خروج خرس‌ها

اولین هفته مردادماه در حالی پایان یافت که شاخص کل بورس تهران با ثبت رشد 4 /0درصدی همراه شد و برای ششمین هفته متوالی صعود کرد. در بازار ارز نیز دلار پس از 22 روز (14 تیرماه) مجدداً به کانال 25 هزار تومان بازگشت و سکه نیز به مرز 11 میلیونی شدن نزدیک شد. در بازار مسکن اما همچنان تحرک چندانی مشاهد نمی‌شود اما تقاضای پنهان این بازار تقریباً به صفر رسیده است. در میان کریپتوها نیز بیت‌کوین با چراغ سبز آمازون و ایلان ماسک به مرز کانال 40 هزار دلار بازگشت.

خروج خرس‌ها از بازار سهام

بازار سهام هفته گذشته نیز تنها سه روز کاری داشت و در نهایت با رشد 4 /0‌درصدی همراه شد تا برای ششمین هفته متوالی صعودی باشد. از مهم‌ترین رخدادهای بورس تهران در هفته منتهی به 6مردادماه اما ورود این بازار به فاز گاوی بود. بر اساس مفاهیم مالی-رفتاری هنگامی که شاخص سهام از کف پیشین خود بیش از 20 درصد رشد کند، از اصطلاح بازار گاوی استفاده می‌شود و بالعکس زمانی که از سقف ثبت‌شده بیش از 20 درصد عقب‌نشینی کند، گفته می‌شود بازار وارد فاز خرسی شده است. چرایی این نام‌گذاری به رفتار دو حیوان مذکور در زمان مبارزه بازمی‌گردد. گاوها هنگام مبارزه و جنگ، با حرکت دادن سر و شاخ خود از پایین به بالا سعی در ضربه‌زدن به دشمن دارند و به‌عبارتی حریف خود را به بالا پرت می‌کنند. در خرس اما عکس این موضوع صادق است. خرس‌ها در نبرد، همواره با دستان پر‌قدرت و ضربات از بالا به پایین دست‌ها، به حریف ضربه زده و او را شکست می‌دهند. از این‌رو بازار صعودی به بازار گاوی و بازار نزولی به بازار خرسی معروف است. در این میان اما سوالی که ذهن بسیاری از فعالان بورسی را به خود مشغول کرده است، پایداری یا موقت بودن تغییر فاز بازار سهام است. تردیدی که به تجربه تلخ سهامداران از بورس99 بازمی‌گردد. سالی که پس از ثبت یک ابرنوسان 300‌درصدی در کمتر از پنج ماه، مدت زمانی طولانی فعالان بازار سهام با اصلاح فرسایشی قیمت‌ها و شاخص‌کل و قفل شدن سهام در صف‌های فروش دست به گریبان بودند. بازه‌ای که برای 10 ماه به طول انجامید و در این مدت شاهد ورود دو خرس به این بازار بودیم. خرس اول اوایل شهریور99 در این بازار ظاهر شد. روندی نزولی که تنها پس از 10 روز از آغاز عقب‌گرد دماسنج تالار شیشه‌ای از قله تاریخی دو میلیون و 78 هزار واحد رقم خورد و تا 20 آبان‌ماه ادامه پیدا کرد. در این مدت حدوداً سه‌ماهه شاهد ریزش 42درصدی شاخص‌کل بودیم. پس از آن به‌طور موقت بازار سهام تغییر فاز داد و پس از 14 روز کاری مثبت، وارد فاز گاوی (صعودی) شد. روندی که البته با وجود تمام خوش‌بینی‌ها پایدار نماند و شاخص‌کل پس از ثبت یک رشد 26درصدی، مجدداً ترجیح داد روزهای قرمزی را به معامله‌گران بازار سهام نشان دهد. به این ترتیب خرس دوم 27 دی‌ماه 99 مجدداً به بورس بازگشت و این روند کاهشی تا 3 خردادماه ادامه داشت. اصلاحی که البته با فاز نزولی گذشته متفاوت بود و با ثبت رفتاری سینوسی نهایتاً افتی 3 /28‌درصدی در کارنامه این بازار ثبت کرد. از اوایل خردادماه اما بورس پس از ثبت کف یک‌میلیون و 95 هزار واحد تصمیم گرفت مجدداً روی دیگر خود را به فعالان بازار که از روند اصلاحی 10‌ماهه خسته شده بودند، نشان دهد. رشدی آهسته و ملایم که پس از انتخابات ریاست‌جمهوری شکلی جدی‌تر به خود گرفت به‌طوری که پنج هفته متوالی است شاخص با رشد به کار خود پایان می‌دهد و در دو ماه گذشته نیز ارقامی مثبت در میانگین وزنی معاملات روزانه بازار به ثبت رسیده است.

