کوچ استانی جمعیت
چرا شاغلان از خوزستان و بوشهر می‌گریزند؟
صدف صمیمی: در روزهایی که میزان میل به مهاجرت ایرانیان به کشورهای دیگر توجه عموم مردم را به خود جلب کرده؛ نظر کارشناسان به پدیده اجتماعی دیگری به نام مهاجرت داخلی جلب شده است.
مهاجرت‌های داخلی شامل تغییر مکان زندگی برای دستیابی به اهدافی است که با انگیزه‌های اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، سیاسی، اجتماعی، قومی و قبیله‌ای رخ می‌دهد. مهاجرت‌های روستا-شهر، شهر-شهر، روستا-روستا و شهر-روستا از جمله انواع مهاجرت‌های داخلی محسوب می‌شود. این امر اجتماعی دارای سابقه‌ای تاریخی است. شهرها عموماً به دو گروه مهاجرپذیر و مهاجرفرست تبدیل می‌شوند؛ اما در سال‌های اخیر بعضی از شهرهای مهاجرپذیر ایرانی به مرور به شهرهای مهاجرفرست تبدیل شده‌اند. بر این اساس به نظر می‌رسد الگوی مهاجرتی در ایران تغییر کرده و موازنه مهاجرتی به هم ریخته است. دو استان جنوبی خوزستان و بوشهر که به دلیل داشتن منابع طبیعی، راه‌های آبی و صنایع نفتی از جمله استان‌های مولد در حوزه اقتصاد بودند؛ بر اساس آمارها، به تازگی با موجی از مهاجرت فعالان اقتصادی و کارآفرینان روبه‌رو شده‌اند. پیامدهای مهاجرت‌های داخلی برای شهرهای مبدأ و مقصد متفاوت است؛ اما پیامد مهاجرت نخبگان و سرمایه‌داران را از استان‌هایی که روزی به خاطر شرایط اقتصادی‌شان مهاجرپذیر بودند، باید متفاوت‌تر دانست. طبق گفته محمود مشفق، مدیر گروه جمعیت‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، اولین کانون مهاجرفرستی ایران غرب و جنوب غربی کشور است. در این حوزه خوزستان، لرستان، کرمانشاه و همدان برجسته‌ترین استان‌های مهاجرفرست هستند و مهاجرانشان به سمت تهران، البرز و اصفهان روانه می‌شوند.
اصفهان امروز در حالی به یکی از مقاصد مهاجرتی خوزستانی‌ها و بوشهری‌ها تبدیل شده که در سال‌های اخیر همانند این دو استان با اعتراضات مردمی برای کم‌آبی و مدیریت آبی روبه‌رو بوده است.
این نکته از آن جهت مهم جلوه می‌کند که امروز استان‌هایی که به لحاظ شرایط آبی شبیه یکدیگر هستند در حوزه مهاجرپذیری و مهاجرفرستی مقابل یکدیگر قرار گرفته‌اند.
شرایط زیست‌محیطی نامناسب، وضعیت اقتصادی ناایمن و پیامدهای اجتماعی ناشی از این مشکلات دلایلی کافی برای مهاجرت محسوب می‌شوند.
در این میان به نظر می‌رسد سرمایه‌داران و کارآفرینان با انتقال سرمایه و کارشان به شهرهای مهاجرپذیر هرچند سخت اما سهل‌تر از کارگران و کارمندان می‌توانند مهاجرت کنند. در نکته‌ای دیگر باید گفت سرعت مهاجرت میان دو گروه مطرح‌شده یکسان نیست و شاید بتوان تسریع در مهاجرت سرمایه‌داران را فرار سرمایه استانی نامید. پاسخ این پرسش که چرا شاغلان از خوزستان و بوشهر می‌گریزند در یک کلام حفظ امنیت سرمایه‌هایشان است اما سوال فرعی این است که تصمیم سرمایه‌داران برای مهاجرت در راستای حفظ سرمایه‌هایشان چه سرنوشتی برای استان مهاجرفرست و آینده کارگران و کارمندانش رقم می‌زند؟
