اهداف خاص

یوری شکوچیکین، آنا پولیتکوفسکایا، ناتالیا استمیرووا، آناستازیا بابوروا، استانسیلاو مارکلوف، سرگئی ماگنیتسکی، بوریس برزوفسکی، بوریس نمتسوف، میخائیل لسین، الکساندر لیتویننکو، زلیمخان خانگوشویلی، یوگنی پریگوژین، الکساندر پریپیلیچنی، بوریس آکونین، ولادیمیر کارا مورزا، راویل ماگانوف، میخاییل خودورکوفسکی و آلکسی ناوالنی. اینها اسامی نویسندگان معروف روسیه یا کشتی‌گیران مدال‌آور جام یارگین نیست، بلکه فهرست کسانی است که تا همین دو دهه پیش در حال زندگی بودند و حالا زیر خروارها خاک هستند. اما به جز «در قید حیات نبودن»، همه این اسامی یک وجه اشتراک دارند؛ مخالفت با پوتین.

آخرین نفر این فهرست چندی پیش در زندان جان خود را از دست داد. آلکسی ناوالنی تازه‌ترین مخالف پوتین است که در دوران حکومت 25ساله ولادیمیر پوتین از صحنه روزگار محو می‌شود. ناوالنی، 47ساله، که به گفته مقامات زندان روسیه، روز جمعه 16 فوریه 2024 درگذشت، در اوایل سال 2021 پس از بازگشت از آلمان و زنده ماندن از یک سوءقصد و مسمومیت شدید، به زندان افتاده بود. البته او اولین منتقدی نبوده که در دوران زمامداری پوتین سربه‌نیست می‌شود و احتمالاً آخرین 

نفر هم نخواهد بود. دشمنان و منتقدان ولادیمیر پوتین اغلب در اوج درگیری‌های خود با رهبر کرملین در طول تقریباً ربع‌قرن قدرت او با مرگ‌های خشونت‌آمیز مواجه شده‌اند.

مرگ آلکسی ناوالنی، که بسیاری از رهبران و حامیان خارجی آن را قتل می‌دانند، پس از تبعید او به زندانی در مدار قطب شمال رخ داد، جایی که او را مرتب به سلول انفرادی می‌انداختند تا جایی که به‌طور جدی دچار سوءتغذیه شده بود. مقامات غربی از جمله آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات‌متحده و کاملا هریس، معاون رئیس‌جمهور، مستقیماً کرملین را مسئول مرگ وی دانسته‌اند.

دیگر دشمنان پوتین در طول این سال‌ها به طرق مختلفی هدف قرار گرفته شده‌اند: تیراندازی، مسمومیت و حتی سقوط هواپیما. پرونده بسیاری از مرگ‌ها هرگز مختومه نشده و در فهرست تصادفات و خودکشی‌ها باقی می‌مانند که این سوال را دوباره بر سر زبان‌ها می‌اندازد که چه تعداد از مخالفان پوتین در این 25 سال حذف شده‌اند؟

الکساندر لیتویننکو

تعدادی از اعضای سابق سرویس‌های اطلاعاتی روسیه که به غرب پناهنده شده‌اند، از سال 2000 هدف مسمومیت قرار گرفته‌اند.

روش‌های تاریک پوتین برای اولین‌بار در جریان پرونده الکساندر لیتویننکو، یکی از اعضای سابق سرویس‌های امنیتی FSB که از مخالفان پوتین شده بود و در سال 2006 بر اثر مسمومیت با پولونیوم 210 در لندن درگذشت، مورد توجه ناظران بین‌المللی قرار گرفت. الکساندر لیتویننکو که از بریتانیا پناهندگی سیاسی دریافت کرده بود، پس از ملاقاتی با دو نفر از همکاران سابقش بیمار شد و سه هفته پس از آن به دلیل مسمومیت با ماده رادیواکتیو پلونیوم ۲۱۰ درگذشت. قاتلان او که هر دو با سرویس‌های اطلاعاتی ارتباط داشتند، متهم شدند که چای او را به یک عنصر رادیواکتیو آغشته کرده‌اند. لیتویننکو کمی قبل از مرگش به خبرنگاران گفته بود که سرویس امنیتی FSB هنوز در حال کار با آزمایشگاه‌های سم‌شناسی مربوط به دوران شوروی است. تحقیقات ماموران پلیس بریتانیا حاکی از آن بود که مظنون اصلی در این ماجرا، جاسوس سابق دیگر روس به نام آندریی لوگووی است. مقام‌های روسیه از استرداد آقای لوگووی به بریتانیا سر باز زدند و این موضوع موجب سردی در روابط بریتانیا و روسیه شد. یک گزارش که در نشریه‌ای بریتانیایی منتشر شد به این نتیجه رسید که عوامل روسی لیتویننکو را احتمالاً با تایید پوتین کشته‌اند.

