کاهش تعهدات، افزایش تعامل

جواد حیدریان: تعطیلات نوروزی ایرانیان در سال 98 در حالی که غرق سیلاب سهمگین بهاری بود، با تحولاتی حیاتی در حوزه سیاست خارجی نیز گره خورد و سیل خبرها را نیز در ادامه با خود داشت. واکنش ایران به خروج آمریکا از توافق‌نامه برجام! آمریکا در ادامه خروج از توافق برجام، علاوه بر تشدید تحریم‌ها، رسماً سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را نیز تحریم کرد و در لیست سیاه خود قرار داد تا بیش از پیش ایران را تحت فشار بگذارد. اما این اتفاق در فرآیند قرارداد تاریخی برجام از سوی ایران پیش‌بینی شده بود؛ اگر هر کدام از کشورهای 1+5 که طرف قرارداد ایران بودند، از توافق برجام عدول کنند، ایران نیز تعهداتش را در برجام طبق پیش‌بینی کاهش خواهد داد. این روند تا روزهای پایانی تابستان 98 نیز ادامه یافت. خروج آمریکایی‌ها از برجام زمینه‌ساز برنامه‌ریزی برای کاهش تعهدات ایران نیز شده بود. اما دیگر کشورهای طرف توافق تلاش داشتند ایران را متقاعد کنند در برجام بماند. اما وقتی مهم‌ترین کارکرد برجام با خروج آمریکا از آن از کار می‌افتاد، ایران چطور باید چنین توافقی را تمام و کمال اجرا می‌کرد. بنابراین ایران تصمیم گرفت در ادامه کاهش تعهدات در انتهای اردیبهشت سال 98 افزایش غنی‌سازی اورانیوم را در دستور کار قرار دهد.

بیانیه 18 اردیبهشت

18 اردیبهشت‌ماه سالروز خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام بود. پیش از این مقامات کاخ سفید از واکنش ایران ابراز نگرانی کرده بودند و گمانه‌های متعددی در فضای سیاسی عنوان می‌شد؛ از احتمال خروج ایران از برجام یا خروج از معاهده ان‌پی‌تی. 18 اردیبهشت‌ماه رئیس‌جمهور ایران، نامه‌ای به سران پنج کشور عضو برجام نوشت و در آن از کاهش تعهدات ایران خبر داد. شورای عالی امنیت ملی هم بیانیه‌ای خطاب به کشورهای عضو برجام منتشر و در آن تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران در طول یک سال گذشته، نهایت خویشتن‌داری را از خود نشان داده و به درخواست دیگر اعضای برجام فرصت قابل توجهی در اختیار آنها قرار داده است. اما اکنون در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام، از ۱۸ اردیبهشت ۹۸ برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می‌کند. ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخایر اورانیوم غنی‌شده و ذخایر آب‌سنگین نمی‌داند. به کشورهای باقی‌مانده در برجام 60 روز فرصت داده می‌شود تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را عملیاتی کنند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تامین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب‌سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد. در هر زمان که خواسته‌های ما تامین شوند، ما نیز به همان میزان اجرای مجدد تعهدات متوقف‌شده را از سر خواهیم گرفت اما در غیر این صورت، ایران مرحله‌به‌مرحله اجرای تعهدات دیگر را متوقف خواهد کرد.

دام «گروه ب» برای کشاندن ترامپ به رویارویی با ایران

بعد از شدت یافتن تقابل آمریکا با ایران، یکی از داغ‌ترین موضوعات سیاسی در اردیبهشت‌ماه، سفر ظریف به نیویورک بود. سفری که وزیر خارجه در آن از شکل‌گیری گروهی به نام گروه ب پرده برداشت. محمدجواد ظریف برای شرکت در نشست «روز بین‌المللی چندجانبه‌گرایی و دیپلماسی برای صلح» که در مجمع عمومی سازمان ملل متحد برگزار شد، به آمریکا رفت. ظریف در این سفر شش‌روزه با رسانه‌های سی‌بی‌اس و فاکس‌نیوز گفت‌وگو کرد. مصاحبه ظریف با شبکه مورد علاقه دونالد ترامپ جالب توجه بود و مهم‌تر از آن اظهارات ظریف در این گفت‌وگو بود. ظریف در این مصاحبه تاکید کرد که از نظر او رئیس‌جمهوری آمریکا می‌خواهد به قول انتخاباتی خودش که پرهیز از جنگ و لشکرکشی است وفادار بماند، اما «گروه ب» متشکل از جان بولتون، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان سعودی و محمد بن‌زاید، ولیعهد ابوظبی، درصدد کشاندن آمریکا به رویارویی با ایران‌اند. او گفت قصد اصلی ترامپ «وارد آوردن فشار حداکثری بر ایران است تا آن را به زانو دربیاورد» اما این امر «محکوم به شکست است». او در مصاحبه با فاکس‌نیوز عنوان کرد اقدامات ترامپ بیش از هر چیز این واقعیت را اثبات می‌کند که آمریکا قابل اعتماد نیست.

