تلاش برای حفظ سرمایه

از دیرباز طلا به عنوان یک کالای سرمایه‌گذاری به‌خصوص در میان مردم ایران محسوب می‌شود. طلا همیشه به عنوان یک دارایی که می‌توان آن را به نسل بعد منتقل کرد شناخته می‌شود. کالایی برای ذخیره ارزش و یک نشانه برای ثروت. بعد از اینکه در مارس 2022 طلا سقف تاریخی دو هزاردلاری را شکست، از آن زمان روندی نزولی را سپری کرده است. در اکثر سال 2022، قیمت طلا از سوی افزایش نرخ بهره و سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی سراسر دنیا تحت فشار بوده است. تحلیلگران معتقدند بانک‌های مرکزی در اقتصادهای بزرگ دنیا به‌خصوص فدرال‌رزرو و بانک مرکزی اروپا در نظر دارند که روند افزایش نرخ بهره را تا سه ‌ماه نخست سال 2023 ادامه دهند تا شاید بتوانند روند صعودی تورم را مهار کنند.

آمارهای ارائه‌شده از سوی شورای جهانی طلا نشان می‌دهد که طلا سال 2022 را با قیمت 1181دلاری به ازای هر اونس آغاز کرده و تا قبل از جنگ روسیه و اوکراین به سطح 1936دلاری هم رسیده است. بعد از این جنگ طلا به سطح 1884دلاری سقوط کرده ولی به سرعت بهبود یافته و روندی صعودی گرفته است. در نخستین هفته ماه مارس، اونس جهانی به سطح 2050دلاری رسید و به سقف تاریخی 2075دلاری آگوست 2020 نزدیک شد. با وجود این پس از آغاز سیاست‌های پولی انقباضی از سوی فدرال‌رزرو به منظور مقابله با تورم روند نزولی طلا آغاز شد. 

در نیمه مارس، فدرال‌رزرو نرخ بهره را 25 /0 واحد افزایش داد و همین موضوع موجب شد طلا تا پایان ماه ژوئن به سطح 1817دلاری برسد.

در پایان آگوست قیمت اونس به سطح 1714دلاری رسیده است. به نظر می‌رسد نگرانی‌های مربوط به اقدامات فدرال‌رزرو برای مهار تورم، رکود اقتصادی و کشمکش‌های آمریکا و چین، فشار نزولی بر شاخص نرخ برابری طلا به دلار وارد می‌کند. شاخص قیمت مدیران خرید چین از 2 /49 مورد انتظار در ماه آگوست به 4 /49 بهبود یافت. همچنین، شاخص قیمت مدیران خرید غیرتولیدی نیز در طول ماه ذکرشده به 6 /52 افزایش یافت. نگرانی‌های ناشی از شیوع مجدد ویروس کرونا موجب شده تا اقتصادهای جهان مجدداً وارد یک چالش شوند. چین تا 30 آگوست تعداد 243 هزار و 81 مورد با علائم قطعی را تایید کرده و پکن و مرکز مالی شانگهای نیز گزارش‌های جدیدی از موارد ثبت‌شده کرونا داده‌اند.

بر اساس آخرین جزئیات نظرسنجی هیات کنفرانس (CB)  شاخص اعتماد مصرف‌کننده ایالات‌متحده برای ماه آگوست از 3 /95 در ماه جولای به 2 /103 در ماه آگوست افزایش یافت. همچنین، شاخص «قیمت مسکن ایالات‌متحده» (HPI) در ماه ژوئن در مقایسه با افزایش 3 /1درصدی ماه می و انتظارات 1 /1درصدی بازار، به میزان 1 /0 درصد افزایش یافت.

نکته دیگر در مورد بازار طلا این است که بازدهی شاخص 10ساله خزانه‌داری ایالات متحده در بالاترین سطح در دو ماه اخیر نزدیک به 12 /3 درصد است، چرا که احتمال افزایش 75 /0واحدی نرخ بهره فدرال‌رزرو در سپتامبر به حدود 60 درصد افزایش یافته است. از آنجا که محرک اقتصادی چین (به ارزش یک تریلیون یوآن) حال و هوای بازار را تقویت می‌کند، به‌رغم انتظارات تندرو فدرال‌رزرو، دلار آمریکا همچنان عقب مانده است. شورای دولتی چین، یک بسته سیاستی 19 ماده‌ای را طراحی کرد و در عین حال اقدامات محرک اقتصادی به ارزش یک تریلیون یوآن (146 میلیارد دلار) را برای تحریک رشد و توسعه بعد از قرنطینه‌های کووید و بحران بازار املاک در دستور کار قرار داد. علاوه بر این، لی ژونگ، معاون وزیر منابع انسانی و تامین اجتماعی، اعلام کرد که چین بر توسعه مشاغل و ترویج سیاست‌های مالی، پولی و صنعتی برای حمایت از ثبات بازار کار تمرکز خواهد کرد.

