انسان‌های خودکار
هوش مصنوعی چه اثری روی عملکرد کارکنان دارد؟
هوش مصنوعی بازارهای جهان را درنوردیده و بزرگ‌ترین شرکت‌ها از تسلای ایلان ماسک تا جنرال‌موتورز را به سمت هوشمندسازی مدرن تغییر داده است. پیشرفت‌های سریع در حوزه هوش مصنوعی (AI) دگرگونی‌های عمیقی را در جنبه‌های مختلف زندگی بشر، ازجمله دنیای کار به همراه داشته است. اگرچه هوش مصنوعی نویدبخش افزایش کارایی و نوآوری است، اما در پس پتانسیل خود، تهدیدهایی را نیز برای حرفه‌های مختلف کاری به همراه دارد. بیم آن می‌رود که فناوری هوش مصنوعی (AI) در آینده باعث بیکاری افراد زیادی شود. بااین‌حال، این امر دیری نپایید که به واقعیت تبدیل شد. چندین شرکت شروع به تعدیل نیرو کرده‌اند. برآوردها نشان می‌دهد، به دلیل بهره‌گیری از هوش مصنوعی، موجی از اخراج حداقل ۴۴درصدی در طول سال ۲۰۲۴ رخ داده باشد. ادغام سریع هوش مصنوعی در کسب‌وکارها درعین‌حال که می‌تواند موجب درآمدزایی بالاتر و بهره‌وری بیشتر کارکنان شود، اما با تهدیدهایی در محیط کار نیز همراه است که در این گزارش به آن پرداخته می‌شود. مفهوم استفاده از هوش مصنوعی برای جایگزینی کارگران انسانی بی‌سابقه نیست. چندین سازمان و دولت این رویکرد را با نتایج متفاوت اتخاذ کرده‌اند که می‌توان به شرکت Best Buy و خدمات بهداشت ملی بریتانیا اشاره کرد. در سال 2023، Best Buy که طرح بازسازی عظیم را آغاز کرد، هزاران شغل، به‌ویژه در موقعیت‌های شرکتی و خدمات مشتری را حذف کرد. این شرکت به‌جای استخدام مجدد، روی سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی که با همکاری Google Cloud و Accenture توسعه داده شده بودند، سرمایه‌گذاری کرد. برای اجرای این طرح، چت‌بات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و دستیاران خرید مجازی برای رسیدگی به سوال‌های مشتریان مستقر شدند و نیاز به عوامل انسانی در مراکز تماس را کاهش دادند. در نتیجه، Best Buy با اشاره به بهبود زمان پاسخگویی و ثبات در کیفیت خدمات، کاهش ۱۲درصدی هزینه‌های عملیاتی و افزایش ۱۵درصدی امتیاز رضایت مشتری را گزارش کرد. برخی از مشتریان از پاسخ‌های هوش مصنوعی که فاقد ظرافت بودند، ابراز ناامیدی کردند که درنهایت نیاز به مداخله انسانی داشت. علاوه بر این، کارمندان اخراج‌شده برای انتقال به نقش‌های جدید با مشکل مواجه شدند، زیرا بهره‌وری مبتنی بر هوش مصنوعی، موقعیت‌های کم‌مهارت‌تر را حذف می‌کرد. در مقابل، خدمات بهداشت ملی بریتانیا (NHS) هوش مصنوعی را در فرآیندهای مختلف اداری و تشخیصی ادغام کرده است. این ابتکار با هدف کاهش ناکارآمدی‌ها و کاهش بار کاری متخصصان پزشکی پرکار انجام شد. برای اجرای این طرح، نرم‌افزار برنامه‌ریزی مبتنی بر هوش مصنوعی و ابزارهای تشخیصی خودکار در بیمارستان‌های NHS برای مدیریت قرار ملاقات بیمار و تشخیص اولیه معرفی شدند. در نتیجه، سرویس سلامت
همگانی (NHS) بهبود ۲۰درصدی در کارایی برنامه‌ریزی قرار ملاقات و کاهش زمان انتظار بیمار را تخمین زد. تشخیص‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، نرخ دقت ۹۰درصدی را برای شناسایی بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه و سرطان سینه نشان دادند که با پزشکان انسانی قابل مقایسه است. بااین‌حال، استقرار سریع سیستم‌های هوش مصنوعی به نگرانی‌هایی در مورد حریم خصوصی داده‌ها، به‌ویژه در مورد سوابق بیمار منجر شد.
