پیام به غرب
پزشکیان: هرگونه مذاکره در آینده باید مبتنی بر منطق برد-برد باشد
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با شبکه الجزیره گفت که «ما برای هرگونه اقدام نظامی اسرائیل آماده‌ایم و نیروهای ما آماده هستند تا دوباره به عمق اسرائیل حمله کنند». او با بیان اینکه «اسرائیل ضرباتی به ما وارد کرده است»، گفت: ما نیز با قدرت به عمق آن ضربه زده‌ایم، اما این رژیم خسارات خود را پنهان می‌کند. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: رئیس‌جمهور ایران در ادامه گفت: اسرائیل در پی تغییر، تجزیه و حذف ایران از طریق هرج‌ومرج و نابودی نظام بود، اما با شکست مواجه شد. او همچنین گفت: شکی نیست که نفوذهایی در کشور صورت گرفته، اما عامل تعیین‌کننده در آنها، فناوری و استفاده از توانایی‌های آمریکاست. پزشکیان با تاکید بر اینکه «ما جنگ نمی‌خواهیم»، گفت: ما به قطعی بودن آتش‌بس نیز تکیه نمی‌کنیم، اما با قدرت از خود دفاع خواهیم کرد. رئیس‌جمهور با بیان اینکه «اسرائیل از هرگونه صحبتی درباره موفقیت حملات موشکی ما جلوگیری می‌کند»، گفت: درخواست آن برای توقف جنگ، چیزهای زیادی را نشان می‌دهد. پزشکیان با تاکید بر اینکه «ایران تسلیم نشده و نخواهد شد و این برای همه روشن است» گفت: اما ما به دیپلماسی و گفت‌وگو اعتقاد داریم. او همچنین تصریح کرد که کشورهای منطقه هرگز مانند جنگ تحمیلی ۱۲روزه، «موضعی حمایتی از ایران اتخاذ نکرده‌اند». رئیس‌جمهور ایران با تاکید بر این نکته که «ما داشتن سلاح‌های هسته‌ای را کاملاً رد می‌کنیم»، گفت که «این موضع سیاسی، مذهبی، انسانی و استراتژیک ماست». پزشکیان در ادامه اعلام کرد: غنی‌سازی اورانیوم در خاک ما در آینده در چهارچوب قوانین بین‌المللی ادامه خواهد یافت. او خاطرنشان کرد که «هرگونه مذاکره در آینده باید مبتنی بر منطق برد-برد باشد». رئیس‌جمهور ایران با تاکید بر اینکه «ما تهدیدها و دیکته‌ها را نمی‌پذیریم»، تصریح کرد: ترامپ می‌گوید ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد و ما نیز این را می‌پذیریم. پزشکیان در ادامه گفت‌وگو با الجزیره گفت: گفتن اینکه برنامه هسته‌ای ما به پایان رسیده و تمام شده، یک توهم است. قابلیت‌های هسته‌ای در ذهن دانشمندان ما قرار دارد، نه در تاسیسات ما. او در ادامه تاکید کرد: ما کاملاً آماده‌ایم تا مفهوم امنیت جمعی مشترک را با همسایگان خود در کشورهای عربی و سایر کشورهای منطقه تدوین کنیم.