افزایش تولید اورانیوم؛ از برجام خارج نمی‌شویم

ابتدای خردادماه سال 98 سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان در یک نشست خبری که در نطنز برگزار شد، از چهار برابر شدن میزان تولید اورانیوم با غنای 67 /3 درصد خبر داد. بهروز کمالوندی افزود: این افزایش تولید از قبل در چارچوب‌های اجرایی معمول به اطلاع آژانس انرژی اتمی رسیده است. شاید برخی بگویند این اقدام باید زودتر انجام می‌شد، ولی این اقدام ما این حسن را دارد که از روی صبر راهبردی بود و هیچ‌کس در سطح بین‌المللی نمی‌تواند به ایران خرده بگیرد. وی گفت: جمهوری اسلامی به اندازه کافی صبر کرد و قدمی که برداشته بر اساس حقوقش است. این اقدام در چارچوب برجام و فرصتی برای طرف‌های مقابل است که با تغییر در سیاست‌هایشان برجام را به جایگاه خود برگردانند. کمالوندی گفت: بنا نداریم از برجام بیرون بیاییم و آن را نقض کنیم. در چارچوب برجام عمل می‌کنیم و قدم‌های بعدی نیز در چارچوب برجام است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی گفت: ظرفیت چهاربرابری امروز پیامی است برای طرف‌های مقابل که جمهوری اسلامی ایران با همین سانتریفیوژها قابلیت افزایش تولید خود را دارد و با اقداماتی که متخصصان صنعت هسته‌ای انجام می‌دهند دیری نخواهد گذشت که از سقف ۳۰۰ کیلو عبور خواهیم کرد.

آزادی نزار زاکا لبنانی-آمریکایی

خردادماه سال 98 پر از خبر بود. نزار زاکا، شهروند لبنانی که به جرم جاسوسی در تهران بازداشت شده بود، روز سه‌شنبه 21 خرداد به همراه عباس ابراهیم، مدیرکل اداره امنیت عمومی لبنان، آزاد شد و تهران را به مقصد بیروت ترک کرد. سخنگوی قوه قضائیه گفت: دادگاه مربوط با آزادی مشروط نزار زاکا موافقت کرد و تحویل مقامات لبنان خواهد شد. غلامحسین اسماعیلی گفت: تقاضایی در این مورد برای ما واصل شده و اعلام کردند هم خود محکوم تقاضای آزادی داشته و هم رئیس‌جمهور لبنان مکاتبه‌ای را انجام دادند و تقاضای مساعدت درباره این شهروند لبنانی داشتند. وی افزود: این تقاضا را در چارچوب قانون بررسی کردیم و تقاضای رئیس‌جمهور را از سیکل شورای عالی امنیت ملی و همچنین دوستان حزب‌الله لبنان بررسی کردیم. حزب‌الله لبنان هم اجابت این خواسته را به مصلحت می‌دانستند. سخنگوی قوه قضائیه ادامه داد: برابر قانون کسانی که تا ۱۰ سال حبس داشته باشند اگر حداقل یک‌سوم دوران مجازات را سپری کنند و در دوران مجازات از خود حسن رفتار نشان دهند و دادگاه هم تایید کند می‌توانند حکم به آزادی مشروط صادر کنند. اسماعیلی خاطرنشان کرد: دادگاه مربوط با آزادی مشروط نزار زاکا موافقت کرد و تحویل مقامات لبنان خواهد شد.

عبور ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه روز 10 تیرماه اعلام کرد: ایران از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده عبور کرده است و این را هم قبلاً اعلام کرده بودیم. وزیر امور خارجه عملیاتی شدن اینستکس را یک حرکت مقدماتی برای اجرای تعهدات اروپا عنوان کرد و گفت: ایران طبق برنامه‌اش از مرز ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده عبور کرده و این را هم از پیش اعلام کرده بودیم. «محمدجواد ظریف» اظهار کرد: ما همان زمان هم اعلام کردیم که اقدامات اروپایی‌ها کافی نبوده بنابراین جمهوری اسلامی ایران همان‌طور که قبلاً برنامه‌اش را اعلام کرده این برنامه را اجرا خواهد کرد. وی با بیان اینکه برنامه مرحله اول، هم در مورد ذخایر اورانیوم غنی‌شده و هم در مورد ذخایر آب‌سنگین اجرا شده، گفت: مرحله بعد هم عبور از سقف غنی‌سازی 67 /3 درصدی است که آن را هم اجرا خواهیم کرد. وزیر امور خارجه بیان کرد: در نامه رئیس‌جمهوری صراحتاً بیان شده که در صورتی که اروپایی‌ها اقدامات لازم را برای اجرای تعهداتشان انجام بدهند اقدامات ما قابل بازگشت است. ولی اگر اقدامات لازم را انجام ندهند ما بر اساس بند ۳۶ برجام این حق را از سال گذشته داشته‌ایم که اقدامات خودمان را انجام دهیم.

