ضد بنگاه

  سردار خالدی: نظام قیمت‌گذاری بزرگ‌ترین دروغ سیستماتیک در کشور ماست. هر روز در نانوایی، سوپرمارکت، قصابی، رستوران و حتی در بیمارستان و داروخانه با انواع دروغ‌های ناشی از قیمت‌گذاری مواجه می‌شویم. چرخه این دروغ سیستماتیک ساده است: هر زمان تورم افزایش پیدا می‌کند، دولت به ‌جای اینکه تورم را کنترل کند، قیمت‌ها را کنترل می‌کند و با ابزارهای کنترل و تعزیر به جنگ بازار و بازاریان می‌رود. مقصر سیاستمدار است اما در بازار دنبال دزد می‌گردد. واضح است که سیاستگذاری نادرست اقتصادی منجر به افزایش دسته‌جمعی قیمت کالاها و خدمات و ایجاد التهاب در بازارها شده اما جالب است که دولت باز هم با تکیه بر ابزار فشار و تعزیرات حکومتی و بسیج به جنگ بازار برخاسته است. یعنی سیاستگذار که خود مسبب این بحران است، دارد تلاش می‌کند آثار و عواقب اشتباهات خود را با سرکوب و تنبیه بازار جبران کند و جوانان کشور را به جان بازار بیندازد. اما سوال این است که این سیاست چه اثری روی بازار سهام و سهام شرکت‌های حاضر در بورس دارد. بدیهی است قیمت‌گذاری روی فروش شرکت‌ها اثر می‌گذارد و در حالی که هزینه‌های آنها مطابق تورم افزایش یافته اما درآمدشان با سرکوب مواجه می‌شود. به این ترتیب حاشیه سود شرکت‌های حاضر در بورس به‌شدت پایین می‌آید. در حال حاضر مهم‌ترین ریسک‌های تهدیدکننده معاملات بورس را می‌توانیم ابهام در سیاستگذاری، چشم‌انداز روابط بین‌الملل و قیمت‌گذاری دستوری بدانیم. در این میان قیمت‌گذاری دستوری عاملی است که می‌تواند شرکت‌های بورسی را با مشکلات زیادی مواجه کند و حاشیه سود سهام شرکت‌ها را تحت‌تاثیر قرار داده و با کاهش همراه کند. در سازوکارهای مختلف، وجود قیمت‌گذاری دستوری در بازار محصولاتی مانند سیمان و فولاد به‌شدت روند بازار سهام را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و منجر به ضرر و زیان سهام شرکت‌های حاضر در بورس می‌شود. در‌عین‌حال بنگاه‌ها ممکن است به دلیل از دست دادن انگیزه سرمایه‌گذاری و تولید در کالاهایی که مشمول قیمت‌گذاری می‌شوند و اتفاقاً مورد‌نیاز امروز جامعه هستند، سراغ کالاهایی بروند که مشمول قیمت‌گذاری نیستند که این اتفاق هم به زیان جامعه تمام می‌شود. به ‌طور مثال، در کشاکش جنگ ایران و عراق، گزارش رسید قیمت ظروف پلاستیکی که در جبهه‌ها زیاد استفاده می‌شود، گران شده است. دولت بلافاصله آن را مشمول قیمت‌گذاری دانست و تولیدکنندگان را تهدید به تعزیر و جریمه کرد. استدلال این بود که کشور به ظروف پلاستیکی نیاز دارد و این کالاها باید ارزان باشد تا همه از آن استفاده کنند. نتیجه چه شد؟ در اوج نیاز، خیلی از تولیدکنندگان ظروف پلاستیکی خط تولیدشان را تغییر دادند و به تولید عروسک رو آوردند. چنین اتفاقی درباره پودر شوینده در دهه 70 رخ داد. در این پرونده می‌خواهیم زیان قیمت‌گذاری را بر شرکت‌های بورس بررسی کنیم.