پایان ترافیک مجامع

با پایان یافتن اولین ماه از گرم‌ترین فصل سال، بار ترافیکی برگزاری مجامع شرکت‌های سهامی نیز کاهش یافت. مجامعی که عموماً در روزهای پایانی این ماه که بازارها به دلیل محدودیت‌های کرونایی تعطیل بودند، برگزار شدند. بر اساس گزارش‌های ارسالی روی سامانه کدال، فعالان بازار سهام از نیمه دوم سال 99 تا پایان تیر 1400، شاهد برگزاری بیش از 400 مجمع عادی سالانه بودند. به این ترتیب از 413 هزار و 892 میلیارد تومان سود ساخته‌شده در سال مالی 99، بنگاه‌های بورسی و فرابورسی اقدام به تقسیم سود 228 هزار و 975 میلیارد تومان (معادل 55 درصد) میان سهامداران کردند و هر یک از صنایع کارنامه‌ای متفاوت به بورس‌بازان ارائه کردند. اما به تعویق افتادن برگزاری مجامع به روزهای پایانی تیرماه، سبب شد تا شاهد افزایش نمادهای متوقف و کاهش ارزش دادوستدها باشیم. موضوعی که در آخرین روز کاری هفته گذشته تا حدودی مرتفع شد و با بازگشایی نمادهای مذکور، ارزش معاملات خرد سهام نیز تا حدودی احیا شد. در این میان تقسیم سود نقدی و به دنبال آن رقیق شدن قیمت سهام از منظر فعالان بورسی اقدامی مفید ارزیابی می‌شود. جایی که به دنبال تعدیل قیمت‌ها، نسبت قیمت به درآمد نیز تا حدودی کاهش پیدا کرده و خود به سیگنالی برای جذاب‌تر شدن قیمت‌ها برای خرید تبدیل می‌شود.

سایه قیمت‌گذاری دستوری بر بازار

هفته گذشته مجادله بر سر عرضه سیمان در بورس کالا بر معاملات نمادهای سیمانی بورس تهران نیز سایه افکند. پس از بر‌هم خوردن موازنه عرضه و تقاضای سیمان پس از بحران‌های حاصل از بی‌برقی و توقف فعالیت شرکت‌های مذکور، قیمت سیمان هر روز گران‌تر از روز قبل شد و اختلاف قیمت مصوب سیمان و بازار به حدود ۱۰۰ هزار تومان برای هر پاکت ۵۰ کیلویی رسید. در این بین این رشد قیمتی را بهانه‌ای برای خروج معاملات سیمان از بورس کالا کردند و برای چند روزی شاهد توقف عرضه این کالا در تالار نقره‌ای بودیم. این در حالی بود که توقف فعالیت این شرکت‌ها و مازاد تقاضای به‌وجود‌آمده برای سیمان آن در فصل تابستان که فصلی پرتقاضا برای ساخت‌وساز است اصلی‌ترین دلیل این رشد قیمتی بود. احتمالی که فعالان بورسی به خروج سیمان از بورس کالا می‌دادند سبب شد تا شاهد عقب‌نشینی خریداران از سهام سیمانی و در نتیجه افت قیمت نمادهای مذکور باشیم. تا اینکه ظهر روز سه‌شنبه محمد نوروز‌پور مدیر بازرسی و امور اعضای شرکت بورس کالای ایران با ارسال نامه‌ای به مدیران عامل همه شرکت‌های کارگزاری فعال در این بورس اعلام کرد: از چهارشنبه، 6 مرداد تا اطلاع ثانوی، پیش‌دریافت خرید سیمان 100درصدی خواهد شد. به عبارتی مقرر شد ۱۰۰ درصد عرضه سیمان در بورس کالا انجام شود. به گفته مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس، تا به امروز ۹۰ درصد سیمان تولیدی خارج از بورس عرضه می‌شود و تنها ۱۰ درصد از بورس سیمان تولیدی در بورس کالا عرضه می‌شد.

تحرک دلار پس از 22 روز

در اولین روز کاری مردادماه، دلار در مسیر افزایشی حرکت کرد؛ ولی سکه امامی راه کاهشی را در پیش گرفت. روز شنبه، اسکناس آمریکایی ۱۳۰ تومان افزایش قیمت را به ثبت رساند و به بهای ۲۴ هزار و ۶۸۰ تومان رسید. این رشد در حالی رخ داد که فضای بازار روز شنبه به دلیل محدودیت‌های کرونایی نیمه‌تعطیل بود و معاملات اندکی در فضای غیررسمی صورت می‌گرفت. به گفته فعالان، معامله‌گران در ابتدای دومین ماه تابستان بیشتر نظاره‌گر جریان محدود خرید و فروش‌های بازار بودند و رغبتی به انجام معاملات سنگین نداشتند. البته به‌دلیل تعطیلی بانک‌ها نیز امکان معاملات دلار در حجم عمده وجود نداشت.

