بوروکراسی آلوده

  صدف صمیمی: «سارا و آیدا دوستانی صمیمی هستند که در یک شرکت اقتصادی با هم همکارند. مادر سارا معلمی بازنشسته است که به دلیل ضمانت چک برگشتی پسرش به زندان می‌افتد. در این بین سارا درصدد آزادی مادرش است. او به‌واسطه سعید که جوانی متمول است مادر را از زندان آزاد می‌کند، اما در عوض با پیشنهاد سعید برای سرقت برخی از مدارک مناقصه از شرکتی که در آن کار می‌کند، روبه‌رو می‌شود.» این چند خط سیناپس فیلم «سارا و آیدا» ساخته مازیار میری است. داستان روایت موقعیتی است که هر کسی می‌تواند آن را تجربه کند. لحظه تصمیم‌گیری برای انتخاب راه خیر یا شر در مقابل فساد. اما همیشه این لحظه برای شخص شکل نمی‌گیرد گاهی یک سیستم و نهاد در موقعیتی هستند که یا باید انتخابشان منافع شخصی و گروهی باشد یا چشم‌پوشی از آن به نفع عدالت و مردم. در تعریف فساد آمده است «فساد یک فعل غیراخلاقی، غیرقانونی و تقلب‌آمیز است که با هدف کسب منافع غیر مشروع به‌وسیله یک یا چند نفر انجام می‌شود و می‌توان آن را با کاربرد غیراخلاقی هر نوع امکانات عمومی (دولتی) برای کسب منافع شخصی، انحراف از امانت و درستی از طریق ارتشا یا تبانی، انجام فعلی مغایر قانون به منظور مساعدت به شخص ثالث در ازای دریافت وجه توسط کارکنان دولت تعریف کرد». این یعنی سارای فیلم مذکور به جای یک فرد،‌ گروهی از افراد هستند و سعید داستان هم گروهی دیگر. امروز در جامعه ما فسادهای خرد و کلان، منافع شخصی و گروهی آن سنگ‌های کوچک و بزرگی هستند که در سر راه توسعه همه‌جانبه و عدالت عمومی قرار گرفته‌اند. از یک طرف جانبداری از فساد برای کسب منفعت، مسیر پیشرفت را سد کرده و از طرفی محروم ماندن اکثریت مردم از آن منافع و عدم تحقق عدالت اجتماعی خشم مردم را برانگیخته است. و گویی مردم در اینجا همان مادر سارا در داستان ذکرشده هستند که میان تصمیم‌گیری ساراها و سعیدها، هزینه انتخاب فساد خرد و کلانی را که منفعتی هم برایشان ندارد می‌دهند. اما این مردم همیشه ساکت نمی‌مانند و بالاخره در اعتراضات خیابانی، در فضای مجازی و مدنی صدای حق‌خواهی اما خشمگین‌شان بلند می‌شود. کمااینکه همان‌طور که پیشتر جامعه‌شناسان هشدار داده بودند این صدای معترض در چند ماه گذشته هم بلند شد و بسیاری فساد و اعتراض به مشکلاتی را که این دیو سیاه در جامعه ایجاد کرده ریشه اصلی آن دانستند. نظام اداری عاری از فساد، زمینه دستیابی دولت‌ها به توسعه را ممکن می‌کند. دولت مدرن توسعه‌یافته هم همان چیزی است که می‌تواند مطالبه مردم را محقق کند. اما این امر پیش از کوتاه کردن دست سعیدها و نظارت بر ساراها امکان‌ناپذیر است.