فرار تجار از نفت

تاجران و مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری در ماه‌های اخیر بازارهای نفت خام را ترک کرده‌اند و در بحبوحه بدترین بحران انرژی جهانی در دهه‌های اخیر، فعالیت خود را به پایین‌ترین سطح هفت‌ساله کاهش داده‌اند، زیرا سرمایه‌گذاران تمایلی به درگیر شدن با نوسانات مداوم و بالا ندارند. خروج سرمایه‌گذاران، به‌ویژه صندوق‌های تامینی و سفته‌بازان، نوسانات روزانه قیمت‌ها را به مراتب بیشتر از سال‌های گذشته کرده است و کار را برای شرکت‌ها در مقابل خرید فیزیکی نفت سخت‌تر کرده است. این نوسانات به شرکت‌هایی آسیب رسانده است که برای فعالیت‌های خود به ثبات بازار انرژی نیاز دارند، که شامل شرکت‌های نفت و گاز است، اما این نوسانات به صنایع تولیدی و غذایی و آشامیدنی نیز رسیده است. قیمت‌های آتی نفت برنت هر روز با شدت زیادی نوسان می‌کند. بین تهاجم روسیه به اوکراین در 24 فوریه تا 15 آگوست، محدوده روزانه بین اوج و پایین‌ترین قیمت برنت 64 /5 دلار بود. تجزیه و تحلیل رویترز از داده‌های رفینیتیو ایکان (Refinitiv Eikon) نشان داد که برای مدت مشابه سال گذشته، میانگین این نوسانات 99 /1 دلار بود.

آرجون مورتی که یک تحلیلگر حرفه‌ای انرژی است در این زمینه معتقد است نوسانات بالا افزایش هزینه‌های سرمایه‌ای را به تاخیر می‌اندازد که به عرضه همگام با تقاضای انرژی زیان می‌رساند. او ادامه می‌دهد وقتی نوسانات بالا باشد، شرکت‌های نفتی با اعتماد کمتری می‌توانند وضعیت بازار را پیش‌بینی کنند. مورتی به رویترز گفت: «نگرانی وجود خواهد داشت که قیمت‌ها به سطوح پایین‌تری برسند که در آن صورت توجیهی برای افزایش سرمایه جدید وجود نداشته نباشد.» گروه‌های مختلفی از سرمایه‌گذاران، از جمله بانک‌ها، صندوق‌ها و تولیدکنندگان، از بازار خارج شده‌اند، زیرا قیمت در بازار در برخی روزها با تهدید عرضه، افزایش می‌یابد، در حالی که در روزهای دیگر چشم‌انداز ابری اقتصاد باعث فروش به همان اندازه شدید می‌شود. بر اساس داده‌های جی پی مورگان (JP Morgan)، علاقه کلی به بازار آتی از زمان آغاز درگیری روسیه و اوکراین تقریباً 20 درصد کاهش یافته است. بر اساس داده‌های رفینیتیو ایکان، بهره آزاد در معاملات آتی نفت برنت در ابتدای آگوست به 1.802 میلیون قرارداد رسید که کمترین میزان از جولای 2015 است.

اوله هانسن، رئیس استراتژی کالا در بانک ساکسو در کپنهاگ، به رویترز گفت: «این داستان عمدتاً توسط سفته‌بازان، دنبال‌کنندگان روندهای بازار و صندوق‌های کلان ایجاد می‌شود که به دنبال محافظت از خود در برابر رکود اقتصادی هستند و در نهایت انرژی توسط بازار قیمت‌گذاری می‌شود.» نظرسنجی جولای اشنایدر الکتریک نشان داد که نوسانات تاثیر شدیدی بر مشاغل در سال 2022 داشته است. این نظرسنجی نشان داد که 24 شرکت از 100 شرکت در صنایع از جمله انرژی، تولید و شرکت‌های ساختمانی گفتند که این نوسانات شدید به شدت بر تجارت آنها تاثیر گذاشته است. 43 درصد از شرکت‌ها گفتند که بودجه انرژی بزرگ‌ترین منطقه عملیاتی است که تحت تاثیر اختلالات زنجیره تامین قرار گرفته است، که اخیراً از همه‌گیری ویروس کرونا و ژئوپولیتیک ناشی شده است. یکی از پاسخ‌دهندگان نظرسنجی در بخش تولید و صنعت گفت: «افزایش بسیار زیاد قیمت انرژی باعث ایجاد عدم تعادل در تهیه، بودجه و تولید شده است که حفظ آن به‌طور فزاینده‌ای دشوار است.» 17 درصد از شرکت‌ها گفتند که یا اصلاً مطمئن نیستند یا فقط اندکی به توانایی سازمان خود برای محافظت در برابر نوسانات آتی اطمینان دارند.