تایید خبر بازداشت معاون سابق قوه قضائیه

سخنگوی قوه قضائیه درباره اخبار مربوط به بازداشت اکبر طبری، معاون اجرایی سابق حوزه ریاست قوه قضائیه، گفت: این فرد تحت تعقیب قرار گرفته و پرونده‌ای تشکیل شده است و فرد مذکور و افراد دیگری بازداشت شده‌اند و این خبر صحت دارد. غلامحسین اسماعیلی در پاسخ به سوالی درباره دستگیری یکی از معاونان سابق رئیس قوه قضائیه و در اختیار قرار گرفتن وجوهی از حساب‌های قوه در دست این فرد، به ابراز گلایه از برخی نمایندگان مجلس پرداخت. اسماعیلی با بیان اینکه از هر دو نماینده مجلسی که در این مورد اظهارنظر کردند، گله دارم زیرا قرار نیست کسی سخنگوی قوه قضائیه باشد و اخبار قوه قضائیه را سخنگوی دستگاه قضایی اعلام می‌کند، توضیح داد: فردی که قبلاً در حوزه ریاست در یکی از معاونت‌ها فعالیت داشته، تحت تعقیب قرار گرفته و پرونده‌ای تشکیل شده است، این فرد و برخی افراد دیگر بازداشت شدند و خبر صحت دارد. به گفته سخنگوی قوه قضائیه، این پرونده ناظر به ارتباطات ناصواب و خلاف موازین قضایی با برخی اصحاب پرونده و همچنین توصیه و اعمال نفوذ برخی در دستگاه قضایی است که البته پرونده تازه تشکیل شده و تحقیقات آن در حال انجام است. اسماعیلی در پاسخ به این سوال که آیا رئیس قوه قضائیه دستور بازداشت را صادر کرده است، افزود: رئیس قوه قضائیه و بنده به‌عنوان رئیس کل، هیچ‌گاه دستور بازداشت کسی را صادر نمی‌کنیم و حتی باید بگویم صالح به صدور چنین [دستور] بازداشتی نیستیم و این اقدام از اختصاصات مقامات دادسراست.

میانجی فرانسوی؛ فرستاده مکرون به تهران آمد

بعد از تماس تلفنی رئیس‌جمهوری فرانسه با روحانی، وی در راستای کاستن از تنش‌ها، مشاور دیپلماتیک خود را به ایران فرستاد. امانوئل بون روز چهارشنبه 19 تیرماه وارد تهران شد و با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و علی شمخانی، نماینده مقام معظم رهبری و دبیر شورای عالی امنیت ملی، دیدار و گفت‌وگو کرد. شنبه 15 تیرماه 98 روسای جمهوری ایران و فرانسه در یک تماس تلفنی که گفته شد بیش از صد دقیقه طول کشیده، بر حفظ برجام تاکید کردند. امانوئل مکرون در این تماس ضمن اذعان به اینکه اقدامات اروپا برای جبران تحریم‌های آمریکا موفق و کارآمد نبوده، وعده داد که اروپا همه تلاش خود را برای جبران این موضوع و حفظ برجام به‌کار بگیرد. رئیس‌جمهور فرانسه گفت: پایان برجام به معنای اقرار به شکست دسته‌جمعی و اقدامی تاسف‌بار خواهد بود بنابراین مسیر دوم را باید انتخاب کرد تا برجام حفظ و به تنش‌زدایی کمک شود و فرانسه آماده است در این مسیر تلاش‌هایش را به‌ویژه در مسیر خواست ایران که آتش‌بس در این جنگ اقتصادی است، دوچندان کند. گفت‌وگوی روسای جمهوری ایران و فرانسه وجه مهم دیگری هم داشت که برای نخستین‌بار به‌طور علنی طی ماه‌های گذشته مطرح شد و آن موضوع بازگشت آمریکا به برجام است. روزنامه ایران نوشت: اروپا خواستار بازگشت آمریکا به برجام است. خواستی که به نظر می‌رسد پیشتر در لابه‌لای رایزنی‌های پیدا و پنهان مقام‌های بلندپایه کشورهای جامعه بین‌الملل با یکدیگر در نشست‌هایی چون «جی 20» یا ملاقات‌های مهم صورت‌گرفته میان مقام‌های ایرانی و خارجی از جمله دیدار آبه شینزو در تهران مطرح شده بود. با این حال مذاکرات مفصل تلفنی اخیر مکرون با روحانی باعث شد این پیشنهاد با جدیت بیشتری تکرار شود.