تاثیر هوش مصنوعی بر کارکنان
هوش مصنوعی در حال تغییر دنیای تجارت به شیوه‌هایی عمیق و بی‌سابقه است که تنها با ظهور فضای ابری در دوران همه‌گیری مقایسه‌شدنی است. طبق گزارش سی‌ان‌ان، سرمایه‌گذاری خصوصی در هوش مصنوعی در سطح جهان از ۱۳۲ میلیارد دلار فراتر رفته که نشان‌دهنده افزایش چشمگیر از تنها هفت میلیارد دلار در سال ۲۰۱۴ و سپس ۴۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ است. بیل گیتس در مورد اینکه هوش مصنوعی چگونه جهان را در پنج سال آینده تغییر خواهد داد، اظهارنظر صریحی داشته است و به پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول اشاره می‌کند که تا ۴۰ درصد از مشاغل در سراسر جهان مستقیم تحت تاثیر ظهور هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت. بسیاری این معیار را ترسناک می‌دانند، زیرا باوری عمومی وجود دارد که با تسلط هوش مصنوعی، میلیون‌ها شغل از بین خواهد رفت.
هوش مصنوعی به‌عنوان انقلابی و تغییردهنده جهان ستایش شده است، اما بدون اشکال نیست. جفری هینتون، که به‌خاطر کارهای بنیادی‌اش در زمینه یادگیری ماشین و الگوریتم‌های شبکه عصبی «پدرخوانده هوش مصنوعی» خوانده می‌شود، گفت، «این چیزها می‌توانند از ما باهوش‌تر شوند و تصمیم بگیرند کنترل امور را به دست بگیرند. ما اکنون باید نگران چگونگی جلوگیری از این اتفاق باشیم». هینتون در سال ۲۰۲۳ شغل خود را در گوگل ترک کرد تا بتواند «درباره خطرات هوش مصنوعی صحبت کند»، و خاطرنشان کرد بخشی از وجودش حتی از کاری که انجام داده پشیمان است. ایلان ماسک، بنیان‌گذار تسلا و اسپیس ایکس، به همراه بیش از هزار رهبر فناوری دیگر، در نامه‌ای سرگشاده در سال ۲۰۲۳ خواستار توقف آزمایش‌های بزرگ هوش مصنوعی شدند و خاطرنشان کردند، این فناوری می‌تواند «خطرات عمیقی برای جامعه و بشریت ایجاد کند». اتکای بیش‌ازحد به فناوری هوش مصنوعی می‌تواند موجب از دست دادن نفوذ انسانی و فقدان عملکرد انسانی در برخی از بخش‌های جامعه شود. مثلاً، استفاده از هوش مصنوعی در مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند موجب کاهش همدلی و استدلال انسان شود. به‌کارگیری هوش مصنوعی مولد برای تلاش‌های خلاقانه می‌تواند خلاقیت و بیان عاطفی انسان را کاهش دهد. تعامل بیش‌ازحد با سیستم‌های هوش مصنوعی حتی می‌تواند ارتباط با همسالان و مهارت‌های اجتماعی را کاهش دهد. بنابراین، اگرچه هوش مصنوعی می‌تواند برای خودکارسازی وظایف روزانه بسیار مفید باشد، برخی می‌پرسند، آیا ممکن است مانع از توانایی‌ها و نیاز کلی انسان به اجتماع شود یا خیر؟ تقاضا برای مهارت‌های هوش مصنوعی در سال‌های اخیر به‌شدت افزایش یافته است و احتمالاً با پذیرش هرچه بیشتر راه‌حل‌های هوش مصنوعی از طریق مشاغل، این روند ادامه خواهد یافت. تعداد کارفرمایانی که به‌دنبال کارمندانی با سواد هوش مصنوعی هستند، بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ چهار برابر شده است و مهارت‌های هوش مصنوعی در طیف وسیعی از صنایع ضروری می‌شوند و آنها را به یک دارایی ارزشمند برای پیشرفت شغلی و حفظ رقابت در بازار کار به‌سرعت در حال تحول تبدیل می‌کنند. هوش مصنوعی (AI) همچنان به تغییر