پیام غیرمستقیم به غرب
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اخیراً مصاحبه‌ای با برت بایر (Bret Baier) مجری ارشد فاکس‌نیوز و سردبیر اجرایی برنامه «گزارش ویژه با برت بایر» داشت و در آن علاوه بر پاسخ به پرسش‌ها، مواضع تهران را در مورد غنی‌سازی، مذاکره با آمریکا و برنامه موشکی اعلام کرد. او در مورد از سر گرفته شدن برنامه غنی‌سازی ایران گفت فرآیند غنی‌سازی اورانیوم در حال حاضر متوقف شده است چراکه خسارت‌ها به تاسیسات هسته‌ای بسیار شدید بوده است. آن‌گونه که سازندگی گزارش داده: عراقچی درعین‌حال تاکید کرد که نمی‌توانیم از غنی‌سازی‌مان صرف‌نظر کنیم چون این دستاورد دانشمندان ماست و اکنون فراتر از آن بوده و این مسئله به غرور ملی تبدیل شده است. بااین‌حال، ما آماده انجام مذاکره هستیم تا تضمین دهیم که فعالیت‌های غنی‌سازی‌مان برای اهداف صلح‌آمیز است. ما بر سر چیزی که اکنون به غرور ملی برای مردم ایران تبدیل شده است، مذاکره نمی‌کنیم. به‌طور قطع ما برای حصول یک راه‌حل مذاکره‌شده برای آن آماده هستم. رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان درباره ادعای مجری فاکس در خصوص افزایش سطح غنی‌سازی به ۹۰ درصد اظهار کرد که ما هرگز به ۹۰ درصد نمی‌رویم. ما متعهد هستیم که برای تولید سوخت نیروگاه‌های هسته‌ای زیر پنج درصد بمانیم. ما همچنین تا ۲۰ درصد غنی‌سازی می‌کنیم، چون یک رآکتور تحقیقاتی در تهران داریم و برای نیازهای خودمان اورانیوم غنی‌سازی می‌کنیم. عراقچی در این خصوص گفت ما یک‌بار تا ۶۰ درصد هم رفتیم و آن، پس از خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای‌مان بود. در آن زمان به ۶۰ درصد رسیدیم اما در جریان مذاکرات به طرف‌های مقابل گفتیم که اگر توافق هسته‌ای حاصل شود بلافاصله به سطح پایین‌تر بازخواهیم گشت. عراقچی همچنین درباره مذاکرات مستقیم با ایالات‌متحده گفت که برای گفت‌وگو آماده هستیم اما در حال حاضر برای مذاکره مستقیم، خیر. اگر آنها برای دستیابی به یک راه‌حل برد-برد جلو بیایند، من آماده تعامل با آنها هستم، به این معنی که ما آماده‌ایم تا هر اقدامی برای اعتمادسازی به منظور اثبات ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای کشورمان و اینکه فعالیت‌های هسته‌ای ما صلح‌آمیز باقی خواهد ماند و ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نخواهد رفت، انجام دهیم. عراقچی در ادامه اظهارات خود گفت در ازای آن، ما از آنها انتظار داریم که تحریم‌ها را بردارند. این یک بازی برد-برد خواهد بود و ما آماده تعامل برای آن هستیم اما نمی‌توانیم چنین مذاکراتی را به صورت مستقیم آغاز کنیم و همچنان ترجیح می‌دهیم که به صورت غیرمستقیم مذاکره کنیم.
پشت پرده دیدار لاریجانی و پوتین
عصر روز 29 تیر، کاخ کرملین خبری کوتاه از دیدار مشاور مقام رهبری و رئیس‌جمهور روسیه منتشر کرد. خبری که نشان می‌داد علی لاریجانی در سفری از پیش اعلام‌نشده به مسکو رفته و با ولادیمیر پوتین ملاقات کرده است. روایت طرف روسی از این سفر کلی و کوتاه بود. صرفاً اعلام شد که موضوع تشدید تنش‌ها در خاورمیانه و وضعیت مسئله هسته‌ای ایران مورد تبادل نظر قرار گرفته و پوتین نیز حمایت خود را از ثبات در خاورمیانه و حل‌وفصل سیاسی پرونده هسته‌ای اعلام کرده است. آن‌گونه که فرارو گزارش داده: اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره این سفر توضیحاتی داد که البته این اظهارات هم جزئیات بیشتری در خود نداشت. او در نشست خبری گفت: «آقای دکتر لاریجانی به‌عنوان فرستاده ویژه رئیس‌جمهور، حامل پیام و دیدگاه کلان جمهوری اسلامی ایران راجع به تحولات منطقه، تحولات بین‌المللی و همین‌طور روابط دوجانبه بوده‌اند. دیدار بسیار خوبی با رئیس‌جمهور روسیه داشته‌اند که در آن، در مورد طیف متنوعی از موضوعات، به‌ویژه روابط دوجانبه و مسائل منطقه‌ای، پس از تحولات سه چهار هفته اخیر، گفت‌وگو کرده‌اند. این امر، متعارف است که کشورها به فراخور تحولات و با توجه به اهمیت موضوعات، فرستاده‌هایی را به کشورهای هدف اعزام کنند.» او همچنین به این موضوع اشاره کرد که وزارت امور خارجه در جریان این سفر بوده و ناهماهنگی نیز وجود نداشته است.