نوسانات قیمت

جی پی مورگان معتقد است که به دلیل کاهش سرمایه‌گذاری در بازار، قیمت نفت به ازای هر یک میلیون بشکه در روز تغییر در عرضه یا تقاضا، در بازه حدود 25 دلار در هر بشکه نوسان خواهد کرد. این مبلغ تقریباً دو برابر مبلغ 15 دلار قبل از حمله روسیه به اوکراین است. این موضوع چرخه‌ای ایجاد می‌کند که در آن نوسانات شدید باعث می‌شوند سرمایه‌گذاران تمایل کمتری به تجارت در بازار داشته باشند. تونی اسکات، معاون تحلیل انرژی در فکت ست (FactSet) معتقد است که «میزان تمایل به خرید آتی معمولاً زمانی شروع به کاهش می‌کند که عدم اطمینان و جهت‌گیری‌های زیادی وجود داشته باشد. هرکسی منتظر می‌ماند تا نقطه‌های ورود و خروج خود را انتخاب کند، زیرا اصول اساسی در مورد اینکه در نهایت بازارها به کدام سمت می‌روند واضح‌تر می‌شود». او افزود، ارقام همچنین نشان‌دهنده این هستند که صندوق‌های تامین مالی که یک سال پیش در بازار سرمایه‌گذاری کردند، به خوبی سود برده‌اند.

وضعیت اقتصاد جهان

رشد اقتصادی جهان برای سال‌های 2022 و 2023 در بازبینی به عدد 1 /3 درصد رسیده است که این عدد برای ایالات متحده، برای سال 2022، 8 /1 درصد و برای سال 2023، 7 /1 درصد است. رشد اقتصادی منطقه یورو برای سال 2022، 2 /3 درصد پیش‌بینی می‌شود در حالی که این رشد در سال 2023 به 7 /1 درصد کاهش یافته است. رشد اقتصادی ژاپن برای سال 2022 کاهش یافته و به 4 /1 درصد می‌رسد و امیدوار است که در ادامه رشد 6 /1درصدی در سال 2023 داشته باشد. پیش‌بینی برای هند در سال 2022، 1 /7 درصد و در سال 2023، 0 /6 درصد است. پیش‌بینی رشد اقتصادی برزیل در 2 /1 درصد در سال 2022 و 5 /1 درصد در سال 2023 باقی می‌ماند. پیش‌بینی سال 2022 برای روسیه بدون تغییر باقی مانده است و همان 2 /1 درصد در سال است و در سال 2023 نیز به نظر می‌رسد که در همان موقعیت قرار داشته باشد. ریسک‌های نزولی باقی می‌مانند که ناشی از تنش‌های ژئوپولیتیک، ادامه همه‌گیری، مسائل زنجیره تامین، افزایش تورم، سطوح بالای بدهی‌های دولتی در بسیاری از مناطق، و انقباض پولی مورد انتظار توسط بانک‌های مرکزی در ایالات متحده، بریتانیا، ژاپن و منطقه یورو است.