در دومین روز کاری مردادماه، اتفاق مهمی در بازار ارز رخ داد. معامله‌گران در یک روز نیمه تعطیل توانستند قیمت دلار را از محدوده مقاومتی ۲۴ هزار و ۸۰۰ تومان عبور دهند و به دنبال آن، اسکناس آمریکایی تا عدد ۲۴ هزار و ۹۰۰ تومان پیشروی کرد. به گفته فعالان، ناامیدی معامله‌گران از احیای توافق هسته‌ای در دولت دوازدهم مهم‌ترین عاملی بوده که سبب نوسان انتظارات معامله‌گران بازار در روزهای اخیر شده است. در کنار این، اخباری شنیده می‌شود که در صورت خروج ایران از مذاکرات هسته‌ای،‌ آمریکا تحریم‌های جدیدی را علیه صنعت نفت ایران اعمال خواهد کرد. روزنامه وال‌استریت ژورنال چندی پیش از قول چند منبع رسمی آمریکا گزارش داد که دولت جو بایدن در حال بررسی اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای است. این گزارش می‌افزاید آمریکا در نظر دارد تحریم‌های سخت‌تری علیه فروش نفت ایران به چین اعمال کند تا ایران را تشویق کند برای توافق هسته‌ای تصمیم بگیرد و هزینه شکست مذاکراتی را که در حال حاضر به تعلیق افتاده بالا ببرد. با این حال هر چند شماری از فعالان، تعلیق مذاکرات هسته‌ای را مهم‌ترین عامل تغییر سمت و سوی انتظارات بازار دانسته‌اند، دسته‌ای دیگر از فعالان معتقدند که معامله‌گران پیش از شروع رسمی کار بازار در مردادماه تصمیم گرفتند از فرصت نبود عرضه بازارساز استفاده کنند و با بالا بردن تحرکات خود و رشد قیمت‌ها، امکان فروش دلار در نزدیک مرز ۲۵ هزار تومانی را برای خود فراهم کنند.

روز دوشنبه دلار به مرز 25 هزار تومان رسید و برخلاف انتظار فعالان بازار، فروش دلار در این محدوده افزایش نیافت. یکی از دلایل رشد نرخ اسکناس آمریکایی به گفته فعالان این بازار، افزایش ارزش این ارز در شهرهای مرزی بود. بر اساس گفته‌های آنها، روز دوشنبه قیمت دلار در منطقه هرات افغانستان به بالای ۲۵ هزار تومان رفت و در سلیمانیه عراق نیز تمایل زیادی برای فروش وجود نداشت. افزایش ارزش دلار در شهرهای مرزی می‌تواند موجب شود که دلار از بازار ارزان‌تر داخلی به آن سوی مرزها منتقل شود. نکته دیگر اینکه، به طور سنتی ارزش دلار در منطقه هرات افغانستان پایین‌تر از بازار داخلی بود. این موضوع موجب می‌شد برخی معامله‌گران ارز ارزان‌تر را از هرات وارد بازار مشهد و بعضاً تهران کنند. زمانی که قیمت دلار در منطقه هرات پایین‌تر از بازار داخلی نباشد، یکی از منابع تامین ارز از دست می‌رود، موضوعی که در انتظار بازیگران ارزی اثرگذار است. به نظر می‌رسد بالا ماندن قیمت دلار در هرات و سلیمانیه زمینه‌ساز رشد بیشتر قیمت دلار در بازار داخلی شود. با این‌حال، معامله‌گران کاهشی باور دارند که دولت دوازدهم در آخرین روزهای کاری خود سطح عرضه خود را به شکل قابل توجهی بالا خواهد برد.