شکل صنایع ادامه می‌دهد، به‌طوری‌که پیش‌بینی می‌شود بازار جهانی هوش مصنوعی تا سال ۲۰۲۷ به ۴۰۷ میلیارد دلار برسد. پذیرش هوش مصنوعی افزایش یافته است و ۳7 درصد از سازمان‌ها از خودروهای خودران گرفته تا بازاریابی شخصی‌سازی‌شده اکنون از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. هوش مصنوعی به کسب‌وکارها این امکان را می‌دهد که فرآیندها را بهینه کنند و تجربیات کاربر را بهبود بخشند. بااین‌حال، چالش‌هایی مانند اتوماسیون شغلی، نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی داده‌ها و معضلات اخلاقی را نیز به همراه دارد. درک مزایا و معایب هوش مصنوعی، کسب‌وکارها و افراد را برای مهار مسئولانه هوش مصنوعی مجهز می‌کند. وابستگی بیش‌ازحد به سیستم‌های هوش مصنوعی می‌تواند موجب کاهش مهارت‌های انسانی مانند تفکر انتقادی، حل مسئله و تصمیم‌گیری شود. با افزایش استفاده سازمان‌ها از هوش مصنوعی برای انجام وظایف روزمره و پیچیده، کارکنان ممکن است فرصت‌های توسعه این مهارت‌ها را از دست بدهند. مثلاً، ابزارهای تصمیم‌گیری خودکار، نیاز به مشارکت انسانی را کاهش می‌دهند و توانایی کارگران را برای کسب تجربه در تصمیم‌گیری‌های مهم محدود می‌کنند.
در درازمدت، این وابستگی به هوش مصنوعی می‌تواند تخصص و خلاقیت انسانی را از بین ببرد و افراد را در سناریوهای حل مسئله منفعل‌تر کند.
تغییر بازار کار
تخمین‌ها نشان می‌دهد، کارشناسان بر سر یک بازه زمانی 10 تا 30ساله برای تغییر شکل اکثر مشاغل از طریق هوش مصنوعی اتفاق نظر دارند. یک گزارش مک‌کینزی پیش‌بینی می‌کند تا سال 2030، حدود 30 درصد از مشاغل فعلی ایالات‌متحده می‌توانند خودکار شوند و 60 درصد از آنها به شکل قابل‌توجهی با ابزارهای هوش مصنوعی تغییر خواهند کرد. گلدمن‌ساکس پیش‌بینی می‌کند تا سال 2045، تقریباً 50 درصد از مشاغل می‌توانند به‌طور کامل خودکار شوند که از طریق هوش مصنوعی مولد و روباتیک هدایت شوند.
گلدمن‌ساکس پیش‌ازاین تخمین زده بود که 300 میلیون شغل ممکن است به دلیل هوش مصنوعی از بین برود و 25 درصد از بازار کار جهانی را تحت تاثیر قرار دهد. از جنبه مثبت، هوش مصنوعی کمترین تهدید را برای مشاغل پرکار در ساخت‌وساز، مشاغل تخصصی، نصب و تعمیر و نگهداری دارد. دالیو نسبت به «کاهش شدید اهرم» هشدار می‌دهد که در آن هوش مصنوعی بهره‌وری را سرعت می‌بخشد، اما کارگران را سریع‌تر از ظهور نقش‌های جدید، احتمالاً ظرف دو دهه، جایگزین می‌کند. لری فینک، مدیرعامل بلک‌راک، در سخنرانی خود در باشگاه اقتصادی نیویورک، هشدار داد، تاثیر هوش مصنوعی در حال حاضر در بخش‌هایی مانند امور مالی و خدمات حقوقی مشاهده‌پذیر است و پیش‌بینی کرد تا سال ۲۰۳۵ «تجدید ساختار» در کار یقه‌سفیدها رخ خواهد داد. جیمی دیمون، مدیرعامل جی‌پی مورگان چیس، در نامه سهامدار خود تخمین می‌زند که هوش مصنوعی ظرف ۱۵ سال بر کارهای تکراری تسلط خواهد یافت. تا سال ۲۰۴۰، هوش مصنوعی احتمالاً ۵۰ تا ۶۰ درصد از مشاغل را خودکار یا متحول خواهد کرد و با فرض نوآوری مداوم، تسلط کامل (۸۰ درصد و بالاتر) تا سال ۲۰۵۰ ممکن خواهد بود. اثر هوش مصنوعی یکسان نخواهد بود. برخی از مشاغل به‌سرعت از بین می‌روند، درحالی‌که