اتهام دوتابعیتی کریمی‌قدوسی به دولتمردان

روز اول مرداد، جواد کریمی‌قدوسی در مجلس مدعی شد؛ حسن روحانی احتمالاً تابعیت یا اقامت خارجی دارد. او گفت: لیستی از اسامی دوتابعیتی‌ها را در اختیار رسانه‌ها قرار داده تا پیگیری‌های لازم صورت گیرد. نماینده مشهد در مجلس شورای اسلامی ایران، فهرستی را توسط یکی از خبرنگاران نزدیک به خود منتشر کرد که در آن گفته شده حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران و شماری از مدیران ارشد دولت «احتمالاً» دارای تابعیت مضاعف یا اقامت خارجی هستند. در این فهرست که به طور کامل در خبرگزاری موج منتشر شد، نام بیش از 70 مدیر ارشد در جمهوری اسلامی ایران و افراد خانواده آنها آورده شده است. سمت برخی از افراد این فهرست از جمله رئیس دفتر وقت رئیس‌جمهور ایران، تغییر کرده است. عجیب آنکه آن خبرنگار نزدیک به آقای کریمی‌قدوسی که این لیست را منتشر کرد، چند ماه بعد و در سفری که همراه وزیر خارجه به فنلاند و سوئد رفته بود درخواست پناهندگی کرد و به ایران بازنگشت! کریمی‌قدوسی قبلاً این موضوع را در مجلس ایران مطرح کرده بود. او گفته اسامی این فهرست را برای بررسی به دادستان کل کشور و معاون قوه قضائیه داده بود. اسامی این فهرست حاصل گزارش «کمیته تحقیق و تفحص مجلس شورای اسلامی از افراد دارای تابعیت مضاعف، گرین‌کارت یا اقامت خارجی» است. چند روز بعد سخنگوی دولت و مسوول دفتر رئیس‌جمهوری و بسیاری از کسانی که اسمشان در آن لیست بود این اتهامات را تکذیب کردند. به غیر از نام حسن روحانی، رئیس‌جمهور اسلامی ایران، یکی از معاونان رئیس‌جمهور و یکی از وزرا، نام معاونانی از وزارت نفت، ورزش و جوانان، بهداشت و برخی از استانداران هم در این فهرست دیده می‌شود.

دعوای طلبگی یا رد و بدل شدن اتهامات علیه هم

چند ماه بعد از کنار رفتن آملی‌لاریجانی از ریاست قوه قضائیه و انتصاب به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام، رسانه‌های وابسته به جریان اصولگرا به‌خصوص تلویزیون و رسانه‌های تندرو آملی‌لاریجانی را آماج انتقادهای بی‌سابقه‌ای کردند. باشگاه خبرنگاران جوان، وابسته به صداوسیما یکی از اولین رسانه‌هایی بود که شایعه اعلام مهاجرت آملی به نجف و خبر نامه نوشتن او به رهبری را منتشر کرد. این خبرگزاری نوشت: «برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی از نامه انتقادی آیت‌الله آملی‌لاریجانی به رهبر انقلاب درباره بازداشت اکبر طبری و همچنین موضوع هجرت به نجف، خبر داده‌اند.» مرتضی حیدری و کیا داوود اسفندیاری، مجریان صداوسیما در برنامه‌ای گفتند که به خاطر انتقادی از قوه قضائیه قرار بود آنها بازداشت شوند. حیدری گفت علیه آنها اعلام جرم شد و با صحبت‌های محمد ضرغامی، رئیس وقت صداوسیما، موضوع فیصله یافت.

چند هفته بعد از حملات رسانه‌های تندرو به شخص مورد حمایت خودشان در طول 10 سال گذشته و بر مسند ریاست قوه قضائیه، محمد یزدی در جلسه‌ای با مسوولان مرکز بسیج اساتید و نخبگان حوزه علمیه قم، به تندی در مقابل صادق لاریجانی موضع گرفت. رسانه‌ها به نقل از یزدی نوشتند: «فلانی می‌گوید اگه این کار را نکنید، نجف می‌روم! خب بروید، آیا با رفتن شما قم به‌هم می‌خورد؟ شما در قم بودنتان هم خیلی موثر نبود؛ چه رسد که نجف بروید. رئیس دفتری که ۱۰ سال، جای مهمی را اداره کرده دستگیر می‌شود، بعد اعتراض می‌کند که چرا گرفتید؟ به اسم مدرسه علمیه، کاخ ساختند! آیا ارث پدرت بود؛ از کجا آوردی ساختی؟» این اظهارات تند واکنش صادق آملی‌لاریجانی را به دنبال داشت.