از سوی دیگر، افزایش سفارش کالاهای بادوام ایالات متحده در ماه جولای به صفر درصد رسیده است در حالی که انتظار می‌رفت این تغییر مثبت 6 /0 درصد باشد. علاوه بر این فروش معوقه مسکن هم یک درصد کم شده که انتظار می‌رود این نرخ افتی چهاردرصدی داشته باشد. همچنین مدیر اجرایی تحقیقات اقتصادی اس اند پی ابراز کرد که رشد اقتصاد جهانی احتمالاً در اواخر سال 2022 و 2023 کاهش خواهد یافت. در حالی که انتظار می‌رود تورم طی دو سال آینده تعدیل شود.

پیش‌بینی کوتاه‌مدت طلا

در 12 آگوست، مرکز پژوهشی ANZ پیش‌بینی کرده که طلا در ماه سپتامبر به 1800 و در پایان سال 2022 به 1820 دلار برسد، این یعنی قیمت متوسط طلا در سال 2022 حدود 1840 دلار خواهد بود. با این حال این مرکز معتقد است که شمش در سال‌های 2023 و 2024 روندی نزولی داشته و به سطوح 1750دلاری و 1555دلاری خواهد رسید.

اما چرا این پیش‌بینی‌ها نزولی است؟ علت اصلی این است که به نظر می‌رسد چالش‌های احاطه‌کننده بازار طلا همچنان وجود خواهند داشت. 

با وجود نشانه‌هایی از به سقف رسیدن تورم، به نظر می‌رسد تورم آمریکا برای مدتی بالا باقی بماند. این موضوع افزایش نرخ بهره را همچنان در دستور کار فدرال‌رزرو قرار خواهد داد تا بتواند تورم را مجدداً به زیر دو درصد برساند. با وجود این، بانک آو آمریکا در پیش‌بینی قیمت طلای خود در چهارم ماه می 2022، پیش‌بینی خود را از 1918 دلار به ازای هر اونس به 1957 دلار اصلاح کرد. موسسه فیچ هم در ماه مارس و به دلیل جنگ میان اوکراین و روسیه برآورد قیمت طلا را برای پایان سال 2020 از 1700 دلار به 1900 دلار به ازای هر اونس افزایش داد.

موسسه فیچ همچنین پیش‌بینی کرد که قیمت اونس در سال 2023 در محدوده 1800دلاری خواهد بود. این در حالی است که پیش‌بینی قبلی این موسسه سطح 1650دلاری برای هر اونس بود. اما آیا طلا سرمایه‌گذاری خوبی در حال حاضر محسوب می‌شود؟ برای پاسخ به این پرسش باید چند مورد را بررسی کرد.

تورم

هزینه زندگی یا تورم در ماه‌های اخیر مدام بیشتر شده است. این موضوع نه‌تنها ایران بلکه کل جهان را درگیر کرده است. اثر سرریز ناشی از شوک‌های ژئوپولیتیک، تقویت ارزش دلار، اختلال در زنجیره تامین، افزایش قیمت فلزات، افزایش قیمت گاز، پرطرفدارتر شدن برخی مواد غذایی و همچنین فشار هزینه‌ای ناشی از قیمت تولیدی در بخش‌های خدمات تولید، برخی از عوامل کلیدی هستند که خطر روند صعودی تورم را همچنان زنده نگه داشته‌اند.

بر اساس پژوهش انجام‌شده از سوی شورای جهانی طلا، این فلز گرانبها در زمان‌های تورم عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد و از این‌رو اغلب به عنوان مانعی در برابر تورم در نظر گرفته می‌شود. علاوه بر این، بخش قابل توجهی از تقاضای طلا از سوی مصرف‌کنندگان خرد به وجود می‌آید که این موضوع هم روی قیمت طلا تاثیرگذار است. مطالعات نشان می‌دهد که با رشد یک‌درصدی تورم، تقاضای کوتاه‌مدت برای طلا رشدی 6 /2درصدی را تجربه می‌کند.

افزایش نرخ بهره

به‌طور معمول، افزایش نرخ بهره از سوی بانک‌های مرکزی به منظور مقابله با تورم، یک عامل منفی برای طلا به حساب می‌آید. با این حال پس از افزایش نرخ‌های اولیه در نیمه نخست سال 2022، اکثر بانک‌های مرکزی همچنان موضع تهاجمی خود را حفظ کرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود در ادامه سال همچنان روند افزایش نرخ‌ها ادامه پیدا کند اما احتمالاً با سرعتی آهسته‌تر. با این حال اینها نرخ واقعی نیستند. برای هرگونه تاثیر مخرب معنادار بر طلا، نرخ بهره واقعی ایالات متحده باید بیش از 5 /2 درصد باشد در حالی که در حال حاضر زیر صفر است.

بازده اوراق قرضه تحت فشار

با وجود اینکه بازده اوراق قرضه 10‌ساله از جولای سال گذشته به دلیل نااطمینانی‌های اقتصادی، افزایش نرخ بهره، تورم و... افزایش داشته است، بازدهی حقیقی یا همان بازده تعدیل‌شده با تورم این اوراق را کمتر خواستنی کرده است. انتظار می‌رود عملکرد این اوراق در مقایسه با تورم همچنان ضعیف باشد. در چنین شرایطی است که برای سرمایه‌گذاران بلندمدت هوشمند، طلا به عنوان یک عامل تنوع‌بخشی استراتژیک برای پورتفوی سرمایه‌گذاران نام خود را مطرح می‌کند.