شیوه‌ای مشابه البته چند سال بعد هم اجرا شد. سرگئی ویکتوروویچ اسکریپال، افسر اطلاعاتی ارتش روسیه بود که در دهه 1990 و اوایل دهه 2000 به عنوان یک مامور دوجانبه برای سرویس‌های اطلاعاتی بریتانیا کار می‌کرد. در دسامبر 2004، او از سوی سرویس امنیت فدرال روسیه (FSB) دستگیر و به جرم خیانت بزرگ به 13 سال زندان محکوم شد. او در سال 2010 به دنبال مبادله جاسوسان به بریتانیا تحویل داده شد.

در 4 مارس 2018، او و دخترش یولیا، شهروند روس که از مسکو به ملاقات او رفته بود، با یک عامل اعصاب نوویچوک ساخت روسیه مسموم و در بیمارستان ناحیه سالزبری در وضعیت بحرانی بستری شدند. این مسمومیت به وسیله سرویس اطلاعاتی بریتانیا به عنوان یک اقدام به قتل بررسی شد. در 6 آوریل، اعلام شد که سرگئی اسکریپال دیگر در وضعیت بحرانی نیست و در 18 می 2018 از بیمارستان مرخص شد.

یوگنی پریگوژین

الیگارش روسی که رهبری گروه شبه‌نظامی واگنر را بر عهده داشت و تا زمانی که در ژوئن 2023 شورش را آغاز کرد، از نزدیکان ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه بود. گاهی اوقات از پریگوژین به عنوان «آشپز پوتین» یاد می‌شد زیرا او صاحب رستوران‌ها و مشاغل پذیرایی بود که به کرملین خدمات ارائه می‌کردند. زمانی که پریگوژین در اتحاد جماهیر شوروی محکوم بود، شبکه‌ای از شرکت‌های بانفوذ را کنترل می‌کرد که بر اساس تحقیقات سال 2020، عملیات آنها به شدت با وزارت دفاع روسیه و بازوی اطلاعاتی آن، GRU ادغام شده بود.

در ۲۳ ژوئن ۲۰۲۳، پریگوژین مدعی شد که وزیر دفاع فدراسیون روسیه، سرگئی شویگو به گروه شبه‌نظامی واگنر خیانت کرده و پایگاه‌های این گروه شبه‌نظامی را در اوکراین بمباران کرده و موجب مرگ تعداد زیادی از نیروهای این گروه شده است. در پی این ادعا، او اعلام کرد که نیروهای خود را از اوکراین خارج کرده و به ‌سمت مسکو حرکت داده است تا سرگئی شویگو را در میدان سرخ مسکو به دار آویخته و در مقبره لنین دفن کند. او پس از یک شورش ناگهانی و تصرف شهر روستوف به همراه مزدورانش، به سمت مسکو حرکت کرد، و بعد از ملاقات با پوتین با او به توافق رسید.

به نظر می‌رسد که او در مورد آتش‌بس با کرملین مذاکره کرده و موافقت کرد که نیروهای خود را به بلاروس تخلیه کند و بر فعالیت‌های این گروه در خارج از اوکراین تمرکز کند. اما انفجاری در جت تجاری «امبرر لگیسی 600» موجب سقوط هواپیما شد و پریگوژین، دیمیتری اوتکین و هشت نفر دیگر که در هواپیما بودند کشته شدند.

