زیاده‌خواهی آمریکا
دبیر شورای عالی امنیت ملی: درخواست آژانس باید در شورای عالی امنیت ملی بررسی شود
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، در دیدار آقای قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی جمهوری عراق و هیات همراه، بر اهمیت توسعه روابط تهران-بغداد در تمامی عرصه‌ها تاکید کرد. رئیس‌جمهور در این دیدار با ابراز خرسندی از سطح عالی روابط میان دو کشور، گفت: روابط جمهوری اسلامی ایران و عراق در سطحی ممتاز قرار دارد و گسترش بیش از پیش این مناسبات نه‌تنها در چهارچوب روابط دوجانبه، بلکه در تعامل با سایر کشورهای اسلامی می‌تواند زمینه‌ساز توسعه همکاری‌های امنیتی، اقتصادی، علمی و فرهنگی شود. آن‌گونه که تابناک گزارش داده: پزشکیان تصریح کرد: تبادل هیات‌های دیپلماتیک و رفت‌وآمدهای مستمر مسئولان دو کشور، موجب افزایش تفاهم، همگرایی و شکل‌گیری نگاه مشترک نسبت به مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی خواهد شد. رئیس شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر ضرورت وحدت جهان اسلام افزود: هرگاه وحدت و انسجام میان کشورهای اسلامی برقرار باشد، توطئه‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی علیه ملت‌های منطقه به نتیجه نخواهد رسید. رئیس جمهور در ادامه از اتصال شبکه حمل‌ونقل ریلی ایران و عراق به عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای همکاری‌های فیمابین یاد کرد و گفت: تسریع در اجرای این پروژه از سوی دولت عراق، افزون بر تقویت مناسبات تجاری، اقتصادی و فرهنگی میان دو کشور، زمینه اتصال گسترده‌تر کشورهای منطقه را فراهم و پیوندهای اقتصادی را تحکیم می‌کند. پزشکیان افزود: فعالیت و تردد بازرگانان منطقه با تکمیل این شبکه ریلی و ایجاد مناطق آزاد مشترک، امنیت‌زا خواهد بود و موجب شکوفایی اقتصادی در سطح منطقه خواهد شد. رئیس‌جمهور با تاکید بر نگاه وحدت‌گرای جمهوری اسلامی ایران گفت: از منظر اعتقادی، همه مردم عراق و اقلیم کردستان را فارغ از دسته‌بندی‌های قومی و مذهبی، برادران خود می‌شماریم و رمز عزت و سربلندی امت اسلامی را در تقویت پیوندهای برادرانه و پرهیز از اختلافات داخلی ساخته دشمنان می‌دانیم.
سوءاستفاده اروپایی‌ها از اسنپ‌بک
علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، پس از دیدار با قاسم الاعرجی، مشاور امنیت ملی عراق، که به تهران سفر کرده است، در جمع خبرنگاران، درباره اینکه «آیا مذاکرات بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام خواهد شد یا خیر؟»، افزود: وزیر امور خارجه کشورمان بعد از نشست قاهره اعلام کرد اگر مکانیسم ماشه فعال شود مذاکره کان لم یکن تلقی می‌شود. اگر آژانس درخواستی در این‌باره دارد، باید آن را به دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی ارائه دهد تا دبیرخانه نسبت به بررسی آن اقدام کند. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: لاریجانی درباره ارزیابی خود از موضع‌گیری مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران، گفت: گروسی کار خود را کرده است و گزارش‌های وی دیگر تاثیری نخواهد داشت. البته در این‌باره دو موضوع مهم است؛ نخست انسجام ملی و دوم تقویت نیروهای مسلح کشورمان باید مورد تاکید قرار گیرد. دبیر شورای عالی امنیت ملی یادآور شد: همچنین در این باره باید رسانه‌ها موضوع انسجام ملی را در دستور کار قرار دهند و قطعاً ما نیز موضوع تقویت نیروهای مسلح را پیگیری خواهیم