بیابان سبز

در این فصل اقتصاد اجتماعی نگاهی به وضعیت بیابان شدن جنگل‌های جهان و البته ایران انداخته‌ایم و از وضعیت خشک شدن شهر باران گزارش و مصاحبه داریم. در جهانی که جنگل‌ها یکی پس از دیگری در مسیر بیابانی شدن گام برمی‌دارند، ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. از آمازون تا چاکوی آمریکای جنوبی، از حاشیه‌های مدیترانه تا زاگرس و هیرکانی ایران، ترکیب تغییر اقلیم، قطع بی‌رویه درختان، آتش‌سوزی‌های پی‌درپی و چرای دام، جنگل‌ها را به سمت چشم‌اندازهای خشک و کم‌پوشش می‌کشاند. در کشور ما، زاگرس در معرض خطر واقعی بیابانی شدن است؛ هیرکانی شمالی و ارسباران در صورت ادامه تخریب انسانی و آتش‌سوزی، پوشش سبز خود را از دست خواهند داد و جنگل‌های حرا و گرمسیری جنوب نیز با پسروی دریا و آلودگی، به سواحل شور و کم‌گیاه بدل می‌شوند. اما گیلان، با بارش سالانه حدود هزار میلی‌متر و شهرهایی سبز و خرم، اینک درگیر خشکسالی است. رودخانه‌ها و تالاب‌هایش رو به خشکی می‌روند، ساخت‌وساز بی‌رویه و برداشت بی‌حدومرز آب برای کشاورزی، همراه با تغییر اقلیم، زیبایی‌های طبیعی و اقتصادی این استان را تهدید می‌کند. محسن موسوی خوانساری، متخصص آب، هشدار می‌دهد که بحران گیلان، نشانه ضعف حکمرانی و مدیریت منابع آب در ایران است؛ وضعیتی که نه‌تنها کشاورزی و معیشت محلی، بلکه اقتصاد اجتماعی و ثبات جمعیتی را نیز به خطر می‌اندازد. اقتصاد اجتماعی در چنین شرایطی بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا می‌کند. ضرورت دارد که سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه با محوریت حفاظت از منابع طبیعی و مدیریت عادلانه آب بازطراحی شوند تا زندگی، معیشت و امنیت اجتماعی مردم همزمان حفظ شود.