با این حال پوتین بعد از مرگ پریگوژین به تمجید از او پرداخت و در وصفی ستایش‌گونه از این جنگ‌سالار گفت: «من مدت زیادی است که پریگوژین را می‌شناسم، از دهه 1990. او اشتباهات بزرگی در زندگی مرتکب شد، اما بر این باور بود که در طول دوران خدمتش دستاوردهای لازم برای خودش و همچنین برای خیر بزرگ‌تر را به دست آورده است.» بلافاصله پس از مرگ پریگوژین، او فرمانی را امضا کرد که به موجب آن نیروهای پریگوژین مجبور به سوگند به خدمت زیر پرچم ملی روسیه شدند.

بوریس نمتسوف

یکی از وقیحانه‌ترین قتل‌های منتقدان پوتین، تیراندازی به بوریس نمتسوف، رهبر اپوزیسیون در سال 2015 بود. فردی که در زمان بوریس یلتسین معاون نخست‌وزیر بود و به‌عنوان جانشین بالقوه دیده می‌شد. نمتسوف در اوایل زندگی سیاسی خود، درگیر انجام اصلاحات در اقتصاد روسیه پس از شوروی بود. در دهه 1990 تحت ریاست‌جمهوری بوریس یلتسین، اولین فرماندار استان نیژنی نووگورود بود. و بعداً در دولت روسیه به عنوان وزیر سوخت و انرژی (1997)، معاون نخست‌وزیر روسیه و عضو شورای امنیت از سال 1997 تا 1998 کار کرد. در سال 1998، جنبش روسیه جوان را تاسیس کرد. نمتسوف همچنین عضو کنگره نمایندگان خلق (1990)، شورای فدراسیون (1997-1993) و دومای ایالتی (2003-1999) بود. او از سال 2000 تا زمان مرگش از منتقدان سرسخت ولادیمیر پوتین بود. او از دولت پوتین به‌عنوان یک رژیم استبدادی و غیردموکراتیک به‌طور فزاینده‌ای انتقاد کرد که بر اختلاس و سودجویی گسترده پیش از المپیک سوچی، و مداخله سیاسی روسیه و دخالت نظامی در اوکراین تاکید کرد. پس از سال 2008، نمتسوف گزارش‌های مفصلی را منتشر کرد که جزئیات فساد در دوران پوتین را که مستقیماً با رئیس‌جمهور در ارتباط بود، منتشر کرد.

نمتسوف در 27 فوریه 2015، در کنار نامزد اوکراینی خود آنا دوریتسکا، بر روی پلی نزدیک کرملین در مسکو، با چهار گلوله از پشت به قتل رسید. در زمان ترور، او در مسکو و در حال سازماندهی تجمعی علیه مداخله نظامی روسیه در اوکراین و بحران مالی روسیه بود. در همان زمان، او در حال کار بر روی گزارشی بود که نشان می‌داد نیروهای روسی در کنار شورشیان طرفدار روسیه در شرق اوکراین می‌جنگند، چیزی که کرملین آن را انکار می‌کرد، و در خارج و همچنین در روسیه محبوبیت نداشت. در هفته‌های قبل از مرگش، او ابراز نگرانی کرد که پوتین او را به قتل برساند. در اواخر ژوئن 2017، پنج مرد چچنی به وسیله هیات منصفه در دادگاه مسکو به دلیل مشارکت در کشتن نمتسوف در ازای دریافت 15 میلیون روبل (253 هزار دلار آمریکا) مجرم شناخته شدند. هویت و محل نگهداری شخصی که آنها را استخدام کرده است به‌طور رسمی مشخص نیست، اما نزدیکان نمتسوف بر این باور بودند که کرملین مستقیماً در آن دخیل بوده است.

نمتسوف منتقد نقش مسکو در بحران اوکراین بود و ساعاتی قبل از مرگش مردم را به شرکت در تظاهرات ضددولتی در اعتراض به نقش روسیه در اوکراین دعوت کرده بود.

تحقیقات مشترک روزنامه‌نگاران اینسایدر، بی‌بی‌سی و بلینگ‌کت نشان داد که نمتسوف تقریباً یک سال قبل از ترور روی پل، زیر سایه عوامل FSB قرار داشت. این تحقیقات همچنین نشان داد که برخی از همین عوامل در مسمومیت سایر منتقدان ارشد کرملین دست داشتند.