تقاضای جهانی

رشد تقاضای جهانی نفت در سال 2022 نسبت به ارزیابی ماه‌های قبل کاهش یافته است، اما همچنان پیش‌بینی‌ها رشد 1 /3 میلیون بشکه در روز را نشان می‌دهد. روند اخیر مشاهده‌شده در مصرف بیشتر نفت خام در تولید برق نیز این موضوع را تایید می‌کند. برآورد می‌شود تقاضای نفت در کشورهای عضو OECD، 6 /1 میلیون بشکه در روز رشد کند، در حالی که انتظار می‌رود تقاضای نفت در کشورهای غیر عضو OECD 5 /1 میلیون بشکه در روز رشد کند. انتظار می‌رود کل تقاضای نفت در سال 2022 به‌طور متوسط حدود 100 میلیون بشکه در روز باشد. نیمه اول سال جاری در شرایطی که تقاضای نفت از میزان پیش‌بینی‌شده برای کشورهای مصرف‌کننده اصلی OECD بیشتر است، بازنگری شده است. با این حال، تقاضای نفت در نیمه دوم سال 2022 کاهش یافته است، در میان انتظارات برای احیای مجدد محدودیت‌های کووید 19 و عدم قطعیت‌های ژئوپولیتیک ادامه‌دار. برای سال 2023، پیش‌بینی رشد تقاضای جهانی نفت در 7 /2 میلیون بشکه در روز بدون تغییر باقی می‌ماند و تقاضای کل نفت به‌طور متوسط 7 /102 میلیون بشکه در روز است. انتظار می‌رود تقاضای کشورهای عضو OECD نهایتاً 6 /0 میلیون بشکه در روز و غیرعضو OECD، 1 /2 میلیون بشکه در روز رشد کند. انتظار می‌رود تقاضای نفت در سال 2023 با بهبود عملکرد اقتصادی راکد در کشورهای عمده مصرف‌کننده و همچنین بهبود تحولات ژئوپولیتیک و بهبود کووید 19 در همه مناطق حمایت شود.

عرضه جهانی نفت

پیش‌بینی می‌شود رشد عرضه مایعات غیراوپک در سال 2022 با 1 /2 میلیون بشکه در روز به میانگین 8 /65 میلیون بشکه در روز برسد که نسبت به ارزیابی قبلی تقریباً تغییری نکرده است. بازنگری رو به بالا در روسیه با بازبینی نزولی در ایالات متحده، نروژ و قزاقستان جبران می‌شود. پیش‌بینی می‌شود محرک‌های اصلی رشد عرضه مایعات نفتی در سال 2022 آمریکا، کانادا، برزیل، چین و گویان باشند، در حالی که انتظار می‌رود تولید به صورت عمده در اندونزی و تایلند کاهش یابد. در سال 2023، رشد تولید مایعات غیراوپک بدون تغییر در 7 /1 میلیون بشکه در روز به میانگین 5 /67 میلیون بشکه در روز باقی مانده است. پیش‌بینی می‌شود محرک‌های اصلی رشد در سال 2023 آمریکا، نروژ، برزیل، کانادا و گویان باشند. با این حال، عدم اطمینان در مورد جنبه‌های عملیاتی و مالی تولید ایالات متحده و همچنین وضعیت ژئوپولیتیک در اروپای شرقی همچنان بالاست. پیش‌بینی می‌شود که مایعات غیرگازی و غیرمتعارف اوپک با رشد 1 /0 میلیون بشکه در روز در سال 2022 به میانگین 4 /5 میلیون بشکه در روز برسد که احتمالاً این میزان در سال 2023 نیز حفظ خواهد شد.

بازار محصولات و فرآیند پالایش

حاشیه‌های پالایشگاهی در تمام مراکز تجاری اصلی در ماه جولای روند را معکوس کردند و از رکوردهای چندساله ثبت‌شده در ماه ژوئن عقب‌نشینی کردند. رکود ضدفصلی در تقاضای محصول ایالات متحده و افزایش نرخ فرآوری پالایشگاه‌ها در اروپا و آسیا به افزایش موجودی محصول منجر شد و باعث کاهش نسبی کمبود محصول در ماه‌های گذشته شد. در عین حال، نگرانی‌ها در مورد تضعیف اقتصاد جهانی و چشم‌انداز خفیف‌تر بازار محصول احتمالاً بیشتر به رکود اقتصاد پالایش در سطح جهانی کمک کرده است. این ضعف در سراسر شبکه در همه مناطق آشکار شد، زیرا قیمت محصولات از رکوردهای رکوردشکن در ماه ژوئن عقب‌نشینی کرد. در آینده، نیازهای سوخت حمل‌ونقل باید مطابق با روندهای فصلی حمایتی باقی بماند. انتظار می‌رود که مصرف‌های پالایشگاهی به خوبی حفظ شود تا مصرف سوخت فصلی برآورده شود و امکان ذخیره مجدد موجودی محصولات ادامه یابد.