نامه شدیداللحن آملی به یزدی و اتهام به نهادهای نزدیک به قدرت

صادق لاریجانی در نامه به محمد یزدی با لحنی تند از عملکرد او و برخی نهادهای حکومتی انتقاد کرد. او در این نامه، که در ۲۷ مرداد منتشر شد، از «سناریوهای از پیش طراحی‌شده علیه خود» و «بازی‌های صدا و سیما و برخی نهادهای دیگر» انتقاد کرد. لاریجانی گفت؛ آقای یزدی جز «با صدای بلند و داد و قال به مسوولان و بزرگان توهین کردن و افترا زدن و تحقیر کردن» کاری نمی‌کند. او درباره حضور محمد یزدی در شورای نگهبان گفت: «سخنان غیردقیق، غیرمستدل و حتی نامربوط شما برای اعضا روشن است. اگر سکوت می‌کنند و چیزی نمی‌گویند، حرمت پیرمردی شما را پاس می‌دارند.» صادق لاریجانی فشارهای رسانه‌ای علیه خود را نشانه آن دانست که «یک پروژه بزرگ‌تری» برای تخریب او «شاید هم تخریب‌های دیگر» در جریان است. لاریجانی گفت خودش هم با فساد مبارزه می‌کرده و احتمالاً فشارها علیه او به همین دلیل است. او نوشت: «سینه‌ام خزانه‌الاسرار اتهامات مجموعه‌ای از معاونان، قائم‌مقامان و آقازاده‌های مسوولان و شخصیت‌هاست و ظاهراً امروز هم هزینه ایستادگی در رسیدگی به آنها را می‌پردازم.» صادق لاریجانی فشارهای رسانه‌ای پس از بازداشت اکبر طبری را «فضاسازی» خواند و پرسید: «آیا همین کار را برای آقای شریفی قائم‌مقام شهردار اسبق تهران و آقای سیف معاون اقتصادی اطلاعات سپاه و... کرده‌اند و فساد آنها را به آقای قالیباف و آقای طائب و دیگران سرایت داده‌اند؟ وا اسفا از این ظلم و بی‌عدالتی و بی‌مروتی.» بعد از این نامه البته واکنش‌هایی در توجیه این جدال شدید لفظی و اتهامات طرفین مطرح شد و مثلاً سخنگوی شورای نگهبان این دعوا را یک دعوای طلبگی خواند که با واکنش مردم در شبکه‌های اجتماعی مواجه شد. بعد از انتشار این نامه البته آتش حملات به لاریجانی فروکش کرد. چند هفته بعد لاریجانی در نامه‌ای از یزدی عذرخواهی کرد و نوشت: «آن نامه خاطر برخی را مکدر کرد.»

عذرخواهی آملی‌لاریجانی از محمد یزدی

صادق لاریجانی در نامه جدید که به انضمام تصویری از دیدار این دو در رسانه‌ها منتشر شد، محمد یزدی را فردی توصیف کرده که «منشأ خدمات بسیاری» بوده و سابقه دوستی «دیرینه» با او دارد. او البته دوباره نوشت که هیچ نامه‌ای برای اجازه سفر به نجف، در عراق، ننوشته و اخبار مربوط به قصد او برای مهاجرت به نجف، برای «القای شایعه اختلاف مسوولان با رهبری» منتشر شده است. او پوشش خبری نامه قبلی خود را «سوءاستفاده» و تلاش برای القای انتقاد او از نهادهایی چون شورای نگهبان، سپاه و صداوسیما خوانده و گفته چنین برداشت‌هایی درست نیست. صادق لاریجانی باز هم تاکید کرده که از برخورد با فساد مالی و اداری، در هر نهادی، از جمله قوه قضائیه حمایت می‌کند و انتقاد قبلی‌اش از «فضاسازی‌های رسانه‌ای و شایعات بی‌اساس» بود. لاریجانی ضمن پذیرش اشتباه در لحن و بی‌دقتی در نامه قبلی گفته: «مقصود اینجانب از پاره‌ای گلایه‌ها تصورات و اقدامات غلط برخی افراد در برخی از این نهادها بود که امیدوارم با تدبیر صحیح مسوولان مرتفع شود.» صادق لاریجانی گفته است: «ما همه در صف واحدیم و در خدمت رهبری نظام.»

ظریف در لیست تحریم آمریکایی‌ها

وزارت خزانه‌داری آمریکا روز دهم مرداد محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران را تحریم کرد. حدود یک ماه قبل از اعلام تحریم ظریف، مقامات آمریکایی اعلام کرده بودند که قصد دارند محمدجواد ظریف را تحریم کنند ولی برخی از رسانه‌های غربی در آن موقع گزارش دادند که آمریکا احتمالاً به خاطر عواقب این موضوع در تصمیم خود تجدیدنظر خواهد کرد ولی روز چهارشنبه دهم مرداد، وزیر امور خارجه کشورمان در لیست تحریمی آمریکا قرار گرفت. آمریکایی‌ها همچنین در سفر ظریف به نیویورک برای شرکت در نشست سازمان ملل محدودیت‌هایی را برای تردد او وضع کرده بودند. چنان‌که او فقط می‌توانست به دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل، ساختمان سازمان ملل و همچنین محل اقامت خود در نیویورک تردد داشته باشد.

