روزنه امید

اولین هفته پاییز پشت سر گذاشته شد و بازارها با رشد دسته‌جمعی همراه شدند. در بورس میانگین وزنی قیمت سهام 65 /3 درصد افزایش یافت و در بازار ارز، دلار به کانال 28 هزار‌تومانی بازگشت تا بیشترین سطح قیمتی اسکناس آمریکایی در سال جاری ثبت شود. در بازار مسکن نیز آمارها حکایت از تحرکات مثبت خریداران داشت هر‌چند نتوانست قیمت‌ها را با رشد چندانی همراه کند. در بازار ارزهای دیجیتال اما شرایط چندان خوشایند سرمایه‌گذاران نبود و چشم‌انداز آینده کریپتوها نیز چندان مطلوب به نظر نمی‌رسد.

سیگنال جهانی برای بورس نگران

بورس که در نیمه دوم شهریورماه با رصد اخبار غیراقتصادی و احتمال دادن به احیای برجام نگران از افت نرخ دلار در مسیر کاهشی حرکت می‌کرد، با رفع برخی ابهامات و ثبات نسبی دلار، روزهای آرامی را در اولین هفته پاییز تجربه کرد و در آخرین روز کاری هفته با رشد 81 /0‌درصدی نماگر اصلی تالار شیشه‌ای تا محدوده یک میلیون و 437 هزار واحد پیشروی کرد تا در مجموع هفته رشد 65 /3‌درصدی را نشان دهد.

در معاملات این هفته بورس تهران، این سهام زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی بودند که اهرم صعود شاخص کل سهام شدند. بحران جهانی گاز و در کنار آن اختلال در عرضه نفت سبب شده تا در روزهای اخیر شاهد سقف‌شکنی نفت و گاز در بازارهای جهانی باشیم. روز سه‌شنبه بود که نفت برنت توانست از 80 دلار بر هر بشکه عبور کند و به بالاترین قیمت از اکتبر 2018 یعنی حدود سه سال گذشته برسد؛ رشدی که البته تحلیلگران معتقدند در زمستان ادامه خواهد یافت و مهم‌ترین دلیل آنها نیز اختلال در عرضه به‌دلیل توفان‌های آیدا و نیکولاس در آگوست و سپتامبر و کندی بازگشت تولید اوپکی‌ها بوده که از روند رشد تقاضا عقب مانده است. در مقابل شاهد افزایش تقاضا برای سوخت هستیم. ریکاوری مصرف نفت از شیوع سویه دلتا زودتر از چیزی که انتظار می‌رفت، رخ داده و از سوی دیگر، بحران انرژی جهانی از جمله گاز و زغال سنگ بر تقاضای نفت هم اثر می‌گذارد چراکه در صورت نبود آنها، سوخت مایع تنها راه‌حل تامین انرژی خواهد بود. گلدمن ساکس که پیش از این برای فصل چهارم سال 2021، بهای نفت را 80 دلار بر بشکه برآورد کرده بود، در روزهای گذشته تخمین خود را به 90 دلار افزایش داده چراکه معتقد است ریکاوری تقاضای قوی و اختلال در عرضه قیمت‌ها را بالاتر خواهد برد. در این میان با تشدید محدودیت‌های عرضه گاز، قیمت‌ها در زنجیره در حال تغییر است. آمار غیررسمی حاکی از آن است که نرخ متانول CFR چین، 20 دلار دیگر صعود کرده و به مرز 380 دلار در هر تن رسیده است. در سراسر دنیا کمبود گاز طبیعی شروع به بغرنج‌ کردن وضعیت انرژی کرده است. احتمال زمستان سردتر از معمول و در کنار آن تابستان گرم امسال سبب افزایش تقاضای گاز برای تولید برق و کاهش ذخیره‌سازی آن شده است و احتمالاً امسال زمستان بحرانی مشترک جهان را فرامی‌گیرد. آمارها نشان می‌دهد قیمت گاز هاب TTF هلند به عنوان شاخص گاز اروپا روز چهارشنبه با رشد پنج‌درصدی به 84 یورو در هر مگاوات‌ساعت رسیده است. داده‌های اینترکانتیننتال اکسچنج (آی‌سی‌ای) نیز نشان می‌دهد قیمت گاز اروپا در معاملات سه‌شنبه، برای اولین بار در تاریخ از هزار دلار برای هر هزار متر‌مکعب بالاتر رفت و رکوردی تاریخی از خود به جای گذاشت. رشدی که در دادوستدهای روز چهارشنبه نیز ادامه یافت و پیش‌بینی می‌شود با احتمال کاهش صادرات روسیه ادامه‌دار شود. خبری که البته می‌تواند برای زیرمجموعه‌های گروه محصولات شیمیایی خوشحال‌کننده باشد.