آنا پولیتکوفسکایا

آنا استپانوونا پولیتکوفسکایا، روزنامه‌نگار و فعال حقوق بشر روسی بود که در مورد رویدادهای سیاسی و اجتماعی روسیه، به ویژه جنگ دوم چچن (2005-1999) گزارش می‌داد.

گزارش او از چچن بود که باعث شهرت ملی و بین‌المللی پولیتکوفسکایا شد. او به مدت هفت سال با وجود ارعاب و خشونت‌های متعدد، به تهیه گزارش در مورد جنگ ادامه داد. او به دست نیروهای نظامی روسیه در چچن دستگیر شد و مورد اعدام ساختگی قرار گرفت. او هنگام پرواز از مسکو به روستوف-نا-دونو برای کمک به حل بحران گروگان‌گیری مدرسه بسلان در سال 2004 مسموم شد و مجبور شد برای درمان کامل پزشکی به مسکو برگردد.

مقالات او پس از سال 1999 در مورد شرایط چچن چندین بار به کتاب تبدیل شد. دسترسی اصلی خوانندگان روسی به تحقیقات و انتشارات او از طریق روزنامه نوواپا گازتا که گزارش‌های تحقیقی انتقادی از امور سیاسی و اجتماعی روسیه را پوشش می‌داد، انجام می‌گرفت. او از سال 2000 به بعد جوایز بین‌المللی متعددی برای کارهایش دریافت کرد. در سال 2004، کتاب «روسیه پوتین» را منتشر کرد که روایتی شخصی از روسیه برای خوانندگان غربی بود.

در 7 اکتبر 2006، او در آسانسور آپارتمان خود به قتل رسید، تروری که توجه بین‌المللی را به خود جلب کرد. در ژوئن 2014، پنج مرد به خاطر این قتل به زندان محکوم شدند اما دادستان اعتراف کرد که آنها هرگز فرد دستوردهنده را پیدا نکرده‌اند. پوتین خواستار یافتن قاتلان شد، اما همچنین گفت که تاثیر پولیتکوفسکایا بر زندگی مردم روسیه «بسیار جزئی» بوده است.

راویل ماگانوف

ماگانوف، رئیس شرکت لوک اویل، بزرگ‌ترین شرکت نفتی خصوصی روسیه، در اول سپتامبر 2022 بر اثر سقوط از پنجره طبقه ششم جان خود را از دست داد. اگرچه علت مرگ به‌طور رسمی خودکشی اعلام شد اما، گمانه‌زنی‌هایی در مورد قتل او هم در همان زمان به گوش می‌خورد.

بر اساس گزارش پلیس، ماگانوف ظاهراً پس از سقوط از پنجره طبقه ششم در بیمارستان مرکزی بالینی مسکو درگذشت. گزارش شده است که او به دلیل حمله قلبی در بیمارستان بستری شده بود. لوک اویل در بیانیه‌ای مرگ او را تایید کرد و گفت که ماگانوف «در پی یک بیماری شدید درگذشت». برخی رسانه‌ها مرگ او را با دیگر مرگ‌های مرموز تجار روسی در سال 2022 مرتبط دانستند. خبرگزاری دولتی روسیه، تاس، این مرگ را یک خودکشی گزارش کرد و مدعی شد که او داروهای ضدافسردگی مصرف می‌کرده است. دو نفر که ماگانوف را به خوبی می‌شناختند بر این باورند که بعید است او خودکشی کرده باشد. پایگاه خبری روسی بازا، که روابط نزدیکی با پلیس دارد، احتمال می‌دهد که ماگانوف هنگام سیگار کشیدن از بالکن سقوط کرده باشد. همچنین ادعا کرد که فیلم دوربین مداربسته در دسترس نیست، زیرا دوربین‌ها برای تعمیرات خاموش شده بودند. رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین برای ادای احترام به میخائیل گورباچف و ملاقات او در روز مرگ ماگانف به بیمارستان آمده بود.

ناتالیا استمیرووا

ناتالیا استمیرووا، فعال حقوق بشر، روزنامه‌نگار و آموزگار اهل اتحاد جماهیر شوروی بود. او در حال بررسی موارد نقض حقوق بشر به وسیله نیروهای طرفدار دولت روسیه در جمهوری چچن بود. استمیرووا برای یک گروه مستقل مدافع حقوق بشر به نام مموریال کار می‌کرد. مموریال یکی از گروه‌های فعال در زمینه جمع‌آوری مدرک درباره نقض حقوق بشر در روسیه در دوره شوروی و دوره پس از فروپاشی آن است. او حوالی ساعت 8:30 صبح روز ۱۵ جولای ۲۰۰۹ به وسیله افراد ناشناسی از خانه‌اش در گروزنی، چچن ربوده شد.