واکنش ظریف به تحریم و دیدار با سردار سلیمانی

به دنبال تحریم وزیر امور خارجه کشورمان، محمدجواد ظریف در حساب توئیتری خود نوشت: دلیل اینکه آمریکا مرا تحریم کرده این است که من «سخنگوی اول ایران در سراسر جهان هستم». این حقیقت واقعاً دردناک است؟ این اقدام تاثیری روی من یا خانواده‌ام ندارد. چون من دارایی یا منافعی خارج از ایران ندارم. از شما تشکر می‌کنم که مرا به عنوان چنین تهدید بزرگی برای اهدافتان محسوب می‌کنید. همزمان با اعلام تحریم ظریف از سوی آمریکا سردار قاسم سلیمانی، با لباس رسمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در محل وزارت امور خارجه حاضر شد و با ظریف دیدار کرد. سردار سلیمانی در این دیدار ضمن خداقوت به دکتر ظریف، اقدام آمریکا در خصوص وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را جنون‌آمیز و نشانه شکست قطعی کاخ سفید دانست. وی در ادامه خطاب به وزیر امور خارجه افزود: این اقدام آمریکا ثابت کرد که جنابعالی به‌عنوان مسوول سیاست خارجی کشور، تاثیری عمیق بر افکار عمومی و به‌ویژه مردم آمریکا نسبت به جهالت رهبران این کشور دارید. سردار سلیمانی دفاع از منافع ملی و صداقت در بیان را از خصوصیات ویژه آقای ظریف دانسته و افزود: به شما تبریک می‌گویم که به دلیل انتساب به رهبر معظم، حکیم و فرزانه عالم اسلام و جهان، مورد غضب و دشمنی آمریکا قرار گرفته‌اید.

واکنش‌ها به تحریم ظریف از سوی آمریکا

البته واکنش‌ها به تحریم ظریف بسیار زیاد بود. از کیهان گرفته که تحریم ظریف را تایید بر نقدهای خود به سیاست‌های وزیر خارجه می‌دانست تا حمایت اصلاح‌طلبان و میانه‌روها از او که مسیرش منافع ملی ایران است. سخنگوی شورای نگهبان در توئیتی به تحریم وزیر امور خارجه کشورمان توسط آمریکا واکنش نشان داد. معاون اول رئیس‌جمهوری ظریف را نماینده توانای دیپلماسی مقبول و قانونمند ایرانی دانست و گفت تحریم ظریف از سوی دولت ترامپ نشانه جدیدی از ماجراجویی یک قدرت زورگوست. معاون اول رئیس‌جمهوری همچنین در حساب کاربری خود در اینستاگرام نوشت: «دکتر ظریف تجسم «عقلانیت در سیاست» و «تدبیر در مناسبات بین‌المللی» است. نام و آوازه او در جهان فراتر از آوازه یک مقام اجرایی است. دنیا او را به خیرخواهی و تلاش برای عبور دیپلماتیک از عرصه‌های خصومت‌بار می‌شناسد. او نشان داده است که هم آشنا به قدرت «گفت‌وگو» و «مذاکره» است و هم به زبان و سازوکارهای سیاسی و فنی آن تسلط دارد. او سخنگوی ایرانی «خردورزی در سیاست‌ورزی» است. مردم ایران، نظام و دولت همواره اندیشه و توان او را ستوده‌اند. او مدام کوشیده است که ایران، منطقه و جهان را از موقعیت‌های مخاطره‌آمیز و بحرانی دور کند. حال دولت ترامپ او را تحریم می‌کند تا چه پیام و اقدامی را نشان دهد؟ تحریم او بیش و پیش از هر پیامدی، گواه بی‌منطقی و درماندگی در گفتار و عمل است. کسی که ادعا می‌کند می‌خواهد با جمهوری اسلامی ایران بدون پیش‌شرط مذاکره کند، مقام مسوول ایرانی و نماینده توانای ایران را در گفت‌وگو تحریم می‌کند! سیاست همیشه میدان زورگویی و قلدری نیست، زمانی هم عرصه سنجش ادعاهاست. این کار ترامپ محک تجربه بود که به میان آمد و سیه‌رویی کسی و سیاستی که در آن «غش» هست را نشان داد.» همچنین عباسعلی کدخدایی در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: «آمریکا نه‌تنها از موشک که از سخن گفتن ایران نیز هراس دارد. تحریم وزیر امور خارجه ایران یعنی دروغ بودن همه گفته‌های دونالد ترامپ و دیگر سران رژیم او برای تمایل به گفت‌وگو و مذاکره. تحریم محمدجواد ظریف یعنی کذب بودن آزادی بیان مورد ادعای آمریکا. تحریم ظریف یعنی سقوط مجسمه آزادی.»