جلوگیری از تقسیم سوریه
در پی درگیری‌های اخیر در جنوب سوریه «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه، اعلام کرد که آنکارا برای جلوگیری از هرگونه تلاش جهت تجزیه این کشور، به‌طور مستقیم وارد عمل و مانع هرگونه اقدام گروه‌های مسلح برای دستیابی به خودمختاری خواهد شد. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: هاکان فیدان، هشدار درباره تجزیه سوریه را ظاهراً خطاب به رژیم صهیونیستی مطرح کرده است زیرا به‌گفته آنکارا، هدف نهایی اسرائیلی‌ها از حضور در سوریه، تجزیه این کشور است. ترکیه حملات هوایی هفته گذشته اسرائیل در دمشق را محکوم کرد و آن را تلاشی برای تخریب تلاش‌های سوریه در جهت برقراری صلح و امنیت دانست. آنکارا بر این باور است که درگیری‌ها میان دروزی‌ها و قبایل عرب در استان سویدا در جنوب سوریه، در چهارچوب سیاست اسرائیل برای بی‌ثبات‌سازی منطقه صورت می‌گیرد. ترکیه، به‌عنوان یکی از اعضای ناتو، از دولت جدید سوریه حمایت می‌کند و خواستار آتش‌بس میان دروزی‌ها و قبایل عرب شده است. هاکان فیدان در گفت‌وگو با خبرنگاران در آنکارا گفت: اسرائیل در تلاش است سوریه را تجزیه کند تا این کشور، بی‌ثبات، باری بر دوش منطقه و هرچه ضعیف‌تر شود. او همچنین اشاره کرد که شبه‌نظامیان قسد در شمال شرق سوریه قصد دارند از هرج‌ومرج به نفع خود بهره‌برداری کنند و افزود: ان‌شاءالله مانع اجرای این سیاست خواهیم شد. هاکان فیدان با اشاره‌ای صریح به این شبه‌نظامیان گفت: عشایر سوریه نباید این هرج‌ومرج را فرصتی تاکتیکی برای دستیابی به خودمختاری یا جدایی از سوریه تلقی کنند و آنها با «فاجعه‌ای بزرگ در سطح راهبردی» روبه‌رو هستند. هاکان فیدان گفت: به شما هشدار می‌دهیم: هیچ گروهی نباید در اقداماتی که هدف آن تجزیه است، مشارکت کند. او افزود: بسیاری از مسائل را می‌توان از راه دیپلماسی مورد بحث قرار داد، اما اگر پا را فراتر بگذارید و به‌دنبال تجزیه و بی‌ثبات‌سازی باشید، آن را تهدیدی مستقیم علیه امنیت خود تلقی خواهیم کرد و مداخله می‌کنیم.
چشم‌داشت ارضی پنهان علیه جمهوری ارمنستان
نازلی باغداساریان، سخنگوی نخست‌وزیر ارمنستان، در گفت‌وگویی و در پاسخ به این سوال که چه نظری درباره اظهارات اخیر «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان درباره «گذرگاه زنگزور» دارد که گفته بود «کالاها و شهروندان آذربایجانی نباید با خدمات مرزی ارمنستان یا هر کسی دیگر مواجه شوند» و آذربایجان این مسیر را پیوندی میان قلمروهای خود می‌داند و موضع ارمنستان در این‌باره چیست، بیان کرد: جمهوری ارمنستان هرگز صحبتی درباره الفاظ و منطق رئیس‌جمهور آذربایجان نکرده است. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: جمهوری ارمنستان در حال گفت‌وگو درباره پروژه «چهارراه صلح» با آذربایجان و دیگر شرکاست. جمهوری ارمنستان همچنین انتظار دارد اتصالات حمل‌ونقل در قلمرو آذربایجان و استان سیونیک و دیگر بخش‌های ارمنستان، همچنین از کشورهای سوم یا به سمت آنها تضمین شود. او در گفت‌وگو با خبرگزاری آرمن‌پرس بیان کرد: جمهوری ارمنستان به سهم خود، آماده تضمین اتصالات حمل‌ونقل از قلمرو خود میان مناطق غربی آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان، همچنین از آذربایجان به و از کشورهای طرف سوم است. این کار باید طبق اصل پایبندی کامل به تمامیت ارضی، حاکمیت ملی، صلاحیت قضایی و عمل متقابل دو کشور انجام شود. جمهوری ارمنستان نه در ۱۰ جولای سال جاری در ابوظبی، نه پیش از آن و نه پس از این تاریخ بحثی درباره هیچ ایده دیگری نکرده است و نخواهد کرد. سخنگوی نخست‌وزیری ارمنستان گفت: این گفته رئیس‌جمهور آذربایجان مبنی بر اینکه شهروندان آذربایجانی نباید با مرزبانی ارمنستان مواجه شوند، فراتر از منطق مذاکراتی است که انجام شد. این اساساً یک چشم‌داشت ارضی پنهان علیه جمهوری ارمنستان است که مورد قبول نیست و خلاف روحیه و متن مذاکرات و توافقاتی است که تاکنون انجام شده است.