برخی دیگر مدت بیشتری مقاومت می‌کنند. مشاغلی مانند ورود داده‌ها، برنامه‌ریزی و خدمات مشتری در حال حاضر از طریق ابزارهای هوش مصنوعی مانند چت‌بات‌ها و اتوماسیون فرآیند روباتیک از بین رفته‌اند. مطالعه موسسه تحقیقات سیاست عمومی در سال ۲۰۲۴ نشان داد ۶۰ درصد از وظایف اداری قابلیت خودکارسازی دارند. فینک خاطرنشان می‌کند که بلک‌راک در حال ساده‌سازی عملکردهای دفتری با هوش مصنوعی است و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد. این نقش‌ها که به پردازش داده‌های تکراری نیاز دارند، با بهبود دقت و مقیاس‌پذیری هوش مصنوعی، در کوتاه‌مدت با منسوخ شدن مواجه می‌شوند. حسابداری، الگو‌سازی مالی و تجزیه‌وتحلیل داده‌های اولیه بسیار آسیب‌پذیر هستند. پلت‌فرم‌های هوش مصنوعی مانند بهبودهای ترمینال بلومبرگ می‌توانند اعداد را پردازش و گزارش‌ها را سریع‌تر از انسان‌ها تولید کنند. دیمون هشدار می‌دهد که جی‌پی مورگان در حال خودکارسازی وظایف معمول بانکی است و تا سال ۲۰۳۰، تقریباً 20 درصد از نقش‌های تحلیلی در معرض خطر قرار خواهند گرفت. بر اساس مطالعه‌ای در استنفورد در سال ۲۰۲۵، کارهای دستیار حقوقی، تهیه پیش‌نویس قرارداد و تحقیقات حقوقی اهداف اصلی هستند، زیرا ابزارهای هوش مصنوعی مانند هاروی و کوکانسل، تجزیه‌وتحلیل اسناد را با دقت ۹0 درصد خودکار می‌کنند. دالیو بر توانایی هوش مصنوعی در تجزیه‌وتحلیل مجموعه داده‌های گسترده تاکید می‌کند و نقش‌های تحقیقاتی سنگین در دانشگاه و مشاوره را تهدید می‌کند. بااین‌حال، استراتژی حقوقی ارشد و وکالت در دادگاه، به دلیل نیاز به قضاوت انسانی، مدت بیشتری در برابر این فناوری مقاومت خواهند کرد. طراحی گرافیک، کپی‌رایتینگ و روزنامه‌نگاری پایه با اختلال از سوی ابزارهایی مانند DALL-E و پلت‌فرم‌های مشتق‌شده از جی‌پی‌تی که محتوا را در مقیاس بزرگ تولید می‌کنند، مواجه هستند. گزارش مرکز تحقیقات پیو در سال ۲۰۲۴ اشاره می‌کند که ۳0 درصد از مشاغل رسانه‌ای می‌توانند تا سال ۲۰۳۵ خودکار شوند. آکمن، در اظهارنظری پیش‌بینی می‌کند که محتوای تولیدشده باهوش مصنوعی به‌زودی بر تبلیغات تسلط خواهد یافت، اما استدلال می‌کند که خلاقیت انسانی در داستان‌سرایی و هنر والا مدت بیشتری دوام می‌آورد. توسعه نرم‌افزار، مهندسی و علوم داده تیغ دولبه هستند؛ هوش مصنوعی بهره‌وری را افزایش می‌دهد، اما وظایف معمول کدنویسی و طراحی را نیز خودکار می‌کند. گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد 40 درصد از وظایف برنامه‌نویسی می‌تواند تا سال ۲۰۴۰ خودکار شود. بسنت شاهد رشد در نقش‌های مجاور هوش مصنوعی مانند امنیت سایبری است، اما کار استاندارد STEM به‌تدریج به الگوریتم‌ها واگذار خواهد شد. انسان نوآوری پیچیده، مانند تحقیق و توسعه پیشرفته را مدت طولانی‌تری هدایت خواهد کرد. هوش مصنوعی تشخیصی و جراحی روباتیک در حال پیشرفت هستند، اما خودکارسازی نقش‌های مبتنی بر همدلی مانند پرستاری، درمان و مددکاری اجتماعی دشوارتر است. مطالعه لنست در سال ۲۰۲۳ تخمین می‌زند ۲5 درصد از وظایف اداری پزشکی تا سال ۲۰۳۵ ممکن است از بین بروند، اما مراقبت‌های رودررو با بیمار نیاز به اعتماد انسانی دارد.
