عشق خریدنی نیست
افزایش میزان شیربها در چین
ازدواج در چین مقولهای دشوار است. یک زن از گوانگ دانگ این پرسش را در یک رسانه اجتماعی مطرح کرد: «آیا 380 هزار یوآن برای شیربها پول زیادی است؟» او در اندیشه ازدواج است و میخواهد بداند خانواده همسرش حاضرند چه مقدار برای شریک زندگی بپردازند. مبلغی که او پیشنهاد میدهد معادل حدود 53 هزار دلار و بیش از هفت برابر دستمزد سالانه خود اوست. هزاران نفر به این پرسش پاسخ میدهند. بسیاری از آنها میگویند که او باید پول بیشتری مطالبه کند. یک نفر میگوید، «خواهرم، این زندگی خودت است. اشتباه نکن و حداقل 888800 یوآن بخواه».
با افزایش ثروت عموم مردم، رسم شیربها در بسیاری از کشورها کمرنگ شده است، اما در چین اینگونه نیست و شیربها جا پای محکمی دارد. در برخی از بخشهای کشور، شیربها نوعی کادو است که والدین داماد به تازهمزدوجین میدهند. در برخی نقاط دیگر این پول منحصراً به خانواده عروس تعلق میگیرد. در هر دو حالت، مبلغ پرداختی روزبهروز بالاتر میرود.
بر اساس مقاله اخیر ییفنگ وان (Yifeng Wan) از دانشگاه جان هاپکینز، رقم میانه شیربها در مناطق روستایی بین سالهای 2005 و 2020 بر مبنای واقعی دو برابر شد. مبلغ شیربها در مناطق شهری نیز بالا میرود. شیربهای 380 هزاریوآنی در استان کوانگ وانگ مبلغ بسیار بالایی است، چراکه طبق آخرین برآوردها میانگین شیربها در آنجا حدود 42 هزار یوآن است. اما همین مبلغ در استان همسایه آن یعنی فوجیان با میانگین 115 هزار یوآن مقدار قابل ملاحظهای به حساب نمیآید.
دولت با این رویه مخالف است. دولت میخواهد تعداد ازدواجها بیشتر شود تا نرخ پایین زادوولد در چین را بالا ببرد. شیربهای سنگین مانعی بر سر راه تحقق این هدف خواهد بود. مقامات بهخصوص قصد دارند مبلغ شیربها را در مناطق روستایی پایین آورند، چون میزان آن به نسبت درآمدها بسیار زیاد است. گاهی اوقات پرداخت شیربها میتواند خانواده داماد را به ورطه فقر بکشاند.
حزب کمونیست از سال 2019 مرتب خواستار مقابله با این مشکل بوده، اما هیچ پیشرفتی بهدست نیاورده است. این در حالی است که قانون دریافت پول یا هدایای مرتبط با ازدواج را ممنوع کرده است. مقامات روستایی اغلب یا به خاطر احترام به آداب و رسوم محلی یا به خاطر ترس از گرفتار شدن در دعواهای خانوادگی از هرگونه مداخله پرهیز میکنند. برخی مناطق برای شیربها سقف گذاشتهاند، اما همان سقف هم بسیار بالاست و بهعنوان مثال در برخی مناطق استان گانسو (Gansu) به 50 تا 80 هزار یوآن میرسد.
رسانههای دولتی در ماه می اعلام کردند که دولت محلی گانسو برنامهای را برای کنترل موثر شیربها تا پایان امسال و کاهش تدریجی آن در سال 2026 تدوین کرده است. اما اقدامات در نظر گرفتهشده در این برنامه بسیار سهلگیرانه به نظر میرسند و هیچگونه جریمه و مجازاتی در آن پیشبینی نشده است.
یکی از بزرگترین موانع پیشروی اصلاحات آن است که مردان نمیتوانند بهراحتی شریک زندگی پیدا کنند. عدم توازن جنسیتی در چین بسیار مشهود است. چین تا سال 2027 به ازای هر 119 مرد در سن ازدواج 100 زن خواهد داشت. از سوی دیگر، زنان هم در برابر اصلاحات مقاومت میکنند. بسیاری از آنها شیربها را همانند یک بیمه در برابر طلاق میدانند (نرخ طلاق در چین از نرخ آن در آمریکا بالاتر است). اگر ازدواج ناکام بماند بخشی از شیربها بازگردانده میشود، اما مبلغ زیادی همچنان در اختیار زوجه مطلقه باقی میماند.
برخی چینیها بر این عقیدهاند که شیربها زن را به یک کالای تجاری تبدیل کرده است. در هفتههای اخیر، مردان و زنان در فضای آنلاین بحثهای سنگینی درباره پرونده تجاوز یک مرد به نامزدش داشتند. خانواده مرد مبلغ سنگین 100 هزار یوآن به خانواده عروس داده بودند. حامیان آن مرد میگفتند که پذیرش چنین مبلغی به معنای موافقت زن با رابطه جنسی تلقی میشود. در مجموع هنوز بسیاری از مردم چین از درخواست شیربها عملاً حمایت میکنند. یک زن در رسانه اجتماعی ویبو (Weibo) چنین مینویسد: «پول زیربنای همه چیز است. شاید شما در قلبتان به آن اهمیت ندهید، اما اگر طرف مقابل قصد پرداخت آن را نداشته باشد مشکل آغاز خواهد شد.»