بازار نفتکش‌ها

نرخ حمل‌ونقل تانکرهای کثیف (تانکرهایی که محصولاتی همچون نفت خام را جابه‌جا می‌کنند) در ماه جولای از کاهشی که در اوایل ماه می مشاهده شد، به‌طور کامل بهبود یافته است، زیرا جابه‌جایی‌های تجاری باعث افزایش فعالیت در مسیرهای حمل‌ونقل طولانی‌تر شده است. نرخ کشتی‌های بسیار بزرگ حمل‌کننده مواد خام در مسیر خاورمیانه به شرق 26 درصد افزایش و در مسیر غرب 30 درصد افزایش یافت. گسترش فروش نفت برنت /وست تگزاس نیز باعث شد نفت خام آمریکا در آسیا رقابتی‌تر شود و تقاضای کشتی‌های بزرگ تقویت شود. نرخ کشتی‌های کلاس افرامکس در مسیر دریای مدیترانه به شمال غرب اروپا به‌طور متوسط 38 درصد افزایش یافت، و نرخ کشتی‌های کلاس سوئزمکس از خلیج آمریکا به اروپا 23 درصد افزایش یافت، در همین حال تقاضا برای جریان‌های حمل‌ونقل طولانی‌تر به اروپا نیز افزایش نشان می‌دهد. نرخ‌های خالص پس از افزایش پیوسته در ماه‌های گذشته کاهش یافتند.

تجارت فرآورده‌های خام و تصفیه‌شده

داده‌های اولیه نشان می‌دهد واردات نفت خام آمریکا در ماه جولای به بالاترین میزان در سه سال گذشته یعنی 7 /6 میلیون بشکه در روز رسیده است، در حالی که خریدهای بالاتر از کشورهای عضو اوپک و برزیل افزایش یافته است. صادرات نفت خام آمریکا بر اساس داده‌های هفتگی اولیه به رکورد 7 /3 میلیون بشکه در روز رسید، زیرا افزایش گسترده فروش نفت برنت /وست تگزاس باعث افزایش خرید در آسیا شد. واردات نفت خام چین در ماه ژوئن به کمترین میزان در چهار سال اخیر یعنی 7 /8 میلیون بشکه در روز کاهش یافته است و انتظار می‌رود در سطوح پایین باقی بماند، زیرا اقدامات قرنطینه در اوایل سال جاری و افزایش خرید ناشی از تحولات ژئوپولیتیک در فوریه باعث شده است که ذخایر موجود در بازار به حد کافی برسد. سطوح واردات نفت خام هند در ماه ژوئن به‌طور متوسط 7 /4 میلیون بشکه در روز افزایش یافت و بر اساس منابع ثانویه، خرید این کشور از روسیه 9 /0 میلیون بشکه در روز نسبت به سال گذشته افزایش یافته است. احتمالاً واردات نفت خام هند در ماه جولای نزدیک به سطح فعلی باقی خواهد ماند، و خرید این کشور از روسیه به بالای 0 /1 میلیون بشکه در روز خواهد رسید. واردات نفت خام ژاپن در ماه ژوئن به کمترین میزان در 11 ماه گذشته رسید و به‌طور میانگین 3 /2 میلیون بشکه در روز بود، اگرچه همچنان شاهد افزایش خرید نسبت به سال گذشته بود. انتظار می‌رود واردات نفت خام ژاپن با بازگشت پالایشگاه‌ها از تعمیر و نگهداری در ماه جولای بهبود یابد. ارقام اولیه نشان می‌دهد که واردات نفت خام OECD اروپا در ماه‌های اخیر در سطوح بالایی باقی مانده است، در حالی که صادرات نفت خام در آوریل به پایین‌ترین حد در هفت سال گذشته رسیده است.