ناتالیا استمیرووا در حال تحقیق درباره یک موضوع حساس در زمینه اقدام شبه‌نظامیان طرفدار دولت در سوزاندن خانه‌های مسکونی در چچن بود. بنا به گزارش دو شاهد، استمیرووا در حالی که به زور به داخل خودرو برده می‌شد فریاد می‌زد که ربوده شده است. پیکر او را در صدمتری جاده قفقاز در روستای گازی بورت در ساعت ۴:30 بعدازظهر در اینگوشتیا پیدا کردند که صورت و سینه‌اش آماج گلوله قرار گرفته بود.

خبرنگار بی‌بی‌سی مستقر در مسکو، گزارش داد که استمیرووا در یک کار بسیار مهم و خطرناک مشغول تحقیق در مورد صدها مورد آدم‌ربایی، شکنجه و قضاوت غیرقانونی از سوی نیروهای نظامی روسیه در چچن بود. سازمان مدافع حقوق بشر سوئد، پس از ترور استمیرووا، این ترور را پروژه ناتالیا نام گذاشت؛ و تاکید کرد پروژه ناتالیا زنگ خطری برای مدافعان حقوق بشر است که در معرض خطر قرار دارند.

در فوریه ۲۰۱۰ یک منبع ناشناس در سازمان اجرای قانون روسیه ادعا کرد که کارآگاهان جنایی قاتل استمیرووا را شناسایی کرده‌اند. با این حال، نه قاتل و نه فرد دستوردهنده دستگیر نشدند.

آناستازیا بابوروا

آناستازیا، روزنامه‌نگار دانشگاه ایالتی مسکو در ژوزائورا بود. او در سواستوپل، اوکراین به دنیا آمد. او که یکی از اعضای گروه خودمختار بود، فعالیت‌های گروه‌های نئونازی را بررسی می‌کرد. او به همراه استانیسلاو مارکلوف، وکیل حقوق بشر، مورد اصابت گلوله قرار گرفت و کشته شد.

ابتدا گزارش شد که بابوروا در تلاش برای بازداشت قاتل مارکلوف زخمی شده است، اما بعداً مقامات مجری قانون روسیه اعلام کردند که به بابوروا از پشت سرش شلیک شده است. بابوروا چند ساعت پس از حمله در بیمارستان مسکو درگذشت. بابوروا چهارمین روزنامه‌نگار نوایا گازتا بود که از سال 2000 کشته شد.

ویکتور یوشچنکو، رئیس‌جمهور اوکراین در 23 ژانویه 2009 برای پدر و مادرش تلگراف تسلیت فرستاد و شش روز بعد دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور روسیه پیام 

تسلیت داد.

به گفته پاول فلگنهاور، تحلیلگر نظامی روسی، جزئیات قتل حاکی از دخالت سرویس‌های امنیتی دولتی روسیه است. در نوامبر 2009، مقامات روسیه پایان تحقیقات جنایی را اعلام کردند. مظنونان قتل، نیکیتا تیخونوف 29ساله و دوست دخترش، یوجنیا خاسیس 24ساله، اعضای یک گروه نئونازی رادیکال ناسیونالیست بودند. به گفته بازرسان، تیخونوف عامل قتل بود، در حالی که خاسیس با تلفن همراه، حرکات مارکلوف و بابوروا را درست قبل از حمله به او گزارش داد. انگیزه قتل، انتقام کار قبلی مارکلوف به عنوان وکیل در راستای منافع فعالان ضدروسیه بود. مظنونان قتل دستگیر شدند و گزارش شد که به اقدام خود اعتراف کردند. در ماه می 2011، تیخونوف به حبس ابد و خاسیس به 18 سال زندان محکوم شدند.