کاهش هراس دلاری بورس‌بازان

دلار که 6 شهریورماه توانسته بود مرز 28 هزارتومانی را به طور موقت پشت سر بگذارد، در پایان هفته گذشته مجدداً به این کانال صعود کرد و با معامله در رقم 28 هزار و 250 تومان در بیشترین سطح سال جاری قرار گرفت. بروز اختلاف میان ایران و آژانس انرژی اتمی اصلی‌ترین دلیل رشد نرخ دلار در معاملات روز چهارشنبه عنوان می‌شود. اواخر هفته گذشته سازمان انرژی اتمی با اعلام آنکه «اصرار آژانس برای نصب دوربین در مکان‌هایی را که در اثر عملیات تروریستی صدمه دیده است، نمی‌پذیریم» حجت را تمام کرد و موجبات صعود نرخ اسکناس آمریکایی فراهم آمد. پربیراه نیست اگر بگوییم مهم‌ترین عامل نزول قیمت سهام در هفته‌های اخیر، نگرانی بورس‌بازان از کاهش نرخ دلار در صورت احیای برجام بود. سهامدارانی که با درک درست از میزان اثرگذاری نرخ ارز بر سودآوری بازاری که حدود 60 درصد از ارزش کل آن در اختیار شرکت‌های صادرات‌محور است، به بیش‌واکنشی به احتمالات پرداختند. در نتیجه بازار سهام بیش از 10 درصد از ارزش خود را تنها طی 20 روز کاری از دست داد. حالا در صورت حذف کانال 28 هزار تومان اما به نظر می‌رسد بخش مهمی از این نگرانی‌ها مرتفع شود و شاهد بازگشت آرام سرمایه‌هایی باشیم که در انتظار ورود مجدد به گردونه معاملات سهام در کف حساب کارگزاری‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری پارک‌شده بودند.

سقف‌شکنی دلار در سال 1400

اسکناس آمریکایی معاملات اولین هفته پاییز را با رشد حدود دو‌درصدی به پایان رساند و توانست با بازگشت به کانال 28 هزار تومان، بیشترین قیمت دلار طی سال جاری را در اختیار گیرد. در اولین روز هفته، اسکناس آمریکایی ۲۷ هزار و ۵۳۰ تومان قیمت خورد که ۱۵۰ تومان کمتر از پنج‌شنبه هفته قبل از آن بود. شماری از فعالان باور داشتند که صحبت‌های وزیر امور خارجه ایران زمینه‌ساز تغییر موقت انتظارات معامله‌گران و نزول بهای دلار شد. امیرعبداللهیان عنوان کرده بود که ما به میز مذاکره درباره توافق هسته‌ای برمی‌گردیم و مذاکرات به زودی از سر گرفته می‌شود. سخنان وزیر امور خارجه سبب شده بود تا برخی از معامله‌گران سعی کنند با مطرح کردن چنین باوری که سر راه شروع مذاکرات، موانع زیادی وجود دارد، باعث بازگشت اسکناس آمریکایی به مسیر صعودی شوند. این دسته عنوان می‌کردند که ابهامات زیادی در مسیر مذاکرات هسته‌ای وجود دارد و اختلاف‌های دو طرف زیاد است. اما دلار که در هفته‌های اخیر نیز بارها سعی کرده بود از محدوده مقاومتی ۲۷ هزار و ۸۰۰‌تومانی عبور کند، باز هم ناکام ماند.

در دومین روز کاری هفته، معامله‌گران ارزی در برابر نزول بیشتر دلار مقاومت کردند. در این روز خبری از فروشندگان بزرگ در بازار نبود اما تمایل به خرید افزایش یافته بود. برخی فعالان عنوان می‌کردند که تقاضای حواله‌ای برای درهم زیاد شده بود و همین موضوع به افزایش خریداران انجامیده است. قیمت درهم در روز یکشنبه به نزدیکی محدوده هفت هزار و ۶۰۰ تومان رسید. با رشد درهم، قیمت فروش دلار در بازار داخلی نیز تا ۲۷ هزار و ۶۵۰ تومان بالا رفت.

