نیمه پر لیوان
چرا احیای احتمالی برجام به نفع بازار سهام است؟
محمدامین خدابخش : بازار سرمایه تاثیرپذیری بسیاری از اخبار و آمارهای منتشرشده دارد و از آن جهت که فعالان این بازار در واقع در حال خریدن آنچه در آینده روی می‌دهد هستند نسبت به تغییرات احتمالی، واکنش‌های بسیار جدی و متنوعی بروز می‌دهند.
یکی از همین واکنش‌ها نوسان‌های رو به پایین شدید است که بورس تهران در خلال هفته گذشته از خود نشان داده است. بسیاری از فعالان بازار سرمایه بر این باور هستند که احیای توافق اتمی میان ایران و قدرت‌های جهانی می‌تواند به کاهش بهای ارز منجر شود و در نهایت ارزش ریالی درآمد شرکت‌ها و متعاقباً سهام آنها را کاهش دهد.
این در حالی است که در تمامی کشورهای دنیا صعود بازار سهام نه به دلیل تورم بلکه بیشتر به دلیل ارتقای تکنولوژی و سطح بهره‌وری و در نهایت افزایش درآمد شرکت‌ها روی می‌دهد. به همین دلیل هر چیزی که تغییر رویه تورمی را به دنبال داشته باشد به ایجاد واهمه در میان سرمایه‌گذاران منجر می‌شود.
این در حالی است که برداشته شدن تحریم‌ها اگرچه موجب کاهش تورم انتظاری و ریسک‌های به وجودآمده ناشی از شرایط تحریمی می‌شود با این حال مواهب بسیاری در دل خود دارد که می‌تواند کاهش کوتاه‌مدت درآمد شرکت‌ها یا قیمت سهام آنها را در میان‌مدت و بلندمدت جبران کند.
همان‌طور که در سال‌های گذشته شاهد بودیم افزایش پایه پولی که بخش قابل توجهی از آن ناشی از کسری بودجه گسترده دولت بود این کسری بودجه در سال ۱۴۰۰ نیز افزایش پیدا کرد که تا حدود زیادی ناشی از کاهش منابع معمول درآمدی نظیر فروش نفت در اقتصاد ایران بود که خود معلولی از اعمال تحریم‌ها بر پیکره نحیف اقتصاد کشور است.
در این میان اگرچه شکی به لزوم اعمال انضباط مالی بر دولت نیست، اما باید توجه داشت که کاهش یکباره درآمدهای ایران در کنار سرمایه‌گذاری خارجی تقریباً صفر کشور طی سال‌های گذشته شرایطی را پدید آورده که در آن داشتن ایرانی با آینده اقتصادی بهتر و شکوفاتر که نیل به تورم پایین در آن امری محال نباشد نیازمند کوچک‌تر شدن کسری تراز ارزی کشور است که بخش قابل توجهی از آن با انجام سرمایه‌گذاری بلندمدت و ورود تکنولوژی به داخل ایران میسر می‌شود. دقیقاً همین امر می‌تواند شرایطی را پدید آورد که بسیاری از صنایع داخلی که در طول سال‌های گذشته به دلایلی نظیر تحریم نتوانستند طرح‌های توسعه را پیش بگیرند یا دست‌کم آنها را با تقبل هزینه‌های زیاد به سرانجام می‌رساندند از این پس با راهی هموارتر برای پیگیری مقاصد خود در زمینه یادشده روبه‌رو باشند.
این در حالی است که سوای همه تغییرات احتمالی کنترل بهتر تورم در سایه بهبود وضعیت اقتصادی کشور و افزایش درآمدهای ارزی می‌تواند در بلندمدت مانع از کاهش سریع قدرت خرید ایرانیان شود و در نهایت به تامین امنیت درآمدزایی و کاهش ریسک‌های صنایعی منجر شود که فعالیت آنها تامین‌کننده مایحتاج روزانه مردم بوده و به شکل مستقیم با قدرت خرید آنها گره خورده است. از این‌رو نمی‌توان انتظار داشت که برجام و احیای آن به واقع تهدیدی جدی برای بازار سرمایه باشد و در صورت بهبود وضعیت اقتصادی میان منافع ملی ایران و سرمایه‌گذاران بورسی واگرایی ایجاد کند.