سرگئی ماگنیتسکی

سرگئی لئونیدوویچ ماگنیتسکی، مشاور مالیاتی روسی و افشاکننده فساد و تخلفات مقامات دولتی روسیه در شرکت مدیریت سرمایه آرمیتاژ بود. دستگیری او در سال 2008 و مرگ متعاقب آن پس از 11 ماه در بازداشت پلیس، توجه بین‌المللی را جلب کرد و تحقیقات رسمی و غیررسمی را در مورد اتهامات کلاهبرداری و نقض حقوق بشر در روسیه برانگیخت. او اولین نفری بود که در روسیه پس از مرگ محاکمه شد.

ماگنیتسکی مدعی شد که دزدی در مقیاس بزرگ از دولت روسیه صورت گرفته که از سوی مقامات روسی تایید و انجام شده است. او دستگیر شد و در نهایت، هفت روز قبل از پایان دوره یک‌ساله که طی آن می‌توانست بدون محاکمه در زندان بماند، درگذشت. ماگنیتسکی در مجموع 358 روز را در زندان بوتیرکای مسکو سپری کرد و در این مدت دچار سنگ کیسه صفرا، پانکراتیت و مسدود شدن کیسه صفرا شد، ولی از مراقبت پزشکی محروم شد. یک شورای حقوق بشر که از سوی کرملین ایجاد شد، دریافت که او اندکی قبل از مرگش مورد حمله فیزیکی قرار گرفته است.

کنگره ایالات‌متحده و رئیس‌جمهور باراک اوباما، قانون ماگنیتسکی را در پایان سال 2012 به تصویب رساندند و مقامات روسی را که گمان می‌رفت در مرگ ماگنیتسکی دست داشته‌اند، از ورود به ایالات‌متحده یا استفاده از سیستم بانکی این کشور منع کردند. در واکنش به این اقدام آمریکا، روسیه این قانون را محکوم و ادعا کرد که ماگنیتسکی مرتکب جنایات شده است. تقریباً 12 کشور دیگر و همچنین اتحادیه اروپا، متعاقباً قوانین ماگنیتسکی را اجرا کردند.

در اوایل ژانویه 2013، فایننشال تایمز در گزارشی نوشت که «پرونده ماگنیتسکی فاجعه‌آمیز است و اسناد موجود در آن جنبه تاریک پوتینیسم را به‌طور مشهود نشان می‌دهد».

بوریس برزوفسکی

بوریس آبراموویچ برزوفسکی معروف به پلاتون النین، یک الیگارش تجاری، مقام دولتی، مهندس و ریاضیدان روسی و عضوی از آکادمی علوم روسیه بود. او دارای رتبه خدمات غیرنظامی ایالتی فدرال درجه یک و مشاور فعال فدراسیون روسیه بود.

برزوفسکی در دهه 1990، زمانی که این کشور خصوصی‌سازی اموال دولتی را اجرا کرد، ثروت خود را در روسیه به دست آورد. او از به دست آوردن کنترل بر دارایی‌ها، از جمله کانال یک تلویزیون کشور، سود هنگفتی به جیب زد. در سال 1997، فوربس ثروت برزوفسکی را سه میلیارد دلار تخمین زد. برزوفسکی به حزب اتحاد، حزب سیاسی که اولین پایگاه پارلمانی ولادیمیر پوتین را تشکیل می‌داد، کمک مالی کرد و در انتخابات پارلمانی روسیه در سال 1999 به مجلس دوما راه یافت؛ با این حال، پس از انتخابات ریاست‌جمهوری روسیه در مارس 2000، برزوفسکی وارد مخالفت شد و از دوما استعفا کرد. برزوفسکی تا پایان عمر خود منتقد سرسخت پوتین بود.

در اواخر سال 2000، پس از اینکه معاون دادستان کل روسیه خواستار حضور برزوفسکی برای بازجویی شد، او از خارج برنگشت و به بریتانیا نقل مکان کرد و این کشور در سال 2003 به او پناهندگی سیاسی اعطا کرد. پس از نقل مکان او به بریتانیا، دولت روسیه دارایی‌های تلویزیونی او را تصاحب کرد، و دستور سلب مالکیت سایر دارایی‌های او را داد. او همچنین مدتی بعد در روسیه به صورت غیابی به کلاهبرداری و اختلاس محکوم شد. اولین اتهامات در زمان دولت پریماکوف در سال 1999 مطرح شد. به‌رغم اعلام قرمز اینترپل برای دستگیری برزوفسکی، روسیه مکرراً موفق به استرداد برزوفسکی از بریتانیا نشد، به‌طوری که این وضعیت به نقطه اصلی تنش دیپلماتیک بین دو کشور در آن سال‌ها تبدیل شد.  