کرد. وی با اشاره روابط راهبردی دو کشور چین و روسیه گفت: پیام‌های میان ایران و روسیه همیشه بوده است و ایران با دو کشور چین و روسیه روابط راهبردی دارد و اخیراً نیز آقای پزشکیان توافقنامه راهبردی با روسیه امضا کردند و این توافقات در حوزه اقتصادی متمرکز است. همچنین در موضوعات منطقه‌ای و پیرامونی نیز دو کشور همکاری‌هایی دارند که می‌توان این همکاری‌ها را تقویت کرد. دبیر شورای عالی امنیت ملی درباره تاثیر ریاست دوره‌ای روسیه در شورای امنیت سازمان ملل و اینکه آیا این موضوع می‌تواند موجب کنار گذاشته شدن مکانیسم ماشه شود، گفت: در این‌باره اروپایی‌ها سوءاستفاده کردند و به‌زعم خودشان مکانیسم ماشه را فعال کردند، در حالی که هیچ‌کدام از مراحل و فرآیندهای قانونی را اجرا نکردند که در عمل کار خلافی بود. لاریجانی یادآور شد: با این حال ما معتقدیم اعمال مکانیسم ماشه کار خلافی از سوی اروپا بود که مبنایی ندارد و در حقیقت اروپایی‌ها از اسنپ‌بک سوءاستفاده کردند، در‌حالی‌که ایرانیان در ۱۰ سال گذشته همه شرایط را رعایت کرده بودند، ولی امروز چین و روسیه بازگشت تحریم علیه ایران را قبول ندارند. وی اضافه کرد: قطعنامه ۲۲۳۱ تمام شده است و آنچه چین و روسیه انجام می‌دهند مبتنی بر متن توافقنامه است.
سفر لاریجانی به روسیه
علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران پنجشنبه 24 مهر در سفری کوتاه راهی مسکو شد تا پیام رهبر انقلاب اسلامی را شخصاً به «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه، تحویل دهد. آن‌گونه که دنیای اقتصاد گزارش داده: این دیدار که ناظران منطقه‌ای آن را تلاشی برای تثبیت همکاری‌های راهبردی میان تهران و مسکو توصیف کرده‌اند، در زمانی انجام شد که پرونده هسته‌ای ایران و وضعیت امنیتی غرب آسیا در مرکز توجه قدرت‌های جهانی قرار گرفته است و تحولات این منطقه پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. در چنین فضایی، حضور دبیر شورای عالی امنیت ملی در کرملین را می‌توان نشانه‌ای از دیپلماسی پیام‌محور تهران دانست که این‌بار حامل پیام مستقیم رهبر جمهوری اسلامی ایران برای رئیس‌جمهوری روسیه بوده و اهمیت راهبردی محور تهران-مسکو را به نمایش می‌گذارد. اهمیت این سفر زمانی روشن‌تر می‌شود که موضع اخیر روسیه در برابر روند احیای مکانیسم ماشه مورد توجه قرار گیرد؛ موضعی که کرملین در آن صراحتاً بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را به رسمیت نمی‌شناسد و روز گذشته نیز با صدور بیانیه‌ای رسمی به مناسبت پایان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ اعلام کرد که محدودیت‌ها و رویه‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران از این پس فاقد وجاهت حقوقی است. این موضع‌گیری فارغ از بار نمادین، نشان‌دهنده همگرایی تازه‌ای میان تهران و مسکو است که بیش از هر زمان دیگری بر پایه منطق مقابله با فشارهای غربی و حفظ تعادل در معادلات منطقه‌ای و جهانی شکل گرفته است. در چهارچوب این همگرایی، ماموریت لاریجانی را می‌توان تلاش برای انتقال پیامی راهبردی دانست که افزون بر تثبیت همکاری‌های گذشته دو کشور، ظرفیت تبدیل آنها به مشارکت راهبردی در سطح کلان را نیز فراهم می‌آورد. به این ترتیب، این سفر بخشی از یک طراحی کلان استراتژیک به شمار می‌رود که هدف آن بازتعریف جایگاه ایران و روسیه در معادلات جهانی و منطقه‌ای، ایجاد موازنه‌ای تازه در برابر فشارهای غرب و تثبیت همسویی راهبردی میان دو کشور است.