هوش مصنوعی: تهدید یا فرصت برای انسان‌ها؟
یکی از تهدیدهای اصلی پیش‌روی دنیای کار، اتوماسیون مشاغل روتین و تکراری است. سیستم‌های هوشمند هوش مصنوعی می‌توانند جایگزین مشاغلی شوند که به وظایف تکراری و استاندارد مانند بخش‌های تولیدی و اداری نیاز دارند. ماشین‌های مجهز به هوش مصنوعی قادر به انجام این وظایف با سرعت و دقت بیشتری نسبت به انسان‌ها هستند. هوش مصنوعی نه‌تنها مشاغل روتین، بلکه مشاغل خلاقانه را نیز می‌تواند تهدید کند. برنامه‌های کامپیوتری که برای تولید آثار هنری یا نوشتن اخبار آموزش دیده‌اند، می‌توانند جایگزین کار هنرمندان و روزنامه‌نگاران انسانی شوند. موفقیت هوش مصنوعی در تقلید از خلاقیت انسانی چالشی جدی است که باید بر آن غلبه کرد. شرکت‌هایی که فناوری هوش مصنوعی را به‌کار می‌گیرند، ممکن است تمایل به کاهش تقاضا برای کارگران انسانی داشته باشند و ممکن است به سیستم‌های اتوماسیون ارزان‌تر و کارآمدتر روی آورند که به کاهش اشتغال سنتی می‌انجامد. اگرچه پیشرفت در هوش مصنوعی باعث افزایش بهره‌وری می‌شود، اما حضور ماشین‌های هوشمند می‌تواند چالش‌هایی را در جنبه‌های اجتماعی شدن و تعامل انسانی ایجاد کند. مشاغلی که نیاز به همدلی، حساسیت به زمینه اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی دارند، ممکن است کمتر برای اتوماسیون مناسب باشند، اما برای موفقیت بسیاری از حرفه‌ها همچنان حیاتی هستند. بنابراین چه کارهایی می‌توان برای غلبه بر تهدید هوش مصنوعی انجام داد؟ اولین راه‌حل برای غلبه بر تهدید هوش مصنوعی از طریق آموزش و پرورش است. دولت‌ها، موسسه‌های آموزشی و شرکت‌ها باید با هم همکاری کنند تا برنامه‌های آموزشی را توسعه دهند که مهارت‌های جدیدی را برای کارگرانی که ممکن است تحت تاثیر اتوماسیون قرار گیرند، فراهم کند. تمرکز بر توسعه مهارت‌های انسانی، مانند خلاقیت، هوش هیجانی و حل مسئله، می‌تواند به کارگران کمک کند تا در عصر هوش مصنوعی رقابت کنند. توسعه و حفظ مشاغلی که خودکارسازی آنها دشوار است، می‌تواند راهبردی برای کاهش تاثیر منفی هوش مصنوعی بر اشتغال باشد. حرفه‌هایی که نیاز به هوش بین‌فردی، مهارت‌های خلاقانه و قضاوت اخلاقی دارند، ممکن است در برابر خودکارسازی مقاوم‌تر باشند. دولت باید نقشی فعال در شکل‌دهی سیاست‌هایی داشته باشد که از سازگاری جامعه با تغییرات ناشی از هوش مصنوعی پشتیبانی می‌کنند.
ادغام فناوری هوش مصنوعی در محیط کار به‌گونه‌ای که از همکاری انسان و ماشین پشتیبانی کند، یک رویکرد مثبت است. کارگران می‌توانند با سیستم‌های هوش مصنوعی برای افزایش بهره‌وری و نوآوری همکاری کنند، درحالی‌که نقش حیاتی خود را در تصمیم‌گیری‌های پیچیده حفظ می‌کنند. نوآوری و کارآفرینی می‌تواند رشد اقتصادی را در عصر هوش مصنوعی هدایت کند. تشویق به توسعه فناوری‌های جدید و ایجاد مشاغلی که قبلاً غیرقابل تصور بودند، می‌تواند راهبردی برای رسیدگی به تغییرات در چشم‌انداز اشتغال باشد.