در سال 2012، برزوفسکی یک پرونده در دادگاه عالی لندن در مورد مالکیت شرکت بزرگ نفتی سیب‌نفت، علیه رومن آبراموویچ مطرح کرد و در آن بیش از سه میلیارد پوند غرامت طلب کرد. البته او در این پرونده شکست خورد چرا که دادگاه به این نتیجه رسید که برزوفسکی هرگز مالک مشترک سیب‌نفت نبوده است.

جسد برزوفسکی در 23 مارس 2013 در منزلش، در سانینگهیل، نزدیک اسکات در برکشایر، پیدا شد. معاینه پس از مرگ نشان داد که مرگ او با حلق‌آویز کردن مطابقت داشته و هیچ نشانه‌ای از درگیری خشونت‌آمیز وجود ندارد.

میخائیل لسین

میخائیل یوریویچ لسین، یک چهره سیاسی، مدیر رسانه‌ای و مشاور رئیس‌جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین بود. در سال 2006، نشان «شایستگی برای میهن»، یکی از بالاترین نشان‌های دولتی روسیه برای غیرنظامیان، به او اعطا شد. لسین لقب بولدوزر داشت، که به دلیل روحیه مبارزه‌طلبانه او و همچنین توانایی‌اش در به دست آوردن تقریباً تمام رسانه‌های روسی تحت کنترل کرملین بود.

لسین در یکی از اتاق‌های هتل واشنگتن دی‌سی، در شرایط غیرعادی درگذشت. خانواده وی در ابتدا علت مرگ را سکته قلبی اعلام کردند، اما پس از یک سال تحقیقات، پزشک ارشد واشنگتن و مقامات فدرال بیانیه مشترکی منتشر کردند مبنی بر اینکه لسین بر اثر ضربه شدید به سرش، ناشی از سقوط در اثر مسمومیت حاد با اتانول درگذشته است. یک گزارش فاش‌شده از سوی کریستوفر استیل برای اف‌بی‌آی، حاکی از آن است که لسین به وسیله مردانی که برای یک الیگارش نزدیک به پوتین کار می‌کردند، مورد ضرب‌و‌شتم قرار گرفت.

زلیمخان خانگوشویلی

زلیمخان سلطانوویچ خانگوشویلی، فرمانده سابق جدایی‌طلبان چچنی در جنگ دوم چچن، و افسر ارتش گرجستان در طول جنگ 2008 روسیه و گرجستان بود. بعدها، ظاهراً او با شناسایی جاسوسان و جهادگران روسی که در خاک داخلی و خارجی برای ماموران اطلاعاتی گرجستان فعالیت می‌کردند، به منبع اطلاعاتی مفیدی برای سرویس اطلاعات گرجستان تبدیل شد. خانگوشویلی از سوی دولت فدراسیون روسیه و سرویس امنیت فدرال (FSB RF) یک تروریست در نظر گرفته شد و در روسیه تحت تعقیب بود.

در 23 آگوست 2019، حوالی ظهر در پارک کلینر تیرگارتن در برلین، خانگوشویلی در راه بازگشت از مسجدی که در آن حضور داشت، در مسیری جنگلی قدم می‌زد که مورد اصابت سه گلوله قرار گرفت- یک‌بار از ناحیه کتف و دو بار در سر. 

یک قاتل روسی سوار بر دوچرخه با یک گلوک 26 صداخفه‌کن‌دار او را مورد اصابت قرار داد. مظنون که از طریق پلیس آلمان، یک تبعه روس، «وادیم سوکولوف» 56ساله، شناسایی شد، بلافاصله پس از ترور دستگیر شد. تحقیقات نشان داد دولت روسیه و رهبر چچن، رمضان قدیروف، هر دو با این قتل مرتبط بوده‌اند. جسد قربانی بعداً به دویسی گرجستان منتقل شد تا در 29 آگوست 2019 به خاک سپرده شود.