روز سه‌شنبه حساسیت نسبت به اخبار اعلامی در بازار ارز افزایش یافت. معامله‌گران ارزی با جوسازی پیرامون بیانیه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، قیمت دلار را به ۲۷ هزار و 850 تومان رساند. به گفته فعالان، برخی از کشورها مدعی هستند که ایران توافق ۱۲ سپتامبر با آژانس را نقض کرده است و البته ایران پاسخ این ادعاها را داد. با‌این‌حال آنچه برای بازار ارز مهم بود، کاهش احتمال رسیدن به یک توافق هسته‌ای پس از بروز اختلاف‌های اخیر بود. آژانس ادعا کرده بود که «ایران به مفاد توافق دو هفته پیش به طور کامل عمل نمی‌کند». در مقابل سخنگوی سازمان انرژی اتمی عنوان کرد: «آقای گروسی می‌داند که تفاهم صورت‌گرفته در قالب بیانیه مشترک، مشمول تجهیزات نظارتی (دوربین‌ها) مجتمع کرج به این دلیل که در نتیجه خرابکاری تیرماه این مجتمع همچنان تحت تحقیقات امنیتی قرار دارد، نمی‌شد.» مجموع چنین اخباری و اظهارات فرانسوی‌ها موجب شد برخی افراد تصور کنند سطح تنش‌ها در اندازه‌ای نیست که به زودی مذاکرات هسته‌ای در صورت شروع نیز به نتیجه خاصی برسد. موضوعی که سبب شد روز چهارشنبه شاهد صعود دلار به کانال 28هزار تومان باشیم. آخرین بار 6 شهریورماه بود که ارز چنین سطحی را تجربه کرده بود و حالا با قرار گرفتن در محدود 28 هزار و 250 تومان به بالاترین مقدار در سال 1400 رسیده بود.

بازگشت سکه به کانال 12‌میلیونی

روز شنبه ارزش سکه امامی به محدوده ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار‌تومانی رسید، حال آنکه در انتهای هفته قبل از آن در محدوده ۱۱ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان قرار داشت. دلیل اصلی کاهش ارزش سکه نزول بهای اونس طلا در بازارهای جهانی بود. رشد قیمت دلار در روز یکشنبه موجب شد سکه امامی نیز در کانال ۱۱ میلیون و ۹۰۰ هزار‌تومانی پایدار باقی بماند و به سوی حمایت ۱۱ میلیون و ۸۰۰ هزار‌تومانی حرکت نکند. از روز دوشنبه که بازارهای جهانی فعالیت خود را آغاز کردند، توجه بازیگران بزرگ سکه به نوسانات این بازار جلب شد. به گفته فعالان، در صورتی که اونس طلا بتواند خط هزار و ۷۵۰دلاری را در معاملات این هفته بازارهای جهانی حفظ کند، تمایل به خرید در بازار سکه بیشتر خواهد بود. با بازگشت معامله‌گران از تعطیلات میان هفته، روز سه‌شنبه برخلاف رشد قیمت دلار، اوضاع در بازار سکه به کام فروشندگان بود. روز سه‌شنبه فلز گران‌بهای داخلی ۲۰هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۱۱ میلیون و ۹۴۰ هزار تومان رسید. بر اساس صحبت‌های فعالان، دلیل اصلی نزول بهای فلز گران‌بهای داخلی، کاهش بهای اونس طلا در بازارهای جهانی بود. اونس طلا که در روز دوشنبه توانسته بود خود را در حوالی مرز هزار و ۷۵۰دلاری حفظ کند، روز سه‌شنبه با فشار فروش مواجه شد و تا محدوده هزار و ۷۳۰ دلار عقب‌نشینی کرد. روز چهارشنبه اما همزمان با سقف‌شکنی دلار، سکه نیز مجدداً وارد کانال 12 میلیون تومان شد تا نسبت به پنج‌شنبه هفته قبل از آن رشد 33 /0‌درصدی را نشان دهد.

تحرک مسکن در شهریورماه

بازار مسکن که مدت‌هاست با رکود معاملاتی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند در آخرین ماه تابستان با تحرک خریداران مواجه شد. آمارها نشان می‌دهد تعداد معاملات آپارتمان‌های مسکونی شهر تهران در شهریورماه سال 1400، به حدود 8 /7 هزار واحد مسکونی رسید که نسبت به ماه قبل 6 /41 درصد افزایش را نشان می‌دهد و از رونق گرفتن نسبی معاملات مسکن خبر می‌دهد. این بیشترین تعداد معاملات مسکن در تهران از مهر 99 بوده و پیش از ایجاد رکود شدید در بازار مسکن بوده است. در این ماه همچنین متوسط قیمت خرید و فروش یک متر‌مربع زیربنای واحد مسکونی معامله‌شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی شهر تهران 31 میلیون و 700 هزار تومان بود که نسبت به ماه قبل 4 /2 درصد افزایش نشان می‌دهد. قیمت مسکن همچنین در مقایسه با شهریور 99 بالغ بر 5 /30 درصد افزایش یافته است. همچنین بررسی شاخص کرایه مسکن اجاری در شهر تهران و کل مناطق شهری طی شهریور امسال حاکی از رشد به ترتیب 8 /42 و 7 /45‌درصدی نسبت به شهریور سال 99 است. این رشد معاملات اما نه به معنای رونق بازار مسکن، بلکه افزایش خریدهای سرمایه‌ای در این ماه بود. ماهی که در دیگر بازارهای دارایی رکود حکمفرما بود. ضمن آنکه شاهد کوچ سرمایه از تهران به شهرستان‌ها به امید افزایش قیمت مسکن در شهرهایی غیر از تهران بودیم.

اخبار نگران‌کننده برای کریپتوبازها

ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال در هفته‌ای که گذشت با کاهش بیش از چهاردرصدی از 1900 میلیارد دلار نیز پایین‌تر آمد. هفته گذشته به‌دنبال افزایش فشار مقامات چینی بر فعالیت‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال، فروشگاه اینترنتی «علی بابا» اعلام کرده است که تا دو هفته دیگر فروش دستگاه استخراج را متوقف خواهد کرد. علی‌بابا در اطلاعیه خود نوشته است: «علی‌بابا دات‌کام پس از بررسی و با در نظر گرفتن بی‌ثباتی قوانین و مقررات ارزهای دیجیتال و محصولات مرتبط در بازارهای جهانی، علاوه بر توقف فروش دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال، فروش ارزهای دیجیتالی مانند بیت‌کوین، لایت‌کوین، بیائو‌کوین(BeaoCoin)، کوارک‌کوین (QuarkCoin) و اتریوم را هم متوقف خواهد کرد.»

علی‌بابا گفته است محدودیت‌های جدید شامل و نه محدود به نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای لازم برای استخراج ارزهای دیجیتال و همچنین محتوای آموزشی، استراتژی‌ها و نرم‌افزارهایی مانند دوره‌های آموزش ماینینگ است که از آنها برای به دست آوردن ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود. مقامات چینی از اوایل سال جاری میلادی ممنوع‌ کردن فعالیت‌های مرتبط با استخراج را به‌طور جدی آغاز کردند که در نهایت به مهاجرت ماینرهای چینی به کشورهای دیگر منجر شد. اخیراً اسپارک پول، یکی از قدیمی‌ترین استخرهای استخراج اتریوم در چین، فعالیت خود را متوقف کرد. یکی از رسانه‌های داخلی چین هم گزارش داده است که کمیسیون توسعه و بهسازی این کشور اخیراً متوجه فعالیت‌های مشکوک یک انبار در پارک فناوری مغولستان داخلی شده است و پس از بررسی‌های لازم ۱۰ هزار و ۱۰۰ دستگاه استخراج ارز دیجیتال را در این محل کشف و ضبط کرده است. مقامات چینی گفته‌اند که مصرف برق این مزرعه استخراج ۱۱۰۴ کیلووات‌ساعت بوده است. محدودیت‌های چین تاکنون باعث بسته شدن ۴۵ پروژه استخراج ارز دیجیتال در منطقه مغولستان داخلی شده است و گفته می‌شود که با این اتفاق سالانه 58 /6 میلیارد کیلووات‌ساعت در مصرف برق صرفه‌جویی خواهد شد. به‌دنبال ممنوع‌ شدن معاملات ارزهای دیجیتال در چین، صرافی‌هایی مانند بایننس و هوبی (Houbi) هم در حال محدودکردن ارائه خدمات به کاربران این کشور هستند. عده‌ای معتقدند که ممنوع ‌شدن کامل معاملات و استخراج ارزهای دیجیتال در چین به نفع بیت‌کوین است و فرصتی را برای دیگر کشورهای فعال در این حوزه فراهم می‌کند. در این میان بیت‌کوین به عنوان بزرگ‌ترین و معروف‌ترین کریپتو پس از فراز‌و‌فرود چندباره طی معاملات هفته گذشته در نهایت کاهش 3 /0‌درصدی را تجربه کرد و تا محدوده 42 هزار دلار عقب نشست. تکنیکالیست‌ها معتقدند در صورتی که این رمزارز نتواند حمایت مهم ۴۳ هزار‌دلاری را باز پس بگیرد، بسیاری از تحلیلگران انتظار دارند قیمت بیت‌کوین به سطح زیر ۴۰ هزار‌دلاری ریزش کند. خبری که با توجه به اتفاقات رخ‌داده چندان برای دارندگان این ارز دیجیتال خوشایند نیست.