 تنش‌های ژئوپولیتیک

در بسیاری از نقاط جهان تنش‌های ژئوپولیتیک در حال افزایش است. به عنوان مثال، جنگ روسیه و اوکراین، تنش میان چین و تایوان، تنش میان چین و هند بر سر مرز و موارد دیگر. در چنین زمان‌هایی که نااطمینانی تاثیر زیادی روی سیاست، جامعه و اقتصاد جهانی دارد، طلا به عنوان یک دارایی امن در مرکز توجه قرار می‌گیرد. با همه این ریسک‌ها بانک‌های مرکزی در بسیاری از نقاط دنیا اقدام به خرید طلا کرده‌اند.

 نوسانات بازار سهام

دو سالی است که بازار سهام کشور راکد است. نوسان در بازارهای مالی دیگر هم وجود داشته است. رمزارزها سقوطی 80درصدی را تجربه کرده‌اند و بازارهای سهام جهانی هم پرنوسان بوده‌اند. در آینده، حرکت بازار سهام توسط تورم، اقدامات سیاست پولی اتخاذشده توسط بانک‌های مرکزی و چشم‌انداز ژئوپولیتیک تعیین می‌شود. در زمان‌های پرنوسان، انتظار می‌رود طلا مورد توجه قرار گیرد و عملکرد خوبی داشته باشد. در هشت ماه نخست سال 2022 بازدهی طلا حدود منفی چهار درصد بوده و این احتمال وجود دارد که تا پایان سال 2022 این بازدهی بهتر شود. سال جدید چینی نزدیک است و به صورت سنتی در این زمان تقاضا برای طلا افزایش پیدا می‌کند.

ارزش طلا در برابر ارز

قیمت طلا در بازار داخلی تحت‌تاثیر دو عامل اصلی است، یکی قیمت جهانی اونس و دیگری نرخ دلار. اگر نرخ دلار در بازار آزاد روندی صعودی طی کند، قیمت طلا در بازار داخلی هم افزایش پیدا می‌کند. از طرف دیگر، اگر قیمت جهانی طلا هم با رشد روبه‌رو شود، باز هم قیمت داخلی طلا رشد می‌یابد. هر عاملی که بر این دو اهرم تاثیر بگذارد عامل افت یا صعود طلا محسوب می‌شود. به‌طور کلی هر عاملی که موجب شود اطمینان به اقتصاد جهانی یا کشوری با اختلال روبه‌رو شود، روی بهای طلا تاثیر افزایشی می‌گذارد. به‌طور کلی می‌توان گفت که هرچه نااطمینانی بیشتر باشد، تقاضا برای طلا بیشتر شده و قیمت آن روند صعودی به خود می‌گیرد. کرونا را می‌توان مثالی از این دست دانست. علاوه بر این، طلا هم مانند سایر کالاها و خدمات به عرضه و تقاضا بستگی دارد. هر عاملی که روی تقاضای طلا و عرضه آن تاثیر بگذارد، می‌تواند قیمت طلا را متاثر کند. به عنوان مثال، افزایش خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی می‌تواند موجب بالا رفتن قیمت طلا شود و کاهش عرضه آن به دلیل افت فعالیت در مناطق دارای طلا نیز می‌تواند تاثیر افزایشی روی بهای فلز زرد داشته باشد.

معمولاً افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری روی طلا هستند، قصد دارند سراغ سرمایه‌گذاری بروند که در آن ریسک وجود نداشته باشد. ارز و دلار در چند سال اخیر، افت‌وخیز بسیاری داشته است و بازار سهام هم در این دو سال بازدهی منفی زیادی داشته است. در واقع می‌توان گفت که سرمایه‌گذاری روی طلا در واقع به نوعی سرمایه‌گذاری روی ارز را هم با خود به همراه دارد چرا که نرخ طلا در کشور علاوه بر قیمت جهانی اونس به قیمت دلار هم وابسته است.

عدم ثبات اقتصادی

نبود ثبات در یک اقتصاد باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران خرد برای حفظ سرمایه خود به هر راهکاری چنگ بزنند. درواقع با سرمایه‌گذاری روی طلا می‌توانید از این موضوع تا حد خوبی اطمینان حاصل کنید که ارزش دارایی‌هایتان حفظ شده است و اولین نکته سرمایه‌گذاری را که از دست ندادن سرمایه است، رعایت کرده‌اید. اقتصاد مواردی مانند بانک‌ها و بورس را شامل می‌شود. زمانی که بانک‌ها میزان سود را پایین بیاورند یا ورشکسته شوند، آن دسته از افرادی که به دنبال سود گرفتن از سپرده در بانک بودند به خرید طلا روی می‌آورند. بورس هم که فرازونشیب بسیار بالایی دارد، احتمال از دست دادن سرمایه و کاهش ارزش سرمایه در آن بسیار زیاد است. بنابراین در این مواقع روی آوردن به سرمایه‌گذاری روی طلا می‌تواند بهترین گزینه باشد.