند، تبعات آن به طور حتم در چین باقی نخواهد ماند و کشورهای دیگر نیز از آن متاثر خواهند شد. واقعیت این است که فروپاشی اورگرانده بزرگ‌ترین آزمونی است که بازارهای مالی چین با آن روبه‌رو شده‌اند و میزان پایداری این بازارها محک زده می‌شود.

اورگرانده در سال‌های طولانی با سرعت بسیار زیاد وارد بازار مسکن چین شده بود و همزمان با این بازار، رشد بسیار زیادی کرده بود، اما هم‌اینک بیش از 300 میلیارد دلار بدهی دارد. گزارش اورگرانده در ماه اکتبر نشان می‌دهد که میزان فروش واحدهای مسکونی این شرکت با سرعت زیادی رو به کاهش است و باعث کاهش جریان نقدینگی در این شرکت و عدم توانایی تامین مالی برای بازپرداخت بدهی‌هایش شده است. بانک‌ها نیز هیچ پشتیبانی خاصی از این شرکت نکرده‌اند و HSBC و استاندارد چارترد هنگ‌کنگ اعلام کرده‌اند که برای دو پروژه در حال ساخت این شرکت هیچ وامی پرداخت نخواهند کرد. ماجرا این است که اورگرانده در چین همه‌جا هست. او هم‌اینک بیش از 1300 پروژه مسکونی در بیش از 280 شهر چین دارد. بازوی مدیریت خدمات این شرکت در بیش از 2800 پروژه در بیش از 310 شهر چین فعالیت دارد. این شرکت در بسیاری از حوزه‌ها غیر از حوزه ساخت‌وساز مثل تولید خودرو برقی، خدمات سلامت، کالاهای مصرفی، تولید ویدئویی و تلویزیونی فعال است و حتی یک تم پارک نیز در چین دارد. این شرکت بیش از 200 هزار کارمند دارد و به صورت غیرمستقیم 8 /3 میلیون شغل در سال ایجاد می‌کند. سقوط اورگرانده مجموعه وسیعی از بانک‌ها، تامین‌کنندگان، خریداران مسکن و سرمایه‌گذاران را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

جمع‌بندی برای آینده بازار طلا در ایران و جهان

قیمت فلز زرد اصولاً با برابری دلار با ارزهای رایج رابطه معکوس دارد. پس معمولاً هرچه برابری دلار آمریکا در برابر ارزهای دیگر تقویت می‌شود، قیمت دلاری طلا بر اونس کاهش پیدا می‌کند. همان‌طور که پیش از این بیان کردیم، چین به عنوان دومین قدرت اقتصادی دنیا، وضعیت چندان خوبی برای ادامه سال ندارد و به همین دلیل، دلار آمریکا در حال تقویت است. روند قیمت یوآن به دلار در یک سال اخیر را مشاهده می‌کنید. در یک سال اخیر این نسبت به‌طور متوسط در حال رشد بوده است و این موضوع باعث فشار به قیمت طلا برای کاهش خواهد شد. اگر نمودار نسبت قیمت یورو به دلار را هم مشاهده کنیم می‌بینیم که در دو سال اخیر، این نسبت نیز صعودی بوده است و دلار آمریکا در دو سال اخیر نسبت به یورو شاهد افزایش ارزش بوده است. بر همین اساس می‌توان نتیجه‌گیری کرد که اگر روندهای موجود ادامه پیدا کنند، شاهد کاهش قیمت طلا به صورت دلاری خواهیم بود. موضوع دیگر، بحث میزان پایداری اقتصاد ایالات متحده و موضوع سقف بدهی‌های دولت فدرال است. به نظر می‌رسد که جو بایدن توانسته است به هر صورتی پارلمان را قانع کند تا سقف بدهی‌های دولت فدرال را افزایش داده و جلوی تعطیل شدن دولت فدرال گرفته شود. مورد دیگر، سیاست‌های محرک اقتصادی ایالات متحده است که در دوران پاندمی کووید پیش گرفته شدند. این سیاست‌ها عموماً سیاست‌هایی انبساطی بودند که با تزریق پول در اقتصاد ایالات متحده، سعی در ایجاد حرکت در اقتصاد داشتند. این ویژگی سیاست‌های محرک اقتصادی که در ایالات متحده در دوران پاندمی پیش گرفته شدند، باعث افزایش تورم می‌شد. اگر این سیاست‌ها در وضعیت معمول ادامه پیدا می‌کردند، انتظار افزایش تورم ایالات متحده و افزایش قیمت طلا محتمل بود که هم‌اینک نیز این مساله محتمل است. اما مشکلات عدیده‌ای که چین در حدود یک سال اخیر با آن روبه‌رو بوده است نشان می‌دهد که شاید انتظار بازگشت به وضعیت تورمی در اقتصاد ایالات متحده در آینده نزدیک محتمل نباشد. در صورت بازگشت اقتصاد چین از وضعیت بحرانی، احتمال تقویت یوآن چین و تضعیف دلار وجود دارد که به دلیل سیاست‌های انبساطی دوران کووید، احتمال ایجاد تورم در ایالات متحده نیز دور از ذهن نخواهد بود. در آن صورت انتظار افزایش ارزش طلا نیز وجود دارد. اما شاید این انتظار تا پایان سال 2021 کمی رویاپردازانه باشد.

پیش‌بینی قیمت طلا در ایران

 قیمت طلا در ایران در میان‌مدت بیش از آنکه با قیمت اونس جهانی همبستگی داشته باشد، با قیمت ریالی دلار آمریکا تعیین می‌شود و تقویت دلار باعث افزایش قیمت طلا می‌شود. این همبستگی را به خوبی می‌توان در گذشته مشاهده کرد و در آینده نیز این اتفاق خواهد افتاد. البته اگر برخی پیش‌بینی‌های بدبینانه برای قیمت طلا اتفاق بیفتد (مثل کاهش قیمت طلا تا سطح 1400 دلار بر هر اونس تا پایان سال) کاهش قیمت فلز زرد در میان‌مدت محتمل است. اما اگر برخی پیش‌بینی‌های خوشبینانه روی دهند (مثل افزایش قیمت طلا تا 1900 دلار بر هر اونس تا پایان سال) ممکن است شاهد افزایش قیمت ریالی طلا در بازار کشور باشیم. در نظر داشته باشید که این تغییرات چه خوشبینانه و چه بدبینانه اگر اتفاق بیفتند، حداکثر 15 درصد قیمت طلا را جابه‌جا خواهند کرد، در حالی که اگر قیمت دلار در بازار کشور با رشد سریعی روبه‌رو شود، انتظار افزایش سریع و شدید قیمت طلا دور از ذهن نخواهد بود.