تلاش فرانسه برای باز کردن باب مذاکره

پس از گفت‌وگوی تلفنی روحانی و مکرون که به گفته رئیس دفتر رئیس‌جمهوری کشورمان ۱۰۰ دقیقه به طول انجامید، کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه (الیزه) در بیانیه‌ای اعلام کرد: فرانسه برای باز کردن باب مذاکرات میان طرف‌های برجام تلاش می‌کند. در این بیانیه تصریح شده است: وظیفه فرانسه است که همه مساعی خود را برای باز کردن باب مذاکرات میان همه طرف‌های برجام به‌کار ببرد. کاخ ریاست‌جمهوری فرانسه اعلام کرد که در گفت‌وگوی تلفنی روسای جمهور ایران و فرانسه، امانوئل مکرون بر ضرورت کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا تاکید کرده است. در بیانیه کاخ الیزه که در رسانه‌های فرانسوی‌زبان بازتاب داشته آمده است که امانوئل مکرون بار دیگر گفت‌وگو و ایجاد شرایطی برای کاهش تنش‌ها با ایالات‌متحده را خواستار شد. در این بیانیه همچنین ذکر شده است که مکرون با دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا نیز در ارتباط است. خبرگزاری فرانسه در گزارشی از تماس تلفنی روسای جمهور ایران و فرانسه نوشت: پاریس به همراه لندن و برلین سعی دارد تا توافق هسته‌ای 2015 را که ایالات ‌متحده در سال 2018 از آن خارج شد، با وجود افزایش تنش‌های ایران و آمریکا در خلیج‌فارس، حفظ کند. این چهارمین‌بار در مدت دو ماه است که رئیس دولت فرانسه با آقای روحانی مذاکره می‌کند و مکرون از جمعه گذشته چندین مذاکره با آقای ترامپ داشته است. خبرگزاری فرانسه به نقل از بیانیه کاخ الیزه نوشت: امانوئل مکرون با آلمان و انگلستان در حال مشورت و با روسیه و چین در تماس است.

سفر «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه در 19 آگوست به فرانسه و دیدار با مکرون و به دنبال آن نشست سران گروه 7 در بیاریتز (جنوب غربی فرانسه) از 24 تا 26 آگوست فرصت‌های جدیدی برای بحث و گفت‌وگو در مورد موضوع هسته‌ای ایران خواهد بود. «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه روز 28 مردادماه (19 آگوست) با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه دیدار می‌کند. این دیدار پیش از نشست سران «گروه 7» در فرانسه و به دعوت مکرون صورت می‌گیرد.

شوک ظریف به جهان با حضور سرزده در اجلاس گروه 7

روزهای ابتدایی شهریور و همزمان با نشست گروه 7 در فرانسه که ایران از موضوعات مهم مورد بحث در آن بود، یک هواپیمای ایرانی که از تهران عازم شده بود در شهر «بیاریتز» فرانسه، محل برگزاری اجلاس گروه ۷، فرود آمد. ورود غیرمنتظره وزیر خارجه کشورمان به فرانسه یک شوک سیاسی و خبری به جهان وارد کرد و در عرض یک ساعت تیتر یک رسانه‌های خبری جهان حضور ظریف در اجلاس جی هفت بود. همزمان با پایان نشست رهبران کشورهای صنعتی جهان، هواپیمایی از ایران وارد محل اجلاس شد. ناگهان یک هیاهوی رسانه‌ای به پا شد. ساعاتی از این هیاهو نگذشت که موسوی سخنگوی دستگاه دیپلماسی این خبر را تایید کرد و گفت: آقای ظریف در راستای اجرای تعهدات برجامی اروپا و اعضای ۱+۴ و همچنین ابتکاری که بین روسای جمهور ایران و فرانسه در جریان است، به دعوت وزیر خارجه فرانسه به شهر بیاریتز محل برگزاری اجلاس جی هفت رفت تا جزئیات این طرح مجدد بررسی شود. وی افزود: آقای ظریف پس از توقف کوتاه در شهر بیاریتز، امشب مجدد به تهران بازمی‌گردد تا در راس هیاتی سیاسی عازم پکن شود. دقایقی نگذشته بود که رویترز نیز، به نقل از یک مقام ارشد ایرانی گفت وزیر خارجه برای بررسی پیشنهادات مکرون درباره حفظ برجام به بیاریتز فرانسه، محل برگزاری اجلاس جی 7 رفته است. سیدعباس موسوی پیش‌تر نیز در توئیترش نوشت: به دعوت لودریان وزیر امور خارجه فرانسه، آقای محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان برای ادامه رایزنی‌ها در خصوص ابتکارات اخیر میان روسای جمهور ایران و فرانسه، وارد شهر بیاریتز محل برگزاری اجلاس سران گروه هفت شد.