دیدار با نماینده ویژه پوتین
الکساندر لاورنتیف، نماینده ویژه ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه در امور سوریه، با علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و مشاور رهبر معظم انقلاب اسلامی، دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار، نماینده ویژه روسیه آخرین وضعیت منطقه را تشریح و درباره همکاری‌های منطقه‌ای توضیحاتی ارائه کرد. لاریجانی ضمن تشکر از مواضع روسیه در شورای امنیت و همراهی با ایران در سازمان ملل، در زمینه همکاری‌های منطقه‌ای، از نظرات او استقبال کرد. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: لاورنتیف پیش از این با سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر امور خارجه در این دیدار با اشاره به سطح بسیار خوب روابط دوجانبه و همکاری‌های رو به رشد دو کشور در عرصه‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، از مواضع قاطع و اصولی روسیه در شورای امنیت در مخالفت با سوء استفاده از سازوکار حل اختلاف برجام برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده شورای امنیت در مورد موضوع هسته‌ای ایران قدردانی کرد. نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه با اشاره به شراکت راهبردی ایران و روسیه، بر اهمیت رایزنی‌های مستمر میان مسئولان دو کشور در مورد موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی تاکید کرد. در این دیدار بر موضع مشترک ایران و روسیه درباره تحولات منطقه از جمله ضرورت حفظ یکپارچگی سوریه و مخالفت با هر گونه تعرض به حاکمیت و تمامیت سرزمینی این کشور و جلوگیری از تبدیل این کشور به مکانی برای نضج‌گیری تروریسم تاکید شد.
حاضر به مذاکره نیستیم
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در فرودگاه بین‌المللی شهید هاشمی‌نژاد مشهد، در جمع خبرنگاران گفت: مذاکراتی که قبلاً با آمریکایی‌ها در جریان بود و همچنین مذاکرات نیویورک به‌دلیل زیاده‌خواهی طرف آمریکایی متوقف شد و جلو نرفت. تا زمانی که آمریکایی‌ها سیاست زیاده‌خواهانه و حداکثری خود را کنار نگذارند و تقاضاهای غیرمعقول از ما داشته باشند ما به میز مذاکره بازنمی‌گردیم. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: چندی پیش عراقچی درباره شکل‌گیری اجماع جهانی پیرامون انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد گفت: «بر اساس دیدگاه جمهوری اسلامی ایران و کشورهایی مانند روسیه و چین که از اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند، برخلاف موضع آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها (اسنپ‌بک) فعال نشده و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، در روز ۲۶ مهر ۱۴۰۴، رسماً منقضی شد.» وی افزود: «با پایان اعتبار این قطعنامه، تمامی محدودیت‌های شورای امنیت علیه جمهوری اسلامی ایران به‌طور کامل برداشته شده و موضوع ایران نیز از دستورکار این شورا خارج می‌شود.»
عدم اتخاذ تصمیم از سوی شورای امنیت
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در نشست خبری خود درباره بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده از سوی شورای امنیت گفت: قطعنامه ۲۲۳۱ خاتمه یافته است و از نظر ایران، روسیه و چین عملاً دیگر محلی برای ادامه موضوع وجود ندارد. در سطح شورای امنیت هم هنوز هیچ تصمیمی برای بازگرداندن قطعنامه‌های لغوشده گرفته نشده است. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: سخنگوی دولت تصریح کرد: اکثریت قاطع جامعه جهانی با رویکرد یکجانبه‌گرایی مخالفت دارند و اصولاً جامعه جهانی نباید اجازه دهد کشورهای معدود و محدودی که برخی از آنها صلاحیت لازم را هم ندارند، در موضوعاتی که می‌تواند به صلح جهانی آسیب بزند و شأنیت سازمان‌های بین‌المللی را زیر سوال ببرد، وارد شوند و اقداماتی از جنس اقدامات مغرضانه و سوءاستفاده‌های سیاسی انجام دهند.