چسبندگی به بحران

  آرین فلاح: وضعیت تورم در ماه گذشته ابعاد جدیدی به خود گرفت و نرخ تورم ماهانه از 12 درصد فراتر رفت که مجدداً باعث نگرانی اقتصاددانان شد. تورم موجود از دو سو نگرانی ایجاد کرده است؛ اول اینکه در حال حاضر شرایط تورمی بسیار نگران‌کننده است و این امکان وجود دارد که وضعیت متغیرهای اصلی اقتصاد کلان مثل تورم از اینکه هست بدتر شود و نکته دیگر این است که چهار سال است که تورم در محدوده 40درصد باقی مانده و به این سطوح چسبندگی پیدا کرده است. در گذشته اگر تورم به سطوح بالا می‌رسید، مدتی بعد در مسیر افول قرار می‌گرفت تا میانگین بلندمدت آن در همان سطح قبلی قرار بگیرد. اما در چهار سال گذشته، تورم در سطح 40 باقی مانده و این احتمال را قوت می‌بخشد که ضعف‌های ساختاری نظام پولی ما تورم بلندمدت ما را نیز تغییر داده است. بنابراین دو نگرانی داریم، تورم ممکن است از سطوح فعلی بالاتر رود و نگرانی دوم اینکه اگر بالاتر از این رفت، شاید به سطوح بالاتر چسبندگی پیدا کند.

با وجود اینکه شرایطی که در دهه گذشته بر کشور ما حاکم بود، ظرفیت‌های تولیدی ما کاهش پیدا کردند، اما شاید بتوان این کاهش سطح تولید را رکود دانست. یعنی در این شرایط هنوز نمی‌توان با قطعیت گفت از دوره رکود گذر کرده‌ایم و شرایط رکود تورمی همچنان بر اقتصاد ما حاکم است. رکود تورمی، در یکی دو ماه اخیر، با افزایش تورم به دلیل شوک ناشی از افزایش هزینه تولید، به‌شدت اوج گرفته است و نگرانی‌ها را افزایش داده است.

سوالات زیادی را می‌توان برای تشریح وضع موجود پرسید، چه دلایلی در شکل‌گیری این وضعیت نقش دارند؟ حذف ارز ترجیحی و آثار ناشی از افزایش چشمگیر نهاده‌ها چه اثری در تورم فعلی دارد؟ افزایش 57درصدی نرخ دستمزد چه اثری بر تورم موجود گذاشت؟ از میان عواملی که در تورم فعلی نقش دارند، تداوم خلق نقدینگی چه اثری دارد؟ در این پرونده، در تلاش هستیم تا ضمن ریشه‌یابی تورم موجود، این نگرانی‌ها و احتمال وقوع آنها را نیز بررسی کنیم.

این شرایط، راه‌حل‌هایی هم دارد که با تغییر در ریل سیاستگذاری پولی می‌توان از آنها استفاده کرد. سعی می‌کنیم تغییرات موردنیاز برای این مورد را نیز مورد توجه قرار دهیم.