جنجال بر سر پرونده ترور دانشمندان هسته‌ای

محمود علوی، وزیر اطلاعات ایران، بعد از آنکه یکی از متهمان پرونده ترور دانشمندان هسته‌ای در یک رسانه خارج از کشور از آزادی خود گفت و اینکه در طول بازداشت تحت شکنجه بوده تا به کاری که نکرده است اعتراف کند و بعد از مدتی همگی آزاد شده‌اند، در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی حضور پیدا کرد و به سوال نمایندگان پاسخ داد. به گفته محمود صادقی نماینده مجلس ایران، یکی از موضوعات مورد بحث پرونده متهمان ترور دانشمندان هسته‌ای کشور بوده است. محمدمهدی برومندی، نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در خصوص این جلسه گفته است که آقای صادقی از پاسخ وزیر اطلاعات در زمینه ترور دانشمندان هسته‌ای قانع نشد و «قرار شد کار کارشناسی بیشتری در وزارت اطلاعات بر روی مباحث مطرح‌شده،‌ انجام شود». محمود صادقی نماینده مجلس پس از این ملاقات در توئیتر نوشت: «وزیر اطلاعات طبق برنامه همراه با بعضی از مدیران و کارشناسان ذی‌ربط با حضور در کمیسیون امنیت ملی به سوالات اینجانب درباره ترور کارشناسان هسته‌ای پاسخ داد. پرسش و پاسخ‌ها بیش از 40 دقیقه طول کشید. به علت کمبود وقت قرار شد توضیحات تکمیلی ظرف یک ماه آینده به اینجانب ارائه شود.» وی در ادامه توئیت خود نوشت که «بنابراظهار [آقای] علوی، کارشناسان واجا [وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی] درباره دخالت متهمان در ترورها اختلاف داشته‌اند که پس از بررسی کارشناسی معاون حفاظت واجا، عدم انتساب اتهام به آنها محرز شده است. به گفته او متهمان ۵۳ نفر بوده‌اند و پس از احراز بی‌گناهی آنها چهار میلیارد تومان بابت جبران خسارت به آنها پرداخت شده است.» این در حالی است که مازیار ابراهیمی، یکی از بازداشت‌شدگان پرونده ترور دانشمندان هسته‌ای از شکنجه و فشار وزارت اطلاعات برای اعترافات ساختگی و همچنین پرونده‌سازی علیه خود سخن گفته بود.

ربیعی: از مازیار ابراهیمی دلجویی شده است

با انتشار اظهارات مازیار ابراهیمی، شهروندی که وادار به اعترافاتی درباره دست داشتن در «ترور دانشمندان هسته‌ای» شده بود، سخنگوی دولت گفت از آقای ابراهیمی «دلجویی شده است». علی ربیعی، با تاکید بر اینکه «این اتفاق در این دولت رخ نداده» گفت: بنابر اطلاعات کلی که دارم، در پرونده مازیار ابراهیمی، کارشناسان ضدجاسوسی حضور نداشتند و «کارشناسان دیگری در این پرونده دخیل بودند». علی ربیعی با اشاره به اینکه به‌جز یکی از متهمان این پرونده، «در بقیه موارد کار کارشناسی صورت نگرفت» مدعی شد که «همان موقع از این افراد دلجویی و عذرخواهی شد».

دیدار سخنگوی جنبش انصارالله یمن و هیات همراه با رهبر انقلاب

در دیدار هیاتی از جنبش انصارالله یمن با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی، نامه آقای سیدعبدالملک بدرالدین، رهبر جنبش انصارالله، تقدیم ایشان شد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، شهادت ابراهیم بدرالدین برادر آقای سیدعبدالملک بدرالدین را تبریک و تسلیت گفتند و با تجلیل از خانواده بزرگ و مجاهد بدرالدین و گرامیداشت شهید حسین بدرالدین، افزودند: مردم یمن با تمدن عمیق و تاریخی خود و با روحیه مجاهدت و ایستادگی که در این پنج سال از خود نشان داده‌اند، آینده خوبی را در پیش دارند و به لطف خداوند، دولتی قوی را تشکیل خواهند داد و در چارچوب آن دولت، به پیشرفت خواهند رسید. ایشان با تاکید بر اینکه سعودی‌ها و اماراتی‌ها و حامیان آنها که مرتکب جنایات بزرگی در یمن شده‌اند، قطعاً به نتیجه نخواهند رسید، خاطرنشان کردند: آنها به دنبال تجزیه یمن هستند که باید با قدرت در مقابل این توطئه ایستاد و از یمنِ یکپارچه، متحد و با تمامیت ارضی حمایت کرد.

لایحه مقابله با پول‌های کثیف در انتظار تصویب مجلس

وزیر کشور درباره نظارت برای جلوگیری از ورود پول‌های کثیف به انتخابات گفت: در این زمینه قانون لازم را در لایحه جامعی که به مجلس تقدیم کردیم؛ پیش‌بینی کرده بودیم که همه هزینه‌ها از مبدأ تا مقصد در بحث انتخابات، حتماً باید بر اساس یک نظام ملی و حسابداری صورت بگیرد که این لایحه هنوز تصویب نشده است ولی امیدواریم اتفاق بیفتد. عبدالرضا رحمانی‌فضلی 14 شهریور تصریح کرد: چنانچه گزارش‌های مستندی از تخلفات داشته باشیم، حتماً گزارش مستند را جمع‌بندی کرده و جهت برخورد به قوه قضائیه ارائه می‌کنیم.