داغ نابرابری
چه کسی بهای داغتر شدن زمین را میپردازد؟
افزایش دمای هوا یکی از مهمترین پیامدهای تغییرات اقلیمی است که تاثیرات گستردهای بر جوامع انسانی، بهویژه در مناطق گرم و خشک مانند ایران دارد. در سالهای اخیر، دمای متوسط کشور بهطور بیسابقهای افزایش یافته و موجهای گرمای شدید، خشکسالی، کاهش منابع آب و آتشسوزیهای گسترده در جنگلها را بهدنبال داشته است. اکنون ایران یکی از گرمترین دورانهای خود در طول تاریخ را سپری میکند. اتفاقی که به تعطیلی بسیاری از شهرها منجر شده است. این وضعیت در سطح جهانی نیز مشاهده میشود، بهطوریکه رکوردهای دمایی در بسیاری از کشورها شکسته شده و اختلال در کشاورزی، سلامت عمومی و امنیت غذایی پدید آمده است.
این شرایط، نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی را تشدید میکند. گروههایی که پیشاپیش در وضعیت آسیبپذیرتری قرار دارند، مانند زنان، کودکان، سالمندان، کارگران روزمزد، روستاییان، مهاجران و ساکنان مناطق حاشیهنشین، بیش از دیگران از پیامدهای گرمایش جهانی متاثر میشوند. برای مثال، کاهش دسترسی به آب سالم و غذا، گسترش بیماریها و فشار بر خدمات درمانی، بیشترین فشار را بر این اقشار وارد میکند. در ایران، روستاییانی که وابسته به کشاورزی هستند، از نخستین قربانیان خشکسالی و کمآبیاند و ممکن است ناگزیر به مهاجرت شوند، که خود میتواند بحرانهای اجتماعی بیشتری ایجاد کند.
برای کاهش این آسیبها، سیاستگذاری اقلیمی عادلانه، حمایتهای اجتماعی هدفمند و تقویت تابآوری جوامع محلی ضروری است. بیتوجهی به این روند میتواند شکافهای اجتماعی را تعمیق کرده و بحرانهای زیستمحیطی را به بحرانهای انسانی تبدیل کند.