واحه ارزانی

  محمدحسین شاوردی: خاصیت جذب پول بازار خودرو کمرنگ شده است. با افزایش شانس به ثمر نشستن مذاکرات هسته‌ای، دلالان کمتر از گذشته روی خودرو به عنوان کالای سرمایه‌ای ریسک می‌کنند. یعنی حداقل تا مشخص شدن تکلیف برجام، خودرو از مدار سرمایه‌گذاری دلالان خارج شده و به کالایی در دسترس برای مصرف‌کنندگان این محصولات تبدیل می‌شود. در بروز این وضعیت دو دسته عوامل نقش دارند. مسائل سیاسی و خارج از سیستم اقتصاد که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر نرخ تورم، انتظارات تورمی و آتیه کشور تاثیر می‌گذارند و عموماً سیاسی هستند. دسته دوم اما متغیرهای درون‌زا بوده که از داخل به تغییر و تحول بازار خودرو منجر می‌شوند. اولین مورد از عوامل داخلی در بازار خودرو «افزایش عرضه» است. رشد بیش از 80درصدی عرضه محصول توسط ایران‌خودرو در کنار رشد شش‌درصدی عرضه محصولات سایپا در دو ماه نخست سال جاری واقعه کوچکی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. در فروردین و اردیبهشت این دو خودروساز مجموعاً بیش از 98 هزار دستگاه خودرو روانه بازار کرده‌اند که خبر از بازگشت روزهای معمولی و بدون تحریم به صنعت خودرو دارد. کاهش محسوس قیمت انواع پژو، دنا و تیبا دقیقاً به دلیل همین اتفاق بوده است. تاثیر این مهم آنقدر زیاد بوده که با سه برابر شدن عرضه دنا به بازار در 60 روز اول سال 1400، قیمت نسخه فول‌اتومات این خودرو حدود 150 میلیون تومان کاهش پیدا کرده است. در عین حال شدت گرفتن زمزمه واردات مجدد خودرو دیگر موضوعی است که گوش‌های مصرف‌کنندگان را تیز کرده است. با اینکه در بخشنامه‌های متاخر وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌طور مکرر بر امتناع از واردات و تمرکز روی تولید در داخل ولو به صورت مونتاژ تاکید می‌شود، تصور می‌رود با به ثمر نشستن برجام تا اوایل تابستان (طبق برخی تحلیل‌ها، اواسط تیرماه زمان قابل تخمین برای اعلام رسمی توافق است) شانس تولید خودروهای جدید چینی، ژاپنی، کره‌ای و حتی اروپایی در کشور بالا باشد. موضوعی که بسیاری از آن با عنوان یک سیل جدی یاد می‌کنند که قیمت خودروهای وارداتی کارکرده را به شدت تعدیل خواهد کرد. مهم‌تر از این نکته، تغییری است که در جایگاه بسیاری از خودروها رخ داده و آنها را از نقطه کنونی به نقطه پایین‌تری تنزل خواهد داد. در این مسیر افول قیمت ارز یا تثبیت آن در محدوده 20«هزار تومان» یک متغیر کلیدی است. متغیری که فراز دوباره آن به نحوه رفتار سیاستگذار به ویژه در حوزه سیاست پولی-مالی در دولت سیزدهم و نیز میزان موفقیت کشور در فروش نفت وابسته است. بنابر این موارد، دلیل اصلی رکود معاملات در بازار خودرو مشخص است. اما چشم‌انداز رفتار خریداران چگونه است؟ به نظر می‌رسد خریداران با اطلاع از ترجیحات دولتمردان در حوزه واردات و کنار هم گذاشتن برخی قطعات پازل ارز در شش‌ ماه دوم 1400، تصویری از بازار خودرو در ذهن خود ساخته‌اند. تصویری که دلیل اصلی رکود امروز بازار خودرو و کاهش معاملات است. از آنجا که با افت تقاضای واسطه‌ای از سوی دلالان و افزایش 15درصدی قیمت محصولات پرتیراژ، سود این بازار کمتر از هر زمان دیگری است. در پرونده پیش‌رو سعی شده ابعاد مختلف رکود حاکم بر بازار خودرو بررسی شود.