در چهارمین روز هفته،‌ دلار پس از 22 روز وارد کانال 25 هزار‌تومانی شد،‌ ولی سکه پشت مرز 11 میلیون‌تومانی باقی ماند. روز سه‌شنبه اسکناس آمریکایی 130 تومان رشد را تجربه کرد و به بهای 25 هزار و 100 تومان رسید. در واکنش به افزایش بهای دلار، سکه امامی 70 هزار تومان افزایش قیمت را به ثبت رساند و به بهای 10 میلیون و 950 هزار تومان رسید. سکه امامی در ابتدای روز سه‌شنبه در مقطعی به کانال 11 میلیون‌تومانی نیز سرک کشید،‌ ولی در آن کانال، با افزایش فروش‌های معامله‌گران مواجه شد. به گفته فعالان، چهارمین افزایش پیاپی دلار و سکه در هفته جاری به دلیل تغییر فضای انتظاری بازارها بود. از نگاه شماری از فعالان، توقف مذاکرات هسته‌ای و به تعویق افتادن زمان لغو تحریم‌ها مهم‌ترین عاملی بوده است که زمینه‌ساز تغییر انتظارات معامله‌گران شد. در کنار این، گفته شده است که آمریکا در صورت خروج ایران از مذاکرات هسته‌ای به دنبال ایجاد تحریم‌های جدید است. معامله‌گران نگران هستند که صادرات نفت ایران به چین متوقف و به دنبال آن،‌ کشور از لحاظ درآمدهای ارزی با مشکلات جدیدی رو‌به‌رو شود. گفته می‌شود که پس از خروج ترامپ از کاخ سفید،‌ میزان صادرات نفتی ایران به چین افزایش پیدا کرد. برخی از فعالان یکی از دلایل کاهش نوسان دلار در شش ماه گذشته را نیز تقویت سمت عرضه بازارساز دانسته بودند. افزون بر این، آغاز مذاکرات هسته‌ای و احتمال لغو تحریم‌ها، انتظارات تورمی را پایین آورده بود. تعدیل انتظارات موجب شده بود که سطح تقاضای احتیاطی در بازار کاهش پیدا کند. روند صعودی اسکناس آمریکایی روز چهارشنبه نیز ادامه پیدا کرد و تا ظهر این روز به 25 هزار و 250 تومان رسید تا با رشد هفتگی حدود سه‌درصدی همراه شود.

مسکن همچنان رکودی

بازار ملک همچنان در رکود به سر می‌برد. در این میان جدیدترین بررسی‌ها نشان می‌دهد انتظار فروشندگان نسبت به سطح قیمت‌ها تغییری نکرده و به عبارتی تورم پنهان در بازار مسکن تقریباً به صفر رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت میانگین فایل‌های فروش مسکن در تیر‌ماه در حالی بدون تغییر بوده که در این ماه تعداد فایل‌های فروش نسبت به خرداد رشد هفت‌درصدی داشته است. این توقف رشد قیمت در بازار مسکن خود علامتی از این واقعیت است که فروشنده‌های مسکن به تدریج از شرایط این بازار در سال 1400 مطلع شده و در حال تنظیم رفتار خود با شرایط جدید هستند.

در این میان هفته گذشته رئیس دولت سیزدهم که قرار است یک هفته دیگر بر این مسند تکیه بزند، گفت حل مشکلات و موانع ساخت انبوه مسکن بدون قطع کردن دست سوداگران و کنترل قیمت ممکن نیست. اگر فعالیت‌های سوداگرانه در بازار مسکن کنترل نشود شیرینی ساخت مسکن برای مردم از بین می‌رود. اقدامات درحال انجام برای ساخت انبوه مسکن از جمله طرح اقدام ملی مسکن باید با قوت ادامه یابد. باید با روحیه جهادی تلاش کنیم تامین زمین برای ساخت حداقل یک میلیون مسکن در سال با فوریت در اولویت اقدامات قرار گیرد.

بازگشت بیت‌کوین

هفته گذشته بزرگ‌ترین و پرطرفدارترین رمزارز جهان بعد از ۴۰ روز دوباره به مرز کانال مقاومتی ۴۰ هزار‌دلاری بازگشت. بعد از اعلام خبر پذیرش بیت‌کوین به عنوان ابزار پرداخت توسط غول تکنولوژی آمریکایی یعنی شرکت آمازون، روند بازار رمزارزها صعودی شد. هفته گذشته نیز ایلان ماسک اعلام کرد احتمال دارد بیت‌کوین را برای خرید ماشین‌های الکتریکی خود بپذیرد. تسلا در ماه می چنین پرداخت‌هایی را به حالت تعلیق درآورد و به فروش بالای ارز رمزنگاری‌شده کمک کرد. این دومینو منجر شد تا بالاخره تابوی صعود تند رمزارزها بعد از یک ماه شکسته شود. سایر رمزارزها نیز به پیروی از بیت‌کوین، روند صعودی داشتند. بیت‌کوین در مجموع معاملات هفته گذشته رشد بیش از 14‌درصدی را ثبت کرد. این رشد برای اتریوم حدود 